| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๓. ปายสทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
3. Pāyasadāyakattheraapadānavaṇṇanā
สุวณฺณวโณฺณ สมฺพุโทฺธติอาทิกํ อายสฺมโต ปายสทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ วิภวสมฺปเนฺน กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา ฆราวาสํ วสโนฺต หตฺถิอสฺสธนธญฺญสตฺตรตนาทิวิภวสมฺปโนฺน สทฺธาสมฺปโนฺน กมฺมผลํ สทฺทหิตฺวา สหสฺสมตฺตา สุวณฺณปาติโย กาเรตฺวา ตสฺมิํ ขีรปายสสหสฺสสฺส ปูเรตฺวา ตา สพฺพา คาหาเปตฺวา สิมฺพลิวนํ อคมาสิฯ ตสฺมิํ สมเย วิปสฺสี ภควา ฉพฺพณฺณรํสิโย วิสฺสเชฺชตฺวา อากาเส จงฺกมํ มาเปตฺวา จงฺกมติฯ โส ปน เสฎฺฐิ ตํ อจฺฉริยํ ทิสฺวา อตีว ปสโนฺน ปาติโย ฐเปตฺวา วนฺทิตฺวา อาโรเจสิ ปฎิคฺคหณายฯ อถ ภควา อนุกมฺปํ อุปาทาย ปฎิคฺคเหสิ, ปฎิคฺคเหตฺวา จ ปน ตสฺส โสมนุสฺสุปฺปาทนตฺถํ สหสฺสมเตฺตหิ ภิกฺขุสเงฺฆหิ สทฺธิํ ปริภุญฺชิ, ตทวเสสํ อเนกสหสฺสภิกฺขู ปริภุญฺชิํสุฯ โส เตน ปุเญฺญน สุคตีสุเยว สํสรโนฺต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Suvaṇṇavaṇṇo sambuddhotiādikaṃ āyasmato pāyasadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ vibhavasampanne kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā gharāvāsaṃ vasanto hatthiassadhanadhaññasattaratanādivibhavasampanno saddhāsampanno kammaphalaṃ saddahitvā sahassamattā suvaṇṇapātiyo kāretvā tasmiṃ khīrapāyasasahassassa pūretvā tā sabbā gāhāpetvā simbalivanaṃ agamāsi. Tasmiṃ samaye vipassī bhagavā chabbaṇṇaraṃsiyo vissajjetvā ākāse caṅkamaṃ māpetvā caṅkamati. So pana seṭṭhi taṃ acchariyaṃ disvā atīva pasanno pātiyo ṭhapetvā vanditvā ārocesi paṭiggahaṇāya. Atha bhagavā anukampaṃ upādāya paṭiggahesi, paṭiggahetvā ca pana tassa somanussuppādanatthaṃ sahassamattehi bhikkhusaṅghehi saddhiṃ paribhuñji, tadavasesaṃ anekasahassabhikkhū paribhuñjiṃsu. So tena puññena sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto viññutaṃ patto saddhājāto pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๒๖. โส อปรภาเค อตฺตโน กุสลํ ปจฺจเวกฺขมาโน ตํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต สุวณฺณวโณฺณ สมฺพุโทฺธติอาทิมาหฯ ตํ เหฎฺฐา วุตฺตเมวฯ
26. So aparabhāge attano kusalaṃ paccavekkhamāno taṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento suvaṇṇavaṇṇo sambuddhotiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttameva.
๒๘. จงฺกมํ สุสมารูโฬฺหติ จทินโนฺต ปทวิเกฺขปํ กโรโนฺต กมติ คจฺฉตีติ จงฺกมํ, จงฺกมสฺส ปทวิเกฺขปสฺส อาธารภูตปถวิปเทโส จงฺกมํ นามาติ อโตฺถ, เอตํ จงฺกมํสุ วิเสเสน อารูโฬฺหติ สมฺพโนฺธฯ อมฺพเร อนิลายเนติ วรียติ ฉาทิยติ อเนนาติ วรํ, น พรนฺติ อมฺพรํ, เสตวตฺถสทิสํ อากาสนฺติ อโตฺถฯ นตฺถิ นิลียนํ โคปนํ เอตฺถาติ อนิลํ, อา สมนฺตโต ยนฺติ คจฺฉนฺติ อเนน อิทฺธิมโนฺตติ อายนํ, อนิลญฺจ ตํ อายนเญฺจติ อนิลายนํ, ตสฺมิํ อมฺพเร อนิลายเน จงฺกมํ มาปยินฺติ อโตฺถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
28.Caṅkamaṃ susamārūḷhoti cadinanto padavikkhepaṃ karonto kamati gacchatīti caṅkamaṃ, caṅkamassa padavikkhepassa ādhārabhūtapathavipadeso caṅkamaṃ nāmāti attho, etaṃ caṅkamaṃsu visesena ārūḷhoti sambandho. Ambare anilāyaneti varīyati chādiyati anenāti varaṃ, na baranti ambaraṃ, setavatthasadisaṃ ākāsanti attho. Natthi nilīyanaṃ gopanaṃ etthāti anilaṃ, ā samantato yanti gacchanti anena iddhimantoti āyanaṃ, anilañca taṃ āyanañceti anilāyanaṃ, tasmiṃ ambare anilāyane caṅkamaṃ māpayinti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ปายสทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Pāyasadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๓. ปายสทายกเตฺถรอปทานํ • 3. Pāyasadāyakattheraapadānaṃ
