| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮಾನವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
೭. ಪೇಸವತೀವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ
7. Pesavatīvimānavaṇṇanā
ಫಲಿಕರಜತಹೇಮಜಾಲಛನ್ನನ್ತಿ ಪೇಸವತೀವಿಮಾನಂ। ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ। ತೇನ ಸಮಯೇನ ಮಗಧೇಸು ನಾಲಕಗಾಮೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾರಕುಲೇ ಪೇಸವತೀ ನಾಮ ಕುಲಸುಣ್ಹಾ ಅಹೋಸಿ। ಸಾ ಕಿರ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಯೋಜನಿಕೇ ಕನಕಥೂಪೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ದಾರಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಮಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಚೇತಿಯಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಕಿಂ ಇಮೇ, ಅಮ್ಮ, ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಚೇತಿಯಂ ಕಾತುಂ ಸುವಣ್ಣಿಟ್ಠಕಾ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ದಾರಿಕಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ಮಾತರಂ ಆಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ಮಮ ಗೀವಾಯ ಇದಂ ಸೋವಣ್ಣಮಯಂ ಖುದ್ದಕಪಿಳನ್ಧನಂ ಅತ್ಥಿ, ಇಮಾಹಂ ಚೇತಿಯತ್ಥಾಯ ದೇಮೀ’’ತಿ। ಮಾತಾ ‘‘ಸಾಧು ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಗೀವತೋ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಕಾರಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅದಾಸಿ ‘‘ಇದಂ ಇಮಾಯ ದಾರಿಕಾಯ ಪರಿಚ್ಚಜಿತಂ, ಇಮಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇಟ್ಠಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ। ಸುವಣ್ಣಕಾರೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ಸಾ ದಾರಿಕಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಸುಗತಿಯಂಯೇವ ಅಪರಾಪರಂ ಸಂಸರನ್ತೀ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನಾಲಕಗಾಮೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ದ್ವಾದಸವಸ್ಸಿಕಾ ಜಾತಾ।
Phalikarajatahemajālachannanti pesavatīvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena magadhesu nālakagāme ekasmiṃ gahapatimahāsārakule pesavatī nāma kulasuṇhā ahosi. Sā kira kassapassa bhagavato yojanike kanakathūpe kayiramāne dārikā hutvā mātarā saddhiṃ cetiyaṭṭhānaṃ gantvā mātaraṃ pucchi ‘‘kiṃ ime, amma, karontī’’ti? ‘‘Cetiyaṃ kātuṃ suvaṇṇiṭṭhakā karontī’’ti. Taṃ sutvā dārikā pasannamānasā mātaraṃ āha – ‘‘amma, mama gīvāya idaṃ sovaṇṇamayaṃ khuddakapiḷandhanaṃ atthi, imāhaṃ cetiyatthāya demī’’ti. Mātā ‘‘sādhu dehī’’ti vatvā taṃ gīvato omuñcitvā suvaṇṇakārassa hatthe adāsi ‘‘idaṃ imāya dārikāya pariccajitaṃ, imampi pakkhipitvā iṭṭhakaṃ karohī’’ti. Suvaṇṇakāro tathā akāsi. Sā dārikā aparabhāge kālaṃ katvā teneva puññakammena devaloke nibbattitvā sugatiyaṃyeva aparāparaṃ saṃsarantī amhākaṃ bhagavato kāle nālakagāme nibbattā anukkamena dvādasavassikā jātā.
ಸಾ ಏಕದಿವಸಂ ಮಾತರಾ ಪೇಸಿತಂ ಮೂಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಲತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞತರಂ ಆಪಣಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಆಪಣೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಯಪುತ್ತೋ ಪಿತರಾ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಬಹುಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಮುತ್ತಾಮಣಿರತನಾನಿ ಚ ಗಹೇತುಂ ಉದ್ಧರನ್ತೋ ಆಪಣಿಕೋ ಕಮ್ಮಬಲೇನ ಕಥಲಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರರೂಪೇನ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ತತೋ ಏಕದೇಸಂ ‘‘ಪುಞ್ಞವನ್ತಾನಂ ವಸೇನ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸಿತುಂ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇಸಿ। ಅಥ ನಂ ಸಾ ದಾರಿಕಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಆಪಣೇ ರತನಾನಿ ಏವಂ ಠಪಿತಾನಿ, ನನು ನಾಮ ಸಮ್ಮದೇವ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ಆಹ। ಆಪಣಿಕೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾಪುಞ್ಞಾ ಅಯಂ ದಾರಿಕಾ, ಇಮಿಸ್ಸಾ ವಸೇನ ಸಬ್ಬಮಿದಂ ಹಿರಞ್ಞಾದಿ ಏವ ಹುತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿನಿಯೋಗಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಸಙ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ದಾರಿಕಂ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಾರೇತ್ವಾ ಬಹುಧನಂ ದತ್ವಾ ಆವಾಹವಿವಾಹಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಆನೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸಾ ಸೀಲಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಏತ್ಥ ಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಾಯ ‘‘ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಮಣಿಮೇವ ರಾಸಿಕತಂ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಏತಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಮ್ಮಬಲೇನ ಅನ್ತರಧಾಯನ್ತಾನಿ ತವ ಪುಞ್ಞವಿಸೇಸೇನ ಪುನ ವಿಸೇಸಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ಸಬ್ಬಂ ತ್ವಂಯೇವ ವಿಚಾರೇಹಿ , ತಯಾ ದಿನ್ನಮೇವ ಮಯಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತೋ ಪಭುತಿ ತಂ ‘‘ಪೇಸವತೀ’’ತಿ ವೋಹರಿಂಸು।
Sā ekadivasaṃ mātarā pesitaṃ mūlaṃ gahetvā telatthāya aññataraṃ āpaṇaṃ agamāsi. Tasmiñca āpaṇe aññataro kuṭumbiyaputto pitarā nidahitvā ṭhapitaṃ bahuṃ hiraññasuvaṇṇaṃ muttāmaṇiratanāni ca gahetuṃ uddharanto āpaṇiko kammabalena kathalapāsāṇasakkhararūpena upaṭṭhahantāni disvā tato ekadesaṃ ‘‘puññavantānaṃ vasena hiraññasuvaṇṇādi bhavissatī’’ti vīmaṃsituṃ rāsiṃ katvā ṭhapesi. Atha naṃ sā dārikā disvā ‘‘kasmā āpaṇe ratanāni evaṃ ṭhapitāni, nanu nāma sammadeva paṭisāmetabbānī’’ti āha. Āpaṇiko taṃ sutvā ‘‘mahāpuññā ayaṃ dārikā, imissā vasena sabbamidaṃ hiraññādi eva hutvā amhākaṃ viniyogaṃ gamissati, saṅgaṇhissāmi na’’nti cintetvā tassā mātu santikaṃ gantvā ‘‘imaṃ dārikaṃ mayhaṃ puttassatthāya dehī’’ti vāretvā bahudhanaṃ datvā āvāhavivāhaṃ katvā taṃ attano gehaṃ ānesi. Athassā sīlācāraṃ ñatvā bhaṇḍāgāraṃ vivaritvā ‘‘kiṃ ettha passasī’’ti vatvā tāya ‘‘hiraññasuvaṇṇamaṇimeva rāsikataṃ passāmī’’ti vutte ‘‘etāni amhākaṃ kammabalena antaradhāyantāni tava puññavisesena puna visesāni jātāni, tasmā ito paṭṭhāya imasmiṃ gehe sabbaṃ tvaṃyeva vicārehi , tayā dinnameva mayaṃ paribhuñjissāmā’’ti vatvā tato pabhuti taṃ ‘‘pesavatī’’ti vohariṃsu.
ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಮಾತುಯಾ ರೂಪಸಾರಿಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪೋಸಾವನಿಕಮೂಲಂ ದತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಣಾಯ ಮಹನ್ತಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ಥುತಿಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಥೋಮೇತ್ವಾ ಯಾವ ದಸ್ಸನವಿಸಯಾತಿಕ್ಕಮಾ ಅಭಿಮುಖೋವ ಅಪಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಪರಿಸಾ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ನಾಲಕಗಾಮಂ ಪತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಜಾತೋವರಕೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಚಸ್ಸ ಸರೀರಸಕ್ಕಾರಕರಣವಸೇನ ದೇವಾ ಚೇವ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ, ಅಗರುಚನ್ದನಾದೀಹಿ ಹತ್ಥಸತುಬ್ಬೇಧಂ ಚಿತಕಮಕಂಸು।
Tena ca samayena āyasmā dhammasenāpati attano āyusaṅkhārānaṃ parikkhīṇabhāvaṃ ñatvā ‘‘mayhaṃ mātuyā rūpasāribrāhmaṇiyā posāvanikamūlaṃ datvā parinibbāyissāmī’’ti cintetvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā parinibbānaṃ anujānāpetvā satthu āṇāya mahantaṃ pāṭihāriyaṃ dassetvā anekehi thutisahassehi bhagavantaṃ thometvā yāva dassanavisayātikkamā abhimukhova apakkamitvā puna vanditvā bhikkhusaṅghaparivuto vihārā nikkhamma bhikkhusaṅghassa ovādaṃ datvā āyasmantaṃ ānandaṃ samassāsetvā catassopi parisā nivattetvā anukkamena nālakagāmaṃ patvā mātaraṃ sotāpattiphale patiṭṭhāpetvā paccūsasamaye jātovarake parinibbāyi. Parinibbutassa cassa sarīrasakkārakaraṇavasena devā ceva manussā ca sattāhaṃ vītināmesuṃ, agarucandanādīhi hatthasatubbedhaṃ citakamakaṃsu.
ಪೇಸವತೀಪಿ ಥೇರಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಗನ್ತಾ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸುವಣ್ಣಪುಪ್ಫೇಹಿ ಗನ್ಧಜಾತೇಹಿ ಚ ಪೂರಿತಾನಿ ಚಙ್ಕೋಟಕಾನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮಾ ಸಸುರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇನ ‘‘ತ್ವಂ ಗರುಭಾರಾ, ತತ್ಥ ಚ ಮಹಾಜನಸಮ್ಮದ್ದೋ, ಪುಪ್ಫಗನ್ಧಾನಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಇಧೇವ ಹೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾಪಿ ಸದ್ಧಾಜಾತಾ ‘‘ಯದಿಪಿ ಮೇ ತತ್ಥ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯೋ ಸಿಯಾ, ಗನ್ತಾವ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ವಚನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಕತಞ್ಜಲೀ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಥೇರಂ ಪೂಜೇತುಂ ಆಗತಾನಂ ರಾಜಪರಿಸಾನಂ ಹತ್ಥೀ ಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಪದೇಸಂ ಉಪಗಞ್ಛಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮರಣಭಯಭೀತೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಪಲಾಯನ್ತೇಸು ಜನಸಮ್ಮದ್ದೇನ ಪತಿತಂ ಪೇಸವತಿಂ ಮಹಾಜನೋ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಾರೇಸಿ। ಸಾ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಥೇರಗತಾಯ ಸದ್ಧಾಯ ಸಮ್ಪನ್ನಚಿತ್ತಾ ಏವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಅಚ್ಛರಾಸಹಸ್ಸಞ್ಚಸ್ಸಾ ಪರಿವಾರೋ ಅಹೋಸಿ।
Pesavatīpi therassa parinibbānaṃ sutvā ‘‘gantā pūjessāmī’’ti suvaṇṇapupphehi gandhajātehi ca pūritāni caṅkoṭakāni gāhāpetvā gantukāmā sasuraṃ āpucchitvā tena ‘‘tvaṃ garubhārā, tattha ca mahājanasammaddo, pupphagandhāni pesetvā idheva hohī’’ti vuttāpi saddhājātā ‘‘yadipi me tattha jīvitantarāyo siyā, gantāva pūjāsakkāraṃ karissāmī’’ti taṃ vacanaṃ aggahetvā saparivārā tattha gantvā gandhapupphādīhi pūjetvā katañjalī aṭṭhāsi. Tasmiñca samaye theraṃ pūjetuṃ āgatānaṃ rājaparisānaṃ hatthī matto hutvā taṃ padesaṃ upagañchi. Taṃ disvā maraṇabhayabhītesu manussesu palāyantesu janasammaddena patitaṃ pesavatiṃ mahājano akkamitvā māresi. Sā pūjāsakkāraṃ katvā theragatāya saddhāya sampannacittā eva kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbatti, accharāsahassañcassā parivāro ahosi.
ಸಾ ತಾವದೇವ ಅತ್ತನೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಕೀದಿಸೇನ ನು ಖೋ ಪುಞ್ಞೇನ ಮಯಾ ಏಸಾ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸಾ ಹೇತುಂ ಉಪಧಾರೇನ್ತೀ ಥೇರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತಂ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ, ರತನತ್ತಯೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತುಂ ಅಚ್ಛರಾಸಹಸ್ಸಪರಿವುತಾ ಸಟ್ಠಿಸಕಟಭಾರಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತತ್ತಭಾವಾ ಸುಮಹತಿಯಾ ದೇವಿದ್ಧಿಯಾ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಚ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ದಸ ದಿಸಾ ಓಭಾಸಯಮಾನಾ ಸಹ ವಿಮಾನೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಿಮಾನತೋ ಓರುಯ್ಹ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ವಙ್ಗೀಸೋ ಭಗವತೋ ಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏವಮಾಹ ‘‘ಪಟಿಭಾತಿ ಮಂ ಭಗವಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ದೇವತಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಪಟಿಭಾತು ತಂ, ವಙ್ಗೀಸಾ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ಅಥ ಆಯಸ್ಮಾ ವಙ್ಗೀಸೋ ತಾಯ ದೇವತಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ ಪಠಮಂ ತಾವಸ್ಸಾ ವಿಮಾನಂ ಸಂವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ –
Sā tāvadeva attano dibbasampattiṃ oloketvā ‘‘kīdisena nu kho puññena mayā esā laddhā’’ti, tassā hetuṃ upadhārentī theraṃ uddissa kataṃ pūjāsakkāraṃ disvā, ratanattaye abhippasannamānasā satthāraṃ vandituṃ accharāsahassaparivutā saṭṭhisakaṭabhārālaṅkārapaṭimaṇḍitattabhāvā sumahatiyā deviddhiyā cando viya ca sūriyo viya ca dasa disā obhāsayamānā saha vimānena āgantvā vimānato oruyha bhagavantaṃ vanditvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Tena ca samayena āyasmā vaṅgīso bhagavato samīpe nisinno bhagavantaṃ evamāha ‘‘paṭibhāti maṃ bhagavā imissā devatāya katakammaṃ pucchitu’’nti. ‘‘Paṭibhātu taṃ, vaṅgīsā’’ti bhagavā avoca. Atha āyasmā vaṅgīso tāya devatāya katakammaṃ pucchitukāmo paṭhamaṃ tāvassā vimānaṃ saṃvaṇṇento āha –
೬೪೬.
646.
‘‘ಫಲಿಕರಜತಹೇಮಜಾಲಛನ್ನಂ, ವಿವಿಧಚಿತ್ರತಲಮದ್ದಸಂ ಸುರಮ್ಮಂ।
‘‘Phalikarajatahemajālachannaṃ, vividhacitratalamaddasaṃ surammaṃ;
ಬ್ಯಮ್ಹಂ ಸುನಿಮ್ಮಿತಂ ತೋರಣೂಪಪನ್ನಂ, ರುಚಕುಪಕಿಣ್ಣಮಿದಂ ಸುಭಂ ವಿಮಾನಂ॥
Byamhaṃ sunimmitaṃ toraṇūpapannaṃ, rucakupakiṇṇamidaṃ subhaṃ vimānaṃ.
೬೪೭.
647.
‘‘ಭಾತಿ ಚ ದಸ ದಿಸಾ ನಭೇವ ಸುರಿಯೋ, ಸರದೇ ತಮೋನುದೋ ಸಹಸ್ಸರಂಸೀ।
‘‘Bhāti ca dasa disā nabheva suriyo, sarade tamonudo sahassaraṃsī;
ತಥಾ ತಪತಿ ಮಿದಂ ತವ ವಿಮಾನಂ, ಜಲಮಿವ ಧೂಮಸಿಖೋ ನಿಸೇ ನಭಗ್ಗೇ॥
Tathā tapati midaṃ tava vimānaṃ, jalamiva dhūmasikho nise nabhagge.
೬೪೮.
648.
‘‘ಮುಸತೀವ ನಯನಂ ಸತೇರತಾವ, ಆಕಾಸೇ ಠಪಿತಮಿದಂ ಮನುಞ್ಞಂ।
‘‘Musatīva nayanaṃ sateratāva, ākāse ṭhapitamidaṃ manuññaṃ;
ವೀಣಾಮುರಜಸಮ್ಮತಾಳಘುಟ್ಠಂ, ಇದ್ಧಂ ಇನ್ದಪುರಂ ಯಥಾ ತವೇದಂ॥
Vīṇāmurajasammatāḷaghuṭṭhaṃ, iddhaṃ indapuraṃ yathā tavedaṃ.
೬೪೯.
649.
‘‘ಪದುಮಕುಮುದುಪ್ಪಲಕುವಲಯಂ , ಯೋಧಿಕಬನ್ಧುಕನೋಜಕಾ ಚ ಸನ್ತಿ।
‘‘Padumakumuduppalakuvalayaṃ , yodhikabandhukanojakā ca santi;
ಸಾಲಕುಸುಮಿತಪುಪ್ಫಿತಾ ಅಸೋಕಾ, ವಿವಿಧದುಮಗ್ಗಸುಗನ್ಧಸೇವಿತಮಿದಂ॥
Sālakusumitapupphitā asokā, vividhadumaggasugandhasevitamidaṃ.
೬೫೦.
650.
‘‘ಸಳಲಲಬುಜಭುಜಕಸಂಯುತ್ತಾ, ಕುಸಕಸುಫುಲ್ಲಿತಲತಾವಲಮ್ಬಿನೀಹಿ।
‘‘Saḷalalabujabhujakasaṃyuttā, kusakasuphullitalatāvalambinīhi;
ಮಣಿಜಾಲಸದಿಸಾ ಯಸಸ್ಸಿನೀ, ರಮ್ಮಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ತೇ॥
Maṇijālasadisā yasassinī, rammā pokkharaṇī upaṭṭhitā te.
೬೫೧.
651.
‘‘ಉದಕರುಹಾ ಚ ಯೇತ್ಥಿ ಪುಪ್ಫಜಾತಾ, ಥಲಜಾ ಯೇ ಚ ಸನ್ತಿ ರುಕ್ಖಜಾತಾ।
‘‘Udakaruhā ca yetthi pupphajātā, thalajā ye ca santi rukkhajātā;
ಮಾನುಸಕಾಮಾನುಸ್ಸಕಾ ಚ ದಿಬ್ಬಾ, ಸಬ್ಬೇ ತುಯ್ಹಂ ನಿವೇಸನಮ್ಹಿ ಜಾತಾ॥
Mānusakāmānussakā ca dibbā, sabbe tuyhaṃ nivesanamhi jātā.
೬೫೨.
652.
‘‘ಕಿಸ್ಸ ಸಂಯಮದಮಸ್ಸಯಂ ವಿಪಾಕೋ, ಕೇನಾಸಿ ಕಮ್ಮಫಲೇನಿಧೂಪಪನ್ನಾ।
‘‘Kissa saṃyamadamassayaṃ vipāko, kenāsi kammaphalenidhūpapannā;
ಯಥಾ ಚ ತೇ ಅಧಿಗತಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ, ತದನುಪದಂ ಅವಚಾಸಿಳಾರಪಮ್ಹೇ’’ತಿ॥
Yathā ca te adhigatamidaṃ vimānaṃ, tadanupadaṃ avacāsiḷārapamhe’’ti.
೬೪೬. ತತ್ಥ ಫಲಿಕರಜತಹೇಮಜಾಲಛನ್ನನ್ತಿ ಫಲಿಕಮಣೀಹಿ ರಜತಹೇಮಜಾಲೇಹಿ ಚ ಛಾದಿತಂ, ಫಲಿಕಮಣಿಮಯಾಹಿ ಭಿತ್ತೀಹಿ ರಜತಹೇಮಮಯೇಹಿ ಜಾಲೇಹಿ ಚ ಸಮನ್ತತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ಛಾದಿತಂ, ವಿವಿಧವಣ್ಣಾನಂ ವಿಚಿತ್ತಸನ್ನಿವೇಸಾನಞ್ಚ ತಲಾನಂ ಭೂಮೀನಂ ವಸೇನ ವಿವಿಧಚಿತ್ರತಲಂ ಅದ್ದಸಂ ಪಸ್ಸಿಂ। ಸುರಮ್ಮನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ರಮಣೀಯಂ। ವಿಹರಿತುಕಾಮಾ ವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಬ್ಯಮ್ಹಂ, ಭವನಂ। ತೋರಣೂಪಪನ್ನನ್ತಿ ವಿವಿಧಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದಿವಿಚಿತ್ತೇನ ಸತ್ತರತನಮಯೇನ ತೋರಣೇನ ಉಪೇತಂ। ತೋರಣನ್ತಿ ವಾ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಪಾಸಾದಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತೇನ ಚ ಅನೇಕಭೂಮಕೇನ ವಿಚಿತ್ತಾಕಾರೇನ ತಂ ವಿಮಾನಂ ಉಪೇತಂ। ರುಚಕುಪತಿಣ್ಣನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣವಾಲಿಕಾಹಿ ಓಕಿಣ್ಣಙ್ಗಣಂ। ವಾಲಿಕಸದಿಸಾ ಹಿ ಸುವಣ್ಣಖಣ್ಡಾ ರುಚಾ ನಾಮ, ರುಚಮೇವ ರುಚಕನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸುಭನ್ತಿ ಸೋಭತಿ, ಸುಟ್ಠು ಭಾತೀತಿ ವಾ ಸುಭಂ। ವಿಮಾನನ್ತಿ ವಿಸಿಟ್ಠಮಾನಂ, ಪಮಾಣತೋ ಮಹನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
646. Tattha phalikarajatahemajālachannanti phalikamaṇīhi rajatahemajālehi ca chāditaṃ, phalikamaṇimayāhi bhittīhi rajatahemamayehi jālehi ca samantato heṭṭhā ca upari ca chāditaṃ, vividhavaṇṇānaṃ vicittasannivesānañca talānaṃ bhūmīnaṃ vasena vividhacitratalaṃ addasaṃ passiṃ. Surammanti suṭṭhu ramaṇīyaṃ. Viharitukāmā vasanti etthāti byamhaṃ, bhavanaṃ. Toraṇūpapannanti vividhamālākammādivicittena sattaratanamayena toraṇena upetaṃ. Toraṇanti vā dvārakoṭṭhakapāsādassa nāmaṃ, tena ca anekabhūmakena vicittākārena taṃ vimānaṃ upetaṃ. Rucakupatiṇṇanti suvaṇṇavālikāhi okiṇṇaṅgaṇaṃ. Vālikasadisā hi suvaṇṇakhaṇḍā rucā nāma, rucameva rucakanti vuttaṃ. Subhanti sobhati, suṭṭhu bhātīti vā subhaṃ. Vimānanti visiṭṭhamānaṃ, pamāṇato mahantanti attho.
೬೪೭. ಭಾತೀತಿ ಜೋತತಿ ಉಜ್ಜಲತಿ। ನಭೇವ ಸುರಿಯೋತಿ ಆಕಾಸೇ ಆದಿಚ್ಚೋ ವಿಯ। ಸರದೇತಿ ಸರದಸಮಯೇ। ತಮೋನುದೋತಿ ಅನ್ಧಕಾರವಿದ್ಧಂಸನೋ। ತಥಾ ತಪತಿ ಮಿದನ್ತಿ ಯಥಾ ಸರದಕಾಲೇ ಸಹಸ್ಸರಂಸೀ ಸೂರಿಯೋ, ತಥಾ ತಪತಿ ದಿಬ್ಬತಿ ಇದಂ ತವ ವಿಮಾನಂ, ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ। ಜಲಮಿವ ಧೂಮಸಿಖೋತಿ ಜಲನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿ ವಿಯ। ಅಗ್ಗಿ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗತೋ ಧೂಮೋ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ‘‘ಧೂಮಸಿಖೋ ಧೂಮಕೇತೂ’’ತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ। ನಿಸೇತಿ ನಿಸತಿ, ರತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಭಗ್ಗೇತಿ ನಭಕೋಟ್ಠಾಸೇ, ಆಕಾಸಪದೇಸೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ನಗಗ್ಗೇ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಪಬ್ಬತಸಿಖರೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಂ ತವ ವಿಮಾನನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।
647.Bhātīti jotati ujjalati. Nabheva suriyoti ākāse ādicco viya. Saradeti saradasamaye. Tamonudoti andhakāraviddhaṃsano. Tathā tapati midanti yathā saradakāle sahassaraṃsī sūriyo, tathā tapati dibbati idaṃ tava vimānaṃ, ma-kāro padasandhikaro. Jalamiva dhūmasikhoti jalanto aggi viya. Aggi hi tassa aggato dhūmo paññāyatīti ‘‘dhūmasikho dhūmaketū’’ti ca vuccati. Niseti nisati, rattiyanti attho. Nabhaggeti nabhakoṭṭhāse, ākāsapadeseti vuttaṃ hoti. ‘‘Nagagge’’ti vā pāṭho, pabbatasikhareti attho. Idaṃ tava vimānanti yojanā.
೬೪೮. ಮುಸತೀವ ನಯನನ್ತಿ ಅತಿವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಪಭಸ್ಸರತಾಯ ಪಟಿಹನನ್ತಂ ದಸ್ಸನಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ ಅದೇನ್ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಾನಂ ಚಕ್ಖುಂ ಮುಸತಿ ವಿಯ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸತೇರತಾವಾ’’ತಿ, ವಿಜ್ಜುಲತಾ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವೀಣಾಮುರಜಸಮ್ಮತಾಳಘುಟ್ಠನ್ತಿ ಮಹತೀಆದಿವೀಣಾನಂ ಭೇರಿಆದಿಪಟಹಾನಂ ಹತ್ಥತಾಳಕಂಸತಾಳಾನಞ್ಚ ಸದ್ದೇಹಿ ಘೋಸಿತಂ ಏಕನಿನ್ನಾದಂ। ಇದ್ಧನ್ತಿ ದೇವಪುತ್ತೇಹಿ ದೇವಧೀತಾಹಿ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸಮಿದ್ಧಂ। ಇನ್ದಪುರಂ ಯಥಾತಿ ಸುದಸ್ಸನನಗರಂ ವಿಯ।
648.Musatīvanayananti ativiya attano pabhassaratāya paṭihanantaṃ dassanakiccaṃ kātuṃ adentaṃ olokentānaṃ cakkhuṃ musati viya. Tenāha ‘‘sateratāvā’’ti, vijjulatā viyāti attho. Vīṇāmurajasammatāḷaghuṭṭhanti mahatīādivīṇānaṃ bheriādipaṭahānaṃ hatthatāḷakaṃsatāḷānañca saddehi ghositaṃ ekaninnādaṃ. Iddhanti devaputtehi devadhītāhi dibbasampattiyā ca samiddhaṃ. Indapuraṃ yathāti sudassananagaraṃ viya.
೬೪೯. ಪದುಮಾನಿ ಚ ಕುಮುದಾನಿ ಚ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ಚ ಕುವಲಯಾನಿ ಚ ಪದುಮಕುಮುದುಪ್ಪಲಕುವಲಯನ್ತಿ ಏಕತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ಥೀತಿ ವಚನಂ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಪದುಮಗ್ಗಹಣೇನ ಪುಣ್ಡರೀಕಮ್ಪಿ ಗಹಿತಂ, ಕುಮುದಗ್ಗಹಣೇನ ಸೇತರತ್ತಭೇದಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಕುಮುದಾನಿ, ಉಪ್ಪಲಗ್ಗಹಣೇನ ರತ್ತಉಪ್ಪಲಂ ಸಬ್ಬಾ ವಾ ಉಪ್ಪಲಜಾತಿ, ಕುವಲಯಗ್ಗಹಣೇನ ನೀಲುಪ್ಪಲಮೇವ ಗಹಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯೋಧಿಕಬನ್ಧುಕನೋಜಕಾ ಚ ಸನ್ತೀತಿ ಚ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಯೋಧಿಕಬನ್ಧುಜೀವಕಅನೋಜಕರುಕ್ಖಾ ಚ ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇಚಿ ‘‘ಅನೋಜಕಾಪಿ ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪಾಠಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಅನೋಜಕಾಪೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ। ಸಾಲಕುಸುಮಿತಪುಪ್ಫಿತಾ ಅಸೋಕಾತಿ ಸಾಲಾ ಕುಸುಮಿತಾ ಪುಪ್ಫಿತಾ ಅಸೋಕಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ । ವಿವಿಧದುಮಗ್ಗಸುಗನ್ಧಸೇವಿತಮಿದನ್ತಿ ನಾನಾವಿಧಾನಂ ಉತ್ತಮರುಕ್ಖಾನಂ ಸೋಭನೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸೇವಿತಂ ಪರಿಭಾವಿತಂ ಇದಂ ತೇ ವಿಮಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
649. Padumāni ca kumudāni ca uppalāni ca kuvalayāni ca padumakumuduppalakuvalayanti ekattavasena vuttaṃ. Atthīti vacanaṃ pariṇāmetvā yojetabbaṃ. Tattha padumaggahaṇena puṇḍarīkampi gahitaṃ, kumudaggahaṇena setarattabhedāni sabbāni kumudāni, uppalaggahaṇena rattauppalaṃ sabbā vā uppalajāti, kuvalayaggahaṇena nīluppalameva gahitanti veditabbaṃ. Yodhikabandhukanojakā ca santīti ca-kāro nipātamattaṃ, yodhikabandhujīvakaanojakarukkhā ca santīti attho. Keci ‘‘anojakāpi santī’’ti pāṭhaṃ vatvā ‘‘anojakāpīti vuttaṃ hotī’’ti atthaṃ vadanti. Sālakusumitapupphitā asokāti sālā kusumitā pupphitā asokāti yojetabbaṃ . Vividhadumaggasugandhasevitamidanti nānāvidhānaṃ uttamarukkhānaṃ sobhanehi gandhehi sevitaṃ paribhāvitaṃ idaṃ te vimānanti attho.
೬೫೦. ಸಳಲಲಬುಜಭುಜಕಸಂಯುತ್ತಾತಿ ತೀರೇ ಠಿತೇಹಿ ಸಳಲೇಹಿ ಲಬುಜೇಹಿ ಭುಜಕರುಕ್ಖೇಹಿ ಚ ಸಹಿತಾ। ಭುಜಕೋ ನಾಮ ಏಕೋ ಸುಗನ್ಧರುಕ್ಖೋ ದೇವಲೋಕೇ ಚ ಗನ್ಧಮಾದನೇ ಚ ಅತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ನತ್ಥೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಕುಸಕಸುಫುಲ್ಲಿತಲತಾವಲಮ್ಬಿನೀಹೀತಿ ಕುಸಕೇಹಿ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದೀಹಿ ತಿಣಜಾತೀಹಿ ಓಲಮ್ಬಮಾನಾಹಿ ಸನ್ತಾನಕವಲ್ಲಿಆದೀಹಿ ಸುಟ್ಠು ಕುಸುಮಿತಲತಾಹಿ ಚ ಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಮಣಿಜಾಲಸದಿಸಾತಿ ಮಣಿಜಾಲಸದಿಸಜಲಾ। ‘‘ಮಣಿಜಲಸದಿಸಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಳಿ, ಮಣಿಸದಿಸಜಲಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಸಸ್ಸಿನೀತಿ ದೇವತಾಯ ಆಲಪನಂ। ಉಪಟ್ಠಿತಾ ತೇತಿ ಯಥಾವುತ್ತಗುಣಾ ರಮಣೀಯಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ತವ ವಿಮಾನಸಮೀಪೇ ಠಿತಾ।
650.Saḷalalabujabhujakasaṃyuttāti tīre ṭhitehi saḷalehi labujehi bhujakarukkhehi ca sahitā. Bhujako nāma eko sugandharukkho devaloke ca gandhamādane ca atthi, aññattha natthīti vadanti. Kusakasuphullitalatāvalambinīhīti kusakehi tālanāḷikerādīhi tiṇajātīhi olambamānāhi santānakavalliādīhi suṭṭhu kusumitalatāhi ca saṃyuttāti yojanā. Maṇijālasadisāti maṇijālasadisajalā. ‘‘Maṇijalasadisā’’tipi pāḷi, maṇisadisajalāti attho. Yasassinīti devatāya ālapanaṃ. Upaṭṭhitā teti yathāvuttaguṇā ramaṇīyā pokkharaṇī tava vimānasamīpe ṭhitā.
೬೫೧. ಉದಕರುಹಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಪದುಮಾದಿಕೇ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಯೇತ್ಥೀತಿ ಯೇ ಅತ್ಥಿ। ಥಲಜಾತಿ ಯೋಧಿಕಾದಿಕಾ। ಯೇ ಚ ಸನ್ತೀತಿ ಯೇ ಅಞ್ಞೇಪಿ ರುಕ್ಖಜಾತಾ ಪುಪ್ಫೂಪಗಾ ಚ ಫಲೂಪಗಾ ಚ, ತೇಪಿ ತವ ವಿಮಾನಸಮೀಪೇ ಸನ್ತಿಯೇವ।
651.Udakaruhāti yathāvutte padumādike sandhāya vadati. Yetthīti ye atthi. Thalajāti yodhikādikā. Ye ca santīti ye aññepi rukkhajātā pupphūpagā ca phalūpagā ca, tepi tava vimānasamīpe santiyeva.
೬೫೨. ಕಿಸ್ಸ ಸಂಯಮದಮಸ್ಸಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ ಕಾಯಸಂಯಮಾದೀಸು ಕೀದಿಸಸ್ಸ ಸಂಯಮಸ್ಸ, ಇನ್ದ್ರಿಯದಮನಾದೀಸು ಕೀದಿಸಸ್ಸ ದಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ। ಕೇನಾಸೀತಿ ಅಞ್ಞಮೇವ ಉಪಪತ್ತಿನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ, ಅಞ್ಞಂ ಉಪಭೋಗಸುಖನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಕೇನಾಸಿ ಕಮ್ಮಫಲೇನಿಧೂಪಪನ್ನಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಯಥಾ ಚ ತೇ ಅಧಿಗತಮಿದಂ ವಿಮಾನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಫಲೇನಾತಿ ಕಮ್ಮಫಲೇನ ವಿಪಚ್ಚಿತುಂ ಆರದ್ಧೇನಾತಿ ವಚನಸೇಸೋ, ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಲಕ್ಖಣೇ ಚೇತಂ ಕರಣವಚನಂ। ತದನುಪದಂ ಅವಚಾಸೀತಿ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಮಯಾ ವುತ್ತಪದಸ್ಸ ಅನುಪದಂ ಅನುರೂಪಪದಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಯ್ಯಾಸಿ। ಅಳಾರಪಮ್ಹೇತಿ ಬಹಲಸಂಹತಪಖುಮೇ, ಗೋಪಖುಮೇತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
652.Kissa saṃyamadamassayaṃ vipākoti kāyasaṃyamādīsu kīdisassa saṃyamassa, indriyadamanādīsu kīdisassa damassa ayaṃ vipāko. Kenāsīti aññameva upapattinibbattakaṃ, aññaṃ upabhogasukhanibbattakaṃ hotīti ‘‘kenāsi kammaphalenidhūpapannā’’ti vatvā puna ‘‘yathā ca te adhigatamidaṃ vimāna’’nti āha. Tattha kammaphalenāti kammaphalena vipaccituṃ āraddhenāti vacanaseso, itthambhūtalakkhaṇe cetaṃ karaṇavacanaṃ. Tadanupadaṃ avacāsīti taṃ kammaṃ mayā vuttapadassa anupadaṃ anurūpapadaṃ katvā katheyyāsi. Aḷārapamheti bahalasaṃhatapakhume, gopakhumeti adhippāyo.
ಅಥ ದೇವತಾ ಆಹ –
Atha devatā āha –
೬೫೩.
653.
‘‘ಯಥಾ ಚ ಮೇ ಅಧಿಗತಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ, ಕೋಞ್ಚಮಯೂರಚಕೋರ ಸಙ್ಘಚರಿತಂ।
‘‘Yathā ca me adhigatamidaṃ vimānaṃ, koñcamayūracakora saṅghacaritaṃ;
ದಿಬ್ಯಪಿಲವಹಂಸರಾಜಚಿಣ್ಣಂ, ದಿಜಕಾರಣ್ಡವಕೋಕಿಲಾಭಿನದಿತಂ॥
Dibyapilavahaṃsarājaciṇṇaṃ, dijakāraṇḍavakokilābhinaditaṃ.
೬೫೪.
654.
‘‘ನಾನಾಸನ್ತಾನಕಪುಪ್ಫರುಕ್ಖವಿವಿಧಾ , ಪಾಟಲಿಜಮ್ಬುಅಸೋಕರುಕ್ಖವನ್ತಂ।
‘‘Nānāsantānakapuppharukkhavividhā , pāṭalijambuasokarukkhavantaṃ;
ಯಥಾ ಚ ಮೇ ಅಧಿಗತಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ, ತಂ ತೇ ಪವೇದಯಾಮಿ ಸುಣೋಹಿ ಭನ್ತೇ॥
Yathā ca me adhigatamidaṃ vimānaṃ, taṃ te pavedayāmi suṇohi bhante.
೬೫೫.
655.
‘‘ಮಗಧವರಪುರತ್ಥಿಮೇನ, ನಾಲಕಗಾಮೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ ಭನ್ತೇ।
‘‘Magadhavarapuratthimena, nālakagāmo nāma atthi bhante;
ತತ್ಥ ಅಹೋಸಿಂ ಪುರೇ ಸುಣಿಸಾ, ಪೇಸವತೀತಿ ತತ್ಥ ಜಾನಿಂಸು ಮಮಂ॥
Tattha ahosiṃ pure suṇisā, pesavatīti tattha jāniṃsu mamaṃ.
೬೫೬.
656.
‘‘ಸಾಹಮಪಚಿತತ್ಥಧಮ್ಮಕುಸಲಂ, ದೇವಮನುಸ್ಸಪೂಜಿತಂ ಮಹನ್ತಂ।
‘‘Sāhamapacitatthadhammakusalaṃ, devamanussapūjitaṃ mahantaṃ;
ಉಪತಿಸ್ಸಂ ನಿಬ್ಬುತಮಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ, ಮುದಿತಮನಾ ಕುಸುಮೇಹಿ ಅಬ್ಭುಕಿರಿಂ॥
Upatissaṃ nibbutamappameyyaṃ, muditamanā kusumehi abbhukiriṃ.
೬೫೭.
657.
‘‘ಪರಮಗತಿಗತಞ್ಚ ಪೂಜಯಿತ್ವಾ, ಅನ್ತಿಮದೇಹಧರಂ ಇಸಿಂ ಉಳಾರಂ।
‘‘Paramagatigatañca pūjayitvā, antimadehadharaṃ isiṃ uḷāraṃ;
ಪಹಾಯ ಮಾನುಸಕಂ ಸಮುಸ್ಸಯಂ, ತಿದಸಗತಾ ಇಧ ಮಾವಸಾಮಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ॥
Pahāya mānusakaṃ samussayaṃ, tidasagatā idha māvasāmi ṭhāna’’nti.
೬೫೩. ತತ್ಥ ಕೋಞ್ಚಮಯೂರಚಕೋರಸಙ್ಘಚರಿತನ್ತಿ ಸಾರಸಸಿಖಣ್ಡಿಕುಮ್ಭಕಾರಕುಕ್ಕುಟಗಣೇಹಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಚರಿತಂ। ದಿಬ್ಯಪಿಲವಹಂಸರಾಜಚಿಣ್ಣನ್ತಿ ಉದಕೇ ಪಿಲವಿತ್ವಾ ವಿಚರಣತೋ ‘‘ಪಿಲವಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇಹಿ ಉದಕಸಕುಣೇಹಿ ಹಂಸರಾಜೇಹಿ ಚ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ವಿಚರಿತಂ। ದಿಜಕಾರಣ್ಡವಕೋಕಿಲಾಭಿನದಿತನ್ತಿ ಕಾರಣ್ಡವೇಹಿ ಕಾದಮ್ಬೇಹಿ ಕೋಕಿಲೇಹಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ದಿಜೇಹಿ ಅಭಿನಾದಿತಂ।
653. Tattha koñcamayūracakorasaṅghacaritanti sārasasikhaṇḍikumbhakārakukkuṭagaṇehi tattha tattha vicaritaṃ. Dibyapilavahaṃsarājaciṇṇanti udake pilavitvā vicaraṇato ‘‘pilavā’’ti laddhanāmehi udakasakuṇehi haṃsarājehi ca tahiṃ tahiṃ vicaritaṃ. Dijakāraṇḍavakokilābhinaditanti kāraṇḍavehi kādambehi kokilehi aññehi ca dijehi abhināditaṃ.
೬೫೪. ನಾನಾಸನ್ತಾನಕಪುಪ್ಫರುಕ್ಖವಿವಿಧಾತಿ ನಾನಾವಿಧಸಾಖಾಪಸಾಖವನ್ತಾ ನಾನಾಪುಪ್ಫರುಕ್ಖಾ ನಾನಾಸನ್ತಾನಕಪುಪ್ಫರುಕ್ಖಾ , ತೇಹಿ ವಿವಿಧಂ ಚಿತ್ತಾಕಾರಂ ವಿಚಿತ್ತಸನ್ನಿವೇಸಂ ನಾನಾಸನ್ತಾನಕಪುಪ್ಫರುಕ್ಖವಿವಿಧಾ । ‘‘ವಿವಿಧ’’ನ್ತಿ ಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ವಿವಿಧಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸನ್ತಾನಕಾತಿ ಹಿ ಕಾಮವಲ್ಲಿಯೋ, ನಾನಾವಿಧಪುಪ್ಫರುಕ್ಖಾ ಚ ವಿವಿಧಾ ಏತ್ಥ ಸನ್ತಿ , ತೇಹಿ ವಾ ವಿವಿಧನ್ತಿ ನಾನಾಸನ್ತಾನಕಪುಪ್ಫರುಕ್ಖವಿವಿಧಾ। ‘‘ನಾನಾಸನ್ತಾನಕಪುಪ್ಫರುಕ್ಖವಿವಿಧಂ, ಪಾಟಲಿಜಮ್ಬುಅಸೋಕರುಕ್ಖವನ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ। ತೇಹಿ ‘‘ಪುಪ್ಫರುಕ್ಖಾ ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಪುಪ್ಫರುಕ್ಖಾ’’ತಿ ವಾ ಅವಿಭತ್ತಿಕನಿದ್ದೇಸೋ, ಪುಪ್ಫರಕ್ಖನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
654.Nānāsantānakapuppharukkhavividhāti nānāvidhasākhāpasākhavantā nānāpuppharukkhā nānāsantānakapuppharukkhā , tehi vividhaṃ cittākāraṃ vicittasannivesaṃ nānāsantānakapuppharukkhavividhā . ‘‘Vividha’’nti hi vattabbe ‘‘vividhā’’ti vuttaṃ. Santānakāti hi kāmavalliyo, nānāvidhapuppharukkhā ca vividhā ettha santi , tehi vā vividhanti nānāsantānakapuppharukkhavividhā. ‘‘Nānāsantānakapuppharukkhavividhaṃ, pāṭalijambuasokarukkhavanta’’nti ca keci paṭhanti. Tehi ‘‘puppharukkhā santī’’ti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. ‘‘Puppharukkhā’’ti vā avibhattikaniddeso, puppharakkhanti vuttaṃ hoti.
೬೫೫. ಮಗಧವರಪುರತ್ಥಿಮೇನಾತಿ ಮಗಧವರೇ ಪುರತ್ಥಿಮೇನ, ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿಟ್ಠಾನತಾಯ ಉತ್ತಮೇ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಯ। ತತ್ಥ ಅಹೋಸಿಂ ಪುರೇ ಸುಣಿಸಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಹಂ ತಸ್ಮಿಂ ನಾಲಕಗಾಮೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ಸುಣಿಸಾ ಸುಣ್ಹಾ ಅಹೋಸಿಂ।
655.Magadhavarapuratthimenāti magadhavare puratthimena, abhisambodhiṭṭhānatāya uttame magadharaṭṭhe puratthimadisāya. Tattha ahosiṃ pure suṇisāti pubbe ahaṃ tasmiṃ nālakagāme ekasmiṃ gahapatikule suṇisā suṇhā ahosiṃ.
೬೫೬. ಸಾತಿ ಸಯಂ। ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಕುಸಲೋತಿ ಅತ್ಥಧಮ್ಮಕುಸಲೋ, ಭಗವಾ। ಅಪಚಿತೋ ಅತ್ಥಧಮ್ಮಕುಸಲೋ ಏತೇನಾತಿ ಅಪಚಿತತ್ಥಧಮ್ಮಕುಸಲೋ, ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ, ತಂ। ಅಪಚಿತಂ ವಾ ಅಪಚಯೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅವಸಿಟ್ಠಅತ್ಥಧಮ್ಮೇ ಚ ಕುಸಲಂ, ಅಪಚಿತೇ ವಾ ಪೂಜನೀಯೇ ಅತ್ಥೇ ಧಮ್ಮೇ ನಿರೋಧೇ ಮಗ್ಗೇ ಚ ಕುಸಲಂ। ಮಹನ್ತೇಹಿ ಉಳಾರೇಹಿ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಮಹನ್ತಂ। ಕುಸುಮೇಹೀತಿ ರತನಮಯೇಹಿ ಇತರೇಹಿ ಚ ಕುಸುಮೇಹಿ।
656.Sāti sayaṃ. Atthe ca dhamme ca kusaloti atthadhammakusalo, bhagavā. Apacito atthadhammakusalo etenāti apacitatthadhammakusalo, dhammasenāpati, taṃ. Apacitaṃ vā apacayo, nibbānaṃ, tasmiṃ avasiṭṭhaatthadhamme ca kusalaṃ, apacite vā pūjanīye atthe dhamme nirodhe magge ca kusalaṃ. Mahantehi uḷārehi sīlakkhandhādīhi samannāgatattā mahantaṃ. Kusumehīti ratanamayehi itarehi ca kusumehi.
೬೫೭. ಪರಮಗತಿಗತನ್ತಿ ಅನುಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತಂ। ಸಮುಸ್ಸಯನ್ತಿ ಸರೀರಂ। ತಿದಸಗತಾತಿ ತಿದಸಭವನಂ ಗತಾ, ತಾವತಿಂಸಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕೇ। ಆವಸಾಮಿ ಠಾನನ್ತಿ ಇಮಂ ವಿಮಾನಂ ಅಧಿವಸಾಮಿ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
657.Paramagatigatanti anupādisesanibbānaṃ pattaṃ. Samussayanti sarīraṃ. Tidasagatāti tidasabhavanaṃ gatā, tāvatiṃsaṃ devanikāyaṃ upapannā. Idhāti imasmiṃ devaloke. Āvasāmi ṭhānanti imaṃ vimānaṃ adhivasāmi. Sesaṃ vuttanayameva.
ಏವಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ವಙ್ಗೀಸೇನ ದೇವತಾಯ ಚ ಕಥಿತಕಥಾಮಗ್ಗಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ।
Evaṃ āyasmatā vaṅgīsena devatāya ca kathitakathāmaggaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā bhagavā sampattaparisāya vitthārena dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
ಪೇಸವತೀವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pesavatīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ವಿಮಾನವತ್ಥುಪಾಳಿ • Vimānavatthupāḷi / ೭. ಪೇಸವತೀವಿಮಾನವತ್ಥು • 7. Pesavatīvimānavatthu
