| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
10. ඵලඤාණකථාවණ්‌ණනා
10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
443-444. ඉදානි ඵලෙ ඤාණකථා නාම හොති. තත්‌ථ ‘‘බුද්‌ධාපි සත්‌තානං අරියඵලප්‌පත්‌තියා ධම්‌මං දෙසෙන්‌ති සාවකාපි, ඉති ඉමිනා සාමඤ්‌ඤෙන බුද්‌ධානං විය සාවකානම්‌පි තෙන තෙන සත්‌තෙන පත්‌තබ්‌බෙ ඵලෙ ඤාණං අත්‌ථී’’ති යෙසං ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකානං; තෙ සන්‌ධාය සාවකස්‌සාති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථ නං ‘‘යදි සාවකස්‌ස ඵලෙ ඤාණං අත්‌ථි, යථා බුද්‌ධා සමානෙපි සොතාපත්‌තිඵලෙ අත්‌තනො ඤාණබලෙන ‘අයං එකබීජී, අයං කොලංකොලො, අයං සත්‌තක්‌ඛත්‌තුපරමො’ති ඵලස්‌සකතං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, කිං තෙ එවං සාවකොපී’’ති චොදෙතුං සාවකො ඵලස්‌ස කතං පඤ්‌ඤපෙතීති ආහ. ඉතරො පටික්‌ඛිපති.
443-444. Idāni phale ñāṇakathā nāma hoti. Tattha ‘‘buddhāpi sattānaṃ ariyaphalappattiyā dhammaṃ desenti sāvakāpi, iti iminā sāmaññena buddhānaṃ viya sāvakānampi tena tena sattena pattabbe phale ñāṇaṃ atthī’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya sāvakassāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi sāvakassa phale ñāṇaṃ atthi, yathā buddhā samānepi sotāpattiphale attano ñāṇabalena ‘ayaṃ ekabījī, ayaṃ kolaṃkolo, ayaṃ sattakkhattuparamo’ti phalassakataṃ paññapenti, kiṃ te evaṃ sāvakopī’’ti codetuṃ sāvako phalassa kataṃ paññapetīti āha. Itaro paṭikkhipati.
අත්‌ථි සාවකස්‌ස ඵලපරොපරියත්‌තීතිආදි ඵලෙ ඤාණස්‌ස අත්‌ථිතාය පච්‌චයපුච්‌ඡනත්‌ථං වුත්‌තං. අයඤ්‌හෙත්‌ථ අධිප්‌පායො – බුද්‌ධානං ‘‘ඉදං ඵලං පරං, ඉදං ඔපර’’න්‌ති එවං ඵලානං උච්‌චාවචභාවජානනසඞ්‌ඛාතා ඵලෙ පරොපරියත්‌ති නාම අත්‌ථි. තථා ඉන්‌ද්‍රියපුග්‌ගලපරොපරියත්‌තියො, තාසං අත්‌ථිතාය තස්‌ස තස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස තෙසං තෙසං ඉන්‌ද්‍රියානං වසෙන තං තං ඵලං ජානන්‌ති, කිං තෙ සාවකස්‌සාපි එතා පරොපරියත්‌තියො අත්‌ථීති.
Atthi sāvakassa phalaparopariyattītiādi phale ñāṇassa atthitāya paccayapucchanatthaṃ vuttaṃ. Ayañhettha adhippāyo – buddhānaṃ ‘‘idaṃ phalaṃ paraṃ, idaṃ opara’’nti evaṃ phalānaṃ uccāvacabhāvajānanasaṅkhātā phale paropariyatti nāma atthi. Tathā indriyapuggalaparopariyattiyo, tāsaṃ atthitāya tassa tassa puggalassa tesaṃ tesaṃ indriyānaṃ vasena taṃ taṃ phalaṃ jānanti, kiṃ te sāvakassāpi etā paropariyattiyo atthīti.
අත්‌ථි සාවකස්‌ස ඛන්‌ධපඤ්‌ඤත්‌තීතිආදීනිපි ‘‘යදි තෙ සාවකස්‌ස බුද්‌ධානං විය ඵලෙ ඤාණං අත්‌ථි, ඉමා හි පිස්‌ස පඤ්‌ඤත්‌තීහි භවිතබ්‌බං. කිමස්‌ස තා අත්‌ථි, සක්‌කොති සො එතා පඤ්‌ඤත්‌තියො අත්‌තනො බලෙන ජානිතුං වා පඤ්‌ඤපෙතුං වා’’ති චොදනත්‌ථං වුත්‌තානි. සාවකො ජිනොතිආදි ‘‘යදි සාවකස්‌ස බුද්‌ධානං විය ඵලෙ ඤාණං අත්‌ථි, එවං සන්‌තෙ ස්‌වෙව ජිනො’’ති චොදනත්‌ථං වුත්‌තං. සාවකො අනුප්‌පන්‌නස්‌සාති පඤ්‌හෙපි අයමෙව නයො. අඤ්‌ඤාණීති පඤ්‌හෙ අවිජ්‌ජාසඞ්‌ඛාතස්‌ස අඤ්‌ඤාණස්‌ස විහතත්‌තා පටික්‌ඛිත්‌තො, න පනස්‌ස බුද්‌ධානං විය ඵලෙ ඤාණං අත්‌ථි. තස්‌මා අප්‌පතිට්‌ඨිතොව පරවාදීවාදොති.
Atthi sāvakassa khandhapaññattītiādīnipi ‘‘yadi te sāvakassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi, imā hi pissa paññattīhi bhavitabbaṃ. Kimassa tā atthi, sakkoti so etā paññattiyo attano balena jānituṃ vā paññapetuṃ vā’’ti codanatthaṃ vuttāni. Sāvako jinotiādi ‘‘yadi sāvakassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi, evaṃ sante sveva jino’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Sāvako anuppannassāti pañhepi ayameva nayo. Aññāṇīti pañhe avijjāsaṅkhātassa aññāṇassa vihatattā paṭikkhitto, na panassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi. Tasmā appatiṭṭhitova paravādīvādoti.
ඵලඤාණකථාවණ්‌ණනා.
Phalañāṇakathāvaṇṇanā.
පඤ්‌චමො වග්‌ගො.
Pañcamo vaggo.
මහාපණ්‌ණාසකො සමත්‌තො.
Mahāpaṇṇāsako samatto.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (52) 10. ඵලඤාණකථා • (52) 10. Phalañāṇakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 10. ඵලඤාණකථාවණ්‌ණනා • 10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 10. ඵලඤාණකථාවණ්‌ණනා • 10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
