| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
१०. फलञाणकथावण्णना
10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
४४३-४४४. इदानि फले ञाणकथा नाम होति। तत्थ ‘‘बुद्धापि सत्तानं अरियफलप्पत्तिया धम्मं देसेन्ति सावकापि, इति इमिना सामञ्ञेन बुद्धानं विय सावकानम्पि तेन तेन सत्तेन पत्तब्बे फले ञाणं अत्थी’’ति येसं लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानं; ते सन्धाय सावकस्साति पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं ‘‘यदि सावकस्स फले ञाणं अत्थि, यथा बुद्धा समानेपि सोतापत्तिफले अत्तनो ञाणबलेन ‘अयं एकबीजी, अयं कोलंकोलो, अयं सत्तक्खत्तुपरमो’ति फलस्सकतं पञ्ञपेन्ति, किं ते एवं सावकोपी’’ति चोदेतुं सावको फलस्स कतं पञ्ञपेतीति आह। इतरो पटिक्खिपति।
443-444. Idāni phale ñāṇakathā nāma hoti. Tattha ‘‘buddhāpi sattānaṃ ariyaphalappattiyā dhammaṃ desenti sāvakāpi, iti iminā sāmaññena buddhānaṃ viya sāvakānampi tena tena sattena pattabbe phale ñāṇaṃ atthī’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya sāvakassāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi sāvakassa phale ñāṇaṃ atthi, yathā buddhā samānepi sotāpattiphale attano ñāṇabalena ‘ayaṃ ekabījī, ayaṃ kolaṃkolo, ayaṃ sattakkhattuparamo’ti phalassakataṃ paññapenti, kiṃ te evaṃ sāvakopī’’ti codetuṃ sāvako phalassa kataṃ paññapetīti āha. Itaro paṭikkhipati.
अत्थि सावकस्स फलपरोपरियत्तीतिआदि फले ञाणस्स अत्थिताय पच्चयपुच्छनत्थं वुत्तं। अयञ्हेत्थ अधिप्पायो – बुद्धानं ‘‘इदं फलं परं, इदं ओपर’’न्ति एवं फलानं उच्चावचभावजाननसङ्खाता फले परोपरियत्ति नाम अत्थि। तथा इन्द्रियपुग्गलपरोपरियत्तियो, तासं अत्थिताय तस्स तस्स पुग्गलस्स तेसं तेसं इन्द्रियानं वसेन तं तं फलं जानन्ति, किं ते सावकस्सापि एता परोपरियत्तियो अत्थीति।
Atthi sāvakassa phalaparopariyattītiādi phale ñāṇassa atthitāya paccayapucchanatthaṃ vuttaṃ. Ayañhettha adhippāyo – buddhānaṃ ‘‘idaṃ phalaṃ paraṃ, idaṃ opara’’nti evaṃ phalānaṃ uccāvacabhāvajānanasaṅkhātā phale paropariyatti nāma atthi. Tathā indriyapuggalaparopariyattiyo, tāsaṃ atthitāya tassa tassa puggalassa tesaṃ tesaṃ indriyānaṃ vasena taṃ taṃ phalaṃ jānanti, kiṃ te sāvakassāpi etā paropariyattiyo atthīti.
अत्थि सावकस्स खन्धपञ्ञत्तीतिआदीनिपि ‘‘यदि ते सावकस्स बुद्धानं विय फले ञाणं अत्थि, इमा हि पिस्स पञ्ञत्तीहि भवितब्बं। किमस्स ता अत्थि, सक्कोति सो एता पञ्ञत्तियो अत्तनो बलेन जानितुं वा पञ्ञपेतुं वा’’ति चोदनत्थं वुत्तानि। सावको जिनोतिआदि ‘‘यदि सावकस्स बुद्धानं विय फले ञाणं अत्थि, एवं सन्ते स्वेव जिनो’’ति चोदनत्थं वुत्तं। सावको अनुप्पन्नस्साति पञ्हेपि अयमेव नयो। अञ्ञाणीति पञ्हे अविज्जासङ्खातस्स अञ्ञाणस्स विहतत्ता पटिक्खित्तो, न पनस्स बुद्धानं विय फले ञाणं अत्थि। तस्मा अप्पतिट्ठितोव परवादीवादोति।
Atthi sāvakassa khandhapaññattītiādīnipi ‘‘yadi te sāvakassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi, imā hi pissa paññattīhi bhavitabbaṃ. Kimassa tā atthi, sakkoti so etā paññattiyo attano balena jānituṃ vā paññapetuṃ vā’’ti codanatthaṃ vuttāni. Sāvako jinotiādi ‘‘yadi sāvakassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi, evaṃ sante sveva jino’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Sāvako anuppannassāti pañhepi ayameva nayo. Aññāṇīti pañhe avijjāsaṅkhātassa aññāṇassa vihatattā paṭikkhitto, na panassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi. Tasmā appatiṭṭhitova paravādīvādoti.
फलञाणकथावण्णना।
Phalañāṇakathāvaṇṇanā.
पञ्चमो वग्गो।
Pañcamo vaggo.
महापण्णासको समत्तो।
Mahāpaṇṇāsako samatto.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (५२) १०. फलञाणकथा • (52) 10. Phalañāṇakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १०. फलञाणकथावण्णना • 10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १०. फलञाणकथावण्णना • 10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
