| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
७. फलदायकत्थेरअपदानवण्णना
7. Phaladāyakattheraapadānavaṇṇanā
अज्झायको मन्तधरोतिआदिकं आयस्मतो फलदायकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो अनेकेसु भवेसु विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो पदुमुत्तरस्स भगवतो काले ब्राह्मणकुले निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्वा वेदत्तयादिसकसिप्पेसु पारप्पत्तो अनेकेसं ब्राह्मणसहस्सानिं पामोक्खो आचरियो सकसिप्पानं परियोसानं अदिस्वा तत्थ च सारं अपस्सन्तो घरावासं पहाय इसिपब्बज्जं पब्बजित्वा हिमवन्तस्स अविदूरे अस्समं कारेत्वा सह सिस्सेहि वासं कप्पेसि, तस्मिं समये पदुमुत्तरो भगवा भिक्खाय चरमानो तस्सानुकम्पाय तं पदेसं सम्पापुणि। तापसो भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो अत्तनो अत्थाय पुटके निक्खिपित्वा रुक्खग्गे लग्गितानि मधुरानि पदुमफलानि मधुना सह अदासि। भगवा तस्स सोमनस्सुप्पादनत्थं पस्सन्तस्सेव परिभुञ्जित्वा आकासे ठितो फलदानानिसंसं कथेत्वा पक्कामि।
Ajjhāyako mantadharotiādikaṃ āyasmato phaladāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro anekesu bhavesu vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patvā vedattayādisakasippesu pārappatto anekesaṃ brāhmaṇasahassāniṃ pāmokkho ācariyo sakasippānaṃ pariyosānaṃ adisvā tattha ca sāraṃ apassanto gharāvāsaṃ pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā himavantassa avidūre assamaṃ kāretvā saha sissehi vāsaṃ kappesi, tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā bhikkhāya caramāno tassānukampāya taṃ padesaṃ sampāpuṇi. Tāpaso bhagavantaṃ disvā pasannamānaso attano atthāya puṭake nikkhipitvā rukkhagge laggitāni madhurāni padumaphalāni madhunā saha adāsi. Bhagavā tassa somanassuppādanatthaṃ passantasseva paribhuñjitvā ākāse ṭhito phaladānānisaṃsaṃ kathetvā pakkāmi.
७५. सो तेन पुञ्ञेन देवमनुस्सेसु संसरन्तो उभयसम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे विभवसम्पन्ने एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो सत्तवस्सिकोयेव अरहत्तं पत्वा पुब्बे कतकुसलकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो अज्झायको मन्तधरोतिआदिमाह। तत्थ अज्झेति चिन्तेतीति अज्झायि, अज्झायियेव अज्झायको। एत्थ हि अकारो ‘‘पटिसेधे वुद्धितब्भावे…पे॰… अकारो विरहप्पके’’ति एवं वुत्तेसु दससु अत्थेसु तब्भावे वत्तति। सिस्सानं सवनधारणादिवसेन हितं अज्झेति चिन्तेति सज्झायं करोतीति अज्झायको, चिन्तकोति अत्थो। आचरियस्स सन्तिके उग्गहितं सब्बं मन्तं मनेन धारेति पवत्तेतीति मन्तधरो। तिण्णं वेदान पारगूति वेदं वुच्चति ञाणं, वेदेन वेदितब्बा बुज्झितब्बाति वेदा, इरुवेदयजुवेदसामवेदसङ्खाता तयो गन्था, तेसं वेदानं पारं परियोसानं कोटिं गतो पत्तोति पारगू। सेसं पाकटमेवाति
75. So tena puññena devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde vibhavasampanne ekasmiṃ kulagehe nibbatto sattavassikoyeva arahattaṃ patvā pubbe katakusalakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento ajjhāyako mantadharotiādimāha. Tattha ajjheti cintetīti ajjhāyi, ajjhāyiyeva ajjhāyako. Ettha hi akāro ‘‘paṭisedhe vuddhitabbhāve…pe… akāro virahappake’’ti evaṃ vuttesu dasasu atthesu tabbhāve vattati. Sissānaṃ savanadhāraṇādivasena hitaṃ ajjheti cinteti sajjhāyaṃ karotīti ajjhāyako, cintakoti attho. Ācariyassa santike uggahitaṃ sabbaṃ mantaṃ manena dhāreti pavattetīti mantadharo. Tiṇṇaṃ vedāna pāragūti vedaṃ vuccati ñāṇaṃ, vedena veditabbā bujjhitabbāti vedā, iruvedayajuvedasāmavedasaṅkhātā tayo ganthā, tesaṃ vedānaṃ pāraṃ pariyosānaṃ koṭiṃ gato pattoti pāragū. Sesaṃ pākaṭamevāti
फलदायकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Phaladāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ७. फलदायकत्थेरअपदानं • 7. Phaladāyakattheraapadānaṃ
