| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தீ³க⁴னிகாய (டீகா) • Dīghanikāya (ṭīkā) |
10. பாயாஸிராஜஞ்ஞஸுத்தவண்ணனா
10. Pāyāsirājaññasuttavaṇṇanā
406. ப⁴க³வதா ஏவங் க³ஹிதனாமத்தாதி யோஜனா. யஸ்மா ராஜபுத்தா லோகே ‘‘குமாரோ’’தி வோஹரீயந்தி. அயஞ்ச ரஞ்ஞோ கித்திமபுத்தோ, தஸ்மா ஆஹ ‘‘ரஞ்ஞோ…பே॰… ஸஞ்ஜானிங்ஸூ’’தி.
406. Bhagavatā evaṃ gahitanāmattāti yojanā. Yasmā rājaputtā loke ‘‘kumāro’’ti voharīyanti. Ayañca rañño kittimaputto, tasmā āha ‘‘rañño…pe… sañjāniṃsū’’ti.
அஸ்ஸாதி தே²ரஸ்ஸ. புஞ்ஞானி கரொந்தோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸங் தே³வேஸு சேவ மனுஸ்ஸேஸு ச உப்பஜ்ஜித்வா விஸேஸங் நிப்³ப³த்தேதுங் நாஸக்கி² இந்த்³ரியானங் அபரிபக்கத்தா. ததியதி³வஸேதி பப்³ப³தங் ஆருள்ஹதி³வஸதோ ததியே தி³வஸே.
Assāti therassa. Puññāni karonto kappasatasahassaṃ devesu ceva manussesu ca uppajjitvā visesaṃ nibbattetuṃ nāsakkhi indriyānaṃ aparipakkattā. Tatiyadivaseti pabbataṃ āruḷhadivasato tatiye divase.
தேஸங் ஸாவகபோ³தி⁴யா நியததாய, புஞ்ஞஸம்பா⁴ரஸ்ஸ ச ஸாதிஸயத்தா வினிபாதங் அக³ந்த்வா ஏகங் பு³த்³த⁴ந்தரங்…பே॰… அனுப⁴வந்தானங். தே³வதாயாதி புப்³பே³ ஸஹத⁴ம்மசாரினியா ஸுத்³தா⁴வாஸதே³வதாய.
Tesaṃ sāvakabodhiyā niyatatāya, puññasambhārassa ca sātisayattā vinipātaṃ agantvā ekaṃ buddhantaraṃ…pe… anubhavantānaṃ. Devatāyāti pubbe sahadhammacāriniyā suddhāvāsadevatāya.
‘‘குலதா³ரிகாய குச்சி²ம்ஹி உப்பன்னோ’’தி வத்வா தங் ஏவஸ்ஸ உப்பன்னபா⁴வங் மூலதோ பட்டா²ய த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸா சா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸாதி குலதா³ரிகா. ச-ஸத்³தோ³ ப்³யதிரேகத்தோ², தேன வுச்சமானங் விஸேஸங் ஜோதேதி. குலக⁴ரந்தி பதிகுலகே³ஹங். க³ப்³ப⁴னிமித்தந்தி க³ப்³ப⁴ஸ்ஸ ஸண்டி²தபா⁴வனிமித்தங். ஸதிபி விஸாகா²ய ச ஸாவத்தி²வாஸிகுலபரியாபன்னத்தே தஸ்ஸா தத்த² பதா⁴னபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘விஸாக²ஞ்சா’’தி வுத்தங் யதா² ‘‘ப்³ராஹ்மணா ஆக³தா வாஸிட்டோ²பி ஆக³தோ’’தி. தே³வதாதி இத⁴பி ஸா ஏவ ஸுத்³தா⁴வாஸதே³வதா. பஞ்ஹேதி ‘‘பி⁴க்கு² பி⁴க்கு² அயங் வம்மிகோ’’திஆதி³னா (ம॰ நி॰ 1.249) ஆக³தே பன்னரஸபஞ்ஹே.
‘‘Kuladārikāya kucchimhi uppanno’’ti vatvā taṃ evassa uppannabhāvaṃ mūlato paṭṭhāya dassetuṃ ‘‘sā cā’’tiādi vuttaṃ. Tattha sāti kuladārikā. Ca-saddo byatirekattho, tena vuccamānaṃ visesaṃ joteti. Kulagharanti patikulagehaṃ. Gabbhanimittanti gabbhassa saṇṭhitabhāvanimittaṃ. Satipi visākhāya ca sāvatthivāsikulapariyāpannatte tassā tattha padhānabhāvadassanatthaṃ ‘‘visākhañcā’’ti vuttaṃ yathā ‘‘brāhmaṇā āgatā vāsiṭṭhopi āgato’’ti. Devatāti idhapi sā eva suddhāvāsadevatā. Pañheti ‘‘bhikkhu bhikkhu ayaṃ vammiko’’tiādinā (ma. ni. 1.249) āgate pannarasapañhe.
ஸேதப்³யாதி இத்தி²லிங்க³வஸேன தஸ்ஸ நக³ரஸ்ஸ நாமங். உத்தரேனாதி ஏன-ஸத்³த³யோகே³ன ‘‘ஸேதப்³ய’’ந்தி உபயோக³வசனங் பாளியங் வுத்தங். அத்த²வசனேன பன உத்தரஸத்³த³ங் அபெக்கி²த்வா ஸேதப்³யதோதி நிஸ்ஸக்கப்பயோகோ³ கதோ. அனபி⁴ஸித்தகராஜாதி க²த்தியஜாதிகோ அபி⁴ஸேகங் அப்பத்தோ.
Setabyāti itthiliṅgavasena tassa nagarassa nāmaṃ.Uttarenāti ena-saddayogena ‘‘setabya’’nti upayogavacanaṃ pāḷiyaṃ vuttaṃ. Atthavacanena pana uttarasaddaṃ apekkhitvā setabyatoti nissakkappayogo kato. Anabhisittakarājāti khattiyajātiko abhisekaṃ appatto.
பாயாஸிராஜஞ்ஞவத்து²வண்ணனா
Pāyāsirājaññavatthuvaṇṇanā
407. தி³ட்டி²யேவ தி³ட்டி²க³தந்தி க³த-ஸத்³தே³ன பத³வட்³ட⁴னமாஹ, தி³ட்டி²யா வா க³தமத்தங் தி³ட்டி²க³தங், அயாதா²வக்³கா³ஹிதாய க³ந்தப்³பா³பா⁴வதோ தி³ட்டி²யா க³ஹணமத்தங், கேவலோ மிச்சா²பி⁴னிவேஸோதி அத்தோ², தங் பன தி³ட்டி²க³தங் தஸ்ஸ அயோனிஸோமனஸிகாராதி³வஸேன உப்பஜ்ஜித்வா படிபக்க²ஸம்முகீ²பா⁴வாபா⁴வதோ, அனுரூபாஹாரலாப⁴தோ ச ஸமுதா³சாரப்பத்தங் ஜாதந்தி பாளியங் ‘‘உப்பன்னங் ஹோதீ’’தி வுத்தங். தங் தங் காரணங் அபதி³ஸித்வாதி ததோ இதா⁴க³ச்ச²னகஸ்ஸ, இதோ தத்த² க³ச்ச²னகஸ்ஸ ச அபதி³ஸனதோ ‘‘தத்த² தத்தே²வ ஸத்தானங் உச்சி²ஜ்ஜனதோ’’தி ஏவமாதி³ தங் தங் காரணங் படிரூபகங் அபதி³ஸித்வா.
407.Diṭṭhiyevadiṭṭhigatanti gata-saddena padavaḍḍhanamāha, diṭṭhiyā vā gatamattaṃ diṭṭhigataṃ, ayāthāvaggāhitāya gantabbābhāvato diṭṭhiyā gahaṇamattaṃ, kevalo micchābhinivesoti attho, taṃ pana diṭṭhigataṃ tassa ayonisomanasikārādivasena uppajjitvā paṭipakkhasammukhībhāvābhāvato, anurūpāhāralābhato ca samudācārappattaṃ jātanti pāḷiyaṃ ‘‘uppannaṃ hotī’’ti vuttaṃ. Taṃ taṃ kāraṇaṃ apadisitvāti tato idhāgacchanakassa, ito tattha gacchanakassa ca apadisanato ‘‘tattha tattheva sattānaṃ ucchijjanato’’ti evamādi taṃ taṃ kāraṇaṃ paṭirūpakaṃ apadisitvā.
408. ஆபன்னானதி⁴ப்பேதத்த²விஸயே அயங் புரா-ஸத்³த³பயோகோ³தி ஆஹ ‘‘புரா…பே॰… ஸஞ்ஞாபேதீதி யாவ ந ஸஞ்ஞாபேதீ’’தி.
408. Āpannānadhippetatthavisaye ayaṃ purā-saddapayogoti āha ‘‘purā…pe… saññāpetīti yāva na saññāpetī’’ti.
சந்தி³மஸூரியஉபமாவண்ணனா
Candimasūriyaupamāvaṇṇanā
411. யதா² சந்தி³மஸூரியா உளாரவிபுலோபா⁴ஸதாய அஞ்ஞேன ஓபா⁴ஸேன அனபி⁴ப⁴வனீயா, ஏவமயம்பி பஞ்ஞாஓபா⁴ஸேனாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சந்தி³ம…பே॰… அஞ்ஞேனா’’திஆதி³மாஹ. ஆதீ³ஹீதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘கித்தகே டா²னே ஏதே பவத்தெந்தி, கித்தகஞ்ச டா²னங் நேஸங் ஆபா⁴ ப²ரதீ’’தி ஏவமாதி³ம்பி சோத³னங் ஸங்க³ண்ஹாதி. பலிவேடெ²ஸ்ஸதீதி ஆப³ந்தி⁴ஸ்ஸதி, அனுயுஞ்ஜிஸ்ஸதீதி அத்தோ². நிப்³பே³டே²துங் தங் விஸ்ஸஜ்ஜேதுங். தஸ்மாதி யஸ்மா யதா²வுத்தங் சோத³னங் நிப்³பே³டே²துங் ந ஸக்கோதி, தஸ்மா. அத்தனோ அனிச்சி²தங் ஸங்கா⁴தனங் பக்க²ங் படிஜானந்தோ ‘‘பரஸ்மிங் லோகே, ந இமஸ்மி’’ந்திஆதி³மாஹ.
411. Yathā candimasūriyā uḷāravipulobhāsatāya aññena obhāsena anabhibhavanīyā, evamayampi paññāobhāsenāti dassento ‘‘candima…pe… aññenā’’tiādimāha. Ādīhīti ādi-saddena ‘‘kittake ṭhāne ete pavattenti, kittakañca ṭhānaṃ nesaṃ ābhā pharatī’’ti evamādimpi codanaṃ saṅgaṇhāti. Paliveṭhessatīti ābandhissati, anuyuñjissatīti attho. Nibbeṭhetuṃ taṃ vissajjetuṃ. Tasmāti yasmā yathāvuttaṃ codanaṃ nibbeṭhetuṃ na sakkoti, tasmā. Attano anicchitaṃ saṅghātanaṃ pakkhaṃ paṭijānanto ‘‘parasmiṃ loke, na imasmi’’ntiādimāha.
கத²ங் பனாயங் நத்தி²கதி³ட்டி² ‘‘தே³வோ’’தி படிஜானாதீதி தத்த² காரணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ப⁴க³வா பனா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘தே³வாபி தே³வத்தபா⁴வேனேவ உச்சி²ஜ்ஜந்தி, மனுஸ்ஸாபி மனுஸ்ஸத்தபா⁴வேனேவ உச்சி²ஜ்ஜந்தீ’’தி ஏவங் வா அஸ்ஸ தி³ட்டி², ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘தே³வா தே, ந மனுஸ்ஸா’’தி வசனஞ்ச ந விருஜ்ஜ²தி. ஏவங் சந்தே³தி சந்த³விமானே, ந ச சந்தே³ வா கதி²யந்தே.
Kathaṃ panāyaṃ natthikadiṭṭhi ‘‘devo’’ti paṭijānātīti tattha kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘bhagavā panā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Devāpi devattabhāveneva ucchijjanti, manussāpi manussattabhāveneva ucchijjantī’’ti evaṃ vā assa diṭṭhi, evañca katvā ‘‘devā te, na manussā’’ti vacanañca na virujjhati. Evaṃ candeti candavimāne, na ca cande vā kathiyante.
412. ஆபா³தோ⁴ ஏதேஸங் அத்தீ²தி ஆபா³தி⁴கா. து³க்க²ங் ஸஞ்ஜாதங் ஏதேஸந்தி து³க்கி²தா. ஸத்³தா⁴ய அயிதப்³பா³ ஸத்³தா⁴யிகா, ஸத்³தா⁴ய பவத்திட்டா²னபூ⁴தா. தேனாஹ ‘‘அஹங் தும்ஹே’’திஆதி³. பச்சயோ பத்தியாயனங் ஏதேஸு அத்தீ²தி பச்சயிகா.
412. Ābādho etesaṃ atthīti ābādhikā. Dukkhaṃ sañjātaṃ etesanti dukkhitā. Saddhāya ayitabbā saddhāyikā, saddhāya pavattiṭṭhānabhūtā. Tenāha ‘‘ahaṃ tumhe’’tiādi. Paccayo pattiyāyanaṃ etesu atthīti paccayikā.
சோரஉபமாவண்ணனா
Coraupamāvaṇṇanā
413. உத்³தி³ஸித்வாதி உபேச்ச த³ஸ்ஸெத்வா. கம்மகாரணிகஸத்தேஸூதி நேரயிகானங் ஸங்கா⁴தனகஸத்தேஸு. கம்மமேவாதி தேஹி தேஹி நேரயிகேஹி கதகம்மமேவ. கம்மகாரணங் கரோதீதி ஆயூஹனானுரூபங் தங் தங் காரணங் கரோதி, ததா² து³க்க²ங் உப்பாதே³தீதி அத்தோ². நிரயபாலாதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ², தேன தத்த² ஸப்³ப³ங் நிரயகண்ட³பாளிங் (ம॰ நி॰ 3.259) ஸங்க³ண்ஹாதி. ஏவங் ஸுத்ததோ (ம॰ நி॰ 3.259) நிரயபாலானங் அத்தி²பா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி யுத்திதோபி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘மனுஸ்ஸலோகே’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² நேரயிகே நிரயே பாலெந்தி ததோ நிக்³க³ந்துங் அப்பதா³னவஸேன ரக்க²ந்தீதி நிரயபாலா. யங் பனெத்த² வத்தப்³ப³ங், தங் பபஞ்சஸூத³னீடீகாயங் க³ஹேதப்³ப³ங்.
413.Uddisitvāti upecca dassetvā. Kammakāraṇikasattesūti nerayikānaṃ saṅghātanakasattesu. Kammamevāti tehi tehi nerayikehi katakammameva. Kammakāraṇaṃ karotīti āyūhanānurūpaṃ taṃ taṃ kāraṇaṃ karoti, tathā dukkhaṃ uppādetīti attho. Nirayapālāti ettha iti-saddo ādiattho, tena tattha sabbaṃ nirayakaṇḍapāḷiṃ (ma. ni. 3.259) saṅgaṇhāti. Evaṃ suttato (ma. ni. 3.259) nirayapālānaṃ atthibhāvaṃ dassetvā idāni yuttitopi dassetuṃ ‘‘manussaloke’’tiādi vuttaṃ. Tattha nerayike niraye pālenti tato niggantuṃ appadānavasena rakkhantīti nirayapālā. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ papañcasūdanīṭīkāyaṃ gahetabbaṃ.
கூ³த²கூபபுரிஸஉபமாவண்ணனா
Gūthakūpapurisaupamāvaṇṇanā
415. நிம்மஜ்ஜதா²தி நிரவஸேஸதோ மஜ்ஜத² ஸோதே⁴த². தங் பன தஸ்ஸ தஸ்ஸ கூ³த²ஸ்ஸ ததா² ஸோத⁴னங் அபனயனங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘அபனேதா²’’தி.
415.Nimmajjathāti niravasesato majjatha sodhetha. Taṃ pana tassa tassa gūthassa tathā sodhanaṃ apanayanaṃ hotīti āha ‘‘apanethā’’ti.
அஸுசீதி அஸுத்³தோ⁴, ஸோ பன யஸ்மா மனவட்³ட⁴னகோ மனோஹரோ ந ஹோதி, தஸ்மா ஆஹ ‘‘அமனாபோ’’தி. அஸுசிஸங்கா²தங் அஸுசிபா⁴க³தங் அத்தனோ ஸபா⁴வதங் க³தோ பத்தோதி அஸுசிஸங்கா²தோதி ஆஹ ‘‘அஸுசிகொட்டா²ஸபூ⁴தோ’’தி. து³க்³க³ந்தோ⁴தி து³ட்ட²க³ந்தோ⁴ அனிட்ட²க³ந்தோ⁴, ஸோ பன ந யோ கோசி, அத² கோ² பூதிக³ந்தோ⁴தி ஆஹ ‘‘குணபக³ந்தோ⁴’’தி. ஜிகு³ச்சி²தப்³ப³யுத்தோதி ஹீளிதப்³ப³யுத்தோ. படிகூலோ கா⁴னிந்த்³ரியஸ்ஸ படிகூலரூபோ. உப்³பா³த⁴தீதி உபரூபரி பா³த⁴தி. மனுஸ்ஸானங் க³ந்தோ⁴…பே॰… பா³த⁴தி அதிவிய அஸுசிஸபா⁴வத்தா, அஸுசிம்ஹியேவ ஜாதஸங்வத்³த⁴னபா⁴வதோ, தே³வானஞ்ச கா⁴னபஸாத³ஸ்ஸ திக்க²விஸத³பா⁴வதோ.
Asucīti asuddho, so pana yasmā manavaḍḍhanako manoharo na hoti, tasmā āha ‘‘amanāpo’’ti. Asucisaṅkhātaṃ asucibhāgataṃ attano sabhāvataṃ gato pattoti asucisaṅkhātoti āha ‘‘asucikoṭṭhāsabhūto’’ti. Duggandhoti duṭṭhagandho aniṭṭhagandho, so pana na yo koci, atha kho pūtigandhoti āha ‘‘kuṇapagandho’’ti. Jigucchitabbayuttoti hīḷitabbayutto. Paṭikūlo ghānindriyassa paṭikūlarūpo. Ubbādhatīti uparūpari bādhati. Manussānaṃ gandho…pe… bādhati ativiya asucisabhāvattā, asucimhiyeva jātasaṃvaddhanabhāvato, devānañca ghānapasādassa tikkhavisadabhāvato.
416. தூ³ரே நிப்³ப³த்தா பரனிம்மிதவஸவத்திஆத³யோ.
416.Dūre nibbattā paranimmitavasavattiādayo.
419. ஸுந்த³ரத⁴ம்மேதி ஸோப⁴னகு³ணே. ஸுக³திஸுக²ந்தி ஸுக³தி சேவ தப்பரியாபன்னங் ஸுக²ஞ்ச.
419.Sundaradhammeti sobhanaguṇe. Sugatisukhanti sugati ceva tappariyāpannaṃ sukhañca.
க³ப்³பி⁴னீஉபமாவண்ணனா
Gabbhinīupamāvaṇṇanā
420. புஞ்ஞகம்மதோ ஏதி உப்பஜ்ஜதீதி அயோ, ஸுக²ங். தப்படிபக்க²தோ அனயோ, து³க்க²ங் . அபக்கந்தி ந ஸித்³த⁴ங் ந நிட்டா²னப்பத்தங். ந பரிபாசெந்தி ந நிட்டா²னங் பாபெந்தி. ந உபச்சி²ந்த³ந்தி அத்தவினிபாதஸ்ஸ ஸாவஜ்ஜபா⁴வதோ. ஆக³மெந்தீதி உதி³க்க²ந்தி. நிப்³பி³ஸந்தி யஸ்ஸ பன தங் கம்மப²லங் நிப்³பி³ஸந்தோ நியுஞ்ஜந்தோ, நிப்³பி³ஸந்தி வா நிப்³பே³ஸங் வேதனங் படிகங்க²ந்தோ ப⁴தபுரிஸோ யதா².
420. Puññakammato eti uppajjatīti ayo, sukhaṃ. Tappaṭipakkhato anayo, dukkhaṃ . Apakkanti na siddhaṃ na niṭṭhānappattaṃ. Na paripācenti na niṭṭhānaṃ pāpenti. Na upacchindanti attavinipātassa sāvajjabhāvato. Āgamentīti udikkhanti. Nibbisanti yassa pana taṃ kammaphalaṃ nibbisanto niyuñjanto, nibbisanti vā nibbesaṃ vetanaṃ paṭikaṅkhanto bhatapuriso yathā.
421. உப்³பி⁴ந்தி³த்வாதி உபஸக்³கே³ன பத³வட்³ட⁴னமத்தந்தி ஆஹ ‘‘பி⁴ந்தி³த்வா’’தி.
421.Ubbhinditvāti upasaggena padavaḍḍhanamattanti āha ‘‘bhinditvā’’ti.
ஸுபினகஉபமாவண்ணனா
Supinakaupamāvaṇṇanā
422. ‘‘நிக்க²மந்தங் வா பவிஸந்தங் வா ஜீவ’’ந்தி இத³ங் தஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயவஸேன வுத்தங். ஸோ ஹி ‘‘ஸத்தானங் ஸுபினத³ஸ்ஸனகாலே அத்தபா⁴வதோ ஜீவோ ப³ஹி நிக்க²மித்வா தங்தங்ஆராமராமணெய்யகத³ஸ்ஸனாதி³வஸேன இதோ சிதோ ச பரிப்³ப⁴மித்வா புனதே³வ அத்தபா⁴வங் அனுபவிஸதீ’’தி ஏவங் பவத்தமிச்சா²கா³ஹவிபல்லத்தசித்தோ. அத²ஸ்ஸ தே²ரோ கு²த்³த³காய ஆணியா விபுலங் ஆணிங் நீஹரந்தோ விய ஜீவஸமஞ்ஞாமுகே²ன உச்சே²த³தி³ட்டி²ங் நீஹரிதுகாமோ ‘‘அபி நு தா துய்ஹங் ஜீவங் பஸ்ஸந்தி பவிஸந்தங் வா நிக்க²மந்தங் வா’’தி ஆஹ. யத்த² பன ததா²ரூபா ஜீவஸமஞ்ஞா, தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சித்தாசாரங் ஜீவந்தி க³ஹெத்வா ஆஹா’’தி வுத்தங்.
422.‘‘Nikkhamantaṃ vā pavisantaṃ vā jīva’’nti idaṃ tassa ajjhāsayavasena vuttaṃ. So hi ‘‘sattānaṃ supinadassanakāle attabhāvato jīvo bahi nikkhamitvā taṃtaṃārāmarāmaṇeyyakadassanādivasena ito cito ca paribbhamitvā punadeva attabhāvaṃ anupavisatī’’ti evaṃ pavattamicchāgāhavipallattacitto. Athassa thero khuddakāya āṇiyā vipulaṃ āṇiṃ nīharanto viya jīvasamaññāmukhena ucchedadiṭṭhiṃ nīharitukāmo ‘‘api nu tā tuyhaṃ jīvaṃ passanti pavisantaṃ vā nikkhamantaṃ vā’’ti āha. Yattha pana tathārūpā jīvasamaññā, taṃ dassento ‘‘cittācāraṃ jīvanti gahetvā āhā’’ti vuttaṃ.
423. வேடெ²த்வாதி வேக²தா³னஸங்கே²பேன வேடெ²த்வா. சவனகாலேதி சவனஸ்ஸ சுதியா பத்தகாலே, ந சவமானகாலே. ரூபக்க²ந்த⁴மத்தமேவாதி கதிபயரூபத⁴ம்மஸங்கா⁴தமத்தமேவ. உதுஸமுட்டா²னரூபத⁴ம்மஸமூஹமத்தமேவ ஹி ததா³ லப்³ப⁴தி, மத்த-ஸத்³தோ³ வா விஸேஸனிவத்திஅத்தோ², தேன கம்மஜாதி³திஸந்ததிரூபவிஸேஸங் நிவத்தேதி. அப்பவத்தா ஹொந்தீதி அப்பவத்திகா ஹொந்தி, ந உபலப்³ப⁴தீதி அத்தோ². விஞ்ஞாணே பன ஜீவஸஞ்ஞீ, தஸ்மா ‘‘விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ க³ச்ச²தீ’’தி ஆஹ, தத்த² அனுபலப்³ப⁴னதோதி அதி⁴ப்பாயோ.
423.Veṭhetvāti vekhadānasaṅkhepena veṭhetvā. Cavanakāleti cavanassa cutiyā pattakāle, na cavamānakāle. Rūpakkhandhamattamevāti katipayarūpadhammasaṅghātamattameva. Utusamuṭṭhānarūpadhammasamūhamattameva hi tadā labbhati, matta-saddo vā visesanivattiattho, tena kammajāditisantatirūpavisesaṃ nivatteti. Appavattā hontīti appavattikā honti, na upalabbhatīti attho. Viññāṇe pana jīvasaññī, tasmā ‘‘viññāṇakkhandho gacchatī’’ti āha, tattha anupalabbhanatoti adhippāyo.
ஸந்தத்தஅயோகு³ளஉபமாவண்ணனா
Santattaayoguḷaupamāvaṇṇanā
424. வூபஸந்ததேஜந்தி விக³துஸ்மங்.
424.Vūpasantatejanti vigatusmaṃ.
425. ஆமதோதி எத்த² ஆ-ஸத்³தோ³ ஆமிஸ-ஸத்³தோ³ விய உபட்³ட⁴பரியாயோதி ஆஹ ‘‘அத்³த⁴மதோ’’தி, ஆமதோதி வா ஈஸங் த³ரதே²ன உஸ்மனா யுத்தமரணோ மரந்தோதி அத்தோ². மீயமானோ ஹி அவிக³துஸ்மோ ஹோதி, ந மதோ விய விக³துஸ்மோ. தேனாஹ ‘‘மரிதுங் ஆரத்³தோ⁴ ஹோதீ’’தி. ததா² ரூபஸ்ஸ ஓது⁴னநங் நாமஸ்ஸ ஓரதோ பரிவத்தனமேவாதி ஆஹ ‘‘ஓரதோ கரோதா²’’தி. ஓரதோ காதுகாமஸ்ஸ பன ஸங்பரிவத்தனங் ஸந்து⁴னநங், தங் பன பரதோ கரணந்தி ஆஹ ‘‘பரதோ கரோதா²’’தி. பரமுக²ங் கதஸ்ஸ இதோ சிதோ பரிவத்தனங் நித்³து⁴னநந்தி ஆஹ ‘‘அபராபரங் கரோதா²’’தி. இந்த்³ரியானி அபரிபி⁴ன்னானீதி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘தஞ்சாயதனங் ந படிஸங்வேதே³தீ’’தி வுத்தங்.
425.Āmatoti ettha ā-saddo āmisa-saddo viya upaḍḍhapariyāyoti āha ‘‘addhamato’’ti, āmatoti vā īsaṃ darathena usmanā yuttamaraṇo marantoti attho. Mīyamāno hi avigatusmo hoti, na mato viya vigatusmo. Tenāha ‘‘marituṃ āraddho hotī’’ti. Tathā rūpassa odhunanaṃ nāmassa orato parivattanamevāti āha ‘‘orato karothā’’ti. Orato kātukāmassa pana saṃparivattanaṃ sandhunanaṃ, taṃ pana parato karaṇanti āha ‘‘parato karothā’’ti. Paramukhaṃ katassa ito cito parivattanaṃ niddhunananti āha ‘‘aparāparaṃ karothā’’ti. Indriyāni aparibhinnānīti adhippāyena ‘‘tañcāyatanaṃ na paṭisaṃvedetī’’ti vuttaṃ.
ஸங்க²த⁴மஉபமாவண்ணனா
Saṅkhadhamaupamāvaṇṇanā
426. ஸங்க²ங் த⁴மதி, த⁴மாபேதீதி வா ஸங்க²த⁴மோ. உபலாபெத்வாதி உபரூபரி ஸத்³த³யோக³வஸேன ஸல்லாபெத்வா, ஸத்³த³யுத்தங் கத்வாதி அத்தோ². தங் பன அத்த²தோ த⁴மனமேவாதி ஆஹ ‘‘த⁴மித்வா’’தி.
426. Saṅkhaṃ dhamati, dhamāpetīti vā saṅkhadhamo. Upalāpetvāti uparūpari saddayogavasena sallāpetvā, saddayuttaṃ katvāti attho. Taṃ pana atthato dhamanamevāti āha ‘‘dhamitvā’’ti.
அக்³கி³கஜடிலஉபமாவண்ணனா
Aggikajaṭilaupamāvaṇṇanā
428. ஆஹிதோ அக்³கி³ ஏதஸ்ஸ அத்தீ²தி அக்³கி³கோ, ஸ்வாஸ்ஸ அக்³கி³கபா⁴வோ யஸ்மா அக்³கி³ஹுதமாலாவேதி³ஸம்பாத³னேஹி சேவ இந்த⁴னதூ⁴மப³ரிஹிஸஸப்பிதேலூபஹரணேஹி ப³லிபுப்ப²தூ⁴மக³ந்தா⁴தி³உபஹாரேஹி ச தஸ்ஸ பயிருபாஸனாய இச்சி²தோ, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘அக்³கி³பரிசாரகோ’’தி. ஆயுங் பாபுணாபெய்யந்தி யதா² சிரஜீவீ ஹோதி, ஏவங் ஆயுங் பச்சி²மவயங் பாபெய்யங். வட்³டி⁴ங் க³மெய்யந்தி ஸரீராவயவே, கு³ணாவயவே ச பா²திங் பாபெய்யங். அரணீ யுக³ளந்தி உத்தராரணீ, அத⁴ராரணீதி அரணீத்³வயங்.
428. Āhito aggi etassa atthīti aggiko, svāssa aggikabhāvo yasmā aggihutamālāvedisampādanehi ceva indhanadhūmabarihisasappitelūpaharaṇehi balipupphadhūmagandhādiupahārehi ca tassa payirupāsanāya icchito, tasmā vuttaṃ ‘‘aggiparicārako’’ti. Āyuṃ pāpuṇāpeyyanti yathā cirajīvī hoti, evaṃ āyuṃ pacchimavayaṃ pāpeyyaṃ. Vaḍḍhiṃ gameyyanti sarīrāvayave, guṇāvayave ca phātiṃ pāpeyyaṃ. Araṇī yugaḷanti uttarāraṇī, adharāraṇīti araṇīdvayaṃ.
429. ஏவந்தி ‘‘பா³லோ பாயாஸிராஜஞ்ஞோ’’திஆதி³ப்பகாரேன. தயாதி தே²ரங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. வுத்தயுத்தகாரணமக்க²லக்க²ணேனாதி வுத்தயுத்தகாரணஸ்ஸ மக்க²னஸபா⁴வேன. யுக³க்³கா³ஹலக்க²ணேனாதி ஸமது⁴ரக்³க³ஹணலக்க²ணேன. பலாஸேனாதி பலாஸேதீதி பலாஸோ, பரஸ்ஸ கு³ணே உத்தரிதரே ட³ங்ஸித்வா விய ச²ட்³டெ³ந்தோ அத்தனோ கு³ணேஹி ஸமே கரோதீதி அத்தோ². ஸமகரணரஸோ ஹி பலாஸோ, தேன பலாஸேன.
429.Evanti ‘‘bālo pāyāsirājañño’’tiādippakārena. Tayāti theraṃ sandhāya vadati. Vuttayuttakāraṇamakkhalakkhaṇenāti vuttayuttakāraṇassa makkhanasabhāvena. Yugaggāhalakkhaṇenāti samadhuraggahaṇalakkhaṇena. Palāsenāti palāsetīti palāso, parassa guṇe uttaritare ḍaṃsitvā viya chaḍḍento attano guṇehi same karotīti attho. Samakaraṇaraso hi palāso, tena palāsena.
த்³வேஸத்த²வாஹஉபமாவண்ணனா
Dvesatthavāhaupamāvaṇṇanā
430. ஹரிதகபத்தந்தி ஹரிதப்³ப³பத்தங், அப்பபத்தந்தி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘அந்தமஸோ’’திஆதி³. ஸன்னத்³த⁴த⁴னுகலாபந்தி எத்த² கலாபந்தி தூணீரமாஹ, தஞ்ச ஸன்னய்ஹதோ த⁴னுனா வினா ந ஸன்னய்ஹதீதி ஆஹ ‘‘ஸன்னத்³த⁴த⁴னுகலாப’’ந்தி. ஆஸித்தோத³கானி வடுமானீதி க³மனமக்³கா³ சேவ தங்தங்உத³கமக்³கா³ ச ஸம்மதே³வ தே³வேன பு²ட்ட²த்தா தஹங் தஹங் பக்³க⁴ரிதஉத³க ஸந்த³மானஉத³கா. தேனாஹ ‘‘பரிபுண்ணஸலிலா மக்³கா³ ச கந்த³ரா சா’’தி.
430.Haritakapattanti haritabbapattaṃ, appapattanti attho. Tenāha ‘‘antamaso’’tiādi. Sannaddhadhanukalāpanti ettha kalāpanti tūṇīramāha, tañca sannayhato dhanunā vinā na sannayhatīti āha ‘‘sannaddhadhanukalāpa’’nti. Āsittodakāni vaṭumānīti gamanamaggā ceva taṃtaṃudakamaggā ca sammadeva devena phuṭṭhattā tahaṃ tahaṃ paggharitaudaka sandamānaudakā. Tenāha ‘‘paripuṇṇasalilā maggā ca kandarā cā’’ti.
யதா²ப⁴தேனாதி ஸகடேஸு யதா²ட²பிதேன, யதா² ‘‘அம்ம இதோ கரோஹீ’’தி வுத்தே ட²பேஸீதி அத்தோ² கரணகிரியாய கிரியாஸாமஞ்ஞவாசீபா⁴வதோ. தஸ்மா யதா²ரோபிதேன, யதா²க³ஹிதேனாதி அத்தோ² வுத்தோ.
Yathābhatenāti sakaṭesu yathāṭhapitena, yathā ‘‘amma ito karohī’’ti vutte ṭhapesīti attho karaṇakiriyāya kiriyāsāmaññavācībhāvato. Tasmā yathāropitena, yathāgahitenāti attho vutto.
அக்க²து⁴த்தகஉபமாவண்ணனா
Akkhadhuttakaupamāvaṇṇanā
434. பராஜயகு³ளந்தி யேன கு³ளேன, யாய ஸலாகாய டி²தாய ச பராஜயோ ஹோதி, தங் அத³ஸ்ஸனங் க³மெந்தோ கி³லதி. பஜ்ஜோஹனந்தி பகாரேஹி ஜுஹனகம்மங். தங் பன ப³லிதா³னவஸேன கரீயதீதி ஆஹ ‘‘ப³லிகம்ம’’ந்தி.
434.Parājayaguḷanti yena guḷena, yāya salākāya ṭhitāya ca parājayo hoti, taṃ adassanaṃ gamento gilati.Pajjohananti pakārehi juhanakammaṃ. Taṃ pana balidānavasena karīyatīti āha ‘‘balikamma’’nti.
ஸாணபா⁴ரிகஉபமாவண்ணனா
Sāṇabhārikaupamāvaṇṇanā
436. கா³மபத்தந்தி கா³மோ ஏவ ஹுத்வா ஆபஜ்ஜிதப்³ப³ங், ஸுஞ்ஞபா⁴வேன அனாவஸிதப்³ப³ங். தேனாஹ ‘‘வுட்டி²தகா³மபதே³ஸோ’’தி. கா³மபத³ந்தி யதா² புரிஸஸ்ஸ பாத³னிக்கி²த்தட்டா²னங் அதி⁴க³தபரிச்சே²த³ங் ‘‘பத³’’ந்தி வுச்சதி, ஏவங் கா³மவாஸீஹி ஆவஸிதட்டா²னங் அதி⁴க³தனிவுத்தா²கா³ரங் ‘‘கா³மபத³’’ந்தி வுத்தங். தேனாஹ ‘‘அயமேவத்தோ²’’தி. ஸுஸன்னத்³தோ⁴தி ஸுகே²ன க³ஹெத்வா க³மனயொக்³யதாவஸேன ஸுட்டு² ஸஜ்ஜிதோ. தங் பன ஸுஸஜ்ஜனங் ஸுட்டு² ப³ந்த⁴னவஸேனேவாதி ஆஹ ‘‘ஸுப³த்³தோ⁴’’தி.
436.Gāmapattanti gāmo eva hutvā āpajjitabbaṃ, suññabhāvena anāvasitabbaṃ. Tenāha ‘‘vuṭṭhitagāmapadeso’’ti. Gāmapadanti yathā purisassa pādanikkhittaṭṭhānaṃ adhigataparicchedaṃ ‘‘pada’’nti vuccati, evaṃ gāmavāsīhi āvasitaṭṭhānaṃ adhigatanivutthāgāraṃ ‘‘gāmapada’’nti vuttaṃ. Tenāha ‘‘ayamevattho’’ti. Susannaddhoti sukhena gahetvā gamanayogyatāvasena suṭṭhu sajjito. Taṃ pana susajjanaṃ suṭṭhu bandhanavasenevāti āha ‘‘subaddho’’ti.
அயாதீ³னம்பி லோஹபா⁴வே ஸதிபி லோஹ-ஸத்³தோ³ ஸாஸனே தம்ப³லோஹே நிருள்ஹோதி ஆஹ ‘‘லோஹந்தி தம்ப³லோஹ’’ந்தி.
Ayādīnampi lohabhāve satipi loha-saddo sāsane tambalohe niruḷhoti āha ‘‘lohanti tambaloha’’nti.
ஸரணக³மனவண்ணனா
Saraṇagamanavaṇṇanā
437. அபி⁴ரத்³தோ⁴தி ஆராதி⁴தசித்தோ, ஸாஸனஸ்ஸ ஆராதி⁴தசித்ததா பஸீத³னவஸேனாதி ஆஹ ‘‘அபி⁴ப்பஸன்னோ’’தி. பஞ்ஹுபட்டா²னானீதி பஞ்ஹேஸு உபட்டா²னானி மயா புச்சி²தத்தே²ஸு தும்ஹாகங் விஸ்ஸஜ்ஜனவஸேன ஞாணுபட்டா²னானி.
437.Abhiraddhoti ārādhitacitto, sāsanassa ārādhitacittatā pasīdanavasenāti āha ‘‘abhippasanno’’ti. Pañhupaṭṭhānānīti pañhesu upaṭṭhānāni mayā pucchitatthesu tumhākaṃ vissajjanavasena ñāṇupaṭṭhānāni.
யஞ்ஞகதா²வண்ணனா
Yaññakathāvaṇṇanā
438. ஸங்கா⁴தந்தி ஸங்-ஸத்³தோ³ பத³வட்³ட⁴னமத்தந்தி ஆஹ ‘‘கா⁴த’’ந்தி. விபாகப²லேனாதி ஸதி³ஸப²லேன. மஹப்ப²லோ ந ஹோதி க³வாதி³பாணகா⁴தேன உபக்கிலிட்ட²பா⁴வதோ. கு³ணானிஸங்ஸேனாதி உத்³த³யப²லேன. ஆனுபா⁴வஜுதியாதி படிபக்க²விக³மனஜனிதேன ஸபா⁴வஸங்கா²தேன தேஜேன. ந மஹாஜுதிகோ ஹோதி அபரிஸுத்³த⁴பா⁴வதோ. விபாகவிப்பா²ரதாயாதி விபாகப²லஸ்ஸ விபுலதாய, பாரிபூரியாதி அத்தோ². து³ட்டு²கெ²த்தேதி உஸபா⁴தி³தோ³ஸேஹி தூ³ஸிதகெ²த்தே, தங் பன வப்பாபா⁴வதோ அஸாரங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘நிஸ்ஸாரகெ²த்தே’’தி. து³ப்³பூ⁴மேதி குச்சி²தபூ⁴மிபா⁴கே³, ஸ்வாஸ்ஸ குச்சி²தபா⁴வோ அஸாரதாய வா ஸியா நின்னதாதி³தோ³ஸவஸேன வா. தத்த² பட²மோ பக்கோ² பட²மபதே³ன த³ஸ்ஸிதோதி இதரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘விஸமபூ⁴மிபா⁴கே³’’தி ஆஹ. த³ண்டா³பி⁴கா⁴தாதி³னா சி²ன்னபி⁴ன்னானி. பூதீனீதி கோ³மயலேபதா³னாதி³ஸுகே²ன அஸுக்கா²பிதத்தா பூதிபா⁴வங் க³தானி. தானி பன யஸ்மா ஸாரவந்தானி ந ஹொந்தி, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘நிஸ்ஸாரானீ’’தி. வாதாதபஹதானீதி வாதேன ச ஆதபேன ச வினட்ட²பீ³ஜஸாமத்தி²யானி. தேனாஹ ‘‘பரியாதி³ன்னதேஜானீ’’தி. யங் யதா²ஜாதவீஹிஆதி³க³தேன தண்டு³லேன அங்குருப்பாத³னயொக்³யபீ³ஜஸாமத்தி²யங், தங் தண்டு³லஸாரோ, தஸ்ஸ ஆதா³னங் க³ஹணங் ததா²உப்பஜ்ஜனமேவ. ஏதானி பன பீ³ஜானி ந தாதி³ஸானி க²ண்டா³தி³தோ³ஸவந்ததாய. தா⁴ராய கெ²த்தே அனுப்பவேஸனங் நாம வஸ்ஸனமேவ, தங் படிக்கே²பவஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ந ஸம்மா வஸ்ஸெய்யா’’தி. அங்குரமூலபத்தாதீ³ஹீதி செத்த² அங்குரகந்தா³தீ³ஹி உத்³த⁴ங் வுத்³தி⁴ங், மூலஜடாதீ³ஹி ஹெட்டா² விருள்ஹிங், பத்தபுப்பா²தீ³ஹி ஸமந்ததோ ச வேபுல்லந்தி யோஜனா.
438.Saṅghātanti saṃ-saddo padavaḍḍhanamattanti āha ‘‘ghāta’’nti. Vipākaphalenāti sadisaphalena. Mahapphalo na hoti gavādipāṇaghātena upakkiliṭṭhabhāvato. Guṇānisaṃsenāti uddayaphalena. Ānubhāvajutiyāti paṭipakkhavigamanajanitena sabhāvasaṅkhātena tejena. Na mahājutiko hoti aparisuddhabhāvato. Vipākavipphāratāyāti vipākaphalassa vipulatāya, pāripūriyāti attho. Duṭṭhukhetteti usabhādidosehi dūsitakhette, taṃ pana vappābhāvato asāraṃ hotīti āha ‘‘nissārakhette’’ti. Dubbhūmeti kucchitabhūmibhāge, svāssa kucchitabhāvo asāratāya vā siyā ninnatādidosavasena vā. Tattha paṭhamo pakkho paṭhamapadena dassitoti itaraṃ dassento ‘‘visamabhūmibhāge’’ti āha. Daṇḍābhighātādinā chinnabhinnāni. Pūtīnīti gomayalepadānādisukhena asukkhāpitattā pūtibhāvaṃ gatāni. Tāni pana yasmā sāravantāni na honti, tasmā vuttaṃ ‘‘nissārānī’’ti. Vātātapahatānīti vātena ca ātapena ca vinaṭṭhabījasāmatthiyāni. Tenāha ‘‘pariyādinnatejānī’’ti. Yaṃ yathājātavīhiādigatena taṇḍulena aṅkuruppādanayogyabījasāmatthiyaṃ, taṃ taṇḍulasāro, tassa ādānaṃ gahaṇaṃ tathāuppajjanameva. Etāni pana bījāni na tādisāni khaṇḍādidosavantatāya. Dhārāya khette anuppavesanaṃ nāma vassanameva, taṃ paṭikkhepavasena dassento āha ‘‘na sammā vasseyyā’’ti. Aṅkuramūlapattādīhīti cettha aṅkurakandādīhi uddhaṃ vuddhiṃ, mūlajaṭādīhi heṭṭhā viruḷhiṃ, pattapupphādīhi samantato ca vepullanti yojanā.
அபரூபகா⁴தேனாதி பரேஸங் விபா³த⁴னேன. உப்பன்னபச்சயதோதி நிப்³ப³த்திதகா⁴ஸச்சா²த³னாதி³தெ³ய்யத⁴ம்மதோ. க³வாதி³கா⁴தேனபி ஹி தத்த² படிக்³கா³ஹகானங் கா⁴ஸோ ஸங்கீயதி. ‘‘அபரூபகா⁴திதாயா’’தி இத³ங் ஸீலவந்ததாய காரணவசனங் . கு³ணாதிரேகந்தி கு³ணாதிரித்தங், ஸீலாதி³லோகுத்தரகு³ணேஹி விஸிட்ட²ந்தி அத்தோ². விபுலாதி ஸத்³தா⁴ஸம்பதா³தி³வஸேன உளாரா.
Aparūpaghātenāti paresaṃ vibādhanena. Uppannapaccayatoti nibbattitaghāsacchādanādideyyadhammato. Gavādighātenapi hi tattha paṭiggāhakānaṃ ghāso saṅkīyati. ‘‘Aparūpaghātitāyā’’ti idaṃ sīlavantatāya kāraṇavacanaṃ . Guṇātirekanti guṇātirittaṃ, sīlādilokuttaraguṇehi visiṭṭhanti attho. Vipulāti saddhāsampadādivasena uḷārā.
உத்தரமாணவவத்து²வண்ணனா
Uttaramāṇavavatthuvaṇṇanā
439. அத² கோ² தேஹி ஸகுண்ட³கேஹி தண்டு³லேஹி ஸித்³த⁴ங்ப⁴த்தங் உத்தண்டு³லமேவ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘உத்தண்டு³லப⁴த்த’’ந்தி. பி³லங்க³ங் வுச்சதி ஆரனாலங் பி³லங்க³தோ நிப்³ப³த்தனதோ, ததே³வ கஞ்ஜியதோ ஜாதந்தி கஞ்ஜியங், தங் து³தியங் ஏதஸ்ஸாதி பி³லங்க³து³தியங், தங் ‘‘கஞ்ஜிகது³திய’’ந்தி ச வுத்தங். தோ⁴ரகானீதி தோ⁴வியானி. யஸ்மா தூ²லதரானிபி ‘‘தூ²லானீ’’தி வத்தப்³ப³தங் அரஹந்தி, தஸ்மா ‘‘தூ²லானி சா’’தி வுத்தங். கு³ளத³ஸானீதி ஸுத்தானங் தூ²லதாய, கஞ்ஜிகஸ்ஸ ப³ஹலதாய ச பிண்டி³தத³ஸானி. தேனாஹ ‘‘புஞ்ஜபுஞ்ஜ…பே॰… த³ஸானீ’’தி. அனுத்³தி³ஸதீதி அனு அனு கதே²தி.
439. Atha kho tehi sakuṇḍakehi taṇḍulehi siddhaṃbhattaṃ uttaṇḍulameva hotīti āha ‘‘uttaṇḍulabhatta’’nti. Bilaṅgaṃ vuccati āranālaṃ bilaṅgato nibbattanato, tadeva kañjiyato jātanti kañjiyaṃ, taṃ dutiyaṃ etassāti bilaṅgadutiyaṃ, taṃ ‘‘kañjikadutiya’’nti ca vuttaṃ. Dhorakānīti dhoviyāni. Yasmā thūlatarānipi ‘‘thūlānī’’ti vattabbataṃ arahanti, tasmā ‘‘thūlānicā’’ti vuttaṃ. Guḷadasānīti suttānaṃ thūlatāya, kañjikassa bahalatāya ca piṇḍitadasāni. Tenāha ‘‘puñjapuñja…pe… dasānī’’ti. Anuddisatīti anu anu katheti.
440. அஸக்கச்சந்தி ந ஸக்கச்சங் அனாத³ரகாரங், தங் பன கம்மப²லஸத்³தா⁴ய அபா⁴வேன ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஸத்³தா⁴விரஹித’’ந்தி. அசித்தீகதந்தி சித்தீகாரபச்சுபட்டா²பனவஸேன ந சித்தீகதங். தேனாஹ ‘‘சித்தீகாரவிரஹித’’ந்திஆதி³. சித்தீகாரரஹிதங் வா அசித்தீகதங், யதா² கதங் பரேஸங் விம்ஹயாவஹங் ஹோதி, ததா² அகதங். சித்தஸ்ஸ உளாரபணீதபா⁴வோ பன அஸக்கச்சதா³னேனேவ பா³தி⁴தோ. அபவித்³த⁴ந்தி ச²ட்³ட³னீயத⁴ம்மங் விய அபவித்³த⁴ங் கத்வா, ஏதேன தஸ்மிங் தா³னே கா³ரவாகரணங் வத³தி. ஸேரீஸகங் நாமாதி ‘‘ஸேரீஸக’’ந்தி ஏவங் நாமகங். துச்ச²ந்தி பரிஜனபரிச்சே²த³விரஹதோ ரித்தங்.
440.Asakkaccanti na sakkaccaṃ anādarakāraṃ, taṃ pana kammaphalasaddhāya abhāvena hotīti āha ‘‘saddhāvirahita’’nti. Acittīkatanti cittīkārapaccupaṭṭhāpanavasena na cittīkataṃ. Tenāha ‘‘cittīkāravirahita’’ntiādi. Cittīkārarahitaṃ vā acittīkataṃ, yathā kataṃ paresaṃ vimhayāvahaṃ hoti, tathā akataṃ. Cittassa uḷārapaṇītabhāvo pana asakkaccadāneneva bādhito. Apaviddhanti chaḍḍanīyadhammaṃ viya apaviddhaṃ katvā, etena tasmiṃ dāne gāravākaraṇaṃ vadati. Serīsakaṃ nāmāti ‘‘serīsaka’’nti evaṃ nāmakaṃ. Tucchanti parijanaparicchedavirahato rittaṃ.
பாயாஸிதே³வபுத்தவண்ணனா
Pāyāsidevaputtavaṇṇanā
441. தஸ்ஸானுபா⁴வேனாதி தஸ்ஸ தா³னஸ்ஸ ஆனுபா⁴வேன. ஸிரீஸருக்கோ²தி பப⁴ஸ்ஸரக²ந்த⁴விடபஸாகா²பலாஸஸம்பன்னோ மனுஞ்ஞத³ஸ்ஸனோ தி³ப்³போ³ ஸிரீஸருக்கோ². அட்டா²ஸீதி ப²லஸ்ஸ கம்மஸரிக்க²தங் த³ஸ்ஸெந்தோ விமானத்³வாரே நிப்³ப³த்தித்வா அட்டா²ஸி. புப்³பா³சிண்ணவஸேனாதி புரிமஜாதியங் தத்த² நிவாஸபரிசயனவஸேன. ந கேவலங் புப்³பா³சிண்ணவஸேனேவ, அத² கோ² உதுஸுகு²மவஸேன பீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தத்த² கிரஸ்ஸ உதுஸுக²ங் ஹோதீ’’தி ஆஹ.
441.Tassānubhāvenāti tassa dānassa ānubhāvena. Sirīsarukkhoti pabhassarakhandhaviṭapasākhāpalāsasampanno manuññadassano dibbo sirīsarukkho. Aṭṭhāsīti phalassa kammasarikkhataṃ dassento vimānadvāre nibbattitvā aṭṭhāsi. Pubbāciṇṇavasenāti purimajātiyaṃ tattha nivāsaparicayanavasena. Na kevalaṃ pubbāciṇṇavaseneva, atha kho utusukhumavasena pīti dassento ‘‘tattha kirassa utusukhaṃ hotī’’ti āha.
ஸோதி உத்தரோ மாணவோ. யதி³ அஸக்கச்சங் தா³னங் த³த்வா பாயாஸி தத்த² நிப்³ப³த்தோ, பாயாஸிஸ்ஸ பரிசாரிகா ஸக்கச்சங் தா³னங் த³த்வா கத²ங் தத்த² நிப்³ப³த்தாதி ஆஹ ‘‘பாயாஸிஸ்ஸ பனா’’தி. நிகந்திவஸேனாதி பாயாஸிம்ஹி ஸாபெக்கா²வஸேன, புப்³பே³பி வா தத்த² நிவுத்த²புப்³ப³தாய. தி³ஸாசாரிகவிமானந்தி ஆகாஸட்ட²ங் ஹுத்வா தி³ஸாஸு விசரணகவிமானங், ந ருக்க²பப்³ப³தஸிக²ராதி³ஸம்ப³ந்த⁴ங். வட்டனிஅடவியந்தி விமானவீதி²யந்தி.
Soti uttaro māṇavo. Yadi asakkaccaṃ dānaṃ datvā pāyāsi tattha nibbatto, pāyāsissa paricārikā sakkaccaṃ dānaṃ datvā kathaṃ tattha nibbattāti āha ‘‘pāyāsissa panā’’ti. Nikantivasenāti pāyāsimhi sāpekkhāvasena, pubbepi vā tattha nivutthapubbatāya. Disācārikavimānanti ākāsaṭṭhaṃ hutvā disāsu vicaraṇakavimānaṃ, na rukkhapabbatasikharādisambandhaṃ. Vaṭṭaniaṭaviyanti vimānavīthiyanti.
பாயாஸிராஜஞ்ஞஸுத்தவண்ணனாய லீனத்த²ப்பகாஸனா.
Pāyāsirājaññasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā.
நிட்டி²தா ச மஹாவக்³க³ட்ட²கதா²ய லீனத்த²ப்பகாஸனா.
Niṭṭhitā ca mahāvaggaṭṭhakathāya līnatthappakāsanā.
மஹாவக்³க³டீகா நிட்டி²தா.
Mahāvaggaṭīkā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / தீ³க⁴னிகாய • Dīghanikāya / 10. பாயாஸிஸுத்தங் • 10. Pāyāsisuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / தீ³க⁴ நிகாய (அட்ட²கதா²) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 10. பாயாஸிராஜஞ்ஞஸுத்தவண்ணனா • 10. Pāyāsirājaññasuttavaṇṇanā
