| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
३. पायसदायकत्थेरअपदानवण्णना
3. Pāyasadāyakattheraapadānavaṇṇanā
सुवण्णवण्णो सम्बुद्धोतिआदिकं आयस्मतो पायसदायकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो विपस्सिस्स भगवतो काले एकस्मिं विभवसम्पन्ने कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्वा घरावासं वसन्तो हत्थिअस्सधनधञ्ञसत्तरतनादिविभवसम्पन्नो सद्धासम्पन्नो कम्मफलं सद्दहित्वा सहस्समत्ता सुवण्णपातियो कारेत्वा तस्मिं खीरपायससहस्सस्स पूरेत्वा ता सब्बा गाहापेत्वा सिम्बलिवनं अगमासि। तस्मिं समये विपस्सी भगवा छब्बण्णरंसियो विस्सज्जेत्वा आकासे चङ्कमं मापेत्वा चङ्कमति। सो पन सेट्ठि तं अच्छरियं दिस्वा अतीव पसन्नो पातियो ठपेत्वा वन्दित्वा आरोचेसि पटिग्गहणाय। अथ भगवा अनुकम्पं उपादाय पटिग्गहेसि, पटिग्गहेत्वा च पन तस्स सोमनुस्सुप्पादनत्थं सहस्समत्तेहि भिक्खुसङ्घेहि सद्धिं परिभुञ्जि, तदवसेसं अनेकसहस्सभिक्खू परिभुञ्जिंसु। सो तेन पुञ्ञेन सुगतीसुयेव संसरन्तो इमस्मिं बुद्धुप्पादे कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो सद्धाजातो पब्बजित्वा नचिरस्सेव अरहा अहोसि।
Suvaṇṇavaṇṇo sambuddhotiādikaṃ āyasmato pāyasadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ vibhavasampanne kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā gharāvāsaṃ vasanto hatthiassadhanadhaññasattaratanādivibhavasampanno saddhāsampanno kammaphalaṃ saddahitvā sahassamattā suvaṇṇapātiyo kāretvā tasmiṃ khīrapāyasasahassassa pūretvā tā sabbā gāhāpetvā simbalivanaṃ agamāsi. Tasmiṃ samaye vipassī bhagavā chabbaṇṇaraṃsiyo vissajjetvā ākāse caṅkamaṃ māpetvā caṅkamati. So pana seṭṭhi taṃ acchariyaṃ disvā atīva pasanno pātiyo ṭhapetvā vanditvā ārocesi paṭiggahaṇāya. Atha bhagavā anukampaṃ upādāya paṭiggahesi, paṭiggahetvā ca pana tassa somanussuppādanatthaṃ sahassamattehi bhikkhusaṅghehi saddhiṃ paribhuñji, tadavasesaṃ anekasahassabhikkhū paribhuñjiṃsu. So tena puññena sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto viññutaṃ patto saddhājāto pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
२६. सो अपरभागे अत्तनो कुसलं पच्चवेक्खमानो तं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो सुवण्णवण्णो सम्बुद्धोतिआदिमाह। तं हेट्ठा वुत्तमेव।
26. So aparabhāge attano kusalaṃ paccavekkhamāno taṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento suvaṇṇavaṇṇo sambuddhotiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttameva.
२८. चङ्कमं सुसमारूळ्होति चदिनन्तो पदविक्खेपं करोन्तो कमति गच्छतीति चङ्कमं, चङ्कमस्स पदविक्खेपस्स आधारभूतपथविपदेसो चङ्कमं नामाति अत्थो, एतं चङ्कमंसु विसेसेन आरूळ्होति सम्बन्धो। अम्बरे अनिलायनेति वरीयति छादियति अनेनाति वरं, न बरन्ति अम्बरं, सेतवत्थसदिसं आकासन्ति अत्थो। नत्थि निलीयनं गोपनं एत्थाति अनिलं, आ समन्ततो यन्ति गच्छन्ति अनेन इद्धिमन्तोति आयनं, अनिलञ्च तं आयनञ्चेति अनिलायनं, तस्मिं अम्बरे अनिलायने चङ्कमं मापयिन्ति अत्थो। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
28.Caṅkamaṃ susamārūḷhoti cadinanto padavikkhepaṃ karonto kamati gacchatīti caṅkamaṃ, caṅkamassa padavikkhepassa ādhārabhūtapathavipadeso caṅkamaṃ nāmāti attho, etaṃ caṅkamaṃsu visesena ārūḷhoti sambandho. Ambare anilāyaneti varīyati chādiyati anenāti varaṃ, na baranti ambaraṃ, setavatthasadisaṃ ākāsanti attho. Natthi nilīyanaṃ gopanaṃ etthāti anilaṃ, ā samantato yanti gacchanti anena iddhimantoti āyanaṃ, anilañca taṃ āyanañceti anilāyanaṃ, tasmiṃ ambare anilāyane caṅkamaṃ māpayinti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
पायसदायकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Pāyasadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ३. पायसदायकत्थेरअपदानं • 3. Pāyasadāyakattheraapadānaṃ
