Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౨. ఫగ్గునసుత్తం
2. Phaggunasuttaṃ
౫౬. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఫగ్గునో 1 ఆబాధికో హోతి దుక్ఖితో బాళ్హగిలానో. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆయస్మా, భన్తే, ఫగ్గునో ఆబాధికో దుక్ఖితో బాళ్హగిలానో. సాధు, భన్తే , భగవా యేనాయస్మా ఫగ్గునో తేనుపసఙ్కమతు అనుకమ్పం ఉపాదాయా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో భగవా సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేనాయస్మా ఫగ్గునో తేనుపసఙ్కమి. అద్దసా ఖో ఆయస్మా ఫగ్గునో భగవన్తం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన మఞ్చకే సమధోసి 2. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఫగ్గునం ఏతదవోచ – ‘‘అలం, ఫగ్గున, మా త్వం మఞ్చకే సమధోసి. సన్తిమాని ఆసనాని పరేహి పఞ్ఞత్తాని, తత్థాహం నిసీదిస్సామీ’’తి. నిసీది భగవా పఞ్ఞత్తే ఆసనే. నిసజ్జ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఫగ్గునం ఏతదవోచ –
56. Tena kho pana samayena āyasmā phagguno 3 ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āyasmā, bhante, phagguno ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Sādhu, bhante , bhagavā yenāyasmā phagguno tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā phagguno tenupasaṅkami. Addasā kho āyasmā phagguno bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna mañcake samadhosi 4. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ phaggunaṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, phagguna, mā tvaṃ mañcake samadhosi. Santimāni āsanāni parehi paññattāni, tatthāhaṃ nisīdissāmī’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ phaggunaṃ etadavoca –
‘‘కచ్చి తే, ఫగ్గున, ఖమనీయం కచ్చి యాపనీయం? కచ్చి తే దుక్ఖా వేదనా పటిక్కమన్తి, నో అభిక్కమన్తి; పటిక్కమోసానం పఞ్ఞాయతి, నో అభిక్కమో’’తి? ‘‘న మే , భన్తే , ఖమనీయం న యాపనీయం. బాళ్హా మే దుక్ఖా వేదనా అభిక్కమన్తి, నో పటిక్కమన్తి; అభిక్కమోసానం పఞ్ఞాయతి, నో పటిక్కమో.
‘‘Kacci te, phagguna, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ? Kacci te dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti? ‘‘Na me , bhante , khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo.
‘‘సేయ్యథాపి, భన్తే, బలవా పురిసో దళ్హేన వరత్తక్ఖణ్డేన సీసవేఠనం దదేయ్య; ఏవమేవం ఖో మే, భన్తే, అధిమత్తా సీసే సీసవేదనా. న మే, భన్తే, ఖమనీయం న యాపనీయం. బాళ్హా మే దుక్ఖా వేదనా అభిక్కమన్తి, నో పటిక్కమన్తి; అభిక్కమోసానం పఞ్ఞాయతి, నో పటిక్కమో.
‘‘Seyyathāpi, bhante, balavā puriso daḷhena varattakkhaṇḍena sīsaveṭhanaṃ dadeyya; evamevaṃ kho me, bhante, adhimattā sīse sīsavedanā. Na me, bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo.
‘‘సేయ్యథాపి, భన్తే, దక్ఖో గోఘాతకో వా గోఘాతకన్తేవాసీ వా తిణ్హేన గోవికన్తనేన కుచ్ఛిం పరికన్తేయ్య; ఏవమేవం ఖో మే, భన్తే, అధిమత్తా వాతా కుచ్ఛిం పరికన్తన్తి. న మే, భన్తే, ఖమనీయం న యాపనీయం. బాళ్హా మే దుక్ఖా వేదనా అభిక్కమన్తి, నో పటిక్కమన్తి; అభిక్కమోసానం పఞ్ఞాయతి, నో పటిక్కమో.
‘‘Seyyathāpi, bhante, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya; evamevaṃ kho me, bhante, adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Na me, bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo.
‘‘సేయ్యథాపి, భన్తే, ద్వే బలవన్తో పురిసా దుబ్బలతరం పురిసం నానాబాహాసు గహేత్వా అఙ్గారకాసుయా సన్తాపేయ్యుం సమ్పరితాపేయ్యుం; ఏవమేవం ఖో మే, భన్తే, అధిమత్తో కాయస్మిం డాహో. న మే, భన్తే, ఖమనీయం న యాపనీయం. బాళ్హా మే దుక్ఖా వేదనా అభిక్కమన్తి, నో పటిక్కమన్తి; అభిక్కమోసానం పఞ్ఞాయతి, నో పటిక్కమో’’తి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఫగ్గునం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.
‘‘Seyyathāpi, bhante, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ; evamevaṃ kho me, bhante, adhimatto kāyasmiṃ ḍāho. Na me, bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ phaggunaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
అథ ఖో ఆయస్మా ఫగ్గునో అచిరపక్కన్తస్స భగవతో కాలమకాసి. తమ్హి చస్స సమయే మరణకాలే ఇన్ద్రియాని విప్పసీదింసు. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆయస్మా, భన్తే, ఫగ్గునో అచిరపక్కన్తస్స భగవతో కాలమకాసి. తమ్హి చస్స సమయే మరణకాలే ఇన్ద్రియాని విప్పసీదింసూ’’తి.
Atha kho āyasmā phagguno acirapakkantassa bhagavato kālamakāsi. Tamhi cassa samaye maraṇakāle indriyāni vippasīdiṃsu. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āyasmā, bhante, phagguno acirapakkantassa bhagavato kālamakāsi. Tamhi cassa samaye maraṇakāle indriyāni vippasīdiṃsū’’ti.
‘‘కిం హానన్ద, ఫగ్గునస్స 11 భిక్ఖునో ఇన్ద్రియాని న విప్పసీదిస్సన్తి! ఫగ్గునస్స, ఆనన్ద, భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం అవిముత్తం అహోసి. తస్స తం ధమ్మదేసనం సుత్వా పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముత్తం.
‘‘Kiṃ hānanda, phaggunassa 12 bhikkhuno indriyāni na vippasīdissanti! Phaggunassa, ānanda, bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ avimuttaṃ ahosi. Tassa taṃ dhammadesanaṃ sutvā pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuttaṃ.
‘‘ఛయిమే, ఆనన్ద, ఆనిసంసా కాలేన ధమ్మస్సవనే 13 కాలేన అత్థుపపరిక్ఖాయ. కతమే ఛ? ఇధానన్ద, భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం అవిముత్తం హోతి. సో తమ్హి సమయే మరణకాలే లభతి తథాగతం దస్సనాయ. తస్స తథాగతో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం, కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తస్స తం ధమ్మదేసనం సుత్వా పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముచ్చతి. అయం, ఆనన్ద, పఠమో ఆనిసంసో కాలేన ధమ్మస్సవనే.
‘‘Chayime, ānanda, ānisaṃsā kālena dhammassavane 14 kālena atthupaparikkhāya. Katame cha? Idhānanda, bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ avimuttaṃ hoti. So tamhi samaye maraṇakāle labhati tathāgataṃ dassanāya. Tassa tathāgato dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Tassa taṃ dhammadesanaṃ sutvā pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuccati. Ayaṃ, ānanda, paṭhamo ānisaṃso kālena dhammassavane.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం అవిముత్తం హోతి. సో తమ్హి సమయే మరణకాలే న హేవ ఖో 15 లభతి తథాగతం దస్సనాయ, అపి చ ఖో తథాగతసావకం లభతి దస్సనాయ. తస్స తథాగతసావకో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం, కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తస్స తం ధమ్మదేసనం సుత్వా పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముచ్చతి. అయం, ఆనన్ద, దుతియో ఆనిసంసో కాలేన ధమ్మస్సవనే.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ avimuttaṃ hoti. So tamhi samaye maraṇakāle na heva kho 16 labhati tathāgataṃ dassanāya, api ca kho tathāgatasāvakaṃ labhati dassanāya. Tassa tathāgatasāvako dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Tassa taṃ dhammadesanaṃ sutvā pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuccati. Ayaṃ, ānanda, dutiyo ānisaṃso kālena dhammassavane.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం అవిముత్తం హోతి. సో తమ్హి సమయే మరణకాలే న హేవ ఖో లభతి తథాగతం దస్సనాయ, నపి తథాగతసావకం లభతి దస్సనాయ; అపి చ ఖో యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం చేతసా అనువితక్కేతి అనువిచారేతి మనసానుపేక్ఖతి. తస్స యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం చేతసా అనువితక్కయతో అనువిచారయతో మనసానుపేక్ఖతో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముచ్చతి. అయం, ఆనన్ద, తతియో ఆనిసంసో కాలేన అత్థుపపరిక్ఖాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ avimuttaṃ hoti. So tamhi samaye maraṇakāle na heva kho labhati tathāgataṃ dassanāya, napi tathāgatasāvakaṃ labhati dassanāya; api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati. Tassa yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakkayato anuvicārayato manasānupekkhato pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuccati. Ayaṃ, ānanda, tatiyo ānisaṃso kālena atthupaparikkhāya.
‘‘ఇధానన్ద , భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముత్తం హోతి, అనుత్తరే చ ఖో ఉపధిసఙ్ఖయే చిత్తం అవిముత్తం హోతి. సో తమ్హి సమయే మరణకాలే లభతి తథాగతం దస్సనాయ. తస్స తథాగతో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం…పే॰… బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తస్స తం ధమ్మదేసనం సుత్వా అనుత్తరే ఉపధిసఙ్ఖయే చిత్తం విముచ్చతి. అయం, ఆనన్ద, చతుత్థో ఆనిసంసో కాలేన ధమ్మస్సవనే.
‘‘Idhānanda , bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuttaṃ hoti, anuttare ca kho upadhisaṅkhaye cittaṃ avimuttaṃ hoti. So tamhi samaye maraṇakāle labhati tathāgataṃ dassanāya. Tassa tathāgato dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ…pe… brahmacariyaṃ pakāseti. Tassa taṃ dhammadesanaṃ sutvā anuttare upadhisaṅkhaye cittaṃ vimuccati. Ayaṃ, ānanda, catuttho ānisaṃso kālena dhammassavane.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముత్తం హోతి, అనుత్తరే చ ఖో ఉపధిసఙ్ఖయే చిత్తం అవిముత్తం హోతి. సో తమ్హి సమయే మరణకాలే న హేవ ఖో లభతి తథాగతం దస్సనాయ, అపి చ ఖో తథాగతసావకం లభతి దస్సనాయ. తస్స తథాగతసావకో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం…పే॰… పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తస్స తం ధమ్మదేసనం సుత్వా అనుత్తరే ఉపధిసఙ్ఖయే చిత్తం విముచ్చతి. అయం, ఆనన్ద, పఞ్చమో ఆనిసంసో కాలేన ధమ్మస్సవనే.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuttaṃ hoti, anuttare ca kho upadhisaṅkhaye cittaṃ avimuttaṃ hoti. So tamhi samaye maraṇakāle na heva kho labhati tathāgataṃ dassanāya, api ca kho tathāgatasāvakaṃ labhati dassanāya. Tassa tathāgatasāvako dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ…pe… parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Tassa taṃ dhammadesanaṃ sutvā anuttare upadhisaṅkhaye cittaṃ vimuccati. Ayaṃ, ānanda, pañcamo ānisaṃso kālena dhammassavane.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, భిక్ఖునో పఞ్చహి ఓరమ్భాగియేహి సంయోజనేహి చిత్తం విముత్తం హోతి, అనుత్తరే చ ఖో ఉపధిసఙ్ఖయే చిత్తం అవిముత్తం హోతి. సో తమ్హి సమయే మరణకాలే న హేవ ఖో లభతి తథాగతం దస్సనాయ, నపి తథాగతసావకం లభతి దస్సనాయ; అపి చ ఖో యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం చేతసా అనువితక్కేతి అనువిచారేతి మనసానుపేక్ఖతి. తస్స యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం చేతసా అనువితక్కయతో అనువిచారయతో మనసానుపేక్ఖతో అనుత్తరే ఉపధిసఙ్ఖయే చిత్తం విముచ్చతి. అయం, ఆనన్ద, ఛట్ఠో ఆనిసంసో కాలేన అత్థుపపరిక్ఖాయ. ఇమే ఖో, ఆనన్ద, ఛ ఆనిసంసా కాలేన ధమ్మస్సవనే కాలేన అత్థుపపరిక్ఖాయా’’తి. దుతియం.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhuno pañcahi orambhāgiyehi saṃyojanehi cittaṃ vimuttaṃ hoti, anuttare ca kho upadhisaṅkhaye cittaṃ avimuttaṃ hoti. So tamhi samaye maraṇakāle na heva kho labhati tathāgataṃ dassanāya, napi tathāgatasāvakaṃ labhati dassanāya; api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati. Tassa yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakkayato anuvicārayato manasānupekkhato anuttare upadhisaṅkhaye cittaṃ vimuccati. Ayaṃ, ānanda, chaṭṭho ānisaṃso kālena atthupaparikkhāya. Ime kho, ānanda, cha ānisaṃsā kālena dhammassavane kālena atthupaparikkhāyā’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౨. ఫగ్గునసుత్తవణ్ణనా • 2. Phaggunasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౨. ఫగ్గునసుత్తవణ్ణనా • 2. Phaggunasuttavaṇṇanā