| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationදීඝ නිකාය 23
Long Discourses 23
පායාසිසුත්ත
With Pāyāsi
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං ආයස්මා කුමාරකස්සපෝ කෝසලේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි යේන සේතබ්‍යා නාම කෝසලානං නගරං තදවසරි. තත්‍ර සුදං ආයස්මා කුමාරකස්සපෝ සේතබ්‍යායං විහරති උත්තරේන සේතබ්‍යං සිංසපාවනේ.
So I have heard. At one time Venerable Kassapa the Prince was wandering in the land of the Kosalans together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus when he arrived at a Kosalan citadel named Setavyā. He stayed in the grove of Indian Rosewood to the north of Setavyā.
තේන ඛෝ පන සමයේන පායාසි රාජඤ්ඤෝ සේතබ්‍යං අජ්ඣාවසති සත්තුස්සදං සතිණකට්ඨෝදකං සධඤ්ඤං රාජභෝග්ගං රඤ්ඤා පසේනදිනා කෝසලේන දින්නං රාජදායං බ්‍රහ්මදේය්‍යං.
Now at that time the chieftain Pāyāsi was living in Setavyā. It was a crown property given by King Pasenadi of Kosala, teeming with living creatures, full of hay, wood, water, and grain, a royal park endowed to a brahmin.
1. පායාසිරාජඤ්ඤවත්ථු
1. On Pāyāsi
තේන ඛෝ පන සමයේන පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හෝති: “ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති.
Now at that time Pāyāsi had the following harmful misconception: “There is no afterlife. No beings are reborn spontaneously. There’s no fruit or result of good and bad deeds.”
අස්සෝසුං ඛෝ සේතබ්‍යකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා: “සමණෝ ඛලු භෝ කුමාරකස්සපෝ සමණස්ස ගෝතමස්ස සාවකෝ කෝසලේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි සේතබ්‍යං අනුප්පත්තෝ සේතබ්‍යායං විහරති උත්තරේන සේතබ්‍යං සිංසපාවනේ. තං ඛෝ පන භවන්තං කුමාරකස්සපං ඒවං කල්‍යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘පණ්ඩිතෝ බ්‍යත්තෝ මේධාවී බහුස්සුතෝ චිත්තකථී කල්‍යාණපටිභානෝ වුද්ධෝ චේව අරහා ච. සාධු ඛෝ පන තථාරූපානං අරහතං දස්සනං හෝතී(අ)”ති. අථ ඛෝ සේතබ්‍යකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා සේතබ්‍යාය නික්ඛමිත්වා සඞ්ඝසඞ්ඝී ගණීභූතා උත්තරේනමුඛා ගච්ඡන්ති යේන සිංසපාවනං.
The brahmins and householders of Setavyā heard, “It seems the ascetic Kassapa the Prince—a disciple of the ascetic Gotama—is staying in the grove of Indian Rosewood to the north of Setavyā. He has this good reputation: ‘He is astute, competent, intelligent, learned, a brilliant speaker, eloquent, mature, a perfected one.’ It’s good to see such perfected ones.” Then, having departed Setavyā, they formed into companies and headed north to the grove.
තේන ඛෝ පන සමයේන පායාසි රාජඤ්ඤෝ උපරිපාසාදේ දිවාසේය්‍යං උපගතෝ හෝති. අද්දසා ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ සේතබ්‍යකේ බ්‍රාහ්මණගහපතිකේ සේතබ්‍යාය නික්ඛමිත්වා සඞ්ඝසඞ්ඝී ගණීභූතේ උත්තරේනමුඛේ ගච්ඡන්තේ යේන සිංසපාවනං, දිස්වා ඛත්තං ආමන්තේසි: “කිං නු ඛෝ, භෝ ඛත්තේ, සේතබ්‍යකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා සේතබ්‍යාය නික්ඛමිත්වා සඞ්ඝසඞ්ඝී ගණීභූතා උත්තරේනමුඛා ගච්ඡන්ති යේන සිංසපාවනන්”ති?
Now at that time the chieftain Pāyāsi had retired to the upper floor of his stilt longhouse for his midday nap. He saw the brahmins and householders heading north towards the grove, and addressed his steward, “My steward, why are the brahmins and householders heading north towards the grove?”
“අත්ථි ඛෝ, භෝ, සමණෝ කුමාරකස්සපෝ, සමණස්ස ගෝතමස්ස සාවකෝ කෝසලේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි සේතබ්‍යං අනුප්පත්තෝ සේතබ්‍යායං විහරති උත්තරේන සේතබ්‍යං සිංසපාවනේ. තං ඛෝ පන භවන්තං කුමාරකස්සපං ඒවං කල්‍යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘පණ්ඩිතෝ බ්‍යත්තෝ මේධාවී බහුස්සුතෝ චිත්තකථී කල්‍යාණපටිභානෝ වුද්ධෝ චේව අරහා චා(අ)ති. තමේතේ භවන්තං කුමාරකස්සපං දස්සනාය උපසඞ්කමන්තී”ති.
“The ascetic Kassapa the Prince—a disciple of the ascetic Gotama—is staying in the grove of Indian Rosewood to the north of Setavyā. He has this good reputation: ‘He is astute, competent, intelligent, learned, a brilliant speaker, eloquent, mature, a perfected one.’ They’re going to see that Kassapa the Prince.”
“තේන හි, භෝ ඛත්තේ, යේන සේතබ්‍යකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා තේනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා සේතබ්‍යකේ බ්‍රාහ්මණගහපතිකේ ඒවං වදේහි: ‘පායාසි, භෝ, රාජඤ්ඤෝ ඒවමාහ—ආගමේන්තු කිර භවන්තෝ, පායාසිපි රාජඤ්ඤෝ සමණං කුමාරකස්සපං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සතී(අ)ති. පුරා සමණෝ කුමාරකස්සපෝ සේතබ්‍යකේ බ්‍රාහ්මණගහපතිකේ බාලේ අබ්‍යත්තේ සඤ්ඤාපේති: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)ති. නත්ථි හි, භෝ ඛත්තේ, පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති.
“Well then, go to the brahmins and householders and say to them: ‘Sirs, the chieftain Pāyāsi asks you to wait, as he will also go to see the ascetic Kassapa the Prince.’ Before Kassapa the Prince convinces those foolish and incompetent brahmins and householders that there is an afterlife, there are beings reborn spontaneously, and there is a fruit or result of good and bad deeds—for none of these things are true!”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ සෝ ඛත්තා පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස පටිස්සුත්වා යේන සේතබ්‍යකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සේතබ්‍යකේ බ්‍රාහ්මණගහපතිකේ ඒතදවෝච: “පායාසි, භෝ, රාජඤ්ඤෝ ඒවමාහ, ආගමේන්තු කිර භවන්තෝ, පායාසිපි රාජඤ්ඤෝ සමණං කුමාරකස්සපං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සතී”ති.
“Yes, sir,” replied the steward, and did as he was asked.
අථ ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ සේතබ්‍යකේහි බ්‍රාහ්මණගහපතිකේහි පරිවුතෝ යේන සිංසපාවනං යේනායස්මා කුමාරකස්සපෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා කුමාරකස්සපේන සද්ධිං සම්මෝදි, සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. සේතබ්‍යකාපි ඛෝ බ්‍රාහ්මණගහපතිකා අප්පේකච්චේ ආයස්මන්තං කුමාරකස්සපං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ ආයස්මතා කුමාරකස්සපේන සද්ධිං සම්මෝදිංසු; සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. අප්පේකච්චේ යේනායස්මා කුමාරකස්සපෝ තේනඤ්ජලිං පණාමේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. අප්පේකච්චේ නාමගෝත්තං සාවේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. අප්පේකච්චේ තුණ්හීභූතා ඒකමන්තං නිසීදිංසු.
Then Pāyāsi escorted by the brahmins and householders, went up to Kassapa the Prince, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side. Before sitting down to one side, some of the brahmins and householders of Setavyā bowed, some exchanged greetings and polite conversation, some held up their joined palms toward Kassapa the Prince, some announced their name and clan, while some kept silent.
2. නත්ථිකවාද
2. Nihilism
ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ ආයස්මන්තං කුමාරකස්සපං ඒතදවෝච: “අහඤ්හි, භෝ කස්සප, ඒවංවාදී ඒවංදිට්ඨී: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
Seated to one side, the chieftain Pāyāsi said to Venerable Kassapa the Prince, “Master Kassapa, this is my doctrine and view: ‘There is no afterlife. No beings are reborn spontaneously. There’s no fruit or result of good and bad deeds.’”
“නාහං, රාජඤ්ඤ, ඒවංවාදිං ඒවංදිට්ඨිං අද්දසං වා අස්සෝසිං වා. කථඤ්හි නාම ඒවං වදේය්‍ය: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)ති?
“Chieftain, may I never see or hear of anyone holding such a doctrine or view! For how on earth can anyone say such a thing?
2.1. චන්දිමසූරියෞපමා
2.1. The Simile of the Moon and Sun
තේන හි, රාජඤ්ඤ, තඤ්ඤේවේත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි, යථා තේ ඛමේය්‍ය, තථා නං බ්‍යාකරේය්‍යාසි. තං කිං මඤ්ඤසි, රාජඤ්ඤ, ඉමේ චන්දිමසූරියා ඉමස්මිං වා ලෝකේ පරස්මිං වා, දේවා වා තේ මනුස්සා වා”ති?
Well then, chieftain, I’ll ask you about this in return, and you can answer as you like. What do you think, chieftain? Are the moon and sun in this world or the other world? Are they gods or humans?”
“ඉමේ, භෝ කස්සප, චන්දිමසූරියා පරස්මිං ලෝකේ, න ඉමස්මිං; දේවා තේ න මනුස්සා”ති.
“They are in the other world, Master Kassapa, and they are gods, not humans.”
“ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු—ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති.
“By this method it ought to be proven that there is an afterlife, there are beings reborn spontaneously, and there is a fruit or result of good and bad deeds.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife, no beings are reborn spontaneously, and there’s no fruit or result of good and bad deeds.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ, යේන තේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති?
“Is there a method by which you can prove what you say?”
“අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“There is, Master Kassapa.”
“යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා පාණාතිපාතී අදින්නාදායී කාමේසුමිච්ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචා ඵරුසවාචා සම්ඵප්පලාපී අභිජ්ඣාලූ බ්‍යාපන්නචිත්තා මිච්ඡාදිට්ඨී. තේ අපරේන සමයේන ආබාධිකා හෝන්ති දුක්ඛිතා බාළ්හගිලානා. යදාහං ජානාමි: ‘න දානිමේ ඉමම්හා ආබාධා වුට්ඨහිස්සන්තී(අ)ති ත්‍යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘සන්ති ඛෝ, භෝ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: “යේ තේ පාණාතිපාතී අදින්නාදායී කාමේසුමිච්ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචා ඵරුසවාචා සම්ඵප්පලාපී අභිජ්ඣාලූ බ්‍යාපන්නචිත්තා මිච්ඡාදිට්ඨී, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජන්තී”ති. භවන්තෝ ඛෝ පාණාතිපාතී අදින්නාදායී කාමේසුමිච්ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචා ඵරුසවාචා සම්ඵප්පලාපී අභිජ්ඣාලූ බ්‍යාපන්නචිත්තා මිච්ඡාදිට්ඨී. සචේ තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං සච්චං වචනං, භවන්තෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජිස්සන්ති. සචේ, භෝ, කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජේය්‍යාථ, යේන මේ ආගන්ත්වා ආරෝචේය්‍යාථ: “ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති. භවන්තෝ ඛෝ පන මේ සද්ධායිකා පච්චයිකා, යං භවන්තේහි දිට්ඨං, යථා සාමං දිට්ඨං ඒවමේතං භවිස්සතී(අ)ති. තේ මේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා නේව ආගන්ත්වා ආරෝචේන්ති, න පන දූතං පහිණන්ති. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Well, I have friends and colleagues, relatives and kin who kill living creatures, steal, and commit sexual misconduct. They use speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical. And they’re covetous, malicious, with wrong view. Some time later they become sick, suffering, gravely ill. When I know that they will not recover from their illness, I go to them and say, ‘Sirs, there are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: “Those who kill living creatures, steal, and commit sexual misconduct; use speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; and are covetous, malicious, and have wrong view—when their body breaks up, after death, are reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.” You do all these things. If what those ascetics and brahmins say is true, when your body breaks up, after death, you’ll be reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. If that happens, sirs, come and tell me that there is an afterlife, there are beings reborn spontaneously, and there is a fruit or result of good and bad deeds. I trust you and believe you. Anything you see will be just as if I’ve seen it for myself.’ They agree to this. But they don’t come back to tell me, nor do they send a messenger. This is the method by which I prove that there is no afterlife, no beings are reborn spontaneously, and there’s no fruit or result of good and bad deeds.”
2.2. චෝරෞපමා
2.2. The Simile of the Bandit
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, තඤ්ඤේවේත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි. යථා තේ ඛමේය්‍ය තථා නං බ්‍යාකරේය්‍යාසි. තං කිං මඤ්ඤසි, රාජඤ්ඤ, ඉධ තේ පුරිසා චෝරං ආගුචාරිං ගහේත්වා දස්සේය්‍යුං: ‘අයං තේ, භන්තේ, චෝරෝ ආගුචාරී; ඉමස්ස යං ඉච්ඡසි, තං දණ්ඩං පණේහී(අ)ති. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමං පුරිසං දළ්හාය රජ්ජුයා පච්ඡාබාහං ගාළ්හබන්ධනං බන්ධිත්වා ඛුරමුණ්ඩං කරිත්වා ඛරස්සරේන පණවේන රථිකාය රථිකං සිඞ්ඝාටකේන සිඞ්ඝාටකං පරිනේත්වා දක්ඛිණේන ද්වාරේන නික්ඛමිත්වා දක්ඛිණතෝ නගරස්ස ආඝාතනේ සීසං ඡින්දථා(අ)ති. තේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා තං පුරිසං දළ්හාය රජ්ජුයා පච්ඡාබාහං ගාළ්හබන්ධනං බන්ධිත්වා ඛුරමුණ්ඩං කරිත්වා ඛරස්සරේන පණවේන රථිකාය රථිකං සිඞ්ඝාටකේන සිඞ්ඝාටකං පරිනේත්වා දක්ඛිණේන ද්වාරේන නික්ඛමිත්වා දක්ඛිණතෝ නගරස්ස ආඝාතනේ නිසීදාපේය්‍යුං. ලභේය්‍ය නු ඛෝ සෝ චෝරෝ චෝරඝාතේසු: ‘ආගමේන්තු තාව භවන්තෝ චෝරඝාතා, අමුකස්මිං මේ ගාමේ වා නිගමේ වා මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා, යාවාහං තේසං උද්දිසිත්වා ආගච්ඡාමී(අ)ති, උදාහු විප්පලපන්තස්සේව චෝරඝාතා සීසං ඡින්දේය්‍යුන්”ති?
“Well then, chieftain, I’ll ask you about this in return, and you can answer as you like. What do you think, chieftain? Suppose they were to arrest a bandit, a criminal and present him to you, saying, ‘Sir, this is a bandit, a criminal. Punish him as you will.’ Then you’d say to them, ‘Well then, my men, tie this man’s arms tightly behind his back with a strong rope. Shave his head and march him from street to street and square to square to the beating of a harsh drum. Then take him out the south gate and there, at the place of execution to the south of the city, chop off his head.’ Saying, ‘Good,’ they’d do as they were told, sitting him down at the place of execution. Could that bandit get the executioners to wait, saying, ‘Please, good executioners! I have friends and colleagues, relatives and kin in such and such village or town. Wait until I’ve visited them, then I’ll come back’? Or would they just chop off his head as he prattled on?”
“න හි සෝ, භෝ කස්සප, චෝරෝ ලභේය්‍ය චෝරඝාතේසු: ‘ආගමේන්තු තාව භවන්තෝ චෝරඝාතා අමුකස්මිං මේ ගාමේ වා නිගමේ වා මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා, යාවාහං තේසං උද්දිසිත්වා ආගච්ඡාමී(අ)ති.
අථ ඛෝ නං විප්පලපන්තස්සේව චෝරඝාතා සීසං ඡින්දේය්‍යුන්”ති.
“They’d just chop off his head.”
“සෝ හි නාම, රාජඤ්ඤ, චෝරෝ මනුස්සෝ මනුස්සභූතේසු චෝරඝාතේසු න ලභිස්සති: ‘ආගමේන්තු තාව භවන්තෝ චෝරඝාතා, අමුකස්මිං මේ ගාමේ වා නිගමේ වා මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා, යාවාහං තේසං උද්දිසිත්වා ආගච්ඡාමී(අ)ති. කිං පන තේ මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා පාණාතිපාතී අදින්නාදායී කාමේසුමිච්ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචා ඵරුසවාචා සම්ඵප්පලාපී අභිජ්ඣාලූ බ්‍යාපන්නචිත්තා මිච්ඡාදිට්ඨී, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්නා ලභිස්සන්ති නිරයපාලේසු: ‘ආගමේන්තු තාව භවන්තෝ නිරයපාලා, යාව මයං පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස ගන්ත්වා ආරෝචේම: “ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”(අ)ති? ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“So even a human bandit couldn’t get his human executioners to stay his execution. What then of your friends and colleagues, relatives and kin who are reborn in a lower realm after doing bad things? Could they get the wardens of hell to wait, saying, ‘Please, good wardens of hell! Wait until I’ve gone to the chieftain Pāyāsi to tell him that there is an afterlife, there are beings reborn spontaneously, and there is a fruit or result of good and bad deeds’? By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife, there are beings reborn spontaneously, and there is a fruit or result of good and bad deeds.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ යේන තේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති?
“Is there a method by which you can prove what you say?”
“අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“There is, Master Kassapa.”
“යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා පිසුණාය වාචාය පටිවිරතා ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතා සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතා අනභිජ්ඣාලූ අබ්‍යාපන්නචිත්තා සම්මාදිට්ඨී. තේ අපරේන සමයේන ආබාධිකා හෝන්ති දුක්ඛිතා බාළ්හගිලානා. යදාහං ජානාමි: ‘න දානිමේ ඉමම්හා ආබාධා වුට්ඨහිස්සන්තී(අ)ති ත්‍යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘සන්ති ඛෝ, භෝ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: “යේ තේ පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා පිසුණාය වාචාය පටිවිරතා ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතා සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතා අනභිජ්ඣාලූ අබ්‍යාපන්නචිත්තා සම්මාදිට්ඨී තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජන්තී”ති. භවන්තෝ ඛෝ පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා පිසුණාය වාචාය පටිවිරතා ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතා සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතා අනභිජ්ඣාලූ අබ්‍යාපන්නචිත්තා සම්මාදිට්ඨී. සචේ තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං සච්චං වචනං, භවන්තෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජිස්සන්ති. සචේ, භෝ, කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජේය්‍යාථ, යේන මේ ආගන්ත්වා ආරෝචේය්‍යාථ: “ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති. භවන්තෝ ඛෝ පන මේ සද්ධායිකා පච්චයිකා, යං භවන්තේහි දිට්ඨං, යථා සාමං දිට්ඨං ඒවමේතං භවිස්සතී(අ)ති. තේ මේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා නේව ආගන්ත්වා ආරෝචේන්ති, න පන දූතං පහිණන්ති. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Well, I have friends and colleagues, relatives and kin who refrain from killing living creatures, stealing, and committing sexual misconduct. They refrain from speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical. And they’re content, kind-hearted, with right view. Some time later they become sick, suffering, gravely ill. When I know that they will not recover from their illness, I go to them and say, ‘Sirs, there are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: “Those who refrain from killing living creatures, stealing, and committing sexual misconduct; who refrain from speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; and are content, kind-hearted, with right view—when their body breaks up, after death, are reborn in a good place, a heavenly realm.” You do all these things. If what those ascetics and brahmins say is true, when your body breaks up, after death, you’ll be reborn in a good place, a heavenly realm. If that happens, sirs, come and tell me that there is an afterlife. I trust you and believe you. Anything you see will be just as if I’ve seen it for myself.’ They agree to this. But they don’t come back to tell me, nor do they send a messenger. This is the method by which I prove that there is no afterlife.”
2.3. ගූථකූපපුරිසෞපමා
2.3. The Simile of the Sewer
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති. සේය්‍යථාපි, රාජඤ්ඤ, පුරිසෝ ගූථකූපේ සසීසකං නිමුග්ගෝ අස්ස. අථ ත්වං පුරිසේ ආණාපේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තං පුරිසං තම්හා ගූථකූපා උද්ධරථා(අ)ති. තේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා තං පුරිසං තම්හා ගූථකූපා උද්ධරේය්‍යුං. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තස්ස පුරිසස්ස කායා වේළුපේසිකාහි ගූථං සුනිම්මජ්ජිතං නිම්මජ්ජථා(අ)ති. තේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා තස්ස පුරිසස්ස කායා වේළුපේසිකාහි ගූථං සුනිම්මජ්ජිතං නිම්මජ්ජේය්‍යුං. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තස්ස පුරිසස්ස කායං පණ්ඩුමත්තිකාය තික්ඛත්තුං සුබ්බට්ටිතං උබ්බට්ටේථා(අ)ති. තේ තස්ස පුරිසස්ස කායං පණ්ඩුමත්තිකාය තික්ඛත්තුං සුබ්බට්ටිතං උබ්බට්ටේය්‍යුං. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තං පුරිසං තේලේන අබ්භඤ්ජිත්වා සුඛුමේන චුණ්ණේන තික්ඛත්තුං සුප්පධෝතං කරෝථා(අ)ති. තේ තං පුරිසං තේලේන අබ්භඤ්ජිත්වා සුඛුමේන චුණ්ණේන තික්ඛත්තුං සුප්පධෝතං කරේය්‍යුං. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තස්ස පුරිසස්ස කේසමස්සුං කප්පේථා(අ)ති. තේ තස්ස පුරිසස්ස කේසමස්සුං කප්පේය්‍යුං. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තස්ස පුරිසස්ස මහග්ඝඤ්ච මාලං මහග්ඝඤ්ච විලේපනං මහග්ඝානි ච වත්ථානි උපහරථා(අ)ති. තේ තස්ස පුරිසස්ස මහග්ඝඤ්ච මාලං මහග්ඝඤ්ච විලේපනං මහග්ඝානි ච වත්ථානි උපහරේය්‍යුං. තේ ත්වං ඒවං වදේය්‍යාසි: ‘තේන හි, භෝ, තං පුරිසං පාසාදං ආරෝපේත්වා පඤ්චකාමගුණානි උපට්ඨාපේථා(අ)ති. තේ තං පුරිසං පාසාදං ආරෝපේත්වා පඤ්චකාමගුණානි උපට්ඨාපේය්‍යුං.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said. Suppose there were a man sunk over his head in a sewer. Then you were to order someone to pull him out of the sewer, and they’d agree to do so. Then you’d tell them to carefully scrape the dung off that man’s body with bamboo scrapers, and they’d agree to do so. Then you’d tell them to carefully scrub that man’s body down with pale clay three times, and they’d do so. Then you’d tell them to smear that man’s body with oil, and carefully wash him down with fine paste three times, and they’d do so. Then you’d tell them to dress that man’s hair and beard, and they’d do so. Then you’d tell them to provide that man with costly garlands, makeup, and clothes, and they’d do so. Then you’d tell them to bring that man up to the stilt longhouse and set him up with the five kinds of sensual stimulation, and they’d do so.
තං කිං මඤ්ඤසි, රාජඤ්ඤ, අපි නු තස්ස පුරිසස්ස සුන්හාතස්ස සුවිලිත්තස්ස සුකප්පිතකේසමස්සුස්ස ආමුක්කමාලාභරණස්ස ඕදාතවත්ථවසනස්ස උපරිපාසාදවරගතස්ස පඤ්චහි කාමගුණේහි සමප්පිතස්ස සමඞ්ගීභූතස්ස පරිචාරයමානස්ස පුනදේව තස්මිං ගූථකූපේ නිමුජ්ජිතුකාමතා අස්සා”ති?
What do you think, chieftain? Now that man is nicely bathed and anointed, with hair and beard dressed, bedecked with garlands and bracelets, dressed in white, supplied and provided with the five kinds of sensual stimulation upstairs in the royal longhouse. Would he want to dive back into that sewer again?”
“නෝ හිදං, භෝ කස්සප”. “තං කිස්ස හේතු”? “අසුචි, භෝ කස්සප, ගූථකූපෝ අසුචි චේව අසුචිසඞ්ඛාතෝ ච දුග්ගන්ධෝ ච දුග්ගන්ධසඞ්ඛාතෝ ච ජේගුච්ඡෝ ච ජේගුච්ඡසඞ්ඛාතෝ ච පටිකූලෝ ච පටිකූලසඞ්ඛාතෝ චා”ති.
“No, Master Kassapa. Why is that? Because that sewer is filthy, stinking, disgusting, and repulsive, and it’s regarded as such.”
“ඒවමේව ඛෝ, රාජඤ්ඤ, මනුස්සා දේවානං අසුචී චේව අසුචිසඞ්ඛාතා ච, දුග්ගන්ධා ච දුග්ගන්ධසඞ්ඛාතා ච, ජේගුච්ඡා ච ජේගුච්ඡසඞ්ඛාතා ච, පටිකූලා ච පටිකූලසඞ්ඛාතා ච. යෝජනසතං ඛෝ, රාජඤ්ඤ, මනුස්සගන්ධෝ දේවේ උබ්බාධති. කිං පන තේ මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා පිසුණාය වාචාය පටිවිරතා ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතා සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතා අනභිජ්ඣාලූ අබ්‍යාපන්නචිත්තා සම්මාදිට්ඨී, කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නා තේ ආගන්ත්වා ආරෝචේස්සන්ති: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)ති? ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“In the same way, chieftain, to the gods, human beings are filthy, stinking, disgusting, and repulsive, and are regarded as such. The smell of humans reaches the gods even a hundred leagues away. What then of your friends and colleagues, relatives and kin who are reborn in a higher realm after doing good things? Will they come back to tell you that there is an afterlife? By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ …පේ…
“Can you prove it?”
“අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ …පේ…
“I can.”
යථා කථං විය, රාජඤ්ඤාති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතා, තේ අපරේන සමයේන ආබාධිකා හෝන්ති දුක්ඛිතා බාළ්හගිලානා. යදාහං ජානාමි: ‘න දානිමේ ඉමම්හා ආබාධා වුට්ඨහිස්සන්තී(අ)ති ත්‍යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘සන්ති ඛෝ, භෝ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: “යේ තේ පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතා, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජන්ති දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතන්”ති. භවන්තෝ ඛෝ පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතා. සචේ තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං සච්චං වචනං, භවන්තෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජිස්සන්ති, දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතං. සචේ, භෝ, කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජේය්‍යාථ දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතං, යේන මේ ආගන්ත්වා ආරෝචේය්‍යාථ: “ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති. භවන්තෝ ඛෝ පන මේ සද්ධායිකා පච්චයිකා, යං භවන්තේහි දිට්ඨං, යථා සාමං දිට්ඨං ඒවමේතං භවිස්සතී(අ)ති. තේ මේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා නේව ආගන්ත්වා ආරෝචේන්ති, න පන දූතං පහිණන්ති. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Well, I have friends and colleagues, relatives and kin who refrain from killing living creatures and so on. Some time later they become sick, suffering, gravely ill. When I know that they will not recover from their illness, I go to them and say, ‘Sirs, there are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: “Those who refrain from killing living creatures and so on are reborn in a good place, a heavenly realm, in the company of the gods of the Thirty-Three.” You do all these things. If what those ascetics and brahmins say is true, when your body breaks up, after death, you’ll be reborn in the company of the gods of the Thirty-Three. If that happens, sirs, come and tell me that there is an afterlife. I trust you and believe you. Anything you see will be just as if I’ve seen it for myself.’ They agree to this. But they don’t come back to tell me, nor do they send a messenger. This is how I prove that there is no afterlife.”
2.4. තාවතිංසදේවෞපමා
2.4. The Simile of the Gods of the Thirty-Three
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, තඤ්ඤේවේත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි; යථා තේ ඛමේය්‍ය, තථා නං බ්‍යාකරේය්‍යාසි. යං ඛෝ පන, රාජඤ්ඤ, මානුස්සකං වස්සසතං, දේවානං තාවතිංසානං ඒසෝ ඒකෝ රත්තින්දිවෝ, තාය රත්තියා තිංසරත්තියෝ මාසෝ, තේන මාසේන ද්වාදසමාසියෝ සංවච්ඡරෝ, තේන සංවච්ඡරේන දිබ්බං වස්සසහස්සං දේවානං තාවතිංසානං ආයුප්පමාණං. යේ තේ මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා පාණාතිපාතා පටිවිරතා අදින්නාදානා පටිවිරතා කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා මුසාවාදා පටිවිරතා සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතා, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නා දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතං. සචේ පන තේසං ඒවං භවිස්සති: ‘යාව මයං ද්වේ වා තීණි වා රත්තින්දිවා දිබ්බේහි පඤ්චහි කාමගුණේහි සමප්පිතා සමඞ්ගීභූතා පරිචාරේම, අථ මයං පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස ගන්ත්වා ආරෝචේය්‍යාම: “ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”ති. අපි නු තේ ආගන්ත්වා ආරෝචේය්‍යුං—ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති?
“Well then, chieftain, I’ll ask you about this in return, and you can answer as you like. A hundred human years are equivalent to one day and night for the gods of the Thirty-Three. Thirty such days make a month, and twelve months make a year. The gods of the Thirty-Three have a lifespan of a thousand such years. Now, as to your friends who are reborn in the company of the gods of the Thirty-Three after doing good things. If they think, ‘First I’ll amuse myself for two or three days, supplied and provided with the five kinds of heavenly sensual stimulation. Then I’ll go back to Pāyāsi and tell him that there is an afterlife.’ Would they come back to tell you that there is an afterlife?”
“නෝ හිදං, භෝ කස්සප. අපි හි මයං, භෝ කස්සප, චිරං කාලඞ්කතාපි භවේය්‍යාම. කෝ පනේතං භෝතෝ කස්සපස්ස ආරෝචේති: ‘අත්ථි දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා ‘ඒවංදීඝායුකා දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා. න මයං භෝතෝ කස්සපස්ස සද්දහාම: ‘අත්ථි දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා ‘ඒවංදීඝායුකා දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා”ති.
“No, Master Kassapa. For I would be long dead by then. But Master Kassapa, who has told you that the gods of the Thirty-Three exist, or that they have such a long life span? I don’t believe you.”
2.5. ජච්චන්ධෞපමා
2.5. Blind From Birth
“සේය්‍යථාපි, රාජඤ්ඤ, ජච්චන්ධෝ පුරිසෝ න පස්සේය්‍ය කණ්හ—සුක්කානි රූපානි, න පස්සේය්‍ය නීලකානි රූපානි, න පස්සේය්‍ය පීතකානි රූපානි, න පස්සේය්‍ය ලෝහිතකානි රූපානි, න පස්සේය්‍ය මඤ්ජිට්ඨකානි රූපානි, න පස්සේය්‍ය සමවිසමං, න පස්සේය්‍ය තාරකානි රූපානි, න පස්සේය්‍ය චන්දිමසූරියේ. සෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘නත්ථි කණ්හසුක්කානි රූපානි, නත්ථි කණ්හසුක්කානං රූපානං දස්සාවී. නත්ථි නීලකානි රූපානි, නත්ථි නීලකානං රූපානං දස්සාවී. නත්ථි පීතකානි රූපානි, නත්ථි පීතකානං රූපානං දස්සාවී. නත්ථි ලෝහිතකානි රූපානි, නත්ථි ලෝහිතකානං රූපානං දස්සාවී. නත්ථි මඤ්ජිට්ඨකානි රූපානි, නත්ථි මඤ්ජිට්ඨකානං රූපානං දස්සාවී. නත්ථි සමවිසමං, නත්ථි සමවිසමස්ස දස්සාවී. නත්ථි තාරකානි රූපානි, නත්ථි තාරකානං රූපානං දස්සාවී. නත්ථි චන්දිමසූරියා, නත්ථි චන්දිමසූරියානං දස්සාවී. අහමේතං න ජානාමි, අහමේතං න පස්සාමි, තස්මා තං නත්ථී(අ)ති. සම්මා නු ඛෝ සෝ, රාජඤ්ඤ, වදමානෝ වදේය්‍යා”ති?
“Chieftain, suppose there was a person blind from birth. They couldn’t see sights that are dark or bright, or blue, yellow, red, or magenta. They couldn’t see even and uneven ground, or the stars, or the moon and sun. They’d say, ‘There’s no such thing as dark and bright sights, and no-one who sees them. There’s no such thing as blue, yellow, red, magenta, even and uneven ground, stars, moon and sun, and no-one who sees these things. I don’t know it or see it, therefore it doesn’t exist.’ Would they be speaking rightly?”
“නෝ හිදං, භෝ කස්සප. අත්ථි කණ්හසුක්කානි රූපානි, අත්ථි කණ්හසුක්කානං රූපානං දස්සාවී. අත්ථි නීලකානි රූපානි, අත්ථි නීලකානං රූපානං දස්සාවී …පේ… අත්ථි සමවිසමං, අත්ථි සමවිසමස්ස දස්සාවී. අත්ථි තාරකානි රූපානි, අත්ථි තාරකානං රූපානං දස්සාවී. අත්ථි චන්දිමසූරියා, අත්ථි චන්දිමසූරියානං දස්සාවී. ‘අහමේතං න ජානාමි, අහමේතං න පස්සාමි, තස්මා තං නත්ථී(අ)ති. න හි සෝ, භෝ කස්සප, සම්මා වදමානෝ වදේය්‍යා”ති.
“No, Master Kassapa. There are such things as dark and bright sights, and one who sees them. And those other things are real, too, as is the one who sees them. So it’s not right to say this: ‘I don’t know it or see it, therefore it doesn’t exist.’”
“ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, ජච්චන්ධූපමෝ මඤ්ඤේ පටිභාසි යං මං ත්වං ඒවං වදේසි. කෝ පනේතං භෝතෝ කස්සපස්ස ආරෝචේති: ‘අත්ථි දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා, ‘ඒවංදීඝායුකා දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා? න මයං භෝතෝ කස්සපස්ස සද්දහාම: ‘අත්ථි දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා ‘ඒවංදීඝායුකා දේවා තාවතිංසා(අ)ති වා”ති. “න ඛෝ, රාජඤ්ඤ, ඒවං පරෝ ලෝකෝ දට්ඨබ්බෝ, යථා ත්වං මඤ්ඤසි ඉමිනා මංසචක්ඛුනා. යේ ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, සමණබ්‍රාහ්මණා අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සේනාසනානි පටිසේවන්ති, තේ තත්ථ අප්පමත්තා ආතාපිනෝ පහිතත්තා විහරන්තා දිබ්බචක්ඛුං විසෝධේන්ති. තේ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන ඉමඤ්චේව ලෝකං පස්සන්ති පරඤ්ච සත්තේ ච ඕපපාතිකේ. ඒවඤ්ච ඛෝ, රාජඤ්ඤ, පරෝ ලෝකෝ දට්ඨබ්බෝ; න ත්වේව යථා ත්වං මඤ්ඤසි ඉමිනා මංසචක්ඛුනා. ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“In the same way, chieftain, when you tell me you don’t believe me you seem like the blind man in the simile. You can’t see the other world the way you think, with the eye of the flesh. There are ascetics and brahmins who live in the wilderness, frequenting remote lodgings in the wilderness and the forest. Meditating diligent, keen, and resolute, they purify the divine eye, the power of clairvoyance. With clairvoyance that is purified and superhuman, they see this world and the other world, and sentient beings who are spontaneously reborn. That’s how to see the other world, not how you think, with the eye of the flesh. By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ …පේ…
“Can you prove it?”
අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ …පේ…
“I can.”
යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධාහං, භෝ කස්සප, පස්සාමි සමණබ්‍රාහ්මණේ සීලවන්තේ කල්‍යාණධම්මේ ජීවිතුකාමේ අමරිතුකාමේ සුඛකාමේ දුක්ඛපටිකූලේ. තස්ස මය්හං, භෝ කස්සප, ඒවං හෝති—සචේ ඛෝ ඉමේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා ඒවං ජානේය්‍යුං: ‘ඉතෝ නෝ මතානං සේය්‍යෝ භවිස්සතී(අ)ති. ඉදානිමේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා විසං වා ඛාදේය්‍යුං, සත්ථං වා ආහරේය්‍යුං, උබ්බන්ධිත්වා වා කාලං කරේය්‍යුං, පපාතේ වා පපතේය්‍යුං. යස්මා ච ඛෝ ඉමේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා න ඒවං ජානන්ති: ‘ඉතෝ නෝ මතානං සේය්‍යෝ භවිස්සතී(අ)ති, තස්මා ඉමේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා ජීවිතුකාමා අමරිතුකාමා සුඛකාමා දුක්ඛපටිකූලා අත්තානං න මාරේන්ති. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Well, I see ascetics and brahmins who are ethical, of good character, who want to live and don’t want to die, who want to be happy and recoil from pain. I think to myself, ‘If those ascetics and brahmins knew that things were going to be better for them after death, they’d drink poison, slit their wrists, hang themselves, or throw themselves off a cliff. They mustn’t know that things are going to be better for them after death. That’s why they are ethical, of good character, wanting to live and not wanting to die, wanting to be happy and recoiling from pain.’ This is the method by which I prove that there is no afterlife.”
2.6. ගබ්භිනීඋපමා
2.6. The Simile of the Pregnant Woman
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, අඤ්ඤතරස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස ද්වේ පජාපතියෝ අහේසුං. ඒකිස්සා පුත්තෝ අහෝසි දසවස්සුද්දේසිකෝ වා ද්වාදසවස්සුද්දේසිකෝ වා, ඒකා ගබ්භිනී උපවිජඤ්ඤා. අථ ඛෝ සෝ බ්‍රාහ්මණෝ කාලමකාසි.
Once upon a time, a certain brahmin had two wives. One had a son ten or twelve years of age, while the other was pregnant and about to give birth. Then the brahmin passed away.
අථ ඛෝ සෝ මාණවකෝ මාතුසපත්තිං ඒතදවෝච: ‘යමිදං, භෝති, ධනං වා ධඤ්ඤං වා රජතං වා ජාතරූපං වා, සබ්බං තං මය්හං; නත්ථි තුය්හේත්ථ කිඤ්චි. පිතු මේ, භෝති, දායජ්ජං නිය්‍යාදේහී(අ)ති.
So the youth said to his mother’s co-wife, ‘Madam, all the wealth, grain, silver, and gold is mine, and you get nothing. Transfer to me my father’s inheritance.’
ඒවං වුත්තේ, සා බ්‍රාහ්මණී තං මාණවකං ඒතදවෝච: ‘ආගමේහි තාව, තාත, යාව විජායාමි. සචේ කුමාරකෝ භවිස්සති, තස්සපි ඒකදේසෝ භවිස්සති; සචේ කුමාරිකා භවිස්සති, සාපි තේ ඕපභෝග්ගා භවිස්සතී(අ)ති.
But the brahmin lady said, ‘Wait, my dear, until I give birth. If it’s a boy, one portion shall be his. If it’s a girl, she will be your reward.’
දුතියම්පි ඛෝ සෝ මාණවකෝ මාතුසපත්තිං ඒතදවෝච: ‘යමිදං, භෝති, ධනං වා ධඤ්ඤං වා රජතං වා ජාතරූපං වා, සබ්බං තං මය්හං; නත්ථි තුය්හේත්ථ කිඤ්චි. පිතු මේ, භෝති, දායජ්ජං නිය්‍යාදේහී(අ)ති. දුතියම්පි ඛෝ සා බ්‍රාහ්මණී තං මාණවකං ඒතදවෝච: ‘ආගමේහි තාව, තාත, යාව විජායාමි. සචේ කුමාරකෝ භවිස්සති, තස්සපි ඒකදේසෝ භවිස්සති; සචේ කුමාරිකා භවිස්සති සාපි තේ ඕපභෝග්ගා භවිස්සතී(අ)ති. තතියම්පි ඛෝ සෝ මාණවකෝ මාතුසපත්තිං ඒතදවෝච: ‘යමිදං, භෝති, ධනං වා ධඤ්ඤං වා රජතං වා ජාතරූපං වා, සබ්බං තං මය්හං; නත්ථි තුය්හේත්ථ කිඤ්චි. පිතු මේ, භෝති, දායජ්ජං නිය්‍යාදේහී(අ)ති.
But for a second time, and a third time, the youth insisted that the entire inheritance must be his.
අථ ඛෝ සා බ්‍රාහ්මණී සත්ථං ගහේත්වා ඕවරකං පවිසිත්වා උදරං ඕපාදේසි: ‘යාව විජායාමි යදි වා කුමාරකෝ යදි වා කුමාරිකා(අ)ති. සා අත්තානඤ්චේව ජීවිතඤ්ච ගබ්භඤ්ච සාපතේය්‍යඤ්ච විනාසේසි.
So the brahmin lady took a knife, went to her bedroom, and sliced open her belly, thinking, ‘Until I give birth—whether it’s a boy or a girl!’ She destroyed her own life and that of the fetus, as well as any wealth.
යථා තං බාලා අබ්‍යත්තා අනයබ්‍යසනං ආපන්නා අයෝනිසෝ දායජ්ජං ගවේසන්තී, ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, බාලෝ අබ්‍යත්තෝ අනයබ්‍යසනං ආපජ්ජිස්සසි අයෝනිසෝ පරලෝකං ගවේසන්තෝ; සේය්‍යථාපි සා බ්‍රාහ්මණී බාලා අබ්‍යත්තා අනයබ්‍යසනං ආපන්නා අයෝනිසෝ දායජ්ජං ගවේසන්තී. න ඛෝ, රාජඤ්ඤ, සමණබ්‍රාහ්මණා සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා අපක්කං පරිපාචේන්ති; අපි ච පරිපාකං ආගමේන්ති. පණ්ඩිතානං අත්ථෝ හි, රාජඤ්ඤ, සමණබ්‍රාහ්මණානං සීලවන්තානං කල්‍යාණධම්මානං ජීවිතේන. යථා යථා ඛෝ, රාජඤ්ඤ, සමණබ්‍රාහ්මණා සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨන්ති තථා තථා බහුං පුඤ්ඤං පසවන්ති, බහුජනහිතාය ච පටිපජ්ජන්ති බහුජනසුඛාය ලෝකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දේවමනුස්සානං. ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
Being foolish and incompetent, she sought an inheritance irrationally and fell to ruin and disaster. In the same way, chieftain, being foolish and incompetent, you’re seeking the other world irrationally and will fall to ruin and disaster, just like that brahmin lady. Good ascetics and brahmins don’t force what is unripe to ripen; rather, they wait for it to ripen. For the life of clever ascetics and brahmins is beneficial. So long as they remain, good ascetics and brahmins make much merit, and act for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans. By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ …පේ…
“Can you prove it?”
අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ …පේ…
“I can.”
යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, පුරිසා චෝරං ආගුචාරිං ගහේත්වා දස්සේන්ති: ‘අයං තේ, භන්තේ, චෝරෝ ආගුචාරී; ඉමස්ස යං ඉච්ඡසි, තං දණ්ඩං පණේහී(අ)ති. ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමං පුරිසං ජීවන්තංයේව කුම්භියා පක්ඛිපිත්වා මුඛං පිදහිත්වා අල්ලේන චම්මේන ඕනන්ධිත්වා අල්ලාය මත්තිකාය බහලාවලේපනං කරිත්වා උද්ධනං ආරෝපේත්වා අග්ගිං දේථා(අ)ති. තේ මේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා තං පුරිසං ජීවන්තංයේව කුම්භියා පක්ඛිපිත්වා මුඛං පිදහිත්වා අල්ලේන චම්මේන ඕනන්ධිත්වා අල්ලාය මත්තිකාය බහලාවලේපනං කරිත්වා උද්ධනං ආරෝපේත්වා අග්ගිං දේන්ති. යදා මයං ජානාම ‘කාලඞ්කතෝ සෝ පුරිසෝ(අ)ති, අථ නං කුම්භිං ඕරෝපේත්වා උබ්භින්දිත්වා මුඛං විවරිත්වා සණිකං නිල්ලෝකේම: ‘අප්පේව නාමස්ස ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සේය්‍යාමා(අ)ති. නේවස්ස මයං ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සාම. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Suppose they were to arrest a bandit, a criminal and present him to me, saying, ‘Sir, this is a bandit, a criminal. Punish him as you will.’ I say to them, ‘Well then, sirs, place this man in a pot while he’s still alive. Close up the mouth, bind it up with damp leather, and seal it with a thick coat of damp clay. Then lift it up on a stove and light the fire.’ They agree, and do what I ask. When we know that that man has passed away, we lift down the pot and break it open, uncover the mouth, and slowly peek inside, thinking, ‘Hopefully we’ll see his soul escaping.’ But we don’t see his soul escaping. This is how I prove that there is no afterlife.”
2.7. සුපිනකෞපමා
2.7. The Simile of the Dream
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, තඤ්ඤේවේත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි, යථා තේ ඛමේය්‍ය, තථා නං බ්‍යාකරේය්‍යාසි. අභිජානාසි නෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, දිවා සේය්‍යං උපගතෝ සුපිනකං පස්සිතා ආරාමරාමණේය්‍යකං වනරාමණේය්‍යකං භූමිරාමණේය්‍යකං පෝක්ඛරණීරාමණේය්‍යකන්”ති?
“Well then, chieftain, I’ll ask you about this in return, and you can answer as you like. Do you recall ever having a midday nap and seeing delightful parks, woods, meadows, and lotus ponds in a dream?”
“අභිජානාමහං, භෝ කස්සප, දිවාසේය්‍යං උපගතෝ සුපිනකං පස්සිතා ආරාමරාමණේය්‍යකං වනරාමණේය්‍යකං භූමිරාමණේය්‍යකං පෝක්ඛරණීරාමණේය්‍යකන්”ති.
“I do, sir.”
“රක්ඛන්ති තං තම්හි සමයේ ඛුජ්ජාපි වාමනකාපි වේලාසිකාපි කෝමාරිකාපී”ති?
“At that time were you guarded by hunchbacks, dwarves, midgets, and younglings?”
“ඒවං, භෝ කස්සප, රක්ඛන්ති මං තම්හි සමයේ ඛුජ්ජාපි වාමනකාපි වේලාසිකාපි කෝමාරිකාපී”ති.
“I was.”
“අපි නු තා තුය්හං ජීවං පස්සන්ති පවිසන්තං වා නික්ඛමන්තං වා”ති?
“But did they see your soul entering or leaving?”
“නෝ හිදං, භෝ කස්සප”.
“No they did not.”
“තා හි නාම, රාජඤ්ඤ, තුය්හං ජීවන්තස්ස ජීවන්තියෝ ජීවං න පස්සිස්සන්ති පවිසන්තං වා නික්ඛමන්තං වා. කිං පන ත්වං කාලඞ්කතස්ස ජීවං පස්සිස්සසි පවිසන්තං වා නික්ඛමන්තං වා. ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“So if they couldn’t even see your soul entering or leaving while you were still alive, how could you see the soul of a dead man? By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife, there are beings reborn spontaneously, and there is a fruit or result of good and bad deeds.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ …පේ…
“Can you prove it?”
“අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ …පේ…
“I can.”
යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, පුරිසා චෝරං ආගුචාරිං ගහේත්වා දස්සේන්ති: ‘අයං තේ, භන්තේ, චෝරෝ ආගුචාරී; ඉමස්ස යං ඉච්ඡසි, තං දණ්ඩං පණේහී(අ)ති. ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමං පුරිසං ජීවන්තංයේව තුලාය තුලේත්වා ජියාය අනස්සාසකං මාරේත්වා පුනදේව තුලාය තුලේථා(අ)ති. තේ මේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා තං පුරිසං ජීවන්තංයේව තුලාය තුලේත්වා ජියාය අනස්සාසකං මාරේත්වා පුනදේව තුලාය තුලේන්ති. යදා සෝ ජීවති, තදා ලහුතරෝ ච හෝති මුදුතරෝ ච කම්මඤ්ඤතරෝ ච. යදා පන සෝ කාලඞ්කතෝ හෝති තදා ගරුතරෝ ච හෝති පත්ථින්නතරෝ ච අකම්මඤ්ඤතරෝ ච. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Suppose they were to arrest a bandit, a criminal and present him to me, saying, ‘Sir, this is a bandit, a criminal. Punish him as you will.’ I say to them, ‘Well then, sirs, weigh this man with scales while he’s still alive. Then strangle him with a bowstring, and when he’s dead, weigh him again.’ They agree, and do what I ask. So long as they are alive, they’re lighter, softer, more flexible. But when they die they become heavier, stiffer, less flexible. This is how I prove that there is no afterlife.”
2.8. සන්තත්තඅයෝගුළෞපමා
2.8. The Simile of the Hot Iron Ball
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති. සේය්‍යථාපි, රාජඤ්ඤ, පුරිසෝ දිවසං සන්තත්තං අයෝගුළං ආදිත්තං සම්පජ්ජලිතං සජෝතිභූතං තුලාය තුලේය්‍ය. තමේනං අපරේන සමයේන සීතං නිබ්බුතං තුලාය තුලේය්‍ය. කදා නු ඛෝ සෝ අයෝගුළෝ ලහුතරෝ වා හෝති මුදුතරෝ වා කම්මඤ්ඤතරෝ වා, යදා වා ආදිත්තෝ සම්පජ්ජලිතෝ සජෝතිභූතෝ, යදා වා සීතෝ නිබ්බුතෝ”ති?
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said. Suppose a person was to heat an iron ball all day until it was burning, blazing, and glowing, and then they weigh it with scales. After some time, when it had cooled and become extinguished, they’d weigh it again. When would that iron ball be lighter, softer, and more workable—when it’s burning or when it’s cool?”
“යදා සෝ, භෝ කස්සප, අයෝගුළෝ තේජෝසහගතෝ ච හෝති වායෝසහගතෝ ච ආදිත්තෝ සම්පජ්ජලිතෝ සජෝතිභූතෝ, තදා ලහුතරෝ ච හෝති මුදුතරෝ ච කම්මඤ්ඤතරෝ ච. යදා පන සෝ අයෝගුළෝ නේව තේජෝසහගතෝ හෝති න වායෝසහගතෝ සීතෝ නිබ්බුතෝ, තදා ගරුතරෝ ච හෝති පත්ථින්නතරෝ ච අකම්මඤ්ඤතරෝ චා”ති.
“So long as the iron ball is full of heat and air—burning, blazing, and glowing—it’s lighter, softer, and more workable. But when it lacks heat and air—cooled and extinguished—it’s heavier, stiffer, and less workable.”
“ඒවමේව ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යදායං කායෝ ආයුසහගතෝ ච හෝති උස්මාසහගතෝ ච විඤ්ඤාණසහගතෝ ච, තදා ලහුතරෝ ච හෝති මුදුතරෝ ච කම්මඤ්ඤතරෝ ච. යදා පනායං කායෝ නේව ආයුසහගතෝ හෝති න උස්මාසහගතෝ න විඤ්ඤාණසහගතෝ තදා ගරුතරෝ ච හෝති පත්ථින්නතරෝ ච අකම්මඤ්ඤතරෝ ච. ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“In the same way, so long as this body is full of life and warmth and consciousness it’s lighter, softer, and more flexible. But when it lacks life and warmth and consciousness it’s heavier, stiffer, and less flexible. By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ …පේ…
“Can you prove it?”
අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ …පේ…
“I can.”
යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, පුරිසා චෝරං ආගුචාරිං ගහේත්වා දස්සේන්ති: ‘අයං තේ, භන්තේ, චෝරෝ ආගුචාරී; ඉමස්ස යං ඉච්ඡසි, තං දණ්ඩං පණේහී(අ)ති. ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමං පුරිසං අනුපහච්ච ඡවිඤ්ච චම්මඤ්ච මංසඤ්ච න්හාරුඤ්ච අට්ඨිඤ්ච අට්ඨිමිඤ්ජඤ්ච ජීවිතා වෝරෝපේථ, අප්පේව නාමස්ස ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සේය්‍යාමා(අ)ති. තේ මේ ‘සාධූ(අ)ති පටිස්සුත්වා තං පුරිසං අනුපහච්ච ඡවිඤ්ච …පේ… ජීවිතා වෝරෝපේන්ති. යදා සෝ ආමතෝ හෝති, ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමං පුරිසං උත්තානං නිපාතේථ, අප්පේව නාමස්ස ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සේය්‍යාමා(අ)ති. තේ තං පුරිසං උත්තානං නිපාතේන්ති. නේවස්ස මයං ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සාම. ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමං පුරිසං අවකුජ්ජං නිපාතේථ … පස්සේන නිපාතේථ … දුතියේන පස්සේන නිපාතේථ … උද්ධං ඨපේථ … ඕමුද්ධකං ඨපේථ … පාණිනා ආකෝටේථ … ලේඩ්ඩුනා ආකෝටේථ … දණ්ඩේන ආකෝටේථ … සත්ථේන ආකෝටේථ … ඕධුනාථ සන්ධුනාථ නිද්ධුනාථ, අප්පේව නාමස්ස ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සේය්‍යාමා(අ)ති. තේ තං පුරිසං ඕධුනන්ති සන්ධුනන්ති නිද්ධුනන්ති. නේවස්ස මයං ජීවං නික්ඛමන්තං පස්සාම. තස්ස තදේව චක්ඛු හෝති තේ රූපා, තඤ්චායතනං නප්පටිසංවේදේති. තදේව සෝතං හෝති තේ සද්දා, තඤ්චායතනං නප්පටිසංවේදේති. තදේව ඝානං හෝති තේ ගන්ධා, තඤ්චායතනං නප්පටිසංවේදේති. සාව ජිව්හා හෝති තේ රසා, තඤ්චායතනං නප්පටිසංවේදේති. ස්වේව කායෝ හෝති තේ ඵෝට්ඨබ්බා, තඤ්චායතනං නප්පටිසංවේදේති. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Suppose they were to arrest a bandit, a criminal and present him to me, saying, ‘Sir, this is a bandit, a criminal. Punish him as you will.’ I say to them, ‘Well then, sirs, take this man’s life without injuring his outer skin, inner skin, flesh, sinews, bones, or marrow. Hopefully we’ll see his soul escaping.’ They agree, and do what I ask. When he’s nearly dead, I tell them to lay him on his back in hope of seeing his soul escape. They do so. But we don’t see his soul escaping. I tell them to lay him bent over, to lay him on his side, to lay him on the other side; to stand him upright, to stand him upside down; to strike him with fists, stones, rods, and swords; and to give him a good shaking in hope of seeing his soul escape. They do all these things. But we don’t see his soul escaping. For him the eye itself is present, and so are those sights. Yet he does not experience that sense-field. The ear itself is present, and so are those sounds. Yet he does not experience that sense-field. The nose itself is present, and so are those smells. Yet he does not experience that sense-field. The tongue itself is present, and so are those tastes. Yet he does not experience that sense-field. The body itself is present, and so are those touches. Yet he does not experience that sense-field. This is how I prove that there is no afterlife.”
2.9. සඞ්ඛධමෞපමා
2.9. The Simile of the Horn Blower
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, අඤ්ඤතරෝ සඞ්ඛධමෝ සඞ්ඛං ආදාය පච්චන්තිමං ජනපදං අගමාසි. සෝ යේන අඤ්ඤතරෝ ගාමෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මජ්ඣේ ගාමස්ස ඨිතෝ තික්ඛත්තුං සඞ්ඛං උපලාපේත්වා සඞ්ඛං භූමියං නික්ඛිපිත්වා ඒකමන්තං නිසීදි.
Once upon a time, a certain horn blower took his horn and traveled to a borderland, where he went to a certain village. Standing in the middle of the village, he sounded his horn three times, then placed it on the ground and sat down to one side.
අථ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, තේසං පච්චන්තජනපදානං මනුස්සානං ඒතදහෝසි: ‘අම්භෝ කස්ස නු ඛෝ ඒසෝ සද්දෝ ඒවංරජනීයෝ ඒවඞ්කමනීයෝ ඒවංමදනීයෝ ඒවම්බන්ධනීයෝ ඒවංමුච්ඡනීයෝ(අ)ති. සන්නිපතිත්වා තං සඞ්ඛධමං ඒතදවෝචුං: ‘අම්භෝ, කස්ස නු ඛෝ ඒසෝ සද්දෝ ඒවංරජනීයෝ ඒවඞ්කමනීයෝ ඒවංමදනීයෝ ඒවම්බන්ධනීයෝ ඒවංමුච්ඡනීයෝ(අ)ති.
Then the people of the borderland thought, ‘What is making this sound, so arousing, sensuous, intoxicating, infatuating, and captivating?’ They gathered around the horn blower and said, ‘Mister, what is making this sound, so arousing, sensuous, intoxicating, infatuating, and captivating?’
‘ඒසෝ ඛෝ, භෝ, සඞ්ඛෝ නාම යස්සේසෝ සද්දෝ ඒවංරජනීයෝ ඒවඞ්කමනීයෝ ඒවංමදනීයෝ ඒවම්බන්ධනීයෝ ඒවංමුච්ඡනීයෝ(අ)ති.
‘The sound is made by this, which is called a horn.’
තේ තං සඞ්ඛං උත්තානං නිපාතේසුං: ‘වදේහි, භෝ සඞ්ඛ, වදේහි, භෝ සඞ්ඛා(අ)ති. නේව සෝ සඞ්ඛෝ සද්දමකාසි.
They laid that horn on its back, saying, ‘Speak, good horn! Speak, good horn!’ But still the horn made no sound.
තේ තං සඞ්ඛං අවකුජ්ජං නිපාතේසුං, පස්සේන නිපාතේසුං, දුතියේන පස්සේන නිපාතේසුං, උද්ධං ඨපේසුං, ඕමුද්ධකං ඨපේසුං, පාණිනා ආකෝටේසුං, ලේඩ්ඩුනා ආකෝටේසුං, දණ්ඩේන ආකෝටේසුං, සත්ථේන ආකෝටේසුං, ඕධුනිංසු සන්ධුනිංසු නිද්ධුනිංසු: ‘වදේහි, භෝ සඞ්ඛ, වදේහි, භෝ සඞ්ඛා(අ)ති. නේව සෝ සඞ්ඛෝ සද්දමකාසි.
Then they lay the horn bent over, they lay it on its side, they lay it on its other side; they stood it upright, they stood it upside down; they struck it with fists, stones, rods, and swords; and they gave it a good shake, saying, ‘Speak, good horn! Speak, good horn!’ But still the horn made no sound.
අථ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, තස්ස සඞ්ඛධමස්ස ඒතදහෝසි: ‘යාව බාලා ඉමේ පච්චන්තජනපදා මනුස්සා, කථඤ්හි නාම අයෝනිසෝ සඞ්ඛසද්දං ගවේසිස්සන්තී(අ)ති. තේසං පේක්ඛමානානං සඞ්ඛං ගහේත්වා තික්ඛත්තුං සඞ්ඛං උපලාපේත්වා සඞ්ඛං ආදාය පක්කාමි.
So the horn blower thought, ‘How foolish are these borderland folk! For how can they seek the sound of a horn so irrationally?’ And as they looked on, he picked up the horn, sounded it three times, and took it away with him.
අථ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, තේසං පච්චන්තජනපදානං මනුස්සානං ඒතදහෝසි: ‘යදා කිර, භෝ, අයං සඞ්ඛෝ නාම පුරිසසහගතෝ ච හෝති වායාමසහගතෝ ච වායුසහගතෝ ච, තදායං සඞ්ඛෝ සද්දං කරෝති, යදා පනායං සඞ්ඛෝ නේව පුරිසසහගතෝ හෝති න වායාමසහගතෝ න වායුසහගතෝ, නායං සඞ්ඛෝ සද්දං කරෝතී(අ)ති.
Then the people of the borderland thought, ‘So, it seems, when what is called a horn is accompanied by a person, effort, and wind, it makes a sound. But when these things are absent it makes no sound.’
ඒවමේව ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යදායං කායෝ ආයුසහගතෝ ච හෝති උස්මාසහගතෝ ච විඤ්ඤාණසහගතෝ ච, තදා අභික්කමතිපි පටික්කමතිපි තිට්ඨතිපි නිසීදතිපි සේය්‍යම්පි කප්පේති, චක්ඛුනාපි රූපං පස්සති, සෝතේනපි සද්දං සුණාති, ඝානේනපි ගන්ධං ඝායති, ජිව්හායපි රසං සායති, කායේනපි ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසති, මනසාපි ධම්මං විජානාති. යදා පනායං කායෝ නේව ආයුසහගතෝ හෝති, න උස්මාසහගතෝ, න විඤ්ඤාණසහගතෝ, තදා නේව අභික්කමති න පටික්කමති න තිට්ඨති න නිසීදති න සේය්‍යං කප්පේති, චක්ඛුනාපි රූපං න පස්සති, සෝතේනපි සද්දං න සුණාති, ඝානේනපි ගන්ධං න ඝායති, ජිව්හායපි රසං න සායති, කායේනපි ඵෝට්ඨබ්බං න ඵුසති, මනසාපි ධම්මං න විජානාති. ඉමිනාපි ඛෝ තේ, රාජඤ්ඤ, පරියායේන ඒවං හෝතු: ‘ඉතිපි අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
In the same way, so long as this body is full of life and warmth and consciousness it walks back and forth, stands, sits, and lies down. It sees sights with the eye, hears sounds with the ear, smells odors with the nose, tastes flavors with the tongue, feels touches with the body, and knows thoughts with the mind. But when it lacks life and warmth and consciousness it does none of these things. By this method, too, it ought to be proven that there is an afterlife.”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I think that there is no afterlife.”
“අත්ථි පන, රාජඤ්ඤ, පරියායෝ …පේ…
“Can you prove it?”
අත්ථි, භෝ කස්සප, පරියායෝ …පේ…
“I can.”
යථා කථං විය, රාජඤ්ඤා”ති?
“How, exactly, chieftain?”
“ඉධ මේ, භෝ කස්සප, පුරිසා චෝරං ආගුචාරිං ගහේත්වා දස්සේන්ති: ‘අයං තේ, භන්තේ, චෝරෝ ආගුචාරී, ඉමස්ස යං ඉච්ඡසි, තං දණ්ඩං පණේහී(අ)ති. ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමස්ස පුරිසස්ස ඡවිං ඡින්දථ, අප්පේව නාමස්ස ජීවං පස්සේය්‍යාමා(අ)ති. තේ තස්ස පුරිසස්ස ඡවිං ඡින්දන්ති. නේවස්ස මයං ජීවං පස්සාම. ත්‍යාහං ඒවං වදාමි: ‘තේන හි, භෝ, ඉමස්ස පුරිසස්ස චම්මං ඡින්දථ, මංසං ඡින්දථ, න්හාරුං ඡින්දථ, අට්ඨිං ඡින්දථ, අට්ඨිමිඤ්ජං ඡින්දථ, අප්පේව නාමස්ස ජීවං පස්සේය්‍යාමා(අ)ති. තේ තස්ස පුරිසස්ස අට්ඨිමිඤ්ජං ඡින්දන්ති, නේවස්ස මයං ජීවං පස්සේය්‍යාම. අයම්පි ඛෝ, භෝ කස්සප, පරියායෝ, යේන මේ පරියායේන ඒවං හෝති: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති.
“Suppose they were to arrest a bandit, a criminal and present him to me, saying, ‘Sir, this is a bandit, a criminal. Punish him as you will.’ I say to them, ‘Well then, sirs, cut open this man’s outer skin. Hopefully we might see his soul.’ They cut open his outer skin, but we see no soul. I say to them, ‘Well then, sirs, cut open his inner skin, flesh, sinews, bones, or marrow. Hopefully we’ll see his soul.’ They do so, but we see no soul. This is how I prove that there is no afterlife.”
2.10. අග්ගිකජටිලෞපමා
2.10. The Simile of the Fire-Worshiping Matted-Hair Ascetic
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, අඤ්ඤතරෝ අග්ගිකෝ ජටිලෝ අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටියා සම්මති. අථ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, අඤ්ඤතරෝ ජනපදේ සත්ථෝ වුට්ඨාසි. අථ ඛෝ සෝ සත්ථෝ තස්ස අග්ගිකස්ස ජටිලස්ස අස්සමස්ස සාමන්තා ඒකරත්තිං වසිත්වා පක්කාමි. අථ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, තස්ස අග්ගිකස්ස ජටිලස්ස ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං යේන සෝ සත්ථවාසෝ තේනුපසඞ්කමේය්‍යං, අප්පේව නාමේත්ථ කිඤ්චි උපකරණං අධිගච්ඡේය්‍යන්(අ)ති.
Once upon a time, a certain fire-worshiping matted-hair ascetic settled in a leaf hut in a wilderness region. Then a caravan came out from a certain country. It stayed for one night not far from that ascetic’s hermitage, and then moved on. The ascetic thought, ‘Why don’t I go to that caravan’s campsite? Hopefully I’ll find something useful there.’
අථ ඛෝ සෝ අග්ගිකෝ ජටිලෝ කාලස්සේව වුට්ඨාය යේන සෝ සත්ථවාසෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා අද්දස තස්මිං සත්ථවාසේ දහරං කුමාරං මන්දං උත්තානසේය්‍යකං ඡඩ්ඩිතං. දිස්වානස්ස ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ මේ තං පතිරූපං යං මේ පේක්ඛමානස්ස මනුස්සභූතෝ කාලඞ්කරේය්‍ය; යන්නූනාහං ඉමං දාරකං අස්සමං නේත්වා ආපාදේය්‍යං පෝසේය්‍යං වඩ්ඪේය්‍යන්(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ අග්ගිකෝ ජටිලෝ තං දාරකං අස්සමං නේත්වා ආපාදේසි පෝසේසි වඩ්ඪේසි.
So he went, and he saw a little baby boy abandoned there. When he saw this he thought, ‘It’s not proper for me to look on while a human being dies. Why don’t I bring this boy back to my hermitage, nurse him, nourish him, and raise him?’ So that’s what he did.
යදා සෝ දාරකෝ දසවස්සුද්දේසිකෝ වා හෝති ද්වාදසවස්සුද්දේසිකෝ වා, අථ ඛෝ තස්ස අග්ගිකස්ස ජටිලස්ස ජනපදේ කඤ්චිදේව කරණීයං උප්පජ්ජි. අථ ඛෝ සෝ අග්ගිකෝ ජටිලෝ තං දාරකං ඒතදවෝච: ‘ඉච්ඡාමහං, තාත, ජනපදං ගන්තුං; අග්ගිං, තාත, පරිචරේය්‍යාසි. මා ච තේ අග්ගි නිබ්බායි. සචේ ච තේ අග්ගි නිබ්බායේය්‍ය, අයං වාසී ඉමානි කට්ඨානි ඉදං අරණිසහිතං, අග්ගිං නිබ්බත්තේත්වා අග්ගිං පරිචරේය්‍යාසී(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ අග්ගිකෝ ජටිලෝ තං දාරකං ඒවං අනුසාසිත්වා ජනපදං අගමාසි.
When the boy was ten or twelve years old, the ascetic had some business come up in the country. So he said to the boy, ‘My dear, I wish to go to the country. Serve the sacred flame. Do not extinguish it. But if you should extinguish it, here is the hatchet, the firewood, and the bundle of drill-sticks. Light the fire and serve it.’ And having instructed the boy, the ascetic went to the country.
තස්ස ඛිඩ්ඩාපසුතස්ස අග්ගි නිබ්බායි. අථ ඛෝ තස්ස දාරකස්ස ඒතදහෝසි: ‘පිතා ඛෝ මං ඒවං අවච: “අග්ගිං, තාත, පරිචරේය්‍යාසි. මා ච තේ අග්ගි නිබ්බායි. සචේ ච තේ අග්ගි නිබ්බායේය්‍ය, අයං වාසී ඉමානි කට්ඨානි ඉදං අරණිසහිතං, අග්ගිං නිබ්බත්තේත්වා අග්ගිං පරිචරේය්‍යාසී”ති. යන්නූනාහං අග්ගිං නිබ්බත්තේත්වා අග්ගිං පරිචරේය්‍යන්(අ)ති.
But the boy was so engrossed in his play, the fire went out. He thought, ‘My father told me to serve the sacred flame. Why don’t I light it again and serve it?’
අථ ඛෝ සෝ දාරකෝ අරණිසහිතං වාසියා තච්ඡි: ‘අප්පේව නාම අග්ගිං අධිගච්ඡේය්‍යන්(අ)ති. නේව සෝ අග්ගිං අධිගච්ඡි.
So he chopped the bundle of drill-sticks with the hatchet, thinking, ‘Hopefully I’ll get a fire!’ But he still got no fire.
අරණිසහිතං ද්විධා ඵාලේසි, තිධා ඵාලේසි, චතුධා ඵාලේසි, පඤ්චධා ඵාලේසි, දසධා ඵාලේසි, සතධා ඵාලේසි, සකලිකං සකලිකං අකාසි, සකලිකං සකලිකං කරිත්වා උදුක්ඛලේ කෝට්ටේසි, උදුක්ඛලේ කෝට්ටේත්වා මහාවාතේ ඕපුනි: ‘අප්පේව නාම අග්ගිං අධිගච්ඡේය්‍යන්(අ)ති. නේව සෝ අග්ගිං අධිගච්ඡි.
He split the bundle of drill-sticks into two, three, four, five, ten, or a hundred parts. He chopped them into splinters, pounded them in a mortar, and swept them away in a strong wind, thinking, ‘Hopefully I’ll get a fire!’ But he still got no fire.
අථ ඛෝ සෝ අග්ගිකෝ ජටිලෝ ජනපදේ තං කරණීයං තීරේත්වා යේන සකෝ අස්සමෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං දාරකං ඒතදවෝච: ‘කච්චි තේ, තාත, අග්ගි න නිබ්බුතෝ(අ)ති? ‘ඉධ මේ, තාත, ඛිඩ්ඩාපසුතස්ස අග්ගි නිබ්බායි. තස්ස මේ ඒතදහෝසි: “පිතා ඛෝ මං ඒවං අවච අග්ගිං, තාත, පරිචරේය්‍යාසි. මා ච තේ, තාත, අග්ගි නිබ්බායි. සචේ ච තේ අග්ගි නිබ්බායේය්‍ය, අයං වාසී ඉමානි කට්ඨානි ඉදං අරණිසහිතං, අග්ගිං නිබ්බත්තේත්වා අග්ගිං පරිචරේය්‍යාසීති. යන්නූනාහං අග්ගිං නිබ්බත්තේත්වා අග්ගිං පරිචරේය්‍යන්”ති. අථ ඛ්වාහං, තාත, අරණිසහිතං වාසියා තච්ඡිං: “අප්පේව නාම අග්ගිං අධිගච්ඡේය්‍යන්”ති. නේවාහං අග්ගිං අධිගච්ඡිං. අරණිසහිතං ද්විධා ඵාලේසිං, තිධා ඵාලේසිං, චතුධා ඵාලේසිං, පඤ්චධා ඵාලේසිං, දසධා ඵාලේසිං, සතධා ඵාලේසිං, සකලිකං සකලිකං අකාසිං, සකලිකං සකලිකං කරිත්වා උදුක්ඛලේ කෝට්ටේසිං, උදුක්ඛලේ කෝට්ටේත්වා මහාවාතේ ඕපුනිං: “අප්පේව නාම අග්ගිං අධිගච්ඡේය්‍යන්”ති. නේවාහං අග්ගිං අධිගච්ඡින්(අ)ති. අථ ඛෝ තස්ස අග්ගිකස්ස ජටිලස්ස ඒතදහෝසි: ‘යාව බාලෝ අයං දාරකෝ අබ්‍යත්තෝ, කථඤ්හි නාම අයෝනිසෝ අග්ගිං ගවේසිස්සතී(අ)ති.
Then the matted-hair ascetic, having concluded his business in the country, returned to his own hermitage, and said to the boy, ‘I trust, my dear, that the fire didn’t go out?’ And the boy told him what had happened. Then the ascetic thought, ‘How foolish is this boy, how incompetent! For how can he seek a fire so irrationally?’
තස්ස පේක්ඛමානස්ස අරණිසහිතං ගහේත්වා අග්ගිං නිබ්බත්තේත්වා තං දාරකං ඒතදවෝච: ‘ඒවං ඛෝ, තාත, අග්ගි නිබ්බත්තේතබ්බෝ. න ත්වේව යථා ත්වං බාලෝ අබ්‍යත්තෝ අයෝනිසෝ අග්ගිං ගවේසී(අ)ති. ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, බාලෝ අබ්‍යත්තෝ අයෝනිසෝ පරලෝකං ගවේසිස්සසි. පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං; පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං. මා තේ අහෝසි දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා”ති.
So while the boy looked on, he took a bundle of fire-sticks, lit the fire, and said, ‘Dear boy, this is how to light a fire. Not the foolish and incompetent way you sought it so irrationally.’ In the same way, chieftain, being foolish and incompetent, you seek the other world irrationally. Let go of this harmful misconception, chieftain, let go of it! Don’t create lasting harm and suffering for yourself!”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ නේවාහං සක්කෝමි ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිතුං. රාජාපි මං පසේනදි කෝසලෝ ජානාති තිරෝරාජානෝපි: ‘පායාසි රාජඤ්ඤෝ ඒවංවාදී ඒවංදිට්ඨී: “ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ”(අ)ති. සචාහං, භෝ කස්සප, ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිස්සාමි, භවිස්සන්ති මේ වත්තාරෝ: ‘යාව බාලෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ අබ්‍යත්තෝ දුග්ගහිතගාහී(අ)ති. කෝපේනපි නං හරිස්සාමි, මක්ඛේනපි නං හරිස්සාමි, පලාසේනපි නං හරිස්සාමී”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I’m not able to let go of that harmful misconception. King Pasenadi of Kosala knows my views, and so do foreign kings. If I let go of this harmful misconception, people will say, ‘How foolish is the chieftain Pāyāsi, how incompetent, that he should hold on to a mistake!’ I shall carry on with this view out of anger, contempt, and spite!”
2.11. ද්වේසත්ථවාහෞපමා
2.11. The Simile of the Two Caravan Leaders
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, මහාසකටසත්ථෝ සකටසහස්සං පුරත්ථිමා ජනපදා පච්ඡිමං ජනපදං අගමාසි. සෝ යේන යේන ගච්ඡි, ඛිප්පංයේව පරියාදියති තිණකට්ඨෝදකං හරිතකපණ්ණං. තස්මිං ඛෝ පන සත්ථේ ද්වේ සත්ථවාහා අහේසුං ඒකෝ පඤ්චන්නං සකටසතානං, ඒකෝ පඤ්චන්නං සකටසතානං. අථ ඛෝ තේසං සත්ථවාහානං ඒතදහෝසි: ‘අයං ඛෝ මහාසකටසත්ථෝ සකටසහස්සං; තේ මයං යේන යේන ගච්ඡාම, ඛිප්පමේව පරියාදියති තිණකට්ඨෝදකං හරිතකපණ්ණං. යන්නූන මයං ඉමං සත්ථං ද්විධා විභජේය්‍යාම—ඒකතෝ පඤ්ච සකටසතානි ඒකතෝ පඤ්ච සකටසතානී(අ)ති. තේ තං සත්ථං ද්විධා විභජිංසු ඒකතෝ පඤ්ච සකටසතානි, ඒකතෝ පඤ්ච සකටසතානි.
Once upon a time, a large caravan of a thousand wagons traveled from a country in the east to the west. Wherever they went they quickly used up the grass, wood, water, and the green foliage. Now, that caravan had two leaders, each in charge of five hundred wagons. They thought, ‘This is a large caravan of a thousand wagons. Wherever we go we quickly use up the grass, wood, water, and the green foliage. Why don’t we split the caravan in two halves?’ So that’s what they did.
ඒකෝ සත්ථවාහෝ බහුං තිණඤ්ච කට්ඨඤ්ච උදකඤ්ච ආරෝපේත්වා සත්ථං පයාපේසි. ද්වීහතීහපයාතෝ ඛෝ පන සෝ සත්ථෝ අද්දස පුරිසං කාළං ලෝහිතක්ඛං සන්නද්ධකලාපං කුමුදමාලිං අල්ලවත්ථං අල්ලකේසං කද්දමමක්ඛිතේහි චක්කේහි භද්‍රේන රථේන පටිපථං ආගච්ඡන්තං, දිස්වා ඒතදවෝච: ‘කුතෝ, භෝ, ආගච්ඡසී(අ)ති?
One caravan leader, having prepared much grass, wood, and water, started the caravan. After two or three days’ journey he saw a dark man with red eyes coming the other way in a donkey cart with muddy wheels. He was armored with a quiver and wreathed with yellow lotus, his clothes and hair all wet. Seeing him, he said, ‘Sir, where do you come from?’
‘අමුකම්හා ජනපදා(අ)ති.
‘From such and such a country.’
‘කුහිං ගමිස්සසී(අ)ති?
‘And where are you going?’
‘අමුකං නාම ජනපදන්(අ)ති.
‘To the country named so and so.’
‘කච්චි, භෝ, පුරතෝ කන්තාරේ මහාමේඝෝ අභිප්පවුට්ඨෝ(අ)ති?
‘But has there been much rain in the desert up ahead?’
‘ඒවං, භෝ, පුරතෝ කන්තාරේ මහාමේඝෝ අභිප්පවුට්ඨෝ, ආසිත්තෝදකානි වටුමානි, බහු තිණඤ්ච කට්ඨඤ්ච උදකඤ්ච. ඡඩ්ඩේථ, භෝ, පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි, ලහුභාරේහි සකටේහි සීඝං සීඝං ගච්ඡථ, මා යෝග්ගානි කිලමිත්ථා(අ)ති.
‘Indeed there has, sir. The paths are sprinkled with water, and there is much grass, wood, and water. Toss out your grass, wood, and water. Your wagons will move swiftly when lightly-laden, so don’t tire your draught teams.’
අථ ඛෝ සෝ සත්ථවාහෝ සත්ථිකේ ආමන්තේසි: ‘අයං, භෝ, පුරිසෝ ඒවමාහ: “පුරතෝ කන්තාරේ මහාමේඝෝ අභිප්පවුට්ඨෝ, ආසිත්තෝදකානි වටුමානි, බහු තිණඤ්ච කට්ඨඤ්ච උදකඤ්ච. ඡඩ්ඩේථ, භෝ, පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි, ලහුභාරේහි සකටේහි සීඝං සීඝං ගච්ඡථ, මා යෝග්ගානි කිලමිත්ථා”ති. ඡඩ්ඩේථ, භෝ, පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි, ලහුභාරේහි සකටේහි සත්ථං පයාපේථා(අ)ති.
So the caravan leader addressed his drivers, ‘This man says that there has been much rain in the desert up ahead. He advises us to toss out the grass, wood, and water. The wagons will move swiftly when lightly-laden, and won’t tire our draught teams. So let’s toss out the grass, wood, and water and restart the caravan with lightly-laden wagons.’
‘ඒවං, භෝ(අ)ති ඛෝ තේ සත්ථිකා තස්ස සත්ථවාහස්ස පටිස්සුත්වා ඡඩ්ඩේත්වා පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි ලහුභාරේහි සකටේහි සත්ථං පයාපේසුං.
‘Yes, sir,’ the drivers replied, and that’s what they did.
තේ පඨමේපි සත්ථවාසේ න අද්දසංසු තිණං වා කට්ඨං වා උදකං වා. දුතියේපි සත්ථවාසේ … තතියේපි සත්ථවාසේ … චතුත්ථේපි සත්ථවාසේ … පඤ්චමේපි සත්ථවාසේ … ඡට්ඨේපි සත්ථවාසේ … සත්තමේපි සත්ථවාසේ න අද්දසංසු තිණං වා කට්ඨං වා උදකං වා. සබ්බේව අනයබ්‍යසනං ආපජ්ජිංසු. යේ ච තස්මිං සත්ථේ අහේසුං මනුස්සා වා පසූ වා, සබ්බේ සෝ යක්ඛෝ අමනුස්සෝ භක්ඛේසි. අට්ඨිකානේව සේසානි.
But in the caravan’s first campsite they saw no grass, wood, or water. And in the second, third, fourth, fifth, sixth, and seventh campsites they saw no grass, wood, or water. And all fell to ruin and disaster. And the men and beasts in that caravan were all devoured by that non-human spirit. Only their bones remained.
යදා අඤ්ඤාසි දුතියෝ සත්ථවාහෝ: ‘බහුනික්ඛන්තෝ ඛෝ, භෝ, දානි සෝ සත්ථෝ(අ)ති බහුං තිණඤ්ච කට්ඨඤ්ච උදකඤ්ච ආරෝපේත්වා සත්ථං පයාපේසි. ද්වීහතීහපයාතෝ ඛෝ පන සෝ සත්ථෝ අද්දස පුරිසං කාළං ලෝහිතක්ඛං සන්නද්ධකලාපං කුමුදමාලිං අල්ලවත්ථං අල්ලකේසං කද්දමමක්ඛිතේහි චක්කේහි භද්‍රේන රථේන පටිපථං ආගච්ඡන්තං, දිස්වා ඒතදවෝච: ‘කුතෝ, භෝ, ආගච්ඡසී(අ)ති?
Now, when the second caravan leader knew that the first caravan was well underway, he prepared much grass, wood, and water and started the caravan. After two or three days’ journey he saw a dark man with red eyes coming the other way in a donkey cart with muddy wheels. He was armored with a quiver and wreathed with yellow lotus, his clothes and hair all wet. Seeing him, he said, ‘Sir, where do you come from?’
‘අමුකම්හා ජනපදා(අ)ති.
‘From such and such a country.’
‘කුහිං ගමිස්සසී(අ)ති?
‘And where are you going?’
‘අමුකං නාම ජනපදන්(අ)ති.
‘To the country named so and so.’
‘කච්චි, භෝ, පුරතෝ කන්තාරේ මහාමේඝෝ අභිප්පවුට්ඨෝ(අ)ති?
‘But has there been much rain in the desert up ahead?’
‘ඒවං, භෝ, පුරතෝ කන්තාරේ මහාමේඝෝ අභිප්පවුට්ඨෝ. ආසිත්තෝදකානි වටුමානි, බහු තිණඤ්ච කට්ඨඤ්ච උදකඤ්ච. ඡඩ්ඩේථ, භෝ, පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි, ලහුභාරේහි සකටේහි සීඝං සීඝං ගච්ඡථ, මා යෝග්ගානි කිලමිත්ථා(අ)ති.
‘Indeed there has, sir. The paths are sprinkled with water, and there is much grass, wood, and water. Toss out your grass, wood, and water. Your wagons will move swiftly when lightly-laden, so don’t tire your draught teams.’
අථ ඛෝ සෝ සත්ථවාහෝ සත්ථිකේ ආමන්තේසි: ‘අයං, භෝ, පුරිසෝ ඒවමාහ: “පුරතෝ කන්තාරේ මහාමේඝෝ අභිප්පවුට්ඨෝ, ආසිත්තෝදකානි වටුමානි, බහු තිණඤ්ච කට්ඨඤ්ච උදකඤ්ච. ඡඩ්ඩේථ, භෝ, පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි, ලහුභාරේහි සකටේහි සීඝං සීඝං ගච්ඡථ; මා යෝග්ගානි කිලමිත්ථා”ති. අයං භෝ පුරිසෝ නේව අම්හාකං මිත්තෝ, න ඤාතිසාලෝහිතෝ, කථං මයං ඉමස්ස සද්ධාය ගමිස්සාම. න වෝ ඡඩ්ඩේතබ්බානි පුරාණානි තිණානි කට්ඨානි උදකානි, යථාභතේන භණ්ඩේන සත්ථං පයාපේථ. න නෝ පුරාණං ඡඩ්ඩේස්සාමා(අ)ති.
So the caravan leader addressed his drivers, ‘This man says that there has been much rain in the desert up ahead. He advises us to toss out the grass, wood, and water. The wagons will move swiftly when lightly-laden, and won’t tire our draught teams. But this person is neither our friend nor relative. How can we proceed out of trust in him? We shouldn’t toss out any grass, wood, or water, but continue with our goods laden as before. We shall not toss out any old stock.’
‘ඒවං, භෝ(අ)ති ඛෝ තේ සත්ථිකා තස්ස සත්ථවාහස්ස පටිස්සුත්වා යථාභතේන භණ්ඩේන සත්ථං පයාපේසුං.
‘Yes, sir,’ the drivers replied, and they restarted the caravan with the goods laden as before.
තේ පඨමේපි සත්ථවාසේ න අද්දසංසු තිණං වා කට්ඨං වා උදකං වා. දුතියේපි සත්ථවාසේ … තතියේපි සත්ථවාසේ … චතුත්ථේපි සත්ථවාසේ … පඤ්චමේපි සත්ථවාසේ … ඡට්ඨේපි සත්ථවාසේ … සත්තමේපි සත්ථවාසේ න අද්දසංසු තිණං වා කට්ඨං වා උදකං වා. තඤ්ච සත්ථං අද්දසංසු අනයබ්‍යසනං ආපන්නං. යේ ච තස්මිං සත්ථේපි අහේසුං මනුස්සා වා පසූ වා, තේසඤ්ච අට්ඨිකානේව අද්දසංසු තේන යක්ඛේන අමනුස්සේන භක්ඛිතානං.
And in the caravan’s first campsite they saw no grass, wood, or water. And in the second, third, fourth, fifth, sixth, and seventh campsites they saw no grass, wood, or water. And they saw the other caravan that had come to ruin. And they saw the bones of the men and beasts who had been devoured by that non-human spirit.
අථ ඛෝ සෝ සත්ථවාහෝ සත්ථිකේ ආමන්තේසි: ‘අයං ඛෝ, භෝ, සත්ථෝ අනයබ්‍යසනං ආපන්නෝ, යථා තං තේන බාලේන සත්ථවාහේන පරිණායකේන. තේන හි, භෝ, යානම්හාකං සත්ථේ අප්පසාරානි පණියානි, තානි ඡඩ්ඩේත්වා, යානි ඉමස්මිං සත්ථේ මහාසාරානි පණියානි, තානි ආදියථා(අ)ති.
So the caravan leader addressed his drivers, ‘This caravan came to ruin, as happens when guided by a foolish caravan leader. Well then, sirs, toss out any of our merchandise that’s of little value, and take what’s valuable from this caravan.’
‘ඒවං, භෝ(අ)ති ඛෝ තේ සත්ථිකා තස්ස සත්ථවාහස්ස පටිස්සුත්වා යානි සකස්මිං සත්ථේ අප්පසාරානි පණියානි, තානි ඡඩ්ඩේත්වා යානි තස්මිං සත්ථේ මහාසාරානි පණියානි, තානි ආදියිත්වා සෝත්ථිනා තං කන්තාරං නිත්ථරිංසු, යථා තං පණ්ඩිතේන සත්ථවාහේන පරිණායකේන.
‘Yes, sir’ replied the drivers, and that’s what they did. They crossed over the desert safely, as happens when guided by an astute caravan leader.
ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, බාලෝ අබ්‍යත්තෝ අනයබ්‍යසනං ආපජ්ජිස්සසි අයෝනිසෝ පරලෝකං ගවේසන්තෝ, සේය්‍යථාපි සෝ පුරිමෝ සත්ථවාහෝ. යේපි තව සෝතබ්බං සද්ධාතබ්බං මඤ්ඤිස්සන්ති, තේපි අනයබ්‍යසනං ආපජ්ජිස්සන්ති, සේය්‍යථාපි තේ සත්ථිකා. පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං; පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං. මා තේ අහෝසි දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා”ති.
In the same way, chieftain, being foolish and incompetent, you will come to ruin seeking the other world irrationally, like the first caravan leader. And those who think you’re worth listening to and trusting will also come to ruin, like the drivers. Let go of this harmful misconception, chieftain, let go of it! Don’t create lasting harm and suffering for yourself!”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ නේවාහං සක්කෝමි ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිතුං. රාජාපි මං පසේනදි කෝසලෝ ජානාති තිරෝරාජානෝපි: ‘පායාසි රාජඤ්ඤෝ ඒවංවාදී ඒවංදිට්ඨී: “ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ …පේ… විපාකෝ”(අ)ති. සචාහං, භෝ කස්සප, ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිස්සාමි, භවිස්සන්ති මේ වත්තාරෝ: ‘යාව බාලෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ, අබ්‍යත්තෝ දුග්ගහිතගාහී(අ)ති. කෝපේනපි නං හරිස්සාමි, මක්ඛේනපි නං හරිස්සාමි, පලාසේනපි නං හරිස්සාමී”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I’m not able to let go of that harmful misconception. King Pasenadi of Kosala knows my views, and so do foreign kings. I shall carry on with this view out of anger, contempt, and spite!”
2.12. ගූථභාරිකෞපමා
2.12. The Simile of the Dung-Carrier
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, අඤ්ඤතරෝ සූකරපෝසකෝ පුරිසෝ සකම්හා ගාමා අඤ්ඤං ගාමං අගමාසි. තත්ථ අද්දස පහූතං සුක්ඛගූථං ඡඩ්ඩිතං. දිස්වානස්ස ඒතදහෝසි: ‘අයං ඛෝ පහූතෝ සුක්ඛගූථෝ ඡඩ්ඩිතෝ, මම ච සූකරභත්තං; යන්නූනාහං ඉතෝ සුක්ඛගූථං හරේය්‍යන්(අ)ති. සෝ උත්තරාසඞ්ගං පත්ථරිත්වා පහූතං සුක්ඛගූථං ආකිරිත්වා භණ්ඩිකං බන්ධිත්වා සීසේ උබ්බාහේත්වා අගමාසි. තස්ස අන්තරාමග්ගේ මහාඅකාලමේඝෝ පාවස්සි. සෝ උග්ඝරන්තං පග්ඝරන්තං යාව අග්ගනඛා ගූථේන මක්ඛිතෝ ගූථභාරං ආදාය අගමාසි.
Once upon a time, a certain swineherd went from his own village to another village. There he saw a large pile of dry dung abandoned. He thought, ‘This pile of dry dung can serve as food for my pigs. Why don’t I carry it off?’ So he spread out his upper robe, shoveled the dry dung onto it, tied it up into a bundle, lifted it on to his head, and went on his way. While on his way a large sudden storm poured down. Smeared with leaking, oozing dung down to his fingernails, he kept on carrying the load of dung.
තමේනං මනුස්සා දිස්වා ඒවමාහංසු: ‘කච්චි නෝ ත්වං, භණේ, උම්මත්තෝ, කච්චි විචේතෝ, කථඤ්හි නාම උග්ඝරන්තං පග්ඝරන්තං යාව අග්ගනඛා ගූථේන මක්ඛිතෝ ගූථභාරං හරිස්සසී(අ)ති.
When people saw him they said, ‘Have you gone mad, sir? Have you lost your mind? For how can you, smeared with leaking, oozing dung down to your fingernails, keep on carrying that load of dung?’
‘තුම්හේ ඛ්වේත්ථ, භණේ, උම්මත්තා, තුම්හේ විචේතා, තථා හි පන මේ සූකරභත්තන්(අ)ති.
‘You’re the mad ones, sirs! You’re the ones who’ve lost your minds! For this will serve as food for my pigs.’
ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, ගූථභාරිකූපමෝ මඤ්ඤේ පටිභාසි. පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං; පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං. මා තේ අහෝසි දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා”ති.
In the same way, chieftain, you seem like the dung carrier in the simile. Let go of this harmful misconception, chieftain, let go of it! Don’t create lasting harm and suffering for yourself!”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ නේවාහං සක්කෝමි ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිතුං. රාජාපි මං පසේනදි කෝසලෝ ජානාති තිරෝරාජානෝපි: ‘පායාසි රාජඤ්ඤෝ ඒවංවාදී ඒවංදිට්ඨී: “ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ …පේ… විපාකෝ”(අ)ති. සචාහං, භෝ කස්සප, ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිස්සාමි, භවිස්සන්ති මේ වත්තාරෝ: ‘යාව බාලෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ අබ්‍යත්තෝ දුග්ගහිතගාහී(අ)ති. කෝපේනපි නං හරිස්සාමි, මක්ඛේනපි නං හරිස්සාමි, පලාසේනපි නං හරිස්සාමී”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I’m not able to let go of that harmful misconception. King Pasenadi of Kosala knows my views, and so do foreign kings. I shall carry on with this view out of anger, contempt, and spite!”
2.13. අක්ඛධුත්තකෞපමා
2.13. The Simile of the Gamblers
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි, උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, ද්වේ අක්ඛධුත්තා අක්ඛේහි දිබ්බිංසු. ඒකෝ අක්ඛධුත්තෝ ආගතාගතං කලිං ගිලති.
Once upon a time, two gamblers were playing with dice. One gambler, every time they made a bad throw, swallowed the dice.
අද්දසා ඛෝ දුතියෝ අක්ඛධුත්තෝ තං අක්ඛධුත්තං ආගතාගතං කලිං ගිලන්තං, දිස්වා තං අක්ඛධුත්තං ඒතදවෝච: ‘ත්වං ඛෝ, සම්ම, ඒකන්තිකේන ජිනාසි, දේහි මේ, සම්ම, අක්ඛේ පජෝහිස්සාමී(අ)ති.
The second gambler saw him, and said, ‘Well, my friend, you’ve won it all! Give me the dice, I will roll them.’
‘ඒවං, සම්මා(අ)ති ඛෝ සෝ අක්ඛධුත්තෝ තස්ස අක්ඛධුත්තස්ස අක්ඛේ පාදාසි.
‘Yes, my friend,’ the gambler replied, and gave them.
අථ ඛෝ සෝ අක්ඛධුත්තෝ අක්ඛේ විසේන පරිභාවේත්වා තං අක්ඛධුත්තං ඒතදවෝච: ‘ඒහි ඛෝ, සම්ම, අක්ඛේහි දිබ්බිස්සාමා(අ)ති.
Then the gambler soaked the dice in poison and said to the other, ‘Come, my friend, let’s play dice.’
‘ඒවං, සම්මා(අ)ති ඛෝ සෝ අක්ඛධුත්තෝ තස්ස අක්ඛධුත්තස්ස පච්චස්සෝසි.
‘Yes, my friend,’ the other gambler replied.
දුතියම්පි ඛෝ තේ අක්ඛධුත්තා අක්ඛේහි දිබ්බිංසු. දුතියම්පි ඛෝ සෝ අක්ඛධුත්තෝ ආගතාගතං කලිං ගිලති.
And for a second time the gamblers played with dice. And for the second time, every time they made a bad throw, that gambler swallowed the dice.
අද්දසා ඛෝ දුතියෝ අක්ඛධුත්තෝ තං අක්ඛධුත්තං දුතියම්පි ආගතාගතං කලිං ගිලන්තං, දිස්වා තං අක්ඛධුත්තං ඒතදවෝච:
The second gambler saw him, and said,
‘ලිත්තං පරමේන තේජසා, ගිලමක්ඛං පුරිසෝ න බුජ්ඣති; ගිල රේ ගිල පාපධුත්තක, පච්ඡා තේ කටුකං භවිස්සතී(අ)ති.
‘The man swallows the dice without realizing they’re smeared with burning poison. Swallow, you damn cheat, swallow! Soon you’ll know the bitter fruit!’
ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, අක්ඛධුත්තකූපමෝ මඤ්ඤේ පටිභාසි. පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං; පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං. මා තේ අහෝසි දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා”ති.
In the same way, chieftain, you seem like the gambler in the simile. Let go of this harmful misconception, chieftain, let go of it! Don’t create lasting harm and suffering for yourself!”
“කිඤ්චාපි භවං කස්සපෝ ඒවමාහ, අථ ඛෝ නේවාහං සක්කෝමි ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිතුං. රාජාපි මං පසේනදි කෝසලෝ ජානාති තිරෝරාජානෝපි: ‘පායාසි රාජඤ්ඤෝ ඒවංවාදී ඒවංදිට්ඨී: “ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ …පේ… විපාකෝ”(අ)ති. සචාහං, භෝ කස්සප, ඉදං පාපකං දිට්ඨිගතං පටිනිස්සජ්ජිස්සාමි, භවිස්සන්ති මේ වත්තාරෝ: ‘යාව බාලෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ අබ්‍යත්තෝ දුග්ගහිතගාහී(අ)ති. කෝපේනපි නං හරිස්සාමි, මක්ඛේනපි නං හරිස්සාමි, පලාසේනපි නං හරිස්සාමී”ති.
“Even though Master Kassapa says this, still I’m not able to let go of that harmful misconception. King Pasenadi of Kosala knows my views, and so do foreign kings. I shall carry on with this view out of anger, contempt, and spite!”
2.14. සාණභාරිකෞපමා
2.14. The Simile of the Man Who Carried Hemp
“තේන හි, රාජඤ්ඤ, උපමං තේ කරිස්සාමි, උපමාය ම්(අ)ඉධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
“Well then, chieftain, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
භූතපුබ්බං, රාජඤ්ඤ, අඤ්ඤතරෝ ජනපදෝ වුට්ඨාසි. අථ ඛෝ සහායකෝ සහායකං ආමන්තේසි: ‘ආයාම, සම්ම, යේන සෝ ජනපදෝ තේනුපසඞ්කමිස්සාම, අප්පේව නාමේත්ථ කිඤ්චි ධනං අධිගච්ඡේය්‍යාමා(අ)ති.
Once upon a time, the inhabitants of a certain country emigrated. Then one friend said to another, ‘Come, my friend, let’s go to that country. Hopefully we’ll get some riches there!’
‘ඒවං, සම්මා(අ)ති ඛෝ සහායකෝ සහායකස්ස පච්චස්සෝසි.
‘Yes, my friend,’ the other replied.
තේ යේන සෝ ජනපදෝ, යේන අඤ්ඤතරං ගාමපට්ටං තේනුපසඞ්කමිංසු, තත්ථ අද්දසංසු පහූතං සාණං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා සහායකෝ සහායකං ආමන්තේසි: ‘ඉදං ඛෝ, සම්ම, පහූතං සාණං ඡඩ්ඩිතං, තේන හි, සම්ම, ත්වඤ්ච සාණභාරං බන්ධ, අහඤ්ච සාණභාරං බන්ධිස්සාමි, උභෝ සාණභාරං ආදාය ගමිස්සාමා(අ)ති.
They went to that country, and to a certain deserted village. There they saw a pile of abandoned sunn hemp. Seeing it, one friend said to the other, ‘This is a pile of abandoned sunn hemp. Well then, my friend, you make up a bundle of hemp, and I’ll make one too. Let’s both take a bundle of hemp and go on.’
‘ඒවං, සම්මා(අ)ති ඛෝ සහායකෝ සහායකස්ස පටිස්සුත්වා සාණභාරං බන්ධිත්වා තේ උභෝ සාණභාරං ආදාය යේන අඤ්ඤතරං ගාමපට්ටං තේනුපසඞ්කමිංසු.
‘Yes, my friend,’ he said. Carrying their bundles of hemp they went to another deserted village.
තත්ථ අද්දසංසු පහූතං සාණසුත්තං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා සහායකෝ සහායකං ආමන්තේසි: ‘යස්ස ඛෝ, සම්ම, අත්ථාය ඉච්ඡේය්‍යාම සාණං, ඉදං පහූතං සාණසුත්තං ඡඩ්ඩිතං. තේන හි, සම්ම, ත්වඤ්ච සාණභාරං ඡඩ්ඩේහි, අහඤ්ච සාණභාරං ඡඩ්ඩේස්සාමි, උභෝ සාණසුත්තභාරං ආදාය ගමිස්සාමා(අ)ති.
There they saw much sunn hemp thread abandoned. Seeing it, one friend said to the other, ‘This pile of abandoned sunn hemp thread is just what we wanted the hemp for! Well then, my friend, let’s abandon our bundles of hemp, and both take a bundle of hemp thread and go on.’
‘අයං ඛෝ මේ, සම්ම, සාණභාරෝ දූරාභතෝ ච සුසන්නද්ධෝ ච, අලං මේ, ත්වං පජානාහී(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ සහායකෝ සාණභාරං ඡඩ්ඩේත්වා සාණසුත්තභාරං ආදියි.
‘I’ve already carried this bundle of hemp a long way, and it’s well tied up. It’s good enough for me, you understand.’ So one friend abandoned their bundle of hemp and picked up a bundle of hemp thread.
තේ යේන අඤ්ඤතරං ගාමපට්ටං තේනුපසඞ්කමිංසු. තත්ථ අද්දසංසු පහූතා සාණියෝ ඡඩ්ඩිතා, දිස්වා සහායකෝ සහායකං ආමන්තේසි: ‘යස්ස ඛෝ, සම්ම, අත්ථාය ඉච්ඡේය්‍යාම සාණං වා සාණසුත්තං වා, ඉමා පහූතා සාණියෝ ඡඩ්ඩිතා. තේන හි, සම්ම, ත්වඤ්ච සාණභාරං ඡඩ්ඩේහි, අහඤ්ච සාණසුත්තභාරං ඡඩ්ඩේස්සාමි, උභෝ සාණිභාරං ආදාය ගමිස්සාමා(අ)ති.
They went to another deserted village. There they saw much sunn hemp cloth abandoned. Seeing it, one friend said to the other, ‘This pile of abandoned sunn hemp cloth is just what we wanted the hemp and hemp thread for! Well then, my friend, let’s abandon our bundles, and both take a bundle of hemp cloth and go on.’
‘අයං ඛෝ මේ, සම්ම, සාණභාරෝ දූරාභතෝ ච සුසන්නද්ධෝ ච, අලං මේ, ත්වං පජානාහී(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ සහායකෝ සාණසුත්තභාරං ඡඩ්ඩේත්වා සාණිභාරං ආදියි.
‘I’ve already carried this bundle of hemp a long way, and it’s well tied up. It’s good enough for me, you understand.’ So one friend abandoned their bundle of hemp thread and picked up a bundle of hemp cloth.
තේ යේන අඤ්ඤතරං ගාමපට්ටං තේනුපසඞ්කමිංසු. තත්ථ අද්දසංසු පහූතං ඛෝමං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා …පේ… පහූතං ඛෝමසුත්තං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං ඛෝමදුස්සං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං කප්පාසං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං කප්පාසිකසුත්තං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං කප්පාසිකදුස්සං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං අයං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං ලෝහං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං තිපුං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං සීසං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං සජ්ඣං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා … පහූතං සුවණ්ණං ඡඩ්ඩිතං, දිස්වා සහායකෝ සහායකං ආමන්තේසි: ‘යස්ස ඛෝ, සම්ම, අත්ථාය ඉච්ඡේය්‍යාම සාණං වා සාණසුත්තං වා සාණියෝ වා ඛෝමං වා ඛෝමසුත්තං වා ඛෝමදුස්සං වා කප්පාසං වා කප්පාසිකසුත්තං වා කප්පාසිකදුස්සං වා අයං වා ලෝහං වා තිපුං වා සීසං වා සජ්ඣං වා, ඉදං පහූතං සුවණ්ණං ඡඩ්ඩිතං. තේන හි, සම්ම, ත්වඤ්ච සාණභාරං ඡඩ්ඩේහි, අහඤ්ච සජ්ඣභාරං ඡඩ්ඩේස්සාමි, උභෝ සුවණ්ණභාරං ආදාය ගමිස්සාමා(අ)ති.
They went to another deserted village. There they saw a pile of flax, and by turn, linen thread, linen cloth, silk, silk thread, silk cloth, iron, copper, tin, lead, silver, and gold abandoned. Seeing it, one friend said to the other, ‘This pile of gold is just what we wanted all those other things for! Well then, my friend, let’s abandon our bundles, and both take a bundle of gold and go on.’
‘අයං ඛෝ මේ, සම්ම, සාණභාරෝ දූරාභතෝ ච සුසන්නද්ධෝ ච, අලං මේ ත්වං පජානාහී(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ සහායකෝ සජ්ඣභාරං ඡඩ්ඩේත්වා සුවණ්ණභාරං ආදියි.
‘I’ve already carried this bundle of hemp a long way, and it’s well tied up. It’s good enough for me, you understand.’ So one friend abandoned their bundle of silver and picked up a bundle of gold.
තේ යේන සකෝ ගාමෝ තේනුපසඞ්කමිංසු. තත්ථ යෝ සෝ සහායකෝ සාණභාරං ආදාය අගමාසි, තස්ස නේව මාතාපිතරෝ අභිනන්දිංසු, න පුත්තදාරා අභිනන්දිංසු, න මිත්තාමච්චා අභිනන්දිංසු, න ච තතෝනිදානං සුඛං සෝමනස්සං අධිගච්ඡි. යෝ පන සෝ සහායකෝ සුවණ්ණභාරං ආදාය අගමාසි, තස්ස මාතාපිතරෝපි අභිනන්දිංසු, පුත්තදාරාපි අභිනන්දිංසු, මිත්තාමච්චාපි අභිනන්දිංසු, තතෝනිදානඤ්ච සුඛං සෝමනස්සං අධිගච්ඡි.
Then they returned to their own village. When one friend returned with a bundle of sunn hemp, they didn’t please their parents, their partners and children, or their friends and colleagues. And they got no pleasure and happiness on that account. But when the other friend returned with a bundle of gold, they pleased their parents, their partners and children, and their friends and colleagues. And they got much pleasure and happiness on that account.
ඒවමේව ඛෝ ත්වං, රාජඤ්ඤ, සාණභාරිකූපමෝ මඤ්ඤේ පටිභාසි. පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං; පටිනිස්සජ්ජේතං, රාජඤ්ඤ, පාපකං දිට්ඨිගතං. මා තේ අහෝසි දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා”ති.
In the same way, chieftain, you seem like the hemp-carrier in the simile. Let go of this harmful misconception, chieftain, let go of it! Don’t create lasting harm and suffering for yourself!”
3. සරණගමන
3. Going for Refuge
“පුරිමේනේව අහං ඕපම්මේන භෝතෝ කස්සපස්ස අත්තමනෝ අභිරද්ධෝ. අපි චාහං ඉමානි විචිත්‍රානි පඤ්හාපටිභානානි සෝතුකාමෝ ඒවාහං භවන්තං කස්සපං පච්චනීකං කාතබ්බං අමඤ්ඤිස්සං. අභික්කන්තං, භෝ කස්සප, අභික්කන්තං, භෝ කස්සප. සේය්‍යථාපි, භෝ කස්සප, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්‍ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්‍ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්‍ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්‍ය: ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා කස්සපේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒසාහං, භෝ කස්සප, තං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාමි, ධම්මඤ්ච, භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං කස්සපෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතං.
“I was delighted and satisfied with your very first simile, Master Kassapa! Nevertheless, I wanted to hear your various solutions to the problem, so I thought I’d oppose you in this way. Excellent, Master Kassapa! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Kassapa has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Kassapa remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.
ඉච්ඡාමි චාහං, භෝ කස්සප, මහායඤ්ඤං යජිතුං, අනුසාසතු මං භවං කස්සපෝ, යං මමස්ස දීඝරත්තං හිතාය සුඛායා”ති.
Master Kassapa, I wish to perform a great sacrifice. Please instruct me so it will be for my lasting welfare and happiness.”
4. යඤ්ඤකථා
4. On Sacrifice
“යථාරූපේ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යඤ්ඤේ ගාවෝ වා හඤ්ඤන්ති අජේළකා වා හඤ්ඤන්ති, කුක්කුටසූකරා වා හඤ්ඤන්ති, විවිධා වා පාණා සඞ්ඝාතං ආපජ්ජන්ති, පටිග්ගාහකා ච හෝන්ති මිච්ඡාදිට්ඨී මිච්ඡාසඞ්කප්පා මිච්ඡාවාචා මිච්ඡාකම්මන්තා මිච්ඡාආජීවා මිච්ඡාවායාමා මිච්ඡාසතී මිච්ඡාසමාධී, ඒවරූපෝ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යඤ්ඤෝ න මහප්ඵලෝ හෝති න මහානිසංසෝ න මහාජුතිකෝ න මහාවිප්ඵාරෝ.
“Chieftain, take the kind of sacrifice where cattle, goats and sheep, chickens and pigs, and various kinds of creatures are slaughtered. And the recipients have wrong view, wrong thought, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, and wrong immersion. That kind of sacrifice is not very fruitful or beneficial or splendid or bountiful.
සේය්‍යථාපි, රාජඤ්ඤ, කස්සකෝ බීජනඞ්ගලං ආදාය වනං පවිසේය්‍ය. සෝ තත්ථ දුක්ඛේත්තේ දුබ්භූමේ අවිහතඛාණුකණ්ටකේ බීජානි පතිට්ඨාපේය්‍ය ඛණ්ඩානි පූතීනි වාතාතපහතානි අසාරදානි අසුඛසයිතානි. දේවෝ ච න කාලේන කාලං සම්මාධාරං අනුප්පවේච්ඡේය්‍ය. අපි නු තානි බීජානි වුද්ධිං විරූළ්හිං වේපුල්ලං ආපජ්ජේය්‍යුං, කස්සකෝ වා විපුලං ඵලං අධිගච්ඡේය්‍යා”ති?
Suppose a farmer was to enter a wood taking seed and plough. And on that barren field, that barren ground, with uncleared stumps he sowed seeds that were broken, spoiled, weather-damaged, infertile, and ill kept. And the heavens don’t provide enough rain when needed. Would those seeds grow, increase, and mature, and would the farmer get abundant fruit?”
“නෝ හිදං, භෝ කස්සප”.
“No, Master Kassapa.”
“ඒවමේව ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යථාරූපේ යඤ්ඤේ ගාවෝ වා හඤ්ඤන්ති, අජේළකා වා හඤ්ඤන්ති, කුක්කුටසූකරා වා හඤ්ඤන්ති, විවිධා වා පාණා සඞ්ඝාතං ආපජ්ජන්ති, පටිග්ගාහකා ච හෝන්ති මිච්ඡාදිට්ඨී මිච්ඡාසඞ්කප්පා මිච්ඡාවාචා මිච්ඡාකම්මන්තා මිච්ඡාආජීවා මිච්ඡාවායාමා මිච්ඡාසතී මිච්ඡාසමාධී, ඒවරූපෝ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යඤ්ඤෝ න මහප්ඵලෝ හෝති න මහානිසංසෝ න මහාජුතිකෝ න මහාවිප්ඵාරෝ.
“In the same way, chieftain, take the kind of sacrifice where cattle, goats and sheep, chickens and pigs, and various kinds of creatures are slaughtered. And the recipients have wrong view, wrong thought, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, and wrong immersion. That kind of sacrifice is not very fruitful or beneficial or splendid or bountiful.
යථාරූපේ ච ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යඤ්ඤේ නේව ගාවෝ හඤ්ඤන්ති, න අජේළකා හඤ්ඤන්ති, න කුක්කුටසූකරා හඤ්ඤන්ති, න විවිධා වා පාණා සඞ්ඝාතං ආපජ්ජන්ති, පටිග්ගාහකා ච හෝන්ති සම්මාදිට්ඨී සම්මාසඞ්කප්පා සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තා සම්මාආජීවා සම්මාවායාමා සම්මාසතී සම්මාසමාධී, ඒවරූපෝ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යඤ්ඤෝ මහප්ඵලෝ හෝති මහානිසංසෝ මහාජුතිකෝ මහාවිප්ඵාරෝ.
But take the kind of sacrifice where cattle, goats and sheep, chickens and pigs, and various kinds of creatures are not slaughtered. And the recipients have right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion. That kind of sacrifice is very fruitful and beneficial and splendid and bountiful.
සේය්‍යථාපි, රාජඤ්ඤ, කස්සකෝ බීජනඞ්ගලං ආදාය වනං පවිසේය්‍ය. සෝ තත්ථ සුඛේත්තේ සුභූමේ සුවිහතඛාණුකණ්ටකේ බීජානි පතිට්ඨපේය්‍ය අඛණ්ඩානි අපූතීනි අවාතාතපහතානි සාරදානි සුඛසයිතානි. දේවෝ ච කාලේන කාලං සම්මාධාරං අනුප්පවේච්ඡේය්‍ය. අපි නු තානි බීජානි වුද්ධිං විරූළ්හිං වේපුල්ලං ආපජ්ජේය්‍යුං, කස්සකෝ වා විපුලං ඵලං අධිගච්ඡේය්‍යා”ති?
Suppose a farmer was to enter a wood taking seed and plough. And on that fertile field, that fertile ground, with well-cleared stumps he sowed seeds that were intact, unspoiled, not weather-damaged, fertile, and well kept. And the heavens provide plenty of rain when needed. Would those seeds grow, increase, and mature, and would the farmer get abundant fruit?”
“ඒවං, භෝ කස්සප”.
“Yes, Master Kassapa.”
“ඒවමේව ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යථාරූපේ යඤ්ඤේ නේව ගාවෝ හඤ්ඤන්ති, න අජේළකා හඤ්ඤන්ති, න කුක්කුටසූකරා හඤ්ඤන්ති, න විවිධා වා පාණා සඞ්ඝාතං ආපජ්ජන්ති, පටිග්ගාහකා ච හෝන්ති සම්මාදිට්ඨී සම්මාසඞ්කප්පා සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තා සම්මාආජීවා සම්මාවායාමා සම්මාසතී සම්මාසමාධී, ඒවරූපෝ ඛෝ, රාජඤ්ඤ, යඤ්ඤෝ මහප්ඵලෝ හෝති මහානිසංසෝ මහාජුතිකෝ මහාවිප්ඵාරෝ”ති.
“In the same way, chieftain, take the kind of sacrifice where cattle, goats and sheep, chickens and pigs, and various kinds of creatures are not slaughtered. And the recipients have right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion. That kind of sacrifice is very fruitful and beneficial and splendid and bountiful.”
5. උත්තරමාණවවත්ථු
5. On the Brahmin Student Uttara
අථ ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ දානං පට්ඨපේසි සමණබ්‍රාහ්මණකපණද්ධිකවණිබ්බකයාචකානං. තස්මිං ඛෝ පන දානේ ඒවරූපං භෝජනං දීයති කණාජකං බිලඞ්ගදුතියං, ධෝරකානි ච වත්ථානි ගුළවාලකානි. තස්මිං ඛෝ පන දානේ උත්තරෝ නාම මාණවෝ වාවටෝ අහෝසි.
Then the chieftain Pāyāsi set up an offering for ascetics and brahmins, for paupers, vagrants, nomads, and beggars. At that offering such food as rough gruel with pickles was given, and rough clothes with knotted fringes. Now, it was a brahmin student named Uttara who organized that offering.
සෝ දානං දත්වා ඒවං අනුද්දිසති: “ඉමිනාහං දානේන පායාසිං රාජඤ්ඤමේව ඉමස්මිං ලෝකේ සමාගච්ඡිං, මා පරස්මින්”ති.
When the offering was over he referred to it like this, “Through this offering may I be together with the chieftain Pāyāsi in this world, but not in the next.”
අස්සෝසි ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ: “උත්තරෝ කිර මාණවෝ දානං දත්වා ඒවං අනුද්දිසති: ‘ඉමිනාහං දානේන පායාසිං රාජඤ්ඤමේව ඉමස්මිං ලෝකේ සමාගච්ඡිං, මා පරස්මින්(අ)”ති. අථ ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ උත්තරං මාණවං ආමන්තාපේත්වා ඒතදවෝච: “සච්චං කිර ත්වං, තාත උත්තර, දානං දත්වා ඒවං අනුද්දිසසි: ‘ඉමිනාහං දානේන පායාසිං රාජඤ්ඤමේව ඉමස්මිං ලෝකේ සමාගච්ඡිං, මා පරස්මින්(අ)”ති?
Pāyāsi heard of this, so he summoned Uttara and said, “Is it really true, dear Uttara, that you referred to the offering in this way?”
“ඒවං, භෝ”.
“Yes, sir.”
“කිස්ස පන ත්වං, තාත උත්තර, දානං දත්වා ඒවං අනුද්දිසසි: ‘ඉමිනාහං දානේන පායාසිං රාජඤ්ඤමේව ඉමස්මිං ලෝකේ සමාගච්ඡිං, මා පරස්මින්(අ)ති? නනු මයං, තාත උත්තර, පුඤ්ඤත්ථිකා දානස්සේව ඵලං පාටිකඞ්ඛිනෝ”ති?
“But why? Don’t we who seek merit expect some result from the offering?”
“භෝතෝ ඛෝ දානේ ඒවරූපං භෝජනං දීයති කණාජකං බිලඞ්ගදුතියං, යං භවං පාදාපි න ඉච්ඡේය්‍ය සම්ඵුසිතුං, කුතෝ භුඤ්ජිතුං, ධෝරකානි ච වත්ථානි ගුළවාලකානි, යානි භවං පාදාපි න ඉච්ඡේය්‍ය සම්ඵුසිතුං, කුතෝ පරිදහිතුං. භවං ඛෝ පනම්හාකං පියෝ මනාපෝ, කථං මයං මනාපං අමනාපේන සංයෝජේමා”ති?
“At your offering such food as rough gruel with pickles was given, which you wouldn’t even want to touch with your foot, much less eat. And also rough clothes with knotted fringes, which you also wouldn’t want to touch with your foot, much less wear. Sir, you’re dear and beloved to me. But how can I reconcile one so dear with something so disagreeable?”
“තේන හි ත්වං, තාත උත්තර, යාදිසාහං භෝජනං භුඤ්ජාමි, තාදිසං භෝජනං පට්ඨපේහි. යාදිසානි චාහං වත්ථානි පරිදහාමි, තාදිසානි ච වත්ථානි පට්ඨපේහී”ති.
“Well then, dear Uttara, set up an offering with the same kind of food that I eat, and the same kind of clothes that I wear.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ පායාසිස්ස රාජඤ්ඤස්ස පටිස්සුත්වා යාදිසං භෝජනං පායාසි රාජඤ්ඤෝ භුඤ්ජති, තාදිසං භෝජනං පට්ඨපේසි. යාදිසානි ච වත්ථානි පායාසි රාජඤ්ඤෝ පරිදහති, තාදිසානි ච වත්ථානි පට්ඨපේසි.
“Yes, sir,” replied Uttara, and did so.
අථ ඛෝ පායාසි රාජඤ්ඤෝ අසක්කච්චං දානං දත්වා අසහත්ථා දානං දත්වා අචිත්තීකතං දානං දත්වා අපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජි සුඤ්ඤං සේරීසකං විමානං. යෝ පන තස්ස දානේ වාවටෝ අහෝසි උත්තරෝ නාම මාණවෝ. සෝ සක්කච්චං දානං දත්වා සහත්ථා දානං දත්වා චිත්තීකතං දානං දත්වා අනපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජි දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතං.
So the chieftain Pāyāsi gave gifts carelessly, thoughtlessly, not with his own hands, giving the dregs. When his body broke up, after death, he was reborn in company with the gods of the Four Great Kings, in an empty palace of sirisa wood. But the brahmin student Uttara who organized the offering gave gifts carefully, thoughtfully, with his own hands, not giving the dregs. When his body broke up, after death, he was reborn in company with the gods of the Thirty-Three.
6. පායාසිදේවපුත්ත
6. The God Pāyāsi
තේන ඛෝ පන සමයේන ආයස්මා ගවම්පති අභික්ඛණං සුඤ්ඤං සේරීසකං විමානං දිවාවිහාරං ගච්ඡති. අථ ඛෝ පායාසි දේවපුත්තෝ යේනායස්මා ගවම්පති තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං ගවම්පතිං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං අට්ඨාසි. ඒකමන්තං ඨිතං ඛෝ පායාසිං දේවපුත්තං ආයස්මා ගවම්පති ඒතදවෝච: “කෝසි ත්වං, ආවුසෝ”ති?
Now at that time Venerable Gavampati would often go to that empty sirisa palace for the day’s meditation. Then the god Pāyāsi went up to him, bowed, and stood to one side. Gavampati said to him, “Who are you, friend?”
“අහං, භන්තේ, පායාසි රාජඤ්ඤෝ”ති.
“Sir, I am the chieftain Pāyāsi.”
“නනු ත්වං, ආවුසෝ, ඒවංදිට්ඨිකෝ අහෝසි: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)”ති?
“Didn’t you have the view that there is no afterlife, no beings are reborn spontaneously, and there’s no fruit or result of good and bad deeds?”
“සච්චාහං, භන්තේ, ඒවංදිට්ඨිකෝ අහෝසිං: ‘ඉතිපි නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ(අ)ති. අපි චාහං අය්‍යේන කුමාරකස්සපේන ඒතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවේචිතෝ”ති.
“It’s true, sir, I did have such a view. But Venerable Kassapa the Prince dissuaded me from that harmful misconception.”
“යෝ පන තේ, ආවුසෝ, දානේ වාවටෝ අහෝසි උත්තරෝ නාම මාණවෝ, සෝ කුහිං උපපන්නෝ”ති?
“But the student named Uttara who organized that offering for you—where has he been reborn?”
“යෝ මේ, භන්තේ, දානේ වාවටෝ අහෝසි උත්තරෝ නාම මාණවෝ, සෝ සක්කච්චං දානං දත්වා සහත්ථා දානං දත්වා චිත්තීකතං දානං දත්වා අනපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නෝ දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතං. අහං පන, භන්තේ, අසක්කච්චං දානං දත්වා අසහත්ථා දානං දත්වා අචිත්තීකතං දානං දත්වා අපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපන්නෝ සුඤ්ඤං සේරීසකං විමානං.
“Sir, Uttara gave gifts carefully, thoughtfully, with his own hands, not giving the dregs. When his body broke up, after death, he was reborn in company with the gods of the Thirty-Three. But I gave gifts carelessly, thoughtlessly, not with my own hands, giving the dregs. When my body broke up, after death, I was reborn in company with the gods of the Four Great Kings, in an empty sirisa palace.
තේන හි, භන්තේ ගවම්පති, මනුස්සලෝකං ගන්ත්වා ඒවමාරෝචේහි: ‘සක්කච්චං දානං දේථ, සහත්ථා දානං දේථ, චිත්තීකතං දානං දේථ, අනපවිද්ධං දානං දේථ. පායාසි රාජඤ්ඤෝ අසක්කච්චං දානං දත්වා අසහත්ථා දානං දත්වා අචිත්තීකතං දානං දත්වා අපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපන්නෝ සුඤ්ඤං සේරීසකං විමානං. යෝ පන තස්ස දානේ වාවටෝ අහෝසි උත්තරෝ නාම මාණවෝ, සෝ සක්කච්චං දානං දත්වා සහත්ථා දානං දත්වා චිත්තීකතං දානං දත්වා අනපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නෝ දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතන්(අ)”ති.
So, sir, when you’ve returned to the human realm, please announce this: ‘Give gifts carefully, thoughtfully, with your own hands, not giving the dregs. The chieftain Pāyāsi gave gifts carelessly, thoughtlessly, not with his own hands, giving the dregs. When his body broke up, after death, he was reborn in company with the gods of the Four Great Kings, in an empty palace of sirisa. But the brahmin student Uttara who organized the offering gave gifts carefully, thoughtfully, with his own hands, not giving the dregs. When his body broke up, after death, he was reborn in company with the gods of the Thirty-Three.’”
අථ ඛෝ ආයස්මා ගවම්පති මනුස්සලෝකං ආගන්ත්වා ඒවමාරෝචේසි: “සක්කච්චං දානං දේථ, සහත්ථා දානං දේථ, චිත්තීකතං දානං දේථ, අනපවිද්ධං දානං දේථ. පායාසි රාජඤ්ඤෝ අසක්කච්චං දානං දත්වා අසහත්ථා දානං දත්වා අචිත්තීකතං දානං දත්වා අපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපන්නෝ සුඤ්ඤං සේරීසකං විමානං. යෝ පන තස්ස දානේ වාවටෝ අහෝසි උත්තරෝ නාම මාණවෝ, සෝ සක්කච්චං දානං දත්වා සහත්ථා දානං දත්වා චිත්තීකතං දානං දත්වා අනපවිද්ධං දානං දත්වා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නෝ දේවානං තාවතිංසානං සහබ්‍යතන්”ති.
So when Venerable Gavampati returned to the human realm he made that announcement.
පායාසිසුත්තං නිට්ඨිතං දසමං.
මහාවග්ගෝ නිට්ඨිතෝ.
තස්සුද්දානං
මහාපදාන නිදානං, නිබ්බානඤ්ච සුදස්සනං; ජනවසභ ගෝවින්දං, සමයං සක්කපඤ්හකං; මහාසතිපට්ඨානඤ්ච, පායාසි දසමං භවේ.
මහාවග්ගපාළි නිට්ඨිතා.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
