Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya

੧੦. ਪਾਯਾਸਿਸੁਤ੍ਤਂ

10. Pāyāsisuttaṃ

੪੦੬. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਕੋਸਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਯੇਨ ਸੇਤਬ੍ਯਾ ਨਾਮ ਕੋਸਲਾਨਂ ਨਗਰਂ ਤਦવਸਰਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਸਿਂਸਪਾવਨੇ ¹। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ ਸਤ੍ਤੁਸ੍ਸਦਂ ਸਤਿਣਕਟ੍ਠੋਦਕਂ ਸਧਞ੍ਞਂ ਰਾਜਭੋਗ੍ਗਂ ਰਞ੍ਞਾ ਪਸੇਨਦਿਨਾ ਕੋਸਲੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਰਾਜਦਾਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਯ੍ਯਂ।

406. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā kumārakassapo kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena setabyā nāma kosalānaṃ nagaraṃ tadavasari. Tatra sudaṃ āyasmā kumārakassapo setabyāyaṃ viharati uttarena setabyaṃ siṃsapāvane ². Tena kho pana samayena pāyāsi rājañño setabyaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ.

ਪਾਯਾਸਿਰਾਜਞ੍ਞવਤ੍ਥੁ

Pāyāsirājaññavatthu

੪੦੭. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪਾਯਾਸਿਸ੍ਸ ਰਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ³ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ ਸੇਤਬ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ – ‘‘ਸਮਣੋ ਖਲੁ ਭੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾવਕੋ ਕੋਸਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਸਿਂਸਪਾવਨੇ। ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭવਨ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਏવਂ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ – ‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾવੀ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚਿਤ੍ਤਕਥੀ ਕਲ੍ਯਾਣਪਟਿਭਾਨੋ વੁਦ੍ਧੋ ⁴ ਚੇવ ਅਰਹਾ ਚ। ਸਾਧੁ ਖੋ ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੇਤਬ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਸਙ੍ਘੀ ਗਣੀਭੂਤਾ ਉਤ੍ਤਰੇਨਮੁਖਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਸਿਂਸਪਾવਨਂ ⁵।

407. Tena kho pana samayena pāyāsissa rājaññassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ ⁶ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti. Assosuṃ kho setabyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho kumārakassapo samaṇassa gotamassa sāvako kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi setabyaṃ anuppatto setabyāyaṃ viharati uttarena setabyaṃ siṃsapāvane. Taṃ kho pana bhavantaṃ kumārakassapaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘paṇḍito byatto medhāvī bahussuto cittakathī kalyāṇapaṭibhāno vuddho ⁷ ceva arahā ca. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’’ti. Atha kho setabyakā brāhmaṇagahapatikā setabyāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā uttarenamukhā gacchanti yena siṃsapāvanaṃ ⁸.

੪੦੮. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ ਦਿવਾਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਸੇਤਬ੍ਯਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਸਙ੍ਘੀ ਗਣੀਭੂਤੇ ਉਤ੍ਤਰੇਨਮੁਖੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਯੇਨ ਸਿਂਸਪਾવਨਂ ⁹, ਦਿਸ੍વਾ ਖਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਖਤ੍ਤੇ, ਸੇਤਬ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਸਙ੍ਘੀ ਗਣੀਭੂਤਾ ਉਤ੍ਤਰੇਨਮੁਖਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਸਿਂਸਪਾવਨ’’ਨ੍ਤਿ ¹⁰?

408. Tena kho pana samayena pāyāsi rājañño uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti. Addasā kho pāyāsi rājañño setabyake brāhmaṇagahapatike setabyāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūte uttarenamukhe gacchante yena siṃsapāvanaṃ ¹¹, disvā khattaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, bho khatte, setabyakā brāhmaṇagahapatikā setabyāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā uttarenamukhā gacchanti yena siṃsapāvana’’nti ¹²?

‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਭੋ, ਸਮਣੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾવਕੋ ਕੋਸਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਸਿਂਸਪਾવਨੇ। ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭવਨ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਏવਂ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ – ‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾવੀ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚਿਤ੍ਤਕਥੀ ਕਲ੍ਯਾਣਪਟਿਭਾਨੋ વੁਦ੍ਧੋ ਚੇવ ਅਰਹਾ ਚਾ’ਤਿ ¹³। ਤਮੇਤੇ ¹⁴ ਭવਨ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਖਤ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਸੇਤਬ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸੇਤਬ੍ਯਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਏવਂ વਦੇਹਿ – ‘ਪਾਯਾਸਿ, ਭੋ, ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਏવਮਾਹ – ਆਗਮੇਨ੍ਤੁ ਕਿਰ ਭવਨ੍ਤੋ, ਪਾਯਾਸਿਪਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਸਮਣਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਪੁਰਾ ਸਮਣੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਸੇਤਬ੍ਯਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਬਾਲੇ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਹਿ, ਭੋ ਖਤ੍ਤੇ, ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਖਤ੍ਤਾ ਪਾਯਾਸਿਸ੍ਸ ਰਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੇਤਬ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸੇਤਬ੍ਯਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਪਾਯਾਸਿ, ਭੋ, ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਏવਮਾਹ, ਆਗਮੇਨ੍ਤੁ ਕਿਰ ਭવਨ੍ਤੋ, ਪਾਯਾਸਿਪਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਸਮਣਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।

‘‘Atthi kho, bho, samaṇo kumārakassapo, samaṇassa gotamassa sāvako kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi setabyaṃ anuppatto setabyāyaṃ viharati uttarena setabyaṃ siṃsapāvane. Taṃ kho pana bhavantaṃ kumārakassapaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘paṇḍito byatto medhāvī bahussuto cittakathī kalyāṇapaṭibhāno vuddho ceva arahā cā’ti ¹⁵. Tamete ¹⁶ bhavantaṃ kumārakassapaṃ dassanāya upasaṅkamantī’’ti. ‘‘Tena hi, bho khatte, yena setabyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā setabyake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi – ‘pāyāsi, bho, rājañño evamāha – āgamentu kira bhavanto, pāyāsipi rājañño samaṇaṃ kumārakassapaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’ti. Purā samaṇo kumārakassapo setabyake brāhmaṇagahapatike bāle abyatte saññāpeti – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti. Natthi hi, bho khatte, paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti. ‘‘Evaṃ bho’’ti kho so khattā pāyāsissa rājaññassa paṭissutvā yena setabyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā setabyake brāhmaṇagahapatike etadavoca – ‘‘pāyāsi, bho, rājañño evamāha, āgamentu kira bhavanto, pāyāsipi rājañño samaṇaṃ kumārakassapaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti.

੪੦੯. ਅਥ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਸੇਤਬ੍ਯਕੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਯੇਨ ਸਿਂਸਪਾવਨਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਸੇਤਬ੍ਯਕਾਪਿ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ; ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ; ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।

409. Atha kho pāyāsi rājañño setabyakehi brāhmaṇagahapatikehi parivuto yena siṃsapāvanaṃ yenāyasmā kumārakassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā kumārakassapena saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Setabyakāpi kho brāhmaṇagahapatikā appekacce āyasmantaṃ kumārakassapaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce āyasmatā kumārakassapena saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yenāyasmā kumārakassapo tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

ਨਤ੍ਥਿਕવਾਦੋ

Natthikavādo

੪੧੦. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਏવਂવਾਦੀ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਨਾਹਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਏવਂવਾਦਿਂ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਦ੍ਦਸਂ વਾ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ વਾ। ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ?

410. Ekamantaṃ nisinno kho pāyāsi rājañño āyasmantaṃ kumārakassapaṃ etadavoca – ‘‘ahañhi, bho kassapa, evaṃvādī evaṃdiṭṭhī – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Nāhaṃ, rājañña, evaṃvādiṃ evaṃdiṭṭhiṃ addasaṃ vā assosiṃ vā. Kathañhi nāma evaṃ vadeyya – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti?

ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਉਪਮਾ

Candimasūriyaupamā

੪੧੧. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤਞ੍ਞੇવੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਇਮੇ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਾ ਲੋਕੇ ਪਰਸ੍ਮਿਂ વਾ, ਦੇવਾ વਾ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ, ਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ; ਦੇવਾ ਤੇ ਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ‘‘ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ।

411. ‘‘Tena hi, rājañña, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, rājañña, ime candimasūriyā imasmiṃ vā loke parasmiṃ vā, devā vā te manussā vā’’ti? ‘‘Ime, bho kassapa, candimasūriyā parasmiṃ loke, na imasmiṃ; devā te na manussā’’ti. ‘‘Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti.

੪੧੨. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਤੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ , ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ, ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੀ ਮੁਸਾવਾਦੀ ਪਿਸੁਣવਾਚਾ ਫਰੁਸવਾਚਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੀ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ। ਤੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਆਬਾਧਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਾ। ਯਦਾਹਂ ਜਾਨਾਮਿ – ‘ਨ ਦਾਨਿਮੇ ਇਮਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ વੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭੋ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ਯੇ ਤੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੀ ਮੁਸਾવਾਦੀ ਪਿਸੁਣવਾਚਾ ਫਰੁਸવਾਚਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੀ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਭવਨ੍ਤੋ ਖੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੀ ਮੁਸਾવਾਦੀ ਪਿਸੁਣવਾਚਾ ਫਰੁਸવਾਚਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੀ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ। ਸਚੇ ਤੇਸਂ ਭવਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ વਚਨਂ, ਭવਨ੍ਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ, ਭੋ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਥ, ਯੇਨ ਮੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ । ਭવਨ੍ਤੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਸਦ੍ਧਾਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਯਿਕਾ, ਯਂ ਭવਨ੍ਤੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਯਥਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਏવਮੇਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਤੇ ਮੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਨੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਦੂਤਂ ਪਹਿਣਨ੍ਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

412. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo, yena te pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti? ‘‘Atthi , bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ viya, rājaññā’’ti? ‘‘Idha me, bho kassapa, mittāmaccā ñātisālohitā pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpī abhijjhālū byāpannacittā micchādiṭṭhī. Te aparena samayena ābādhikā honti dukkhitā bāḷhagilānā. Yadāhaṃ jānāmi – ‘na dānime imamhā ābādhā vuṭṭhahissantī’ti tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘santi kho, bho, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ye te pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpī abhijjhālū byāpannacittā micchādiṭṭhī, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantī’ti. Bhavanto kho pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpī abhijjhālū byāpannacittā micchādiṭṭhī. Sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, bhavanto kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissanti. Sace, bho, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyātha, yena me āgantvā āroceyyātha – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti . Bhavanto kho pana me saddhāyikā paccayikā, yaṃ bhavantehi diṭṭhaṃ, yathā sāmaṃ diṭṭhaṃ evametaṃ bhavissatī’ti. Te me ‘sādhū’ti paṭissutvā neva āgantvā ārocenti, na pana dūtaṃ pahiṇanti. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਚੋਰਉਪਮਾ

Coraupamā

੪੧੩. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤਞ੍ਞੇવੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯ ਤਥਾ ਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਇਧ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰੋ ਆਗੁਚਾਰੀ; ਇਮਸ੍ਸ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਹੀ’ਤਿ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦਲ਼੍ਹਾਯ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਪਚ੍ਛਾਬਾਹਂ ਗਾਲ਼੍ਹਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਖੁਰਮੁਣ੍ਡਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ¹⁷ ਖਰਸ੍ਸਰੇਨ ਪਣવੇਨ ਰਥਿਕਾਯ ਰਥਿਕਂ ¹⁸ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇਨ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ਪਰਿਨੇਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਦ੍વਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਨਗਰਸ੍ਸ ਆਘਾਤਨੇ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦਲ਼੍ਹਾਯ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਪਚ੍ਛਾਬਾਹਂ ਗਾਲ਼੍ਹਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਖੁਰਮੁਣ੍ਡਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਖਰਸ੍ਸਰੇਨ ਪਣવੇਨ ਰਥਿਕਾਯ ਰਥਿਕਂ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇਨ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ਪਰਿਨੇਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਦ੍વਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਨਗਰਸ੍ਸ ਆਘਾਤਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਯ੍ਯੁਂ। ਲਭੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਚੋਰੋ ਚੋਰਘਾਤੇਸੁ – ‘ਆਗਮੇਨ੍ਤੁ ਤਾવ ਭવਨ੍ਤੋ ਚੋਰਘਾਤਾ, ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਮੇ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਯਾવਾਹਂ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ , ਉਦਾਹੁ વਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਚੋਰਘਾਤਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਸੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਚੋਰੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਚੋਰਘਾਤੇਸੁ – ‘ਆਗਮੇਨ੍ਤੁ ਤਾવ ਭવਨ੍ਤੋ ਚੋਰਘਾਤਾ ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਮੇ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਯਾવਾਹਂ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਨਂ વਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਚੋਰਘਾਤਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸੋ ਹਿ ਨਾਮ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਚੋਰੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੇਸੁ ਚੋਰਘਾਤੇਸੁ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਆਗਮੇਨ੍ਤੁ ਤਾવ ਭવਨ੍ਤੋ ਚੋਰਘਾਤਾ, ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਮੇ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਯਾવਾਹਂ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੀ ਮੁਸਾવਾਦੀ ਪਿਸੁਣવਾਚਾ ਫਰੁਸવਾਚਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੀ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨਿਰਯਪਾਲੇਸੁ – ‘ਆਗਮੇਨ੍ਤੁ ਤਾવ ਭવਨ੍ਤੋ ਨਿਰਯਪਾਲਾ, ਯਾવ ਮਯਂ ਪਾਯਾਸਿਸ੍ਸ ਰਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਮ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ? ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

413. ‘‘Tena hi, rājañña, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, rājañña, idha te purisā coraṃ āgucāriṃ gahetvā dasseyyuṃ – ‘ayaṃ te, bhante, coro āgucārī; imassa yaṃ icchasi, taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, imaṃ purisaṃ daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā ¹⁹ kharassarena paṇavena rathikāya rathikaṃ ²⁰ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhamitvā dakkhiṇato nagarassa āghātane sīsaṃ chindathā’ti. Te ‘sādhū’ti paṭissutvā taṃ purisaṃ daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathikāya rathikaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhamitvā dakkhiṇato nagarassa āghātane nisīdāpeyyuṃ. Labheyya nu kho so coro coraghātesu – ‘āgamentu tāva bhavanto coraghātā, amukasmiṃ me gāme vā nigame vā mittāmaccā ñātisālohitā, yāvāhaṃ tesaṃ uddisitvā āgacchāmī’ti , udāhu vippalapantasseva coraghātā sīsaṃ chindeyyu’’nti? ‘‘Na hi so, bho kassapa, coro labheyya coraghātesu – ‘āgamentu tāva bhavanto coraghātā amukasmiṃ me gāme vā nigame vā mittāmaccā ñātisālohitā, yāvāhaṃ tesaṃ uddisitvā āgacchāmī’ti. Atha kho naṃ vippalapantasseva coraghātā sīsaṃ chindeyyu’’nti. ‘‘So hi nāma, rājañña, coro manusso manussabhūtesu coraghātesu na labhissati – ‘āgamentu tāva bhavanto coraghātā, amukasmiṃ me gāme vā nigame vā mittāmaccā ñātisālohitā, yāvāhaṃ tesaṃ uddisitvā āgacchāmī’ti. Kiṃ pana te mittāmaccā ñātisālohitā pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpī abhijjhālū byāpannacittā micchādiṭṭhī, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā labhissanti nirayapālesu – ‘āgamentu tāva bhavanto nirayapālā, yāva mayaṃ pāyāsissa rājaññassa gantvā ārocema – ‘‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti? Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

੪੧੪. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯੇਨ ਤੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ, ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਪਿਸੁਣਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਫਰੁਸਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ। ਤੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਆਬਾਧਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਾ। ਯਦਾਹਂ ਜਾਨਾਮਿ – ‘ਨ ਦਾਨਿਮੇ ਇਮਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ વੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭੋ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ਯੇ ਤੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਪਿਸੁਣਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਫਰੁਸਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ । ਭવਨ੍ਤੋ ਖੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਪਿਸੁਣਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਫਰੁਸਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ। ਸਚੇ ਤੇਸਂ ਭવਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ વਚਨਂ, ਭવਨ੍ਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ, ਭੋ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਥ, ਯੇਨ ਮੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ। ਭવਨ੍ਤੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਸਦ੍ਧਾਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਯਿਕਾ, ਯਂ ਭવਨ੍ਤੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਯਥਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਏવਮੇਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਤੇ ਮੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਨੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਦੂਤਂ ਪਹਿਣਨ੍ਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

414. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo yena te pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti? ‘‘Atthi, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ viya, rājaññā’’ti? ‘‘Idha me, bho kassapa, mittāmaccā ñātisālohitā pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā pisuṇāya vācāya paṭiviratā pharusāya vācāya paṭiviratā samphappalāpā paṭiviratā anabhijjhālū abyāpannacittā sammādiṭṭhī. Te aparena samayena ābādhikā honti dukkhitā bāḷhagilānā. Yadāhaṃ jānāmi – ‘na dānime imamhā ābādhā vuṭṭhahissantī’ti tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘santi kho, bho, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ye te pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā pisuṇāya vācāya paṭiviratā pharusāya vācāya paṭiviratā samphappalāpā paṭiviratā anabhijjhālū abyāpannacittā sammādiṭṭhī te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti . Bhavanto kho pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā pisuṇāya vācāya paṭiviratā pharusāya vācāya paṭiviratā samphappalāpā paṭiviratā anabhijjhālū abyāpannacittā sammādiṭṭhī. Sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, bhavanto kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissanti. Sace, bho, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyātha, yena me āgantvā āroceyyātha – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti. Bhavanto kho pana me saddhāyikā paccayikā, yaṃ bhavantehi diṭṭhaṃ, yathā sāmaṃ diṭṭhaṃ evametaṃ bhavissatī’ti. Te me ‘sādhū’ti paṭissutvā neva āgantvā ārocenti, na pana dūtaṃ pahiṇanti. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਗੂਥਕੂਪਪੁਰਿਸਉਪਮਾ

Gūthakūpapurisaupamā

੪੧੫. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ²¹ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪੁਰਿਸੋ ਗੂਥਕੂਪੇ ਸਸੀਸਕਂ ²² ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਅਸ੍ਸ। ਅਥ ਤ੍વਂ ਪੁਰਿਸੇ ਆਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਤਮ੍ਹਾ ਗੂਥਕੂਪਾ ਉਦ੍ਧਰਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਤਮ੍ਹਾ ਗੂਥਕੂਪਾ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਯਾ વੇਲ਼ੁਪੇਸਿਕਾਹਿ ਗੂਥਂ ਸੁਨਿਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਂ ਨਿਮ੍ਮਜ੍ਜਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਯਾ વੇਲ਼ੁਪੇਸਿਕਾਹਿ ਗੂਥਂ ਸੁਨਿਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਂ ਨਿਮ੍ਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਯਂ ਪਣ੍ਡੁਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੁਬ੍ਬਟ੍ਟਿਤਂ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਥਾ’ਤਿ ²³। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਯਂ ਪਣ੍ਡੁਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੁਬ੍ਬਟ੍ਟਿਤਂ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਤੇਲੇਨ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸੁਖੁਮੇਨ ਚੁਣ੍ਣੇਨ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੁਪ੍ਪਧੋਤਂ ਕਰੋਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਤੇਲੇਨ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸੁਖੁਮੇਨ ਚੁਣ੍ਣੇਨ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੁਪ੍ਪਧੋਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਕਪ੍ਪੇਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਞ੍ਚ ਮਾਲਂ ਮਹਗ੍ਘਞ੍ਚ વਿਲੇਪਨਂ ਮਹਗ੍ਘਾਨਿ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਉਪਹਰਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਞ੍ਚ ਮਾਲਂ ਮਹਗ੍ਘਞ੍ਚ વਿਲੇਪਨਂ ਮਹਗ੍ਘਾਨਿ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਉਪਹਰੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯੁਂ।

415. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce ²⁴ viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, rājañña, puriso gūthakūpe sasīsakaṃ ²⁵ nimuggo assa. Atha tvaṃ purise āṇāpeyyāsi – ‘tena hi, bho, taṃ purisaṃ tamhā gūthakūpā uddharathā’ti. Te ‘sādhū’ti paṭissutvā taṃ purisaṃ tamhā gūthakūpā uddhareyyuṃ. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, tassa purisassa kāyā veḷupesikāhi gūthaṃ sunimmajjitaṃ nimmajjathā’ti. Te ‘sādhū’ti paṭissutvā tassa purisassa kāyā veḷupesikāhi gūthaṃ sunimmajjitaṃ nimmajjeyyuṃ. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, tassa purisassa kāyaṃ paṇḍumattikāya tikkhattuṃ subbaṭṭitaṃ ubbaṭṭethā’ti ²⁶. Te tassa purisassa kāyaṃ paṇḍumattikāya tikkhattuṃ subbaṭṭitaṃ ubbaṭṭeyyuṃ. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, taṃ purisaṃ telena abbhañjitvā sukhumena cuṇṇena tikkhattuṃ suppadhotaṃ karothā’ti. Te taṃ purisaṃ telena abbhañjitvā sukhumena cuṇṇena tikkhattuṃ suppadhotaṃ kareyyuṃ. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, tassa purisassa kesamassuṃ kappethā’ti. Te tassa purisassa kesamassuṃ kappeyyuṃ. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, tassa purisassa mahagghañca mālaṃ mahagghañca vilepanaṃ mahagghāni ca vatthāni upaharathā’ti. Te tassa purisassa mahagghañca mālaṃ mahagghañca vilepanaṃ mahagghāni ca vatthāni upahareyyuṃ. Te tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tena hi, bho, taṃ purisaṃ pāsādaṃ āropetvā pañcakāmaguṇāni upaṭṭhāpethā’ti. Te taṃ purisaṃ pāsādaṃ āropetvā pañcakāmaguṇāni upaṭṭhāpeyyuṃ.

‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਪਿ ਨੁ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੁਨ੍ਹਾਤਸ੍ਸ ਸੁવਿਲਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁਸ੍ਸ ਆਮੁਕ੍ਕਮਾਲਾਭਰਣਸ੍ਸ ਓਦਾਤવਤ੍ਥવਸਨਸ੍ਸ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦવਰਗਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨਸ੍ਸ ਪੁਨਦੇવ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੂਥਕੂਪੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾ ²⁷ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ’’। ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ’’? ‘‘ਅਸੁਚਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਗੂਥਕੂਪੋ ਅਸੁਚਿ ਚੇવ ਅਸੁਚਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਚ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ ਚ ਜੇਗੁਚ੍ਛਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਪਟਿਕੂਲੋ ਚ ਪਟਿਕੂਲਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੇવਾਨਂ ਅਸੁਚੀ ਚੇવ ਅਸੁਚਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾ ਚ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ, ਜੇਗੁਚ੍ਛਾ ਚ ਜੇਗੁਚ੍ਛਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ, ਪਟਿਕੂਲਾ ਚ ਪਟਿਕੂਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ। ਯੋਜਨਸਤਂ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਮਨੁਸ੍ਸਗਨ੍ਧੋ ਦੇવੇ ਉਬ੍ਬਾਧਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਪਿਸੁਣਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਫਰੁਸਾਯ વਾਚਾਯ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ? ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājañña, api nu tassa purisassa sunhātassa suvilittassa sukappitakesamassussa āmukkamālābharaṇassa odātavatthavasanassa uparipāsādavaragatassa pañcahi kāmaguṇehi samappitassa samaṅgībhūtassa paricārayamānassa punadeva tasmiṃ gūthakūpe nimujjitukāmatā ²⁸ assā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho kassapa’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Asuci, bho kassapa, gūthakūpo asuci ceva asucisaṅkhāto ca duggandho ca duggandhasaṅkhāto ca jeguccho ca jegucchasaṅkhāto ca paṭikūlo ca paṭikūlasaṅkhāto cā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājañña, manussā devānaṃ asucī ceva asucisaṅkhātā ca, duggandhā ca duggandhasaṅkhātā ca, jegucchā ca jegucchasaṅkhātā ca, paṭikūlā ca paṭikūlasaṅkhātā ca. Yojanasataṃ kho, rājañña, manussagandho deve ubbādhati. Kiṃ pana te mittāmaccā ñātisālohitā pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā pisuṇāya vācāya paṭiviratā pharusāya vācāya paṭiviratā samphappalāpā paṭiviratā anabhijjhālū abyāpannacittā sammādiṭṭhī, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā te āgantvā ārocessanti – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti? Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

੪੧੬. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ …ਪੇ॰… ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ``ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ, ਰਾਜਞ੍ਞਾਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ, ਤੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਆਬਾਧਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਾ। ਯਦਾਹਂ ਜਾਨਾਮਿ – ‘ਨ ਦਾਨਿਮੇ ਇਮਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ વੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭੋ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏવਂવਾਦਿਨੋ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ – ਯੇ ਤੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ, ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਨ੍ਤਿ। ਭવਨ੍ਤੋ ਖੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ। ਸਚੇ ਤੇਸਂ ਭવਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ વਚਨਂ, ਭવਨ੍ਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ। ਸਚੇ, ਭੋ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਥ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ, ਯੇਨ ਮੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਥ – `ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋਤਿ। ਭવਨ੍ਤੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਸਦ੍ਧਾਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਯਿਕਾ, ਯਂ ਭવਨ੍ਤੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਯਥਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਏવਮੇਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ। ਤੇ ਮੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਨੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਦੂਤਂ ਪਹਿਣਨ੍ਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

416. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo …pe… ‘‘atthi, bho kassapa, pariyāyo…pe… ``yathā kathaṃ viya, rājaññāti? ‘‘Idha me, bho kassapa, mittāmaccā ñātisālohitā pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā, te aparena samayena ābādhikā honti dukkhitā bāḷhagilānā. Yadāhaṃ jānāmi – ‘na dānime imamhā ābādhā vuṭṭhahissantī’ti tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘santi kho, bho, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ye te pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyatanti. Bhavanto kho pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā. Sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, bhavanto kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissanti, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ. Sace, bho, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyātha devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ, yena me āgantvā āroceyyātha – `itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipākoti. Bhavanto kho pana me saddhāyikā paccayikā, yaṃ bhavantehi diṭṭhaṃ, yathā sāmaṃ diṭṭhaṃ evametaṃ bhavissatīti. Te me ‘sādhū’ti paṭissutvā neva āgantvā ārocenti, na pana dūtaṃ pahiṇanti. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਤਾવਤਿਂਸਦੇવਉਪਮਾ

Tāvatiṃsadevaupamā

੪੧੭. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤਞ੍ਞੇવੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ; ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਯਂ ਖੋ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਮਾਨੁਸ੍ਸਕਂ વਸ੍ਸਸਤਂ, ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਏਸੋ ਏਕੋ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવੋ ²⁹, ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਤਿਂਸਰਤ੍ਤਿਯੋ ਮਾਸੋ, ਤੇਨ ਮਾਸੇਨ ਦ੍વਾਦਸਮਾਸਿਯੋ ਸਂવਚ੍ਛਰੋ, ਤੇਨ ਸਂવਚ੍ਛਰੇਨ ਦਿਬ੍ਬਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਯੇ ਤੇ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤਾ, ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਏવਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਯਾવ ਮਯਂ ਦ੍વੇ વਾ ਤੀਣਿ વਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਾ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਾ ਪਰਿਚਾਰੇਮ, ਅਥ ਮਯਂ ਪਾਯਾਸਿਸ੍ਸ ਰਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਮ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ਅਪਿ ਨੁ ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ। ਅਪਿ ਹਿ ਮਯਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਚਿਰਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾਪਿ ਭવੇਯ੍ਯਾਮ। ਕੋ ਪਨੇਤਂ ਭੋਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਿ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ ‘ਏવਂਦੀਘਾਯੁਕਾ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ। ਨ ਮਯਂ ਭੋਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਹਾਮ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ ‘ਏવਂਦੀਘਾਯੁਕਾ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ’’ਤਿ।

417. ‘‘Tena hi, rājañña, taññevettha paṭipucchissāmi; yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Yaṃ kho pana, rājañña, mānussakaṃ vassasataṃ, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ eso eko rattindivo ³⁰, tāya rattiyā tiṃsarattiyo māso, tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena saṃvaccharena dibbaṃ vassasahassaṃ devānaṃ tāvatiṃsānaṃ āyuppamāṇaṃ. Ye te mittāmaccā ñātisālohitā pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ. Sace pana tesaṃ evaṃ bhavissati – ‘yāva mayaṃ dve vā tīṇi vā rattindivā dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārema, atha mayaṃ pāyāsissa rājaññassa gantvā āroceyyāma – ‘‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti. Api nu te āgantvā āroceyyuṃ – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho kassapa. Api hi mayaṃ, bho kassapa, ciraṃ kālaṅkatāpi bhaveyyāma. Ko panetaṃ bhoto kassapassa āroceti – ‘atthi devā tāvatiṃsā’ti vā ‘evaṃdīghāyukā devā tāvatiṃsā’ti vā. Na mayaṃ bhoto kassapassa saddahāma – ‘atthi devā tāvatiṃsā’ti vā ‘evaṃdīghāyukā devā tāvatiṃsā’ti vā’’ti.

ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਉਪਮਾ

Jaccandhaupamā

੪੧੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਕਣ੍ਹ – ਸੁਕ੍ਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ , ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਨੀਲਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਪੀਤਕਾਨਿ ³¹ ਰੂਪਾਨਿ, ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਲੋਹਿਤਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਸਮવਿਸਮਂ, ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਤਾਰਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ। ਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਨੀਲਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਨੀਲਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਪੀਤਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਪੀਤਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਹਿਤਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਹਿਤਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਸਮવਿਸਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਮવਿਸਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਤਾਰਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਾਰਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਨਤ੍ਥਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਅਹਮੇਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਅਹਮੇਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ। ਸਮ੍ਮਾ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, વਦਮਾਨੋ વਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ। ਅਤ੍ਥਿ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਅਤ੍ਥਿ ਨੀਲਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੀਲਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ ਸਮવਿਸਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਮવਿਸਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਅਤ੍ਥਿ ਤਾਰਕਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਤਾਰਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ਅਤ੍ਥਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾવੀ। ‘ਅਹਮੇਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਅਹਮੇਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ। ਨ ਹਿ ਸੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਸਮ੍ਮਾ વਦਮਾਨੋ વਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੂਪਮੋ ਮਞ੍ਞੇ ਪਟਿਭਾਸਿ ਯਂ ਮਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਸਿ’’।

418. ‘‘Seyyathāpi, rājañña, jaccandho puriso na passeyya kaṇha – sukkāni rūpāni , na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni ³² rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakāni rūpāni, na passeyya candimasūriye. So evaṃ vadeyya – ‘natthi kaṇhasukkāni rūpāni, natthi kaṇhasukkānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Natthi nīlakāni rūpāni, natthi nīlakānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Natthi pītakāni rūpāni, natthi pītakānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Natthi lohitakāni rūpāni, natthi lohitakānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Natthi mañjiṭṭhakāni rūpāni, natthi mañjiṭṭhakānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Natthi samavisamaṃ, natthi samavisamassa dassāvī. Natthi tārakāni rūpāni, natthi tārakānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Natthi candimasūriyā, natthi candimasūriyānaṃ dassāvī. Ahametaṃ na jānāmi, ahametaṃ na passāmi, tasmā taṃ natthī’ti. Sammā nu kho so, rājañña, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho kassapa. Atthi kaṇhasukkāni rūpāni, atthi kaṇhasukkānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Atthi nīlakāni rūpāni, atthi nīlakānaṃ rūpānaṃ dassāvī…pe… atthi samavisamaṃ, atthi samavisamassa dassāvī. Atthi tārakāni rūpāni, atthi tārakānaṃ rūpānaṃ dassāvī. Atthi candimasūriyā, atthi candimasūriyānaṃ dassāvī. ‘Ahametaṃ na jānāmi, ahametaṃ na passāmi, tasmā taṃ natthī’ti. Na hi so, bho kassapa, sammā vadamāno vadeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho tvaṃ, rājañña, jaccandhūpamo maññe paṭibhāsi yaṃ maṃ tvaṃ evaṃ vadesi’’.

‘‘ਕੋ ਪਨੇਤਂ ਭੋਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਿ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’’ਤਿ વਾ, ‘ਏવਂਦੀਘਾਯੁਕਾ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ? ਨ ਮਯਂ ਭੋਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਹਾਮ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ ‘ਏવਂਦੀਘਾਯੁਕਾ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ’ਤਿ વਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਏવਂ ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਯਥਾ ਤ੍વਂ ਮਞ੍ਞਸਿ ਇਮਿਨਾ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ। ਯੇ ਖੋ ਤੇ ਰਾਜਞ੍ਞ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤਿ , ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ વਿਸੋਧੇਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਇਮਂ ਚੇવ ਲੋਕਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਰਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤੇ ਚ ਓਪਪਾਤਿਕੇ। ਏવਞ੍ਚ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ; ਨਤ੍વੇવ ਯਥਾ ਤ੍વਂ ਮਞ੍ਞਸਿ ਇਮਿਨਾ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

‘‘Ko panetaṃ bhoto kassapassa āroceti – ‘atthi devā tāvatiṃsā’’ti vā, ‘evaṃdīghāyukā devā tāvatiṃsā’ti vā? Na mayaṃ bhoto kassapassa saddahāma – ‘atthi devā tāvatiṃsā’ti vā ‘evaṃdīghāyukā devā tāvatiṃsā’ti vā’’ti. ‘‘Na kho, rājañña, evaṃ paro loko daṭṭhabbo, yathā tvaṃ maññasi iminā maṃsacakkhunā. Ye kho te rājañña samaṇabrāhmaṇā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti , te tattha appamattā ātāpino pahitattā viharantā dibbacakkhuṃ visodhenti. Te dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena imaṃ ceva lokaṃ passanti parañca satte ca opapātike. Evañca kho, rājañña, paro loko daṭṭhabbo; natveva yathā tvaṃ maññasi iminā maṃsacakkhunā. Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

੪੧੯. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ । ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ, ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਸੀਲવਨ੍ਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੇ ਜੀવਿਤੁਕਾਮੇ ਅਮਰਿਤੁਕਾਮੇ ਸੁਖਕਾਮੇ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਕੂਲੇ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਏવਂ ਹੋਤਿ – ਸਚੇ ਖੋ ਇਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਏવਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਇਤੋ ਨੋ ਮਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਇਦਾਨਿਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ વਿਸਂ વਾ ਖਾਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਤ੍ਥਂ વਾ ਆਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਪਪਾਤੇ વਾ ਪਪਤੇਯ੍ਯੁਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ ਇਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਨ ਏવਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘ਇਤੋ ਨੋ ਮਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਜੀવਿਤੁਕਾਮਾ ਅਮਰਿਤੁਕਾਮਾ ਸੁਖਕਾਮਾ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਕੂਲਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਮਾਰੇਨ੍ਤਿ ³³। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

419. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti . ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo…pe… atthi, bho kassapa, pariyāyo…pe… yathā kathaṃ viya, rājaññā’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, bho kassapa, passāmi samaṇabrāhmaṇe sīlavante kalyāṇadhamme jīvitukāme amaritukāme sukhakāme dukkhapaṭikūle. Tassa mayhaṃ, bho kassapa, evaṃ hoti – sace kho ime bhonto samaṇabrāhmaṇā sīlavanto kalyāṇadhammā evaṃ jāneyyuṃ – ‘ito no matānaṃ seyyo bhavissatī’ti. Idānime bhonto samaṇabrāhmaṇā sīlavanto kalyāṇadhammā visaṃ vā khādeyyuṃ, satthaṃ vā āhareyyuṃ, ubbandhitvā vā kālaṅkareyyuṃ, papāte vā papateyyuṃ. Yasmā ca kho ime bhonto samaṇabrāhmaṇā sīlavanto kalyāṇadhammā na evaṃ jānanti – ‘ito no matānaṃ seyyo bhavissatī’ti, tasmā ime bhonto samaṇabrāhmaṇā sīlavanto kalyāṇadhammā jīvitukāmā amaritukāmā sukhakāmā dukkhapaṭikūlā attānaṃ na mārenti ³⁴. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਗਬ੍ਭਿਨੀਉਪਮਾ

Gabbhinīupamā

੪੨੦. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦ੍વੇ ਪਜਾਪਤਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ ਦਸવਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ વਾ ਦ੍વਾਦਸવਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ વਾ, ਏਕਾ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਉਪવਿਜਞ੍ਞਾ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਮਾਣવਕੋ ਮਾਤੁਸਪਤ੍ਤਿਂ ³⁵ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਯਮਿਦਂ, ਭੋਤਿ, ਧਨਂ વਾ ਧਞ੍ਞਂ વਾ ਰਜਤਂ વਾ ਜਾਤਰੂਪਂ વਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ; ਨਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ। ਪਿਤੁ ਮੇ ³⁶ ਭੋਤਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਹੀ’ਤਿ ³⁷। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਸਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਤਂ ਮਾਣવਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਆਗਮੇਹਿ ਤਾવ, ਤਾਤ, ਯਾવ વਿਜਾਯਾਮਿ। ਸਚੇ ਕੁਮਾਰਕੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਏਕਦੇਸੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ; ਸਚੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾਪਿ ਤੇ ਓਪਭੋਗ੍ਗਾ ³⁸ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋ ਮਾਣવਕੋ ਮਾਤੁਸਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਯਮਿਦਂ, ਭੋਤਿ, ਧਨਂ વਾ ਧਞ੍ਞਂ વਾ ਰਜਤਂ વਾ ਜਾਤਰੂਪਂ વਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ; ਨਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ। ਪਿਤੁ ਮੇ, ਭੋਤਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਹੀ’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਤਂ ਮਾਣવਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਆਗਮੇਹਿ ਤਾવ, ਤਾਤ, ਯਾવ વਿਜਾਯਾਮਿ। ਸਚੇ ਕੁਮਾਰਕੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਏਕਦੇਸੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ; ਸਚੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਸਾਪਿ ਤੇ ਓਪਭੋਗ੍ਗਾ ³⁹ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋ ਮਾਣવਕੋ ਮਾਤੁਸਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਯਮਿਦਂ, ਭੋਤਿ, ਧਨਂ વਾ ਧਞ੍ਞਂ વਾ ਰਜਤਂ વਾ ਜਾਤਰੂਪਂ વਾ , ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ; ਨਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ। ਪਿਤੁ ਮੇ, ਭੋਤਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਹੀ’ਤਿ।

420. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, aññatarassa brāhmaṇassa dve pajāpatiyo ahesuṃ. Ekissā putto ahosi dasavassuddesiko vā dvādasavassuddesiko vā, ekā gabbhinī upavijaññā. Atha kho so brāhmaṇo kālamakāsi. Atha kho so māṇavako mātusapattiṃ ⁴⁰ etadavoca – ‘yamidaṃ, bhoti, dhanaṃ vā dhaññaṃ vā rajataṃ vā jātarūpaṃ vā, sabbaṃ taṃ mayhaṃ ; natthi tuyhettha kiñci. Pitu me ⁴¹ bhoti, dāyajjaṃ niyyādehī’ti ⁴². Evaṃ vutte sā brāhmaṇī taṃ māṇavakaṃ etadavoca – ‘āgamehi tāva, tāta, yāva vijāyāmi. Sace kumārako bhavissati, tassapi ekadeso bhavissati; sace kumārikā bhavissati, sāpi te opabhoggā ⁴³ bhavissatī’ti. Dutiyampi kho so māṇavako mātusapattiṃ etadavoca – ‘yamidaṃ, bhoti, dhanaṃ vā dhaññaṃ vā rajataṃ vā jātarūpaṃ vā, sabbaṃ taṃ mayhaṃ; natthi tuyhettha kiñci. Pitu me, bhoti, dāyajjaṃ niyyādehī’ti. Dutiyampi kho sā brāhmaṇī taṃ māṇavakaṃ etadavoca – ‘āgamehi tāva, tāta, yāva vijāyāmi. Sace kumārako bhavissati, tassapi ekadeso bhavissati; sace kumārikā bhavissati sāpi te opabhoggā ⁴⁴ bhavissatī’ti. Tatiyampi kho so māṇavako mātusapattiṃ etadavoca – ‘yamidaṃ, bhoti, dhanaṃ vā dhaññaṃ vā rajataṃ vā jātarūpaṃ vā , sabbaṃ taṃ mayhaṃ; natthi tuyhettha kiñci. Pitu me, bhoti, dāyajjaṃ niyyādehī’ti.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਸਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਓવਰਕਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਉਦਰਂ ਓਪਾਦੇਸਿ ⁴⁵ – ‘ਯਾવ વਿਜਾਯਾਮਿ ਯਦਿ વਾ ਕੁਮਾਰਕੋ ਯਦਿ વਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ’ਤਿ। ਸਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਚੇવ ਜੀવਿਤਞ੍ਚ ਗਬ੍ਭਞ੍ਚ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਞ੍ਚ વਿਨਾਸੇਸਿ। ਯਥਾ ਤਂ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਨ੍ਨਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੀ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਪਰਲੋਕਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਨ੍ਨਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੀ। ਨ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਅਪਕ੍ਕਂ ਪਰਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਿ ਚ ਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤਿ। ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲવਨ੍ਤਾਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜੀવਿਤੇਨ। ਯਥਾ ਯਥਾ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਬਹੁਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

‘‘Atha kho sā brāhmaṇī satthaṃ gahetvā ovarakaṃ pavisitvā udaraṃ opādesi ⁴⁶ – ‘yāva vijāyāmi yadi vā kumārako yadi vā kumārikā’ti. Sā attānaṃ ceva jīvitañca gabbhañca sāpateyyañca vināsesi. Yathā taṃ bālā abyattā anayabyasanaṃ āpannā ayoniso dāyajjaṃ gavesantī, evameva kho tvaṃ, rājañña, bālo abyatto anayabyasanaṃ āpajjissasi ayoniso paralokaṃ gavesanto ; seyyathāpi sā brāhmaṇī bālā abyattā anayabyasanaṃ āpannā ayoniso dāyajjaṃ gavesantī. Na kho, rājañña, samaṇabrāhmaṇā sīlavanto kalyāṇadhammā apakkaṃ paripācenti; api ca paripākaṃ āgamenti. Paṇḍitānaṃ attho hi, rājañña, samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlavantānaṃ kalyāṇadhammānaṃ jīvitena. Yathā yathā kho, rājañña, samaṇabrāhmaṇā sīlavanto kalyāṇadhammā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti, tathā tathā bahuṃ puññaṃ pasavanti, bahujanahitāya ca paṭipajjanti bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

੪੨੧. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ, ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪੁਰਿਸਾ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰੋ ਆਗੁਚਾਰੀ; ਇਮਸ੍ਸ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਹੀ’ਤਿ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਜੀવਨ੍ਤਂਯੇવ ਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਮੁਖਂ ਪਿਦਹਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲੇਨ ਚਮ੍ਮੇਨ ਓਨਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਬਹਲਾવਲੇਪਨਂ ⁴⁷ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦੇਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ਮੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਜੀવਨ੍ਤਂਯੇવ ਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਮੁਖਂ ਪਿਦਹਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲੇਨ ਚਮ੍ਮੇਨ ਓਨਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਬਹਲਾવਲੇਪਨਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦੇਨ੍ਤਿ। ਯਦਾ ਮਯਂ ਜਾਨਾਮ ‘ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ, ਅਥ ਨਂ ਕੁਮ੍ਭਿਂ ਓਰੋਪੇਤ੍વਾ ਉਬ੍ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਮੁਖਂ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਸਣਿਕਂ ਨਿਲ੍ਲੋਕੇਮ ⁴⁸ – ‘ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਨੇવਸ੍ਸ ਮਯਂ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

421. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo…pe… atthi, bho kassapa, pariyāyo…pe… yathā kathaṃ viya, rājaññā’’ti? ‘‘Idha me, bho kassapa, purisā coraṃ āgucāriṃ gahetvā dassenti – ‘ayaṃ te, bhante, coro āgucārī; imassa yaṃ icchasi, taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imaṃ purisaṃ jīvantaṃyeva kumbhiyā pakkhipitvā mukhaṃ pidahitvā allena cammena onandhitvā allāya mattikāya bahalāvalepanaṃ ⁴⁹ karitvā uddhanaṃ āropetvā aggiṃ dethā’ti. Te me ‘sādhū’ti paṭissutvā taṃ purisaṃ jīvantaṃyeva kumbhiyā pakkhipitvā mukhaṃ pidahitvā allena cammena onandhitvā allāya mattikāya bahalāvalepanaṃ karitvā uddhanaṃ āropetvā aggiṃ denti. Yadā mayaṃ jānāma ‘kālaṅkato so puriso’ti, atha naṃ kumbhiṃ oropetvā ubbhinditvā mukhaṃ vivaritvā saṇikaṃ nillokema ⁵⁰ – ‘appeva nāmassa jīvaṃ nikkhamantaṃ passeyyāmā’ti. Nevassa mayaṃ jīvaṃ nikkhamantaṃ passāma. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਸੁਪਿਨਕਉਪਮਾ

Supinakaupamā

੪੨੨. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤਞ੍ਞੇવੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਦਿવਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ ਸੁਪਿਨਕਂ ਪਸ੍ਸਿਤਾ ਆਰਾਮਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ વਨਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਦਿવਾਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ ਸੁਪਿਨਕਂ ਪਸ੍ਸਿਤਾ ਆਰਾਮਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ વਨਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਤਂ ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਖੁਜ੍ਜਾਪਿ વਾਮਨਕਾਪਿ વੇਲਾਸਿਕਾਪਿ ⁵¹ ਕੋਮਾਰਿਕਾਪੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏવਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਂ ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਖੁਜ੍ਜਾਪਿ વਾਮਨਕਾਪਿ વੇਲਾਸਿਕਾਪਿ ⁵² ਕੋਮਾਰਿਕਾਪੀ’’ਤਿ। ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਤਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਜੀવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪવਿਸਨ੍ਤਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ’’। ‘‘ਤਾ ਹਿ ਨਾਮ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਜੀવਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀવਨ੍ਤਿਯੋ ਜੀવਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪવਿਸਨ੍ਤਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ વਾ। ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸਿ ਪવਿਸਨ੍ਤਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ વਾ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

422. ‘‘Tena hi, rājañña, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Abhijānāsi no tvaṃ, rājañña, divā seyyaṃ upagato supinakaṃ passitā ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’’nti? ‘‘Abhijānāmahaṃ, bho kassapa, divāseyyaṃ upagato supinakaṃ passitā ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’’nti. ‘‘Rakkhanti taṃ tamhi samaye khujjāpi vāmanakāpi velāsikāpi ⁵³ komārikāpī’’ti? ‘‘Evaṃ, bho kassapa, rakkhanti maṃ tamhi samaye khujjāpi vāmanakāpi velāsikāpi ⁵⁴ komārikāpī’’ti. ‘‘Api nu tā tuyhaṃ jīvaṃ passanti pavisantaṃ vā nikkhamantaṃ vā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho kassapa’’. ‘‘Tā hi nāma, rājañña, tuyhaṃ jīvantassa jīvantiyo jīvaṃ na passissanti pavisantaṃ vā nikkhamantaṃ vā. Kiṃ pana tvaṃ kālaṅkatassa jīvaṃ passissasi pavisantaṃ vā nikkhamantaṃ vā. Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

੪੨੩. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪੁਰਿਸਾ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰੋ ਆਗੁਚਾਰੀ; ਇਮਸ੍ਸ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਹੀ’ਤਿ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਜੀવਨ੍ਤਂਯੇવ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲੇਤ੍વਾ ਜਿਯਾਯ ਅਨਸ੍ਸਾਸਕਂ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦੇવ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲੇਥਾ’ਤਿ। ਤੇ ਮੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਜੀવਨ੍ਤਂਯੇવ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲੇਤ੍વਾ ਜਿਯਾਯ ਅਨਸ੍ਸਾਸਕਂ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦੇવ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲੇਨ੍ਤਿ। ਯਦਾ ਸੋ ਜੀવਤਿ, ਤਦਾ ਲਹੁਤਰੋ ਚ ਹੋਤਿ ਮੁਦੁਤਰੋ ਚ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ ਚ। ਯਦਾ ਪਨ ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਤਦਾ ਗਰੁਤਰੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਤ੍ਥਿਨ੍ਨਤਰੋ ਚ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ ਚ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

423. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo…pe… ‘‘atthi, bho kassapa, pariyāyo…pe… yathā kathaṃ viya rājaññā’’ti? ‘‘Idha me, bho kassapa, purisā coraṃ āgucāriṃ gahetvā dassenti – ‘ayaṃ te, bhante, coro āgucārī; imassa yaṃ icchasi, taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imaṃ purisaṃ jīvantaṃyeva tulāya tuletvā jiyāya anassāsakaṃ māretvā punadeva tulāya tulethā’ti. Te me ‘sādhū’ti paṭissutvā taṃ purisaṃ jīvantaṃyeva tulāya tuletvā jiyāya anassāsakaṃ māretvā punadeva tulāya tulenti. Yadā so jīvati, tadā lahutaro ca hoti mudutaro ca kammaññataro ca. Yadā pana so kālaṅkato hoti tadā garutaro ca hoti patthinnataro ca akammaññataro ca. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਅਯੋਗੁਲ਼ਉਪਮਾ

Santattaayoguḷaupamā

੪੨੪. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪੁਰਿਸੋ ਦਿવਸਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਗੁਲ਼ਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਸਜੋਤਿਭੂਤਂ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲੇਯ੍ਯ। ਤਮੇਨਂ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸੀਤਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲੇਯ੍ਯ। ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਅਯੋਗੁਲ਼ੋ ਲਹੁਤਰੋ વਾ ਹੋਤਿ ਮੁਦੁਤਰੋ વਾ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ વਾ, ਯਦਾ વਾ ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਸਜੋਤਿਭੂਤੋ, ਯਦਾ વਾ ਸੀਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਯਦਾ ਸੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਅਯੋਗੁਲ਼ੋ ਤੇਜੋਸਹਗਤੋ ਚ ਹੋਤਿ વਾਯੋਸਹਗਤੋ ਚ ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਸਜੋਤਿਭੂਤੋ, ਤਦਾ ਲਹੁਤਰੋ ਚ ਹੋਤਿ ਮੁਦੁਤਰੋ ਚ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ ਚ। ਯਦਾ ਪਨ ਸੋ ਅਯੋਗੁਲ਼ੋ ਨੇવ ਤੇਜੋਸਹਗਤੋ ਹੋਤਿ ਨ વਾਯੋਸਹਗਤੋ ਸੀਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਦਾ ਗਰੁਤਰੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਤ੍ਥਿਨ੍ਨਤਰੋ ਚ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਦਾਯਂ ਕਾਯੋ ਆਯੁਸਹਗਤੋ ਚ ਹੋਤਿ ਉਸ੍ਮਾਸਹਗਤੋ ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਸਹਗਤੋ ਚ, ਤਦਾ ਲਹੁਤਰੋ ਚ ਹੋਤਿ ਮੁਦੁਤਰੋ ਚ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ ਚ। ਯਦਾ ਪਨਾਯਂ ਕਾਯੋ ਨੇવ ਆਯੁਸਹਗਤੋ ਹੋਤਿ ਨ ਉਸ੍ਮਾਸਹਗਤੋ ਨ વਿਞ੍ਞਾਣਸਹਗਤੋ ਤਦਾ ਗਰੁਤਰੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਤ੍ਥਿਨ੍ਨਤਰੋ ਚ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਰੋ ਚ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

424. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, rājañña, puriso divasaṃ santattaṃ ayoguḷaṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ tulāya tuleyya. Tamenaṃ aparena samayena sītaṃ nibbutaṃ tulāya tuleyya. Kadā nu kho so ayoguḷo lahutaro vā hoti mudutaro vā kammaññataro vā, yadā vā āditto sampajjalito sajotibhūto, yadā vā sīto nibbuto’’ti? ‘‘Yadā so, bho kassapa, ayoguḷo tejosahagato ca hoti vāyosahagato ca āditto sampajjalito sajotibhūto, tadā lahutaro ca hoti mudutaro ca kammaññataro ca. Yadā pana so ayoguḷo neva tejosahagato hoti na vāyosahagato sīto nibbuto, tadā garutaro ca hoti patthinnataro ca akammaññataro cā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājañña, yadāyaṃ kāyo āyusahagato ca hoti usmāsahagato ca viññāṇasahagato ca, tadā lahutaro ca hoti mudutaro ca kammaññataro ca. Yadā panāyaṃ kāyo neva āyusahagato hoti na usmāsahagato na viññāṇasahagato tadā garutaro ca hoti patthinnataro ca akammaññataro ca. Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

੪੨੫. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪੁਰਿਸਾ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰੋ ਆਗੁਚਾਰੀ; ਇਮਸ੍ਸ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ , ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਹੀ’ਤਿ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਨੁਪਹਚ੍ਚ ਛવਿਞ੍ਚ ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਮਂਸਞ੍ਚ ਨ੍ਹਾਰੁਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਥ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਤੇ ਮੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਨੁਪਹਚ੍ਚ ਛવਿਞ੍ਚ…ਪੇ॰… ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਨ੍ਤਿ। ਯਦਾ ਸੋ ਆਮਤੋ ਹੋਤਿ, ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਪਾਤੇਥ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਪਾਤੇਨ੍ਤਿ। ਨੇવਸ੍ਸ ਮਯਂ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅવਕੁਜ੍ਜਂ ਨਿਪਾਤੇਥ… ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਾਤੇਥ… ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਾਤੇਥ… ਉਦ੍ਧਂ ਠਪੇਥ… ਓਮੁਦ੍ਧਕਂ ਠਪੇਥ… ਪਾਣਿਨਾ ਆਕੋਟੇਥ… ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਆਕੋਟੇਥ… ਦਣ੍ਡੇਨ ਆਕੋਟੇਥ… ਸਤ੍ਥੇਨ ਆਕੋਟੇਥ… ਓਧੁਨਾਥ ਸਨ੍ਧੁਨਾਥ ਨਿਦ੍ਧੁਨਾਥ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਓਧੁਨਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਧੁਨਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਧੁਨਨ੍ਤਿ। ਨੇવਸ੍ਸ ਮਯਂ ਜੀવਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਤਸ੍ਸ ਤਦੇવ ਚਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ ਤੇ ਰੂਪਾ, ਤਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ। ਤਦੇવ ਸੋਤਂ ਹੋਤਿ ਤੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਤਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ। ਤਦੇવ ਘਾਨਂ ਹੋਤਿ ਤੇ ਗਨ੍ਧਾ, ਤਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ । ਸਾવ ਜਿવ੍ਹਾ ਹੋਤਿ ਤੇ ਰਸਾ, ਤਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ। ਸ੍વੇવ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਤੇ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਤਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

425. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo…pe… atthi, bho kassapa, pariyāyo…pe… yathā kathaṃ viya rājaññā’’ti? ‘‘Idha me, bho kassapa, purisā coraṃ āgucāriṃ gahetvā dassenti – ‘ayaṃ te, bhante, coro āgucārī; imassa yaṃ icchasi , taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imaṃ purisaṃ anupahacca chaviñca cammañca maṃsañca nhāruñca aṭṭhiñca aṭṭhimiñjañca jīvitā voropetha, appeva nāmassa jīvaṃ nikkhamantaṃ passeyyāmā’ti. Te me ‘sādhū’ti paṭissutvā taṃ purisaṃ anupahacca chaviñca…pe… jīvitā voropenti. Yadā so āmato hoti, tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imaṃ purisaṃ uttānaṃ nipātetha, appeva nāmassa jīvaṃ nikkhamantaṃ passeyyāmā’ti. Te taṃ purisaṃ uttānaṃ nipātenti. Nevassa mayaṃ jīvaṃ nikkhamantaṃ passāma. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imaṃ purisaṃ avakujjaṃ nipātetha… passena nipātetha… dutiyena passena nipātetha… uddhaṃ ṭhapetha… omuddhakaṃ ṭhapetha… pāṇinā ākoṭetha… leḍḍunā ākoṭetha… daṇḍena ākoṭetha… satthena ākoṭetha… odhunātha sandhunātha niddhunātha, appeva nāmassa jīvaṃ nikkhamantaṃ passeyyāmā’ti. Te taṃ purisaṃ odhunanti sandhunanti niddhunanti. Nevassa mayaṃ jīvaṃ nikkhamantaṃ passāma. Tassa tadeva cakkhu hoti te rūpā, tañcāyatanaṃ nappaṭisaṃvedeti. Tadeva sotaṃ hoti te saddā, tañcāyatanaṃ nappaṭisaṃvedeti. Tadeva ghānaṃ hoti te gandhā, tañcāyatanaṃ nappaṭisaṃvedeti . Sāva jivhā hoti te rasā, tañcāyatanaṃ nappaṭisaṃvedeti. Sveva kāyo hoti te phoṭṭhabbā, tañcāyatanaṃ nappaṭisaṃvedeti. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਸਙ੍ਖਧਮਉਪਮਾ

Saṅkhadhamaupamā

੪੨੬. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸਙ੍ਖਧਮੋ ਸਙ੍ਖਂ ਆਦਾਯ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਂ ਜਨਪਦਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਸੋ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਗਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਗਾਮਸ੍ਸ ਠਿਤੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਙ੍ਖਂ ਉਪਲਾਪੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਖਂ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਨਪਦਾਨਂ ⁵⁵ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਮ੍ਭੋ ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ⁵⁶ ਏਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਏવਂਰਜਨੀਯੋ ਏવਂਕਮਨੀਯੋ ਏવਂਮਦਨੀਯੋ ਏવਂਬਨ੍ਧਨੀਯੋ ਏવਂਮੁਚ੍ਛਨੀਯੋ’ਤਿ। ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਤਂ ਸਙ੍ਖਧਮਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਅਮ੍ਭੋ, ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਏਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਏવਂਰਜਨੀਯੋ ਏવਂਕਮਨੀਯੋ ਏવਂਮਦਨੀਯੋ ਏવਂਬਨ੍ਧਨੀਯੋ ਏવਂਮੁਚ੍ਛਨੀਯੋ’ਤਿ। ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਭੋ, ਸਙ੍ਖੋ ਨਾਮ ਯਸ੍ਸੇਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਏવਂਰਜਨੀਯੋ ਏવਂਕਮਨੀਯੋ ਏવਂਮਦਨੀਯੋ ਏવਂਬਨ੍ਧਨੀਯੋ ਏવਂਮੁਚ੍ਛਨੀਯੋ’ਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਸਙ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਪਾਤੇਸੁਂ – ‘વਦੇਹਿ, ਭੋ ਸਙ੍ਖ, વਦੇਹਿ, ਭੋ ਸਙ੍ਖਾ’ਤਿ। ਨੇવ ਸੋ ਸਙ੍ਖੋ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ। ਤੇ ਤਂ ਸਙ੍ਖਂ ਅવਕੁਜ੍ਜਂ ਨਿਪਾਤੇਸੁਂ, ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਾਤੇਸੁਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਾਤੇਸੁਂ, ਉਦ੍ਧਂ ਠਪੇਸੁਂ, ਓਮੁਦ੍ਧਕਂ ਠਪੇਸੁਂ, ਪਾਣਿਨਾ ਆਕੋਟੇਸੁਂ, ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਆਕੋਟੇਸੁਂ, ਦਣ੍ਡੇਨ ਆਕੋਟੇਸੁਂ, ਸਤ੍ਥੇਨ ਆਕੋਟੇਸੁਂ, ਓਧੁਨਿਂਸੁ ਸਨ੍ਧੁਨਿਂਸੁ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਂਸੁ – ‘વਦੇਹਿ, ਭੋ ਸਙ੍ਖ, વਦੇਹਿ, ਭੋ ਸਙ੍ਖਾ’ਤਿ। ਨੇવ ਸੋ ਸਙ੍ਖੋ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ।

426. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, aññataro saṅkhadhamo saṅkhaṃ ādāya paccantimaṃ janapadaṃ agamāsi. So yena aññataro gāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā majjhe gāmassa ṭhito tikkhattuṃ saṅkhaṃ upalāpetvā saṅkhaṃ bhūmiyaṃ nikkhipitvā ekamantaṃ nisīdi. Atha kho, rājañña, tesaṃ paccantajanapadānaṃ ⁵⁷ manussānaṃ etadahosi – ‘ambho kassa nu kho ⁵⁸ eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃbandhanīyo evaṃmucchanīyo’ti. Sannipatitvā taṃ saṅkhadhamaṃ etadavocuṃ – ‘ambho, kassa nu kho eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃbandhanīyo evaṃmucchanīyo’ti. ‘Eso kho, bho, saṅkho nāma yasseso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃbandhanīyo evaṃmucchanīyo’ti. Te taṃ saṅkhaṃ uttānaṃ nipātesuṃ – ‘vadehi, bho saṅkha, vadehi, bho saṅkhā’ti. Neva so saṅkho saddamakāsi. Te taṃ saṅkhaṃ avakujjaṃ nipātesuṃ, passena nipātesuṃ, dutiyena passena nipātesuṃ, uddhaṃ ṭhapesuṃ, omuddhakaṃ ṭhapesuṃ, pāṇinā ākoṭesuṃ, leḍḍunā ākoṭesuṃ, daṇḍena ākoṭesuṃ, satthena ākoṭesuṃ, odhuniṃsu sandhuniṃsu niddhuniṃsu – ‘vadehi, bho saṅkha, vadehi, bho saṅkhā’ti. Neva so saṅkho saddamakāsi.

‘‘ਅਥ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਧਮਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਾવ ਬਾਲਾ ਇਮੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਨਪਦਾਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਅਯੋਨਿਸੋ ਸਙ੍ਖਸਦ੍ਦਂ ਗવੇਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਾਨਂ ਸਙ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਙ੍ਖਂ ਉਪਲਾਪੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਖਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਥ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਨਪਦਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਦਾ ਕਿਰ, ਭੋ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਸਹਗਤੋ ਚ ਹੋਤਿ વਾਯਾਮਸਹਗਤੋ ⁵⁹ ਚ વਾਯੁਸਹਗਤੋ ਚ, ਤਦਾਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਦਾ ਪਨਾਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਨੇવ ਪੁਰਿਸਸਹਗਤੋ ਹੋਤਿ ਨ વਾਯਾਮਸਹਗਤੋ ਨ વਾਯੁਸਹਗਤੋ, ਨਾਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤੀ’ਤਿ । ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਦਾਯਂ ਕਾਯੋ ਆਯੁਸਹਗਤੋ ਚ ਹੋਤਿ ਉਸ੍ਮਾਸਹਗਤੋ ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਸਹਗਤੋ ਚ, ਤਦਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿਪਿ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ ਨਿਸੀਦਤਿਪਿ ਸੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋਤੇਨਪਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾਯਪਿ ਰਸਂ ਸਾਯਤਿ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਤਿ, ਮਨਸਾਪਿ ਧਮ੍ਮਂ વਿਜਾਨਾਤਿ। ਯਦਾ ਪਨਾਯਂ ਕਾਯੋ ਨੇવ ਆਯੁਸਹਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਉਸ੍ਮਾਸਹਗਤੋ, ਨ વਿਞ੍ਞਾਣਸਹਗਤੋ, ਤਦਾ ਨੇવ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ ਨਿਸੀਦਤਿ ਨ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਰੂਪਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋਤੇਨਪਿ ਸਦ੍ਦਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਗਨ੍ਧਂ ਨ ਘਾਯਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾਯਪਿ ਰਸਂ ਨ ਸਾਯਤਿ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਨ ਫੁਸਤਿ, ਮਨਸਾਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਨ વਿਜਾਨਾਤਿ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤੁ – ‘ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ ⁶⁰।

‘‘Atha kho, rājañña, tassa saṅkhadhamassa etadahosi – ‘yāva bālā ime paccantajanapadāmanussā, kathañhi nāma ayoniso saṅkhasaddaṃ gavesissantī’ti. Tesaṃ pekkhamānānaṃ saṅkhaṃ gahetvā tikkhattuṃ saṅkhaṃ upalāpetvā saṅkhaṃ ādāya pakkāmi. Atha kho, rājañña, tesaṃ paccantajanapadānaṃ manussānaṃ etadahosi – ‘yadā kira, bho, ayaṃ saṅkho nāma purisasahagato ca hoti vāyāmasahagato ⁶¹ ca vāyusahagato ca, tadāyaṃ saṅkho saddaṃ karoti, yadā panāyaṃ saṅkho neva purisasahagato hoti na vāyāmasahagato na vāyusahagato, nāyaṃ saṅkho saddaṃ karotī’ti . Evameva kho, rājañña, yadāyaṃ kāyo āyusahagato ca hoti usmāsahagato ca viññāṇasahagato ca, tadā abhikkamatipi paṭikkamatipi tiṭṭhatipi nisīdatipi seyyampi kappeti, cakkhunāpi rūpaṃ passati, sotenapi saddaṃ suṇāti, ghānenapi gandhaṃ ghāyati, jivhāyapi rasaṃ sāyati, kāyenapi phoṭṭhabbaṃ phusati, manasāpi dhammaṃ vijānāti. Yadā panāyaṃ kāyo neva āyusahagato hoti, na usmāsahagato, na viññāṇasahagato, tadā neva abhikkamati na paṭikkamati na tiṭṭhati na nisīdati na seyyaṃ kappeti, cakkhunāpi rūpaṃ na passati, sotenapi saddaṃ na suṇāti, ghānenapi gandhaṃ na ghāyati, jivhāyapi rasaṃ na sāyati, kāyenapi phoṭṭhabbaṃ na phusati, manasāpi dhammaṃ na vijānāti. Imināpi kho te, rājañña, pariyāyena evaṃ hotu – ‘itipi atthi paro loko, atthi sattā opapātikā, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti ⁶².

੪੨੭. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਏવਂ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ…ਪੇ॰… ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ ਰਾਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪੁਰਿਸਾ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰੋ ਆਗੁਚਾਰੀ, ਇਮਸ੍ਸ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਹੀ’ਤਿ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਛવਿਂ ਛਿਨ੍ਦਥ , ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਛવਿਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਨੇવਸ੍ਸ ਮਯਂ ਜੀવਂ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਤ੍ਯਾਹਂ ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਂ ਛਿਨ੍ਦਥ, ਮਂਸਂ ਛਿਨ੍ਦਥ, ਨ੍ਹਾਰੁਂ ਛਿਨ੍ਦਥ, ਅਟ੍ਠਿਂ ਛਿਨ੍ਦਥ, ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਛਿਨ੍ਦਥ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮਸ੍ਸ ਜੀવਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਨੇવਸ੍ਸ ਮਯਂ ਜੀવਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ।

427. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho evaṃ me ettha hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti. ‘‘Atthi pana, rājañña, pariyāyo…pe… atthi, bho kassapa, pariyāyo…pe… yathā kathaṃ viya rājaññā’’ti? ‘‘Idha me, bho kassapa, purisā coraṃ āgucāriṃ gahetvā dassenti – ‘ayaṃ te, bhante, coro āgucārī, imassa yaṃ icchasi, taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imassa purisassa chaviṃ chindatha , appeva nāmassa jīvaṃ passeyyāmā’ti. Te tassa purisassa chaviṃ chindanti. Nevassa mayaṃ jīvaṃ passāma. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tena hi, bho, imassa purisassa cammaṃ chindatha, maṃsaṃ chindatha, nhāruṃ chindatha, aṭṭhiṃ chindatha, aṭṭhimiñjaṃ chindatha, appeva nāmassa jīvaṃ passeyyāmā’ti. Te tassa purisassa aṭṭhimiñjaṃ chindanti, nevassa mayaṃ jīvaṃ passeyyāma. Ayampi kho, bho kassapa, pariyāyo, yena me pariyāyena evaṃ hoti – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti.

ਅਗ੍ਗਿਕਜਟਿਲਉਪਮਾ

Aggikajaṭilaupamā

੪੨੮. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਅਗ੍ਗਿਕੋ ਜਟਿਲੋ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਪਣ੍ਣਕੁਟਿਯਾ ਸਮ੍ਮਤਿ ⁶³। ਅਥ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਜਨਪਦੇ ਸਤ੍ਥੋ ⁶⁴ વੁਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਤ੍ਥੋ ⁶⁵ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ વਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਥ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਯੇਨ ਸੋ ਸਤ੍ਥવਾਸੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਂ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਕਰਣਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਕੋ ਜਟਿਲੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ વੁਟ੍ਠਾਯ ਯੇਨ ਸੋ ਸਤ੍ਥવਾਸੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਦ੍ਦਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ ਦਹਰਂ ਕੁਮਾਰਂ ਮਨ੍ਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਮੇ ਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਯਂ ਮੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਕਾਲਙ੍ਕਰੇਯ੍ਯ; ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਦਾਰਕਂ ਅਸ੍ਸਮਂ ਨੇਤ੍વਾ ਆਪਾਦੇਯ੍ਯਂ ਪੋਸੇਯ੍ਯਂ વਡ੍ਢੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਕੋ ਜਟਿਲੋ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਅਸ੍ਸਮਂ ਨੇਤ੍વਾ ਆਪਾਦੇਸਿ ਪੋਸੇਸਿ વਡ੍ਢੇਸਿ। ਯਦਾ ਸੋ ਦਾਰਕੋ ਦਸવਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ ⁶⁶ ਦ੍વਾਦਸવਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ વਾ, ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਜਨਪਦੇ ਕਞ੍ਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਕੋ ਜਟਿਲੋ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਤਾਤ, ਜਨਪਦਂ ⁶⁷ ਗਨ੍ਤੁਂ; ਅਗ੍ਗਿਂ, ਤਾਤ, ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਮਾ ਚ ਤੇ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ। ਸਚੇ ਚ ਤੇ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ વਾਸੀ ਇਮਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਇਦਂ ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਕੋ ਜਟਿਲੋ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਏવਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਜਨਪਦਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਖਿਡ੍ਡਾਪਸੁਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ।

428. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, aññataro aggiko jaṭilo araññāyatane paṇṇakuṭiyā sammati ⁶⁸. Atha kho, rājañña, aññataro janapade sattho ⁶⁹ vuṭṭhāsi. Atha kho so sattho ⁷⁰ tassa aggikassa jaṭilassa assamassa sāmantā ekarattiṃ vasitvā pakkāmi. Atha kho, rājañña, tassa aggikassa jaṭilassa etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ yena so satthavāso tenupasaṅkameyyaṃ, appeva nāmettha kiñci upakaraṇaṃ adhigaccheyya’nti. Atha kho so aggiko jaṭilo kālasseva vuṭṭhāya yena so satthavāso tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā addasa tasmiṃ satthavāse daharaṃ kumāraṃ mandaṃ uttānaseyyakaṃ chaḍḍitaṃ. Disvānassa etadahosi – ‘na kho me taṃ patirūpaṃ yaṃ me pekkhamānassa manussabhūto kālaṅkareyya; yaṃnūnāhaṃ imaṃ dārakaṃ assamaṃ netvā āpādeyyaṃ poseyyaṃ vaḍḍheyya’nti. Atha kho so aggiko jaṭilo taṃ dārakaṃ assamaṃ netvā āpādesi posesi vaḍḍhesi. Yadā so dārako dasavassuddesiko vā hoti ⁷¹ dvādasavassuddesiko vā, atha kho tassa aggikassa jaṭilassa janapade kañcideva karaṇīyaṃ uppajji. Atha kho so aggiko jaṭilo taṃ dārakaṃ etadavoca – ‘icchāmahaṃ, tāta, janapadaṃ ⁷² gantuṃ; aggiṃ, tāta, paricareyyāsi. Mā ca te aggi nibbāyi. Sace ca te aggi nibbāyeyya, ayaṃ vāsī imāni kaṭṭhāni idaṃ araṇisahitaṃ, aggiṃ nibbattetvā aggiṃ paricareyyāsī’ti. Atha kho so aggiko jaṭilo taṃ dārakaṃ evaṃ anusāsitvā janapadaṃ agamāsi. Tassa khiḍḍāpasutassa aggi nibbāyi.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਪਿਤਾ ਖੋ ਮਂ ਏવਂ ਅવਚ – ‘‘ਅਗ੍ਗਿਂ, ਤਾਤ, ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਮਾ ਚ ਤੇ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ। ਸਚੇ ਚ ਤੇ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ વਾਸੀ ਇਮਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਇਦਂ ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਦਾਰਕੋ ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ વਾਸਿਯਾ ਤਚ੍ਛਿ – ‘ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਨੇવ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿ। ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ ਦ੍વਿਧਾ ਫਾਲੇਸਿ, ਤਿਧਾ ਫਾਲੇਸਿ, ਚਤੁਧਾ ਫਾਲੇਸਿ, ਪਞ੍ਚਧਾ ਫਾਲੇਸਿ, ਦਸਧਾ ਫਾਲੇਸਿ, ਸਤਧਾ ⁷³ ਫਾਲੇਸਿ, ਸਕਲਿਕਂ ਸਕਲਿਕਂ ਅਕਾਸਿ, ਸਕਲਿਕਂ ਸਕਲਿਕਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਕੋਟ੍ਟੇਸਿ, ਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਮਹਾવਾਤੇ ਓਪੁਨਿ ⁷⁴ – ‘ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਨੇવ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿ।

‘‘Atha kho tassa dārakassa etadahosi – ‘pitā kho maṃ evaṃ avaca – ‘‘aggiṃ, tāta, paricareyyāsi. Mā ca te aggi nibbāyi. Sace ca te aggi nibbāyeyya, ayaṃ vāsī imāni kaṭṭhāni idaṃ araṇisahitaṃ, aggiṃ nibbattetvā aggiṃ paricareyyāsī’’ti. Yaṃnūnāhaṃ aggiṃ nibbattetvā aggiṃ paricareyya’nti. Atha kho so dārako araṇisahitaṃ vāsiyā tacchi – ‘appeva nāma aggiṃ adhigaccheyya’nti. Neva so aggiṃ adhigacchi. Araṇisahitaṃ dvidhā phālesi, tidhā phālesi, catudhā phālesi, pañcadhā phālesi, dasadhā phālesi, satadhā ⁷⁵ phālesi, sakalikaṃ sakalikaṃ akāsi, sakalikaṃ sakalikaṃ karitvā udukkhale koṭṭesi, udukkhale koṭṭetvā mahāvāte opuni ⁷⁶ – ‘appeva nāma aggiṃ adhigaccheyya’nti. Neva so aggiṃ adhigacchi.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਕੋ ਜਟਿਲੋ ਜਨਪਦੇ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਤੀਰੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸਕੋ ਅਸ੍ਸਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਤਾਤ, ਅਗ੍ਗਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’ਤਿ? ‘ਇਧ ਮੇ, ਤਾਤ, ਖਿਡ੍ਡਾਪਸੁਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ। ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਪਿਤਾ ਖੋ ਮਂ ਏવਂ ਅવਚ ਅਗ੍ਗਿਂ, ਤਾਤ, ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਮਾ ਚ ਤੇ, ਤਾਤ, ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ। ਸਚੇ ਚ ਤੇ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ વਾਸੀ ਇਮਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਇਦਂ ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਤਾਤ, ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ વਾਸਿਯਾ ਤਚ੍ਛਿਂ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਨੇવਾਹਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿਂ। ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ ਦ੍વਿਧਾ ਫਾਲੇਸਿਂ, ਤਿਧਾ ਫਾਲੇਸਿਂ, ਚਤੁਧਾ ਫਾਲੇਸਿਂ, ਪਞ੍ਚਧਾ ਫਾਲੇਸਿਂ, ਦਸਧਾ ਫਾਲੇਸਿਂ , ਸਤਧਾ ਫਾਲੇਸਿਂ, ਸਕਲਿਕਂ ਸਕਲਿਕਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਸਕਲਿਕਂ ਸਕਲਿਕਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਕੋਟ੍ਟੇਸਿਂ, ਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਮਹਾવਾਤੇ ਓਪੁਨਿਂ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਨੇવਾਹਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿ’’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਾવ ਬਾਲੋ ਅਯਂ ਦਾਰਕੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ, ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਗવੇਸਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ ਅਰਣਿਸਹਿਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਏવਂ ਖੋ, ਤਾਤ, ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ। ਨ ਤ੍વੇવ ਯਥਾ ਤ੍વਂ ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਗવੇਸੀ’ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਯੋਨਿਸੋ ਪਰਲੋਕਂ ਗવੇਸਿਸ੍ਸਸਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਮਾ ਤੇ ਅਹੋਸਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ।

‘‘Atha kho so aggiko jaṭilo janapade taṃ karaṇīyaṃ tīretvā yena sako assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ dārakaṃ etadavoca – ‘kacci te, tāta, aggi na nibbuto’ti? ‘Idha me, tāta, khiḍḍāpasutassa aggi nibbāyi. Tassa me etadahosi – ‘‘pitā kho maṃ evaṃ avaca aggiṃ, tāta, paricareyyāsi. Mā ca te, tāta, aggi nibbāyi. Sace ca te aggi nibbāyeyya, ayaṃ vāsī imāni kaṭṭhāni idaṃ araṇisahitaṃ, aggiṃ nibbattetvā aggiṃ paricareyyāsīti. Yaṃnūnāhaṃ aggiṃ nibbattetvā aggiṃ paricareyya’’nti. Atha khvāhaṃ, tāta, araṇisahitaṃ vāsiyā tacchiṃ – ‘‘appeva nāma aggiṃ adhigaccheyya’’nti. Nevāhaṃ aggiṃ adhigacchiṃ. Araṇisahitaṃ dvidhā phālesiṃ, tidhā phālesiṃ, catudhā phālesiṃ, pañcadhā phālesiṃ, dasadhā phālesiṃ , satadhā phālesiṃ, sakalikaṃ sakalikaṃ akāsiṃ, sakalikaṃ sakalikaṃ karitvā udukkhale koṭṭesiṃ, udukkhale koṭṭetvā mahāvāte opuniṃ – ‘‘appeva nāma aggiṃ adhigaccheyya’’nti. Nevāhaṃ aggiṃ adhigacchi’’’nti. Atha kho tassa aggikassa jaṭilassa etadahosi – ‘yāva bālo ayaṃ dārako abyatto, kathañhi nāma ayoniso aggiṃ gavesissatī’ti. Tassa pekkhamānassa araṇisahitaṃ gahetvā aggiṃ nibbattetvā taṃ dārakaṃ etadavoca – ‘evaṃ kho, tāta, aggi nibbattetabbo. Na tveva yathā tvaṃ bālo abyatto ayoniso aggiṃ gavesī’ti. Evameva kho tvaṃ, rājañña, bālo abyatto ayoniso paralokaṃ gavesissasi. Paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ, paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ, mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

੪੨੯. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਨੇવਾਹਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਂ। ਰਾਜਾਪਿ ਮਂ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਜਾਨਾਤਿ ਤਿਰੋਰਾਜਾਨੋਪਿ – ‘ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਏવਂવਾਦੀ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ਸਚਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮੇ વਤ੍ਤਾਰੋ – ‘ਯਾવ ਬਾਲੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਗਾਹੀ’ਤਿ। ਕੋਪੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਕ੍ਖੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਲਾਸੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ।

429. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho nevāhaṃ sakkomi idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjituṃ. Rājāpi maṃ pasenadi kosalo jānāti tirorājānopi – ‘pāyāsi rājañño evaṃvādī evaṃdiṭṭhī – ‘‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti. Sacāhaṃ, bho kassapa, idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjissāmi, bhavissanti me vattāro – ‘yāva bālo pāyāsi rājañño abyatto duggahitagāhī’ti. Kopenapi naṃ harissāmi, makkhenapi naṃ harissāmi, palāsenapi naṃ harissāmī’’ti.

ਦ੍વੇ ਸਤ੍ਥવਾਹਉਪਮਾ

Dve satthavāhaupamā

੪੩੦. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਮਹਾਸਕਟਸਤ੍ਥੋ ਸਕਟਸਹਸ੍ਸਂ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਜਨਪਦਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਪਦਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਸੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਗਚ੍ਛਿ, ਖਿਪ੍ਪਂਯੇવ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ ਤਿਣਕਟ੍ਠੋਦਕਂ ਹਰਿਤਕਪਣ੍ਣਂ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਤ੍ਥੇ ਦ੍વੇ ਸਤ੍ਥવਾਹਾ ਅਹੇਸੁਂ ਏਕੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਕਟਸਤਾਨਂ, ਏਕੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਕਟਸਤਾਨਂ। ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਥવਾਹਾਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮਹਾਸਕਟਸਤ੍ਥੋ ਸਕਟਸਹਸ੍ਸਂ; ਤੇ ਮਯਂ ਯੇਨ ਯੇਨ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ ਤਿਣਕਟ੍ਠੋਦਕਂ ਹਰਿਤਕਪਣ੍ਣਂ। ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਇਮਂ ਸਤ੍ਥਂ ਦ੍વਿਧਾ વਿਭਜੇਯ੍ਯਾਮ – ਏਕਤੋ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ ਏਕਤੋ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨੀ’ਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਸਤ੍ਥਂ ਦ੍વਿਧਾ વਿਭਜਿਂਸੁ ⁷⁷ ਏਕਤੋ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ, ਏਕਤੋ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ। ਏਕੋ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ ਬਹੁਂ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਂ ਪਯਾਪੇਸਿ ⁷⁸। ਦ੍વੀਹਤੀਹਪਯਾਤੋ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਤ੍ਥੋ ਅਦ੍ਦਸ ਪੁਰਿਸਂ ਕਾਲ਼ਂ ਲੋਹਿਤਕ੍ਖਂ ⁷⁹ ਸਨ੍ਨਦ੍ਧਕਲਾਪਂ ⁸⁰ ਕੁਮੁਦਮਾਲਿਂ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਂ ਅਲ੍ਲਕੇਸਂ ਕਦ੍ਦਮਮਕ੍ਖਿਤੇਹਿ ਚਕ੍ਕੇਹਿ ਭਦ੍ਰੇਨ ਰਥੇਨ ਪਟਿਪਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ’, ਦਿਸ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕੁਤੋ, ਭੋ, ਆਗਚ੍ਛਸੀ’ਤਿ? ‘ਅਮੁਕਮ੍ਹਾ ਜਨਪਦਾ’ਤਿ। ‘ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ? ‘ਅਮੁਕਂ ਨਾਮ ਜਨਪਦ’ਨ੍ਤਿ। ‘ਕਚ੍ਚਿ, ਭੋ, ਪੁਰਤੋ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋ’ਤਿ? ‘ਏવਂ, ਭੋ, ਪੁਰਤੋ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋ, ਆਸਿਤ੍ਤੋਦਕਾਨਿ વਟੁਮਾਨਿ, ਬਹੁ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ। ਛਡ੍ਡੇਥ, ਭੋ, ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ, ਲਹੁਭਾਰੇਹਿ ਸਕਟੇਹਿ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਥ, ਮਾ ਯੋਗ੍ਗਾਨਿ ਕਿਲਮਿਤ੍ਥਾ’ਤਿ।

430. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, mahāsakaṭasattho sakaṭasahassaṃ puratthimā janapadā pacchimaṃ janapadaṃ agamāsi. So yena yena gacchi, khippaṃyeva pariyādiyati tiṇakaṭṭhodakaṃ haritakapaṇṇaṃ. Tasmiṃ kho pana satthe dve satthavāhā ahesuṃ eko pañcannaṃ sakaṭasatānaṃ, eko pañcannaṃ sakaṭasatānaṃ. Atha kho tesaṃ satthavāhānaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho mahāsakaṭasattho sakaṭasahassaṃ; te mayaṃ yena yena gacchāma, khippameva pariyādiyati tiṇakaṭṭhodakaṃ haritakapaṇṇaṃ. Yaṃnūna mayaṃ imaṃ satthaṃ dvidhā vibhajeyyāma – ekato pañca sakaṭasatāni ekato pañca sakaṭasatānī’ti. Te taṃ satthaṃ dvidhā vibhajiṃsu ⁸¹ ekato pañca sakaṭasatāni, ekato pañca sakaṭasatāni. Eko satthavāho bahuṃ tiṇañca kaṭṭhañca udakañca āropetvā satthaṃ payāpesi ⁸². Dvīhatīhapayāto kho pana so sattho addasa purisaṃ kāḷaṃ lohitakkhaṃ ⁸³ sannaddhakalāpaṃ ⁸⁴ kumudamāliṃ allavatthaṃ allakesaṃ kaddamamakkhitehi cakkehi bhadrena rathena paṭipathaṃ āgacchantaṃ’, disvā etadavoca – ‘kuto, bho, āgacchasī’ti? ‘Amukamhā janapadā’ti. ‘Kuhiṃ gamissasī’ti? ‘Amukaṃ nāma janapada’nti. ‘Kacci, bho, purato kantāre mahāmegho abhippavuṭṭho’ti? ‘Evaṃ, bho, purato kantāre mahāmegho abhippavuṭṭho, āsittodakāni vaṭumāni, bahu tiṇañca kaṭṭhañca udakañca. Chaḍḍetha, bho, purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni, lahubhārehi sakaṭehi sīghaṃ sīghaṃ gacchatha, mā yoggāni kilamitthā’ti.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ ਸਤ੍ਥਿਕੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਅਯਂ, ਭੋ, ਪੁਰਿਸੋ ਏવਮਾਹ – ‘‘ਪੁਰਤੋ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋ, ਆਸਿਤ੍ਤੋਦਕਾਨਿ વਟੁਮਾਨਿ, ਬਹੁ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ। ਛਡ੍ਡੇਥ, ਭੋ, ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ, ਲਹੁਭਾਰੇਹਿ ਸਕਟੇਹਿ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਥ, ਮਾ ਯੋਗ੍ਗਾਨਿ ਕਿਲਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ। ਛਡ੍ਡੇਥ, ਭੋ, ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ, ਲਹੁਭਾਰੇਹਿ ਸਕਟੇਹਿ ਸਤ੍ਥਂ ਪਯਾਪੇਥਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਭੋ’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਸਤ੍ਥਿਕਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥવਾਹਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ ਲਹੁਭਾਰੇਹਿ ਸਕਟੇਹਿ ਸਤ੍ਥਂ ਪਯਾਪੇਸੁਂ। ਤੇ ਪਠਮੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ ਨ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਤਿਣਂ વਾ ਕਟ੍ਠਂ વਾ ਉਦਕਂ વਾ। ਦੁਤਿਯੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਤਤਿਯੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਚਤੁਤ੍ਥੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਪਞ੍ਚਮੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਛਟ੍ਠੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਸਤ੍ਤਮੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ ਨ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਤਿਣਂ વਾ ਕਟ੍ਠਂ વਾ ਉਦਕਂ વਾ। ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਯੇ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੇ ਅਹੇਸੁਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વਾ ਪਸੂ વਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਭਕ੍ਖੇਸਿ। ਅਟ੍ਠਿਕਾਨੇવ ਸੇਸਾਨਿ।

‘‘Atha kho so satthavāho satthike āmantesi – ‘ayaṃ, bho, puriso evamāha – ‘‘purato kantāre mahāmegho abhippavuṭṭho, āsittodakāni vaṭumāni, bahu tiṇañca kaṭṭhañca udakañca. Chaḍḍetha, bho, purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni, lahubhārehi sakaṭehi sīghaṃ sīghaṃ gacchatha, mā yoggāni kilamitthā’’ti. Chaḍḍetha, bho, purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni, lahubhārehi sakaṭehi satthaṃ payāpethā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho te satthikā tassa satthavāhassa paṭissutvā chaḍḍetvā purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni lahubhārehi sakaṭehi satthaṃ payāpesuṃ. Te paṭhamepi satthavāse na addasaṃsu tiṇaṃ vā kaṭṭhaṃ vā udakaṃ vā. Dutiyepi satthavāse… tatiyepi satthavāse… catutthepi satthavāse… pañcamepi satthavāse… chaṭṭhepi satthavāse… sattamepi satthavāse na addasaṃsu tiṇaṃ vā kaṭṭhaṃ vā udakaṃ vā. Sabbeva anayabyasanaṃ āpajjiṃsu. Ye ca tasmiṃ satthe ahesuṃ manussā vā pasū vā, sabbe so yakkho amanusso bhakkhesi. Aṭṭhikāneva sesāni.

‘‘ਯਦਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਦੁਤਿਯੋ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ – ‘ਬਹੁਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਖੋ, ਭੋ, ਦਾਨਿ ਸੋ ਸਤ੍ਥੋ’ਤਿ ਬਹੁਂ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਂ ਪਯਾਪੇਸਿ। ਦ੍વੀਹਤੀਹਪਯਾਤੋ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਤ੍ਥੋ ਅਦ੍ਦਸ ਪੁਰਿਸਂ ਕਾਲ਼ਂ ਲੋਹਿਤਕ੍ਖਂ ਸਨ੍ਨਦ੍ਧਕਲਾਪਂ ਕੁਮੁਦਮਾਲਿਂ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਂ ਅਲ੍ਲਕੇਸਂ ਕਦ੍ਦਮਮਕ੍ਖਿਤੇਹਿ ਚਕ੍ਕੇਹਿ ਭਦ੍ਰੇਨ ਰਥੇਨ ਪਟਿਪਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕੁਤੋ, ਭੋ, ਆਗਚ੍ਛਸੀ’ਤਿ? ‘ਅਮੁਕਮ੍ਹਾ ਜਨਪਦਾ’ਤਿ। ‘ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ? ‘ਅਮੁਕਂ ਨਾਮ ਜਨਪਦ’ਨ੍ਤਿ। ‘ਕਚ੍ਚਿ, ਭੋ, ਪੁਰਤੋ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋ’ਤਿ? ‘ਏવਂ, ਭੋ, ਪੁਰਤੋ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋ। ਆਸਿਤ੍ਤੋਦਕਾਨਿ વਟੁਮਾਨਿ, ਬਹੁ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ। ਛਡ੍ਡੇਥ , ਭੋ, ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ, ਲਹੁਭਾਰੇਹਿ ਸਕਟੇਹਿ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਥ, ਮਾ ਯੋਗ੍ਗਾਨਿ ਕਿਲਮਿਤ੍ਥਾ’ਤਿ।

‘‘Yadā aññāsi dutiyo satthavāho – ‘bahunikkhanto kho, bho, dāni so sattho’ti bahuṃ tiṇañca kaṭṭhañca udakañca āropetvā satthaṃ payāpesi. Dvīhatīhapayāto kho pana so sattho addasa purisaṃ kāḷaṃ lohitakkhaṃ sannaddhakalāpaṃ kumudamāliṃ allavatthaṃ allakesaṃ kaddamamakkhitehi cakkehi bhadrena rathena paṭipathaṃ āgacchantaṃ, disvā etadavoca – ‘kuto, bho, āgacchasī’ti? ‘Amukamhā janapadā’ti. ‘Kuhiṃ gamissasī’ti? ‘Amukaṃ nāma janapada’nti. ‘Kacci, bho, purato kantāre mahāmegho abhippavuṭṭho’ti? ‘Evaṃ, bho, purato kantāre mahāmegho abhippavuṭṭho. Āsittodakāni vaṭumāni, bahu tiṇañca kaṭṭhañca udakañca. Chaḍḍetha , bho, purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni, lahubhārehi sakaṭehi sīghaṃ sīghaṃ gacchatha, mā yoggāni kilamitthā’ti.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ ਸਤ੍ਥਿਕੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਅਯਂ, ਭੋ, ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਏવਮਾਹ – ਪੁਰਤੋ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋ, ਆਸਿਤ੍ਤੋਦਕਾਨਿ વਟੁਮਾਨਿ, ਬਹੁ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ। ਛਡ੍ਡੇਥ, ਭੋ, ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ, ਲਹੁਭਾਰੇਹਿ ਸਕਟੇਹਿ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਥ; ਮਾ ਯੋਗ੍ਗਾਨਿ ਕਿਲਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ। ਅਯਂ ਭੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨੇવ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਿਤ੍ਤੋ, ਨ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੋ, ਕਥਂ ਮਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ। ਨ વੋ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਦਕਾਨਿ, ਯਥਾਭਤੇਨ ਭਣ੍ਡੇਨ ਸਤ੍ਥਂ ਪਯਾਪੇਥ। ਨ ਨੋ ਪੁਰਾਣਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਭੋ’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਸਤ੍ਥਿਕਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥવਾਹਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯਥਾਭਤੇਨ ਭਣ੍ਡੇਨ ਸਤ੍ਥਂ ਪਯਾਪੇਸੁਂ। ਤੇ ਪਠਮੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ ਨ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਤਿਣਂ વਾ ਕਟ੍ਠਂ વਾ ਉਦਕਂ વਾ। ਦੁਤਿਯੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਤਤਿਯੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਚਤੁਤ੍ਥੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਪਞ੍ਚਮੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਛਟ੍ਠੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ… ਸਤ੍ਤਮੇਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਸੇ ਨ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਤਿਣਂ વਾ ਕਟ੍ਠਂ વਾ ਉਦਕਂ વਾ। ਤਞ੍ਚ ਸਤ੍ਥਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਨ੍ਨਂ। ਯੇ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੇਪਿ ਅਹੇਸੁਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વਾ ਪਸੂ વਾ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨੇવ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਤੇਨ ਯਕ੍ਖੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਨ ਭਕ੍ਖਿਤਾਨਂ।

‘‘Atha kho so satthavāho satthike āmantesi – ‘ayaṃ, bho, ‘‘puriso evamāha – purato kantāre mahāmegho abhippavuṭṭho, āsittodakāni vaṭumāni, bahu tiṇañca kaṭṭhañca udakañca. Chaḍḍetha, bho, purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni, lahubhārehi sakaṭehi sīghaṃ sīghaṃ gacchatha; mā yoggāni kilamitthā’’ti. Ayaṃ bho puriso neva amhākaṃ mitto, na ñātisālohito, kathaṃ mayaṃ imassa saddhāya gamissāma. Na vo chaḍḍetabbāni purāṇāni tiṇāni kaṭṭhāni udakāni, yathābhatena bhaṇḍena satthaṃ payāpetha. Na no purāṇaṃ chaḍḍessāmā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho te satthikā tassa satthavāhassa paṭissutvā yathābhatena bhaṇḍena satthaṃ payāpesuṃ. Te paṭhamepi satthavāse na addasaṃsu tiṇaṃ vā kaṭṭhaṃ vā udakaṃ vā. Dutiyepi satthavāse… tatiyepi satthavāse… catutthepi satthavāse… pañcamepi satthavāse… chaṭṭhepi satthavāse… sattamepi satthavāse na addasaṃsu tiṇaṃ vā kaṭṭhaṃ vā udakaṃ vā. Tañca satthaṃ addasaṃsu anayabyasanaṃ āpannaṃ. Ye ca tasmiṃ satthepi ahesuṃ manussā vā pasū vā, tesañca aṭṭhikāneva addasaṃsu tena yakkhena amanussena bhakkhitānaṃ.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ ਸਤ੍ਥਿਕੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਅਯਂ ਖੋ, ਭੋ, ਸਤ੍ਥੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਯਥਾ ਤਂ ਤੇਨ ਬਾਲੇਨ ਸਤ੍ਥવਾਹੇਨ ਪਰਿਣਾਯਕੇਨ। ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਯਾਨਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥੇ ਅਪ੍ਪਸਾਰਾਨਿ ਪਣਿਯਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ, ਯਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੇ ਮਹਾਸਾਰਾਨਿ ਪਣਿਯਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਆਦਿਯਥਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਭੋ’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਸਤ੍ਥਿਕਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥવਾਹਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯਾਨਿ ਸਕਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੇ ਅਪ੍ਪਸਾਰਾਨਿ ਪਣਿਯਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਯਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੇ ਮਹਾਸਾਰਾਨਿ ਪਣਿਯਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਤਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਿਂਸੁ, ਯਥਾ ਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਸਤ੍ਥવਾਹੇਨ ਪਰਿਣਾਯਕੇਨ। ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਪਰਲੋਕਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ ਪੁਰਿਮੋ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ। ਯੇਪਿ ਤવ ⁸⁵ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਾਤਬ੍ਬਂ ⁸⁶ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇ ਸਤ੍ਥਿਕਾ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ , ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਮਾ ਤੇ ਅਹੋਸਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ।

‘‘Atha kho so satthavāho satthike āmantesi – ‘ayaṃ kho, bho, sattho anayabyasanaṃ āpanno, yathā taṃ tena bālena satthavāhena pariṇāyakena. Tena hi, bho, yānamhākaṃ satthe appasārāni paṇiyāni, tāni chaḍḍetvā, yāni imasmiṃ satthe mahāsārāni paṇiyāni, tāni ādiyathā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho te satthikā tassa satthavāhassa paṭissutvā yāni sakasmiṃ satthe appasārāni paṇiyāni, tāni chaḍḍetvā yāni tasmiṃ satthe mahāsārāni paṇiyāni, tāni ādiyitvā sotthinā taṃ kantāraṃ nitthariṃsu, yathā taṃ paṇḍitena satthavāhena pariṇāyakena. Evameva kho tvaṃ, rājañña, bālo abyatto anayabyasanaṃ āpajjissasi ayoniso paralokaṃ gavesanto seyyathāpi so purimo satthavāho. Yepi tava ⁸⁷ sotabbaṃ saddhātabbaṃ ⁸⁸ maññissanti, tepi anayabyasanaṃ āpajjissanti, seyyathāpi te satthikā. Paṭinissajjetaṃ, rājañña , pāpakaṃ diṭṭhigataṃ; paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ. Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

੪੩੧. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਨੇવਾਹਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਂ। ਰਾਜਾਪਿ ਮਂ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਜਾਨਾਤਿ ਤਿਰੋਰਾਜਾਨੋਪਿ – ‘ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਏવਂવਾਦੀ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ। ਸਚਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮੇ વਤ੍ਤਾਰੋ – ‘ਯਾવ ਬਾਲੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ, ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਗਾਹੀ’ਤਿ। ਕੋਪੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਕ੍ਖੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਲਾਸੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ।

431. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho nevāhaṃ sakkomi idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjituṃ. Rājāpi maṃ pasenadi kosalo jānāti tirorājānopi – ‘pāyāsi rājañño evaṃvādī evaṃdiṭṭhī – ‘‘itipi natthi paro loko…pe… vipāko’’’ti. Sacāhaṃ, bho kassapa, idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjissāmi, bhavissanti me vattāro – ‘yāva bālo pāyāsi rājañño, abyatto duggahitagāhī’ti. Kopenapi naṃ harissāmi, makkhenapi naṃ harissāmi, palāsenapi naṃ harissāmī’’ti.

ਗੂਥਭਾਰਿਕਉਪਮਾ

Gūthabhārikaupamā

੪੩੨. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸੂਕਰਪੋਸਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਮ੍ਹਾ ਗਾਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਾਮਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸ ਪਹੂਤਂ ਸੁਕ੍ਖਗੂਥਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਪਹੁਤੋ ਸੁਕ੍ਖਗੂਥੋ ਛਡ੍ਡਿਤੋ, ਮਮ ਚ ਸੂਕਰਭਤ੍ਤਂ ⁸⁹; ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਤੋ ਸੁਕ੍ਖਗੂਥਂ ਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪਹੂਤਂ ਸੁਕ੍ਖਗੂਥਂ ਆਕਿਰਿਤ੍વਾ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਸੀਸੇ ਉਬ੍ਬਾਹੇਤ੍વਾ ⁹⁰ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਹਾਅਕਾਲਮੇਘੋ ਪਾવਸ੍ਸਿ। ਸੋ ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਯਾવ ਅਗ੍ਗਨਖਾ ਗੂਥੇਨ ਮਕ੍ਖਿਤੋ ਗੂਥਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਮੇਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਕਚ੍ਚਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, ਭਣੇ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤੋ, ਕਚ੍ਚਿ વਿਚੇਤੋ, ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਯਾવ ਅਗ੍ਗਨਖਾ ਗੂਥੇਨ ਮਕ੍ਖਿਤੋ ਗੂਥਭਾਰਂ ਹਰਿਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ। ‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਖ੍વੇਤ੍ਥ, ਭਣੇ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ વਿਚੇਤਾ, ਤਥਾ ਹਿ ਪਨ ਮੇ ਸੂਕਰਭਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਗੂਥਭਾਰਿਕੂਪਮੋ ⁹¹ ਮਞ੍ਞੇ ਪਟਿਭਾਸਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਮਾ ਤੇ ਅਹੋਸਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ।

432. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, aññataro sūkaraposako puriso sakamhā gāmā aññaṃ gāmaṃ agamāsi. Tattha addasa pahūtaṃ sukkhagūthaṃ chaḍḍitaṃ. Disvānassa etadahosi – ‘ayaṃ kho pahuto sukkhagūtho chaḍḍito, mama ca sūkarabhattaṃ ⁹²; yaṃnūnāhaṃ ito sukkhagūthaṃ hareyya’nti. So uttarāsaṅgaṃ pattharitvā pahūtaṃ sukkhagūthaṃ ākiritvā bhaṇḍikaṃ bandhitvā sīse ubbāhetvā ⁹³ agamāsi. Tassa antarāmagge mahāakālamegho pāvassi. So uggharantaṃ paggharantaṃ yāva agganakhā gūthena makkhito gūthabhāraṃ ādāya agamāsi. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘kacci no tvaṃ, bhaṇe, ummatto, kacci viceto, kathañhi nāma uggharantaṃ paggharantaṃ yāva agganakhā gūthena makkhito gūthabhāraṃ harissasī’ti. ‘Tumhe khvettha, bhaṇe, ummattā, tumhe vicetā, tathā hi pana me sūkarabhatta’nti. Evameva kho tvaṃ, rājañña, gūthabhārikūpamo ⁹⁴ maññe paṭibhāsi. Paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ. Paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ. Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

੪੩੩. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਨੇવਾਹਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਂ। ਰਾਜਾਪਿ ਮਂ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਜਾਨਾਤਿ ਤਿਰੋਰਾਜਾਨੋਪਿ – ‘ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਏવਂવਾਦੀ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ਸਚਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮੇ વਤ੍ਤਾਰੋ – ‘ਯਾવ ਬਾਲੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਗਾਹੀ’ਤਿ। ਕੋਪੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਕ੍ਖੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਲਾਸੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ।

433. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho nevāhaṃ sakkomi idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjituṃ. Rājāpi maṃ pasenadi kosalo jānāti tirorājānopi – ‘pāyāsi rājañño evaṃvādī evaṃdiṭṭhī – ‘‘itipi natthi paro loko…pe… vipāko’’ti. Sacāhaṃ, bho kassapa, idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjissāmi, bhavissanti me vattāro – ‘yāva bālo pāyāsi rājañño abyatto duggahitagāhī’ti. Kopenapi naṃ harissāmi, makkhenapi naṃ harissāmi, palāsenapi naṃ harissāmī’’ti.

ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਕਉਪਮਾ

Akkhadhuttakaupamā

੪੩੪. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਦ੍વੇ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਾ ਅਕ੍ਖੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬਿਂਸੁ। ਏਕੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਆਗਤਾਗਤਂ ਕਲਿਂ ਗਿਲਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਦੁਤਿਯੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਤਂ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਂ ਆਗਤਾਗਤਂ ਕਲਿਂ ਗਿਲਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਤਂ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਤ੍વਂ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ, ਏਕਨ੍ਤਿਕੇਨ ਜਿਨਾਸਿ, ਦੇਹਿ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ, ਅਕ੍ਖੇ ਪਜੋਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੇ ਪਾਦਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਅਕ੍ਖੇ વਿਸੇਨ ਪਰਿਭਾવੇਤ੍વਾ ਤਂ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਏਹਿ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ, ਅਕ੍ਖੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤੇ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਾ ਅਕ੍ਖੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬਿਂਸੁ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਆਗਤਾਗਤਂ ਕਲਿਂ ਗਿਲਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਦੁਤਿਯੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਤਂ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਂ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਆਗਤਾਗਤਂ ਕਲਿਂ ਗਿਲਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਤਂ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –

434. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi, upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, dve akkhadhuttā akkhehi dibbiṃsu. Eko akkhadhutto āgatāgataṃ kaliṃ gilati. Addasā kho dutiyo akkhadhutto taṃ akkhadhuttaṃ āgatāgataṃ kaliṃ gilantaṃ, disvā taṃ akkhadhuttaṃ etadavoca – ‘tvaṃ kho, samma, ekantikena jināsi, dehi me, samma, akkhe pajohissāmī’ti. ‘Evaṃ sammā’ti kho so akkhadhutto tassa akkhadhuttassa akkhe pādāsi. Atha kho so akkhadhutto akkhe visena paribhāvetvā taṃ akkhadhuttaṃ etadavoca – ‘ehi kho, samma, akkhehi dibbissāmā’ti. ‘Evaṃ sammā’ti kho so akkhadhutto tassa akkhadhuttassa paccassosi. Dutiyampi kho te akkhadhuttā akkhehi dibbiṃsu. Dutiyampi kho so akkhadhutto āgatāgataṃ kaliṃ gilati. Addasā kho dutiyo akkhadhutto taṃ akkhadhuttaṃ dutiyampi āgatāgataṃ kaliṃ gilantaṃ, disvā taṃ akkhadhuttaṃ etadavoca –

‘‘ਲਿਤ੍ਤਂ ਪਰਮੇਨ ਤੇਜਸਾ, ਗਿਲਮਕ੍ਖਂ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤਿ।

‘‘Littaṃ paramena tejasā, gilamakkhaṃ puriso na bujjhati;

ਗਿਲ ਰੇ ਗਿਲ ਪਾਪਧੁਤ੍ਤਕ ⁹⁵, ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਕਟੁਕਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ॥

Gila re gila pāpadhuttaka ⁹⁶, pacchā te kaṭukaṃ bhavissatīti.

‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਕੂਪਮੋ ਮਞ੍ਞੇ ਪਟਿਭਾਸਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਮਾ ਤੇ ਅਹੋਸਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ।

‘‘Evameva kho tvaṃ, rājañña, akkhadhuttakūpamo maññe paṭibhāsi. Paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ; paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ. Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

੪੩੫. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏવਮਾਹ, ਅਥ ਖੋ ਨੇવਾਹਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਂ। ਰਾਜਾਪਿ ਮਂ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਜਾਨਾਤਿ ਤਿਰੋਰਾਜਾਨੋਪਿ – ‘ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਏવਂવਾਦੀ ਏવਂਦਿਟ੍ਠੀ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ਸਚਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਇਦਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮੇ વਤ੍ਤਾਰੋ – ‘ਯਾવ ਬਾਲੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਗਾਹੀ’ਤਿ। ਕੋਪੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਕ੍ਖੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਲਾਸੇਨਪਿ ਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ।

435. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ kassapo evamāha, atha kho nevāhaṃ sakkomi idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjituṃ. Rājāpi maṃ pasenadi kosalo jānāti tirorājānopi – ‘pāyāsi rājañño evaṃvādī evaṃdiṭṭhī – ‘‘itipi natthi paro loko…pe… vipāko’’ti. Sacāhaṃ, bho kassapa, idaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭinissajjissāmi, bhavissanti me vattāro – ‘yāva bālo pāyāsi rājañño abyatto duggahitagāhī’ti. Kopenapi naṃ harissāmi, makkhenapi naṃ harissāmi, palāsenapi naṃ harissāmī’’ti.

ਸਾਣਭਾਰਿਕਉਪਮਾ

Sāṇabhārikaupamā

੪੩੬. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਉਪਮਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਪਮਾਯ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਜਨਪਦੋ વੁਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਆਯਾਮ, ਸਮ੍ਮ, ਯੇਨ ਸੋ ਜਨਪਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਨਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ’ਤਿ ਖੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਤੇ ਯੇਨ ਸੋ ਜਨਪਦੋ, ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਪਟ੍ਟਂ ⁹⁷ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ , ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਪਹੂਤਂ ਸਾਣਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਇਦਂ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ, ਪਹੂਤਂ ਸਾਣਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਤ੍વਞ੍ਚ ਸਾਣਭਾਰਂ ਬਨ੍ਧ, ਅਹਞ੍ਚ ਸਾਣਭਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਭੋ ਸਾਣਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ’ਤਿ ਖੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਸਾਣਭਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਤੇ ਉਭੋ ਸਾਣਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਪਟ੍ਟਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਪਹੂਤਂ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ, ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ ਸਾਣਂ, ਇਦਂ ਪਹੂਤਂ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ। ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਤ੍વਞ੍ਚ ਸਾਣਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਹਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਸਾਣਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਭੋ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ, ਸਾਣਭਾਰੋ ਦੂਰਾਭਤੋ ਚ ਸੁਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋ ਚ, ਅਲਂ ਮੇ ਤ੍વਂ ਪਜਾਨਾਹੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਾਣਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਭਾਰਂ ਆਦਿਯਿ।

436. ‘‘Tena hi, rājañña, upamaṃ te karissāmi, upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Bhūtapubbaṃ, rājañña, aññataro janapado vuṭṭhāsi. Atha kho sahāyako sahāyakaṃ āmantesi – ‘āyāma, samma, yena so janapado tenupasaṅkamissāma, appeva nāmettha kiñci dhanaṃ adhigaccheyyāmā’ti. ‘Evaṃ sammā’ti kho sahāyako sahāyakassa paccassosi. Te yena so janapado, yena aññataraṃ gāmapaṭṭaṃ ⁹⁸ tenupasaṅkamiṃsu , tattha addasaṃsu pahūtaṃ sāṇaṃ chaḍḍitaṃ, disvā sahāyako sahāyakaṃ āmantesi – ‘idaṃ kho, samma, pahūtaṃ sāṇaṃ chaḍḍitaṃ, tena hi, samma, tvañca sāṇabhāraṃ bandha, ahañca sāṇabhāraṃ bandhissāmi, ubho sāṇabhāraṃ ādāya gamissāmā’ti. ‘Evaṃ sammā’ti kho sahāyako sahāyakassa paṭissutvā sāṇabhāraṃ bandhitvā te ubho sāṇabhāraṃ ādāya yena aññataraṃ gāmapaṭṭaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Tattha addasaṃsu pahūtaṃ sāṇasuttaṃ chaḍḍitaṃ, disvā sahāyako sahāyakaṃ āmantesi – ‘yassa kho, samma, atthāya iccheyyāma sāṇaṃ, idaṃ pahūtaṃ sāṇasuttaṃ chaḍḍitaṃ. Tena hi, samma, tvañca sāṇabhāraṃ chaḍḍehi, ahañca sāṇabhāraṃ chaḍḍessāmi, ubho sāṇasuttabhāraṃ ādāya gamissāmā’ti. ‘Ayaṃ kho me, samma, sāṇabhāro dūrābhato ca susannaddho ca, alaṃ me tvaṃ pajānāhī’ti. Atha kho so sahāyako sāṇabhāraṃ chaḍḍetvā sāṇasuttabhāraṃ ādiyi.

‘‘ਤੇ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਪਟ੍ਟਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਪਹੂਤਾ ਸਾਣਿਯੋ ਛਡ੍ਡਿਤਾ, ਦਿਸ੍વਾ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ , ਸਮ੍ਮ, ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ ਸਾਣਂ વਾ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ વਾ, ਇਮਾ ਪਹੂਤਾ ਸਾਣਿਯੋ ਛਡ੍ਡਿਤਾ। ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਤ੍વਞ੍ਚ ਸਾਣਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਹਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਭੋ ਸਾਣਿਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ । ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ, ਸਾਣਭਾਰੋ ਦੂਰਾਭਤੋ ਚ ਸੁਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋ ਚ, ਅਲਂ ਮੇ, ਤ੍વਂ ਪਜਾਨਾਹੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਾਣਿਭਾਰਂ ਆਦਿਯਿ।

‘‘Te yena aññataraṃ gāmapaṭṭaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Tattha addasaṃsu pahūtā sāṇiyo chaḍḍitā, disvā sahāyako sahāyakaṃ āmantesi – ‘yassa kho , samma, atthāya iccheyyāma sāṇaṃ vā sāṇasuttaṃ vā, imā pahūtā sāṇiyo chaḍḍitā. Tena hi, samma, tvañca sāṇabhāraṃ chaḍḍehi, ahañca sāṇasuttabhāraṃ chaḍḍessāmi, ubho sāṇibhāraṃ ādāya gamissāmā’ti . ‘Ayaṃ kho me, samma, sāṇabhāro dūrābhato ca susannaddho ca, alaṃ me, tvaṃ pajānāhī’ti. Atha kho so sahāyako sāṇasuttabhāraṃ chaḍḍetvā sāṇibhāraṃ ādiyi.

‘‘ਤੇ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਪਟ੍ਟਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਪਹੂਤਂ ਖੋਮਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ…ਪੇ॰… ਪਹੂਤਂ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਖੋਮਦੁਸ੍ਸਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਕਪ੍ਪਾਸਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਸੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਦੁਸ੍ਸਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਅਯਂ ⁹⁹ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਲੋਹਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਤਿਪੁਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਸੀਸਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਸਜ੍ਝਂ ¹⁰⁰ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ… ਪਹੂਤਂ ਸੁવਣ੍ਣਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਸਹਾਯਕੋ ਸਹਾਯਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ, ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ ਸਾਣਂ વਾ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਸਾਣਿਯੋ વਾ ਖੋਮਂ વਾ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਖੋਮਦੁਸ੍ਸਂ વਾ ਕਪ੍ਪਾਸਂ વਾ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਦੁਸ੍ਸਂ વਾ ਅਯਂ વਾ ਲੋਹਂ વਾ ਤਿਪੁਂ વਾ ਸੀਸਂ વਾ ਸਜ੍ਝਂ વਾ, ਇਦਂ ਪਹੂਤਂ ਸੁવਣ੍ਣਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ। ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਤ੍વਞ੍ਚ ਸਾਣਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਹਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਸਜ੍ਝਭਾਰਂ ¹⁰¹ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਭੋ ਸੁવਣ੍ਣਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ, ਸਾਣਭਾਰੋ ਦੂਰਾਭਤੋ ਚ ਸੁਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋ ਚ, ਅਲਂ ਮੇ ਤ੍વਂ ਪਜਾਨਾਹੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਜ੍ਝਭਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਭਾਰਂ ਆਦਿਯਿ।

‘‘Te yena aññataraṃ gāmapaṭṭaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Tattha addasaṃsu pahūtaṃ khomaṃ chaḍḍitaṃ, disvā…pe… pahūtaṃ khomasuttaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ khomadussaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ kappāsaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ kappāsikasuttaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ kappāsikadussaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ ayaṃ ¹⁰² chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ lohaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ tipuṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ sīsaṃ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ sajjhaṃ ¹⁰³ chaḍḍitaṃ, disvā… pahūtaṃ suvaṇṇaṃ chaḍḍitaṃ, disvā sahāyako sahāyakaṃ āmantesi – ‘yassa kho, samma, atthāya iccheyyāma sāṇaṃ vā sāṇasuttaṃ vā sāṇiyo vā khomaṃ vā khomasuttaṃ vā khomadussaṃ vā kappāsaṃ vā kappāsikasuttaṃ vā kappāsikadussaṃ vā ayaṃ vā lohaṃ vā tipuṃ vā sīsaṃ vā sajjhaṃ vā, idaṃ pahūtaṃ suvaṇṇaṃ chaḍḍitaṃ. Tena hi, samma, tvañca sāṇabhāraṃ chaḍḍehi, ahañca sajjhabhāraṃ ¹⁰⁴ chaḍḍessāmi, ubho suvaṇṇabhāraṃ ādāya gamissāmā’ti. ‘Ayaṃ kho me, samma, sāṇabhāro dūrābhato ca susannaddho ca, alaṃ me tvaṃ pajānāhī’ti. Atha kho so sahāyako sajjhabhāraṃ chaḍḍetvā suvaṇṇabhāraṃ ādiyi.

‘‘ਤੇ ਯੇਨ ਸਕੋ ਗਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸਾਣਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਨੇવ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਨ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਨ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਨ ਚ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿ। ਯੋ ਪਨ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਸੁવਣ੍ਣਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਪਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਤਤੋਨਿਦਾਨਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਸਾਣਭਾਰਿਕੂਪਮੋ ਮਞ੍ਞੇ ਪਟਿਭਾਸਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਮਾ ਤੇ ਅਹੋਸਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ।

‘‘Te yena sako gāmo tenupasaṅkamiṃsu. Tattha yo so sahāyako sāṇabhāraṃ ādāya agamāsi, tassa neva mātāpitaro abhinandiṃsu, na puttadārā abhinandiṃsu, na mittāmaccā abhinandiṃsu, na ca tatonidānaṃ sukhaṃ somanassaṃ adhigacchi. Yo pana so sahāyako suvaṇṇabhāraṃ ādāya agamāsi, tassa mātāpitaropi abhinandiṃsu, puttadārāpi abhinandiṃsu, mittāmaccāpi abhinandiṃsu, tatonidānañca sukhaṃ somanassaṃ adhigacchi. ‘‘Evameva kho tvaṃ, rājañña, sāṇabhārikūpamo maññe paṭibhāsi. Paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ; paṭinissajjetaṃ, rājañña, pāpakaṃ diṭṭhigataṃ. Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

ਸਰਣਗਮਨਂ

Saraṇagamanaṃ

੪੩੭. ‘‘ਪੁਰਿਮੇਨੇવ ਅਹਂ ਓਪਮ੍ਮੇਨ ਭੋਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਭਿਰਦ੍ਧੋ। ਅਪਿ ਚਾਹਂ ਇਮਾਨਿ વਿਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਪਞ੍ਹਾਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਏવਾਹਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਕਸ੍ਸਪਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਏવਮੇવਂ ਭੋਤਾ ਕਸ੍ਸਪੇਨ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਸਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਤਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤਂ।

437. ‘‘Purimeneva ahaṃ opammena bhoto kassapassa attamano abhiraddho. Api cāhaṃ imāni vicitrāni pañhāpaṭibhānāni sotukāmo evāhaṃ bhavantaṃ kassapaṃ paccanīkaṃ kātabbaṃ amaññissaṃ. Abhikkantaṃ, bho kassapa, abhikkantaṃ, bho kassapa. Seyyathāpi, bho kassapa, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti evamevaṃ bhotā kassapena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bho kassapa, taṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kassapo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ.

‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਚਾਹਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤੁਂ, ਅਨੁਸਾਸਤੁ ਮਂ ਭવਂ ਕਸ੍ਸਪੋ, ਯਂ ਮਮਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ।

‘‘Icchāmi cāhaṃ, bho kassapa, mahāyaññaṃ yajituṃ, anusāsatu maṃ bhavaṃ kassapo, yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.

ਯਞ੍ਞਕਥਾ

Yaññakathā

੪੩੮. ‘‘ਯਥਾਰੂਪੇ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਞ੍ਞੇ ਗਾવੋ વਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਜੇਲ਼ਕਾ વਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ વਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, વਿવਿਧਾ વਾ ਪਾਣਾ ਸਂਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤੀ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧੀ, ਏવਰੂਪੋ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਞ੍ਞੋ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸੋ ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕੋ ਨ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਬੀਜਨਙ੍ਗਲਂ ਆਦਾਯ વਨਂ ਪવਿਸੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਦੁਬ੍ਭੂਮੇ ਅવਿਹਤਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕੇ ਬੀਜਾਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯ ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਪੂਤੀਨਿ વਾਤਾਤਪਹਤਾਨਿ ਅਸਾਰਦਾਨਿ ਅਸੁਖਸਯਿਤਾਨਿ। ਦੇવੋ ਚ ਨ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮ੍ਮਾਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਅਪਿ ਨੁ ਤਾਨਿ ਬੀਜਾਨਿ વੁਦ੍ਧਿਂ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ¹⁰⁵ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਸ੍ਸਕੋ વਾ વਿਪੁਲਂ ਫਲਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ ¹⁰⁶ ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ’’। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਥਾਰੂਪੇ ਯਞ੍ਞੇ ਗਾવੋ વਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਅਜੇਲ਼ਕਾ વਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ વਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, વਿવਿਧਾ વਾ ਪਾਣਾ ਸਂਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤੀ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧੀ, ਏવਰੂਪੋ ਖੋ , ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਞ੍ਞੋ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸੋ ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕੋ ਨ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰੋ।

438. ‘‘Yathārūpe kho, rājañña, yaññe gāvo vā haññanti ajeḷakā vā haññanti, kukkuṭasūkarā vā haññanti, vividhā vā pāṇā saṃghātaṃ āpajjanti, paṭiggāhakā ca honti micchādiṭṭhī micchāsaṅkappā micchāvācā micchākammantā micchāājīvā micchāvāyāmā micchāsatī micchāsamādhī, evarūpo kho, rājañña, yañño na mahapphalo hoti na mahānisaṃso na mahājutiko na mahāvipphāro. Seyyathāpi, rājañña, kassako bījanaṅgalaṃ ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha dukkhette dubbhūme avihatakhāṇukaṇṭake bījāni patiṭṭhāpeyya khaṇḍāni pūtīni vātātapahatāni asāradāni asukhasayitāni. Devo ca na kālena kālaṃ sammādhāraṃ anuppaveccheyya. Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ ¹⁰⁷ vepullaṃ āpajjeyyuṃ, kassako vā vipulaṃ phalaṃ adhigaccheyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ ¹⁰⁸ bho kassapa’’. ‘‘Evameva kho, rājañña, yathārūpe yaññe gāvo vā haññanti, ajeḷakā vā haññanti, kukkuṭasūkarā vā haññanti, vividhā vā pāṇā saṃghātaṃ āpajjanti, paṭiggāhakā ca honti micchādiṭṭhī micchāsaṅkappā micchāvācā micchākammantā micchāājīvā micchāvāyāmā micchāsatī micchāsamādhī, evarūpo kho , rājañña, yañño na mahapphalo hoti na mahānisaṃso na mahājutiko na mahāvipphāro.

‘‘ਯਥਾਰੂਪੇ ਚ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਞ੍ਞੇ ਨੇવ ਗਾવੋ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਜੇਲ਼ਕਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨ વਿવਿਧਾ વਾ ਪਾਣਾ ਸਂਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤੀ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ, ਏવਰੂਪੋ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਞ੍ਞੋ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸੋ ਮਹਾਜੁਤਿਕੋ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਬੀਜਨਙ੍ਗਲਂ ਆਦਾਯ વਨਂ ਪવਿਸੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸੁਖੇਤ੍ਤੇ ਸੁਭੂਮੇ ਸੁવਿਹਤਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕੇ ਬੀਜਾਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯ ਅਖਣ੍ਡਾਨਿ ਅਪੂਤੀਨਿ ਅવਾਤਾਤਪਹਤਾਨਿ ਸਾਰਦਾਨਿ ਸੁਖਸਯਿਤਾਨਿ। ਦੇવੋ ਚ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮ੍ਮਾਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਅਪਿ ਨੁ ਤਾਨਿ ਬੀਜਾਨਿ વੁਦ੍ਧਿਂ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਸ੍ਸਕੋ વਾ વਿਪੁਲਂ ਫਲਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏવਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ’’। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਥਾਰੂਪੇ ਯਞ੍ਞੇ ਨੇવ ਗਾવੋ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਜੇਲ਼ਕਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨ વਿવਿਧਾ વਾ ਪਾਣਾ ਸਂਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤੀ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ, ਏવਰੂਪੋ ਖੋ, ਰਾਜਞ੍ਞ, ਯਞ੍ਞੋ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸੋ ਮਹਾਜੁਤਿਕੋ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰੋ’’ਤਿ।

‘‘Yathārūpe ca kho, rājañña, yaññe neva gāvo haññanti, na ajeḷakā haññanti, na kukkuṭasūkarā haññanti, na vividhā vā pāṇā saṃghātaṃ āpajjanti, paṭiggāhakā ca honti sammādiṭṭhī sammāsaṅkappā sammāvācā sammākammantā sammāājīvā sammāvāyāmā sammāsatī sammāsamādhī, evarūpo kho, rājañña, yañño mahapphalo hoti mahānisaṃso mahājutiko mahāvipphāro. Seyyathāpi, rājañña, kassako bījanaṅgalaṃ ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha sukhette subhūme suvihatakhāṇukaṇṭake bījāni patiṭṭhapeyya akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sāradāni sukhasayitāni. Devo ca kālena kālaṃ sammādhāraṃ anuppaveccheyya. Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyuṃ, kassako vā vipulaṃ phalaṃ adhigaccheyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho kassapa’’. ‘‘Evameva kho, rājañña, yathārūpe yaññe neva gāvo haññanti, na ajeḷakā haññanti, na kukkuṭasūkarā haññanti, na vividhā vā pāṇā saṃghātaṃ āpajjanti, paṭiggāhakā ca honti sammādiṭṭhī sammāsaṅkappā sammāvācā sammākammantā sammāājīvā sammāvāyāmā sammāsatī sammāsamādhī, evarūpo kho, rājañña, yañño mahapphalo hoti mahānisaṃso mahājutiko mahāvipphāro’’ti.

ਉਤ੍ਤਰਮਾਣવવਤ੍ਥੁ

Uttaramāṇavavatthu

੪੩੯. ਅਥ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਦਾਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਪਣਦ੍ਧਿਕવਣਿਬ੍ਬਕਯਾਚਕਾਨਂ । ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਦਾਨੇ ਏવਰੂਪਂ ਭੋਜਨਂ ਦੀਯਤਿ ਕਣਾਜਕਂ ਬਿਲਙ੍ਗਦੁਤਿਯਂ, ਧੋਰਕਾਨਿ ¹⁰⁹ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਗੁਲ਼વਾਲਕਾਨਿ ¹¹⁰। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਦਾਨੇ ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ વਾવਟੋ ¹¹¹ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਏવਂ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਤਿ – ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਦਾਨੇਨ ਪਾਯਾਸਿਂ ਰਾਜਞ੍ਞਮੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸਮਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਮਾ ਪਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ – ‘‘ਉਤ੍ਤਰੋ ਕਿਰ ਮਾਣવੋ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਏવਂ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਤਿ – ‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਦਾਨੇਨ ਪਾਯਾਸਿਂ ਰਾਜਞ੍ਞਮੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸਮਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਮਾ ਪਰਸ੍ਮਿ’’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਉਤ੍ਤਰਂ ਮਾਣવਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਉਤ੍ਤਰ, ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਏવਂ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਸਿ – ‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਦਾਨੇਨ ਪਾਯਾਸਿਂ ਰਾਜਞ੍ਞਮੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸਮਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਮਾ ਪਰਸ੍ਮਿ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’। ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਉਤ੍ਤਰ, ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਏવਂ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਸਿ – ‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਦਾਨੇਨ ਪਾਯਾਸਿਂ ਰਾਜਞ੍ਞਮੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸਮਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਮਾ ਪਰਸ੍ਮਿ’ਨ੍ਤਿ? ਨਨੁ ਮਯਂ, ਤਾਤ ਉਤ੍ਤਰ, ਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਿਕਾ ਦਾਨਸ੍ਸੇવ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਭੋਤੋ ਖੋ ਦਾਨੇ ਏવਰੂਪਂ ਭੋਜਨਂ ਦੀਯਤਿ ਕਣਾਜਕਂ ਬਿਲਙ੍ਗਦੁਤਿਯਂ, ਯਂ ਭવਂ ਪਾਦਾਪਿ ¹¹² ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ¹¹³, ਕੁਤੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਧੋਰਕਾਨਿ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਗੁਲ਼વਾਲਕਾਨਿ, ਯਾਨਿ ਭવਂ ਪਾਦਾਪਿ ¹¹⁴ ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ, ਕੁਤੋ ਪਰਿਦਹਿਤੁਂ। ਭવਂ ਖੋ ਪਨਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ, ਕਥਂ ਮਯਂ ਮਨਾਪਂ ਅਮਨਾਪੇਨ ਸਂਯੋਜੇਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਉਤ੍ਤਰ, ਯਾਦਿਸਾਹਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਭੋਜਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ। ਯਾਦਿਸਾਨਿ ਚਾਹਂ વਤ੍ਥਾਨਿ ਪਰਿਦਹਾਮਿ, ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਉਤ੍ਤਰੋ ਮਾਣવੋ ਪਾਯਾਸਿਸ੍ਸ ਰਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯਾਦਿਸਂ ਭੋਜਨਂ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਭੋਜਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ। ਯਾਦਿਸਾਨਿ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਪਰਿਦਹਤਿ, ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਚ વਤ੍ਥਾਨਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ।

439. Atha kho pāyāsi rājañño dānaṃ paṭṭhapesi samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ . Tasmiṃ kho pana dāne evarūpaṃ bhojanaṃ dīyati kaṇājakaṃ bilaṅgadutiyaṃ, dhorakāni ¹¹⁵ ca vatthāni guḷavālakāni ¹¹⁶. Tasmiṃ kho pana dāne uttaro nāma māṇavo vāvaṭo ¹¹⁷ ahosi. So dānaṃ datvā evaṃ anuddisati – ‘‘imināhaṃ dānena pāyāsiṃ rājaññameva imasmiṃ loke samāgacchiṃ, mā parasmi’’nti. Assosi kho pāyāsi rājañño – ‘‘uttaro kira māṇavo dānaṃ datvā evaṃ anuddisati – ‘imināhaṃ dānena pāyāsiṃ rājaññameva imasmiṃ loke samāgacchiṃ, mā parasmi’’’nti. Atha kho pāyāsi rājañño uttaraṃ māṇavaṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, tāta uttara, dānaṃ datvā evaṃ anuddisasi – ‘imināhaṃ dānena pāyāsiṃ rājaññameva imasmiṃ loke samāgacchiṃ, mā parasmi’’’nti? ‘‘Evaṃ, bho’’. ‘‘Kissa pana tvaṃ, tāta uttara, dānaṃ datvā evaṃ anuddisasi – ‘imināhaṃ dānena pāyāsiṃ rājaññameva imasmiṃ loke samāgacchiṃ, mā parasmi’nti? Nanu mayaṃ, tāta uttara, puññatthikā dānasseva phalaṃ pāṭikaṅkhino’’ti? ‘‘Bhoto kho dāne evarūpaṃ bhojanaṃ dīyati kaṇājakaṃ bilaṅgadutiyaṃ, yaṃ bhavaṃ pādāpi ¹¹⁸ na iccheyya samphusituṃ ¹¹⁹, kuto bhuñjituṃ, dhorakāni ca vatthāni guḷavālakāni, yāni bhavaṃ pādāpi ¹²⁰ na iccheyya samphusituṃ, kuto paridahituṃ. Bhavaṃ kho panamhākaṃ piyo manāpo, kathaṃ mayaṃ manāpaṃ amanāpena saṃyojemā’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, tāta uttara, yādisāhaṃ bhojanaṃ bhuñjāmi, tādisaṃ bhojanaṃ paṭṭhapehi. Yādisāni cāhaṃ vatthāni paridahāmi, tādisāni ca vatthāni paṭṭhapehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho uttaro māṇavo pāyāsissa rājaññassa paṭissutvā yādisaṃ bhojanaṃ pāyāsi rājañño bhuñjati, tādisaṃ bhojanaṃ paṭṭhapesi. Yādisāni ca vatthāni pāyāsi rājañño paridahati, tādisāni ca vatthāni paṭṭhapesi.

੪੪੦. ਅਥ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿ ਸੁਞ੍ਞਂ ਸੇਰੀਸਕਂ વਿਮਾਨਂ। ਯੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਦਾਨੇ વਾવਟੋ ਅਹੋਸਿ ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ। ਸੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਨਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ।

440. Atha kho pāyāsi rājañño asakkaccaṃ dānaṃ datvā asahatthā dānaṃ datvā acittīkataṃ dānaṃ datvā apaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajji suññaṃ serīsakaṃ vimānaṃ. Yo pana tassa dāne vāvaṭo ahosi uttaro nāma māṇavo. So sakkaccaṃ dānaṃ datvā sahatthā dānaṃ datvā cittīkataṃ dānaṃ datvā anapaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajji devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ.

ਪਾਯਾਸਿਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ

Pāyāsidevaputto

੪੪੧. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਗવਮ੍ਪਤਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਸੇਰੀਸਕਂ વਿਮਾਨਂ ਦਿવਾવਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਗવਮ੍ਪਤਿ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਗવਮ੍ਪਤਿਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਖੋ ਪਾਯਾਸਿਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਗવਮ੍ਪਤਿ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍વਂ, ਆવੁਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ’’ਤਿ। ‘‘ਨਨੁ ਤ੍વਂ, ਆવੁਸੋ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਅਹੋਸਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਅਹੋਸਿਂ – ‘ਇਤਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’ਤਿ। ਅਪਿ ਚਾਹਂ ਅਯ੍ਯੇਨ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੇਨ ਏਤਸ੍ਮਾ ਪਾਪਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾ વਿવੇਚਿਤੋ’’ਤਿ। ‘‘ਯੋ ਪਨ ਤੇ, ਆવੁਸੋ, ਦਾਨੇ વਾવਟੋ ਅਹੋਸਿ ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ, ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਾਨੇ વਾવਟੋ ਅਹੋਸਿ ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ, ਸੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਨਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ। ਅਹਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸੁਞ੍ਞਂ ਸੇਰੀਸਕਂ વਿਮਾਨਂ। ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਗવਮ੍ਪਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏવਮਾਰੋਚੇਹਿ – ‘ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਅਨਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦੇਥ। ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸੁਞ੍ਞਂ ਸੇਰੀਸਕਂ વਿਮਾਨਂ। ਯੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਦਾਨੇ વਾવਟੋ ਅਹੋਸਿ ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ, ਸੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਨਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤ’’’ਨ੍ਤਿ।

441. Tena kho pana samayena āyasmā gavampati abhikkhaṇaṃ suññaṃ serīsakaṃ vimānaṃ divāvihāraṃ gacchati. Atha kho pāyāsi devaputto yenāyasmā gavampati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ gavampatiṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho pāyāsiṃ devaputtaṃ āyasmā gavampati etadavoca – ‘‘kosi tvaṃ, āvuso’’ti? ‘‘Ahaṃ, bhante, pāyāsi rājañño’’ti. ‘‘Nanu tvaṃ, āvuso, evaṃdiṭṭhiko ahosi – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’’ti? ‘‘Saccāhaṃ, bhante, evaṃdiṭṭhiko ahosiṃ – ‘itipi natthi paro loko, natthi sattā opapātikā, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’ti. Api cāhaṃ ayyena kumārakassapena etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecito’’ti. ‘‘Yo pana te, āvuso, dāne vāvaṭo ahosi uttaro nāma māṇavo, so kuhiṃ upapanno’’ti? ‘‘Yo me, bhante, dāne vāvaṭo ahosi uttaro nāma māṇavo, so sakkaccaṃ dānaṃ datvā sahatthā dānaṃ datvā cittīkataṃ dānaṃ datvā anapaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapanno devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ. Ahaṃ pana, bhante, asakkaccaṃ dānaṃ datvā asahatthā dānaṃ datvā acittīkataṃ dānaṃ datvā apaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapanno suññaṃ serīsakaṃ vimānaṃ. Tena hi, bhante gavampati, manussalokaṃ gantvā evamārocehi – ‘sakkaccaṃ dānaṃ detha, sahatthā dānaṃ detha, cittīkataṃ dānaṃ detha, anapaviddhaṃ dānaṃ detha. Pāyāsi rājañño asakkaccaṃ dānaṃ datvā asahatthā dānaṃ datvā acittīkataṃ dānaṃ datvā apaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapanno suññaṃ serīsakaṃ vimānaṃ. Yo pana tassa dāne vāvaṭo ahosi uttaro nāma māṇavo, so sakkaccaṃ dānaṃ datvā sahatthā dānaṃ datvā cittīkataṃ dānaṃ datvā anapaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapanno devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyata’’’nti.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਗવਮ੍ਪਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏવਮਾਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਅਨਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦੇਥ। ਪਾਯਾਸਿ ਰਾਜਞ੍ਞੋ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸੁਞ੍ਞਂ ਸੇਰੀਸਕਂ વਿਮਾਨਂ। ਯੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਦਾਨੇ વਾવਟੋ ਅਹੋਸਿ ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ, ਸੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਨਪવਿਦ੍ਧਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤ’’ਨ੍ਤਿ।

Atha kho āyasmā gavampati manussalokaṃ āgantvā evamārocesi – ‘‘sakkaccaṃ dānaṃ detha, sahatthā dānaṃ detha, cittīkataṃ dānaṃ detha, anapaviddhaṃ dānaṃ detha. Pāyāsi rājañño asakkaccaṃ dānaṃ datvā asahatthā dānaṃ datvā acittīkataṃ dānaṃ datvā apaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapanno suññaṃ serīsakaṃ vimānaṃ. Yo pana tassa dāne vāvaṭo ahosi uttaro nāma māṇavo, so sakkaccaṃ dānaṃ datvā sahatthā dānaṃ datvā cittīkataṃ dānaṃ datvā anapaviddhaṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapanno devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyata’’nti.

ਪਾਯਾਸਿਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦਸਮਂ।

Pāyāsisuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.

ਮਹਾવਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।

Mahāvaggo niṭṭhito.

ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –

Tassuddānaṃ –

ਮਹਾਪਦਾਨ ਨਿਦਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਸੁਦਸ੍ਸਨਂ।

Mahāpadāna nidānaṃ, nibbānañca sudassanaṃ;

ਜਨવਸਭ ਗੋવਿਨ੍ਦਂ, ਸਮਯਂ ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹਕਂ।

Janavasabha govindaṃ, samayaṃ sakkapañhakaṃ;

ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ, ਪਾਯਾਸਿ ਦਸਮਂ ਭવੇ ¹²¹॥

Mahāsatipaṭṭhānañca, pāyāsi dasamaṃ bhave ¹²².

ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

Mahāvaggapāḷi niṭṭhitā.

Next: ੧. ਪਾਥਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 1. Pāthikasuttaṃ

Footnotes:

1. ਸੀਸਪਾવਨੇ (ਸ੍ਯਾ॰)

2. sīsapāvane (syā.)

3. ਸੁਕਟਕ੍ਕਟਾਨਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

4. ਬੁਦ੍ਧੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

5. ਯੇਨ ਸਿਂਸਪਾવਨਂ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

6. sukaṭakkaṭānaṃ (sī. pī.)

7. buddho (syā. ka.)

8. yena siṃsapāvanaṃ, tenupasaṅkamanti (sī. pī.)

9. ਯੇਨ ਸਿਂਸਪਾવਨਂ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

10. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਠਨ੍ਤਰਂ

11. yena siṃsapāvanaṃ, tenupasaṅkamante (sī. pī.)

12. ettha pana sabbatthapi evameva dissati, natthi pāṭhantaraṃ

13. ਅਰਹਾ ਚ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

14. ਤਮੇਨਂ ਤੇ (ਸੀ॰ ਕ॰), ਤਮੇਨਂ (ਪੀ॰)

15. arahā ca (syā. ka.)

16. tamenaṃ te (sī. ka.), tamenaṃ (pī.)

17. ਕਾਰੇਤ੍વਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

18. ਰਥਿਯਾਯ ਰਥਿਯਂ (ਬਹੂਸੂ)

19. kāretvā (syā. ka.)

20. rathiyāya rathiyaṃ (bahūsū)

21. ਉਪਮਾਯਪਿਧੇਕਚ੍ਚੇ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰), ਉਪਮਾਯਪਿਇਧੇਕਚ੍ਚੇ (ਪੀ॰)

22. ਸਸੀਸਕੋ (ਸ੍ਯਾ॰)

23. ਸੁਪ੍ਪਟ੍ਟਿਤਂ ਉਪ੍ਪਟ੍ਟੇਥਾਤਿ (ਕ॰)

24. upamāyapidhekacce (sī. syā.), upamāyapiidhekacce (pī.)

25. sasīsako (syā.)

26. suppaṭṭitaṃ uppaṭṭethāti (ka.)

27. ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮ੍ਯਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

28. nimujjitukāmyatā (syā. ka.)

29. ਰਤ੍ਤਿਦਿવੋ (ਕ॰)

30. rattidivo (ka.)

31. ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਕਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰)

32. mañjeṭṭhakāni (syā.)

33. ( ) ਨਤ੍ਥਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)

34. ( ) natthi (syā. pī.)

35. ਮਾਤੁਸਪਤਿਂ (ਸ੍ਯਾ॰)

36. ਪਿਤੁ ਮੇ ਸਨ੍ਤਕੋ (ਸ੍ਯਾ॰)

37. ਨੀਯ੍ਯਾਤੇਹੀਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

38. ਉਪਭੋਗ੍ਗਾ (ਸ੍ਯਾ॰)

39. ਉਪਭੋਗ੍ਗਾ (ਸ੍ਯਾ॰)

40. mātusapatiṃ (syā.)

41. pitu me santako (syā.)

42. nīyyātehīti (sī. pī.)

43. upabhoggā (syā.)

44. upabhoggā (syā.)

45. ਉਪ੍ਪਾਤੇਸਿ (ਸ੍ਯਾ॰)

46. uppātesi (syā.)

47. ਬਹਲવਿਲੇਪਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

48. વਿਲੋਕੇਮ (ਸ੍ਯਾ॰)

49. bahalavilepanaṃ (syā. ka.)

50. vilokema (syā.)

51. ਚੇਲਾવਿਕਾਪਿ (ਸ੍ਯਾ॰), ਕੇਲ਼ਾਯਿਕਾਪਿ (ਸੀ॰)

52. ਚੇਲਾવਿਕਾਪਿ (ਸ੍ਯਾ॰), ਕੇਲ਼ਾਯਿਕਾਪਿ (ਸੀ॰)

53. celāvikāpi (syā.), keḷāyikāpi (sī.)

54. celāvikāpi (syā.), keḷāyikāpi (sī.)

55. ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਾਨਂ (ਸੀ॰)

56. ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਦੁਖੋ (ਪੀ॰)

57. paccantajānaṃ (sī.)

58. etadahosi ‘‘kissa dukho (pī.)

59. વਾਯੋਸਹਗਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰)

60. વਿਪਾਕੋਤਿ, ਪਠਮਭਾਣવਾਰਂ (ਸ੍ਯਾ॰)

61. vāyosahagato (syā.)

62. vipākoti, paṭhamabhāṇavāraṃ (syā.)

63. વਸਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

64. ਸਤ੍ਥੋ ਜਨਪਦਪਦੇਸਾ (ਸੀ॰), ਜਨਪਦੋ ਸਤ੍ਥવਾਸੋ (ਸ੍ਯਾ॰), ਜਨਪਦਪਦੇਸੋ (ਪੀ॰)

65. ਸਤ੍ਥવਾਸੋ (ਸ੍ਯਾ॰)

66. ਅਹੋਸਿ (?)

67. ਨਗਰਂ (ਕ॰)

68. vasati (sī. pī.)

69. sattho janapadapadesā (sī.), janapado satthavāso (syā.), janapadapadeso (pī.)

70. satthavāso (syā.)

71. ahosi (?)

72. nagaraṃ (ka.)

73. વੀਸਤਿਧਾ (ਸ੍ਯਾ॰)

74. ਓਫੁਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

75. vīsatidhā (syā.)

76. ophuni (syā. ka.)

77. વਿਭਜੇਸੁਂ (ਕ॰)

78. ਪਾਯਾਪੇਸਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

79. ਲੋਹਿਤਕ੍ਖਿਂ (ਸ੍ਯਾ॰)

80. ਆਸਨ੍ਨਦ੍ਧਕਲਾਪਂ (ਸ੍ਯਾ॰)

81. vibhajesuṃ (ka.)

82. pāyāpesi (sī. pī.)

83. lohitakkhiṃ (syā.)

84. āsannaddhakalāpaṃ (syā.)

85. ਤੇ (ਕ॰)

86. ਸਦ੍ਦਹਾਤਬ੍ਬਂ (ਪੀ॰ ਕ॰)

87. te (ka.)

88. saddahātabbaṃ (pī. ka.)

89. ਸੂਕਰਾਨਂ ਭਕ੍ਖੋ (ਸ੍ਯਾ॰)

90. ਉਚ੍ਚਾਰੋਪੇਤ੍વਾ (ਕ॰ ਸੀ॰ ਕ॰)

91. ਗੂਥਹਾਰਿਕੂਪਮੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

92. sūkarānaṃ bhakkho (syā.)

93. uccāropetvā (ka. sī. ka.)

94. gūthahārikūpamo (sī. pī.)

95. ਗਿਲਿ ਰੇ ਪਾਪਧੁਤ੍ਤਕ (ਕ॰)

96. gili re pāpadhuttaka (ka.)

97. ਗਾਮਪਜ੍ਜਂ (ਸ੍ਯਾ॰), ਗਾਮਪਤ੍ਤਂ (ਸੀ॰)

98. gāmapajjaṃ (syā.), gāmapattaṃ (sī.)

99. ਅਯਸਂ (ਸ੍ਯਾ॰)

100. ਸਜ੍ਝੁਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)

101. ਸਜ੍ਝੁਭਾਰਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)

102. ayasaṃ (syā.)

103. sajjhuṃ (sī. syā. pī.)

104. sajjhubhāraṃ (sī. syā. pī.)

105. વਿਰੁਲ਼੍ਹਿਂ (ਮੋਗ੍ਗਲਾਨੇ)

106. ਨ ਏવਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

107. viruḷhiṃ (moggalāne)

108. na evaṃ (syā. ka.)

109. ਥੋਰਕਾਨਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਚੋਰਕਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰)

110. ਗੁਲ਼ਗਾਲ਼ਕਾਨਿ (ਕ॰)

111. ਬ੍ਯਾવਟੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)

112. ਪਾਦਾਸਿ (ਕ॰)

113. ਛੁਪਿਤੁਂ (ਪੀ॰ ਕ॰)

114. ਅਚਿਤ੍ਤਿਕਤਂ (ਕ॰)

115. thorakāni (sī. pī.), corakāni (syā.)

116. guḷagāḷakāni (ka.)

117. byāvaṭo (sī. pī.)

118. pādāsi (ka.)

119. chupituṃ (pī. ka.)

120. acittikataṃ (ka.)

121. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਾਯਾਸਿ, ਮਹਾવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰) ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਾਯਾਸਿ, ਮਹਾવਗ੍ਗੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)

122. satipaṭṭhānapāyāsi, mahāvaggassa saṅgaho (sī. pī.) satipaṭṭhānapāyāsi, mahāvaggoti vuccatīti (syā.)

Related texts:

ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਪਾਯਾਸਿਰਾਜਞ੍ਞਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Pāyāsirājaññasuttavaṇṇanā

ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਪਾਯਾਸਿਰਾਜਞ੍ਞਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Pāyāsirājaññasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact