| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၄. ဖရုသဝာစာဘာဝပဉ္ဟော
4. Pharusavācābhāvapañho
၄. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ဘာသိတမ္ပေတံ ထေရေန သာရိပုတ္တေန ဓမ္မသေနာပတိနာ ‘ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော အာဝုသော တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဝစီဒုစ္စရိတံ, ယံ တထာဂတော ရက္ခေယ္ယ ‘မာ မေ ဣဒံ ပရော အညာသီ’တိ။ ပုန စ တထာဂတော ထေရသ္သ သုဒိန္နသ္သ ကလန္ဒပုတ္တသ္သ အပရာဓေ ပာရာဇိကံ ပညပေန္တော ဖရုသာဟိ ဝာစာဟိ မောဃပုရိသဝာဒေန သမုဒာစရိ, တေန စ သော ထေရော မောဃပုရိသဝာဒေန မင္ကုစိတ္တဝသေန ရုန္ဓိတတ္တာ ဝိပ္ပဋိသာရီ နာသက္ခိ အရိယမဂ္ဂံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဝစီဒုစ္စရိတံ, တေန ဟိ တထာဂတေန ထေရသ္သ သုဒိန္နသ္သ ကလန္ဒပုတ္တသ္သ အပရာဓေ မောဃပုရိသဝာဒေန သမုဒာစိဏ္ဏန္တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ ဘဂဝတာ ထေရသ္သ သုဒိန္နသ္သ ကလန္ဒပုတ္တသ္သ အပရာဓေ မောဃပုရိသဝာဒေန သမုဒာစိဏ္ဏံ, တေန ဟိ ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဝစီဒုစ္စရိတန္တိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။
4. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ therena sāriputtena dhammasenāpatinā ‘parisuddhavacīsamācāro āvuso tathāgato, natthi tathāgatassa vacīduccaritaṃ, yaṃ tathāgato rakkheyya ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. Puna ca tathāgato therassa sudinnassa kalandaputtassa aparādhe pārājikaṃ paññapento pharusāhi vācāhi moghapurisavādena samudācari, tena ca so thero moghapurisavādena maṅkucittavasena rundhitattā vippaṭisārī nāsakkhi ariyamaggaṃ paṭivijjhituṃ. Yadi, bhante nāgasena, parisuddhavacīsamācāro tathāgato, natthi tathāgatassa vacīduccaritaṃ, tena hi tathāgatena therassa sudinnassa kalandaputtassa aparādhe moghapurisavādena samudāciṇṇanti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi bhagavatā therassa sudinnassa kalandaputtassa aparādhe moghapurisavādena samudāciṇṇaṃ, tena hi parisuddhavacīsamācāro tathāgato, natthi tathāgatassa vacīduccaritanti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, ထေရေန သာရိပုတ္တေန ဓမ္မသေနာပတိနာ ‘ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော အာဝုသော တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဝစီဒုစ္စရိတံ, ယံ တထာဂတော ရက္ခေယ္ယ ‘မာ မေ ဣဒံ ပရော အညာသီ’တိ။ အာယသ္မတော စ သုဒိန္နသ္သ ကလန္ဒပုတ္တသ္သ အပရာဓေ ပာရာဇိကံ ပညပေန္တေန ဘဂဝတာ မောဃပုရိသဝာဒေန သမုဒာစိဏ္ဏံ, တဉ္စ ပန အဒုဋ္ဌစိတ္တေန အသာရမ္ဘေန ယာထာဝလက္ခဏေန။ ကိဉ္စ တတ္ထ ယာထာဝလက္ခဏံ, ယသ္သ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလသ္သ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ စတုသစ္စာဘိသမယော န ဟောတိ, တသ္သ ပုရိသတ္တနံ မောဃံ အညံ ကယိရမာနံ အညေန သမ္ဘဝတိ, တေန ဝုစ္စတိ ‘မောဃပုရိသော’တိ။ ဣတိ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ အာယသ္မတော သုဒိန္နသ္သ ကလန္ဒပုတ္တသ္သ သတာဝဝစနေန သမုဒာစိဏ္ဏံ, နော အဘူတဝာဒေနာ’’တိ။
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā ‘parisuddhavacīsamācāro āvuso tathāgato, natthi tathāgatassa vacīduccaritaṃ, yaṃ tathāgato rakkheyya ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. Āyasmato ca sudinnassa kalandaputtassa aparādhe pārājikaṃ paññapentena bhagavatā moghapurisavādena samudāciṇṇaṃ, tañca pana aduṭṭhacittena asārambhena yāthāvalakkhaṇena. Kiñca tattha yāthāvalakkhaṇaṃ, yassa, mahārāja, puggalassa imasmiṃ attabhāve catusaccābhisamayo na hoti, tassa purisattanaṃ moghaṃ aññaṃ kayiramānaṃ aññena sambhavati, tena vuccati ‘moghapuriso’ti. Iti, mahārāja, bhagavatā āyasmato sudinnassa kalandaputtassa satāvavacanena samudāciṇṇaṃ, no abhūtavādenā’’ti.
‘‘သဘာဝမ္ပိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ယော အက္ကောသန္တော ဘဏတိ, တသ္သ မယံ ကဟာပဏံ ဒဏ္ဍံ ဓာရေမ, အပရာဓော ယေဝ သော ဝတ္ထုံ နိသ္သာယ ဝိသုံ ဝောဟာရံ အာစရန္တော အက္ကောသတီ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန, မဟာရာဇ, သုတပုဗ္ဗံ တယာ ခလိတသ္သ အဘိဝာဒနံ ဝာ ပစ္စုဋ္ဌာနံ ဝာ သက္ကာရံ ဝာ ဥပာယနာနုပ္ပဒာနံ ဝာ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ, ယတော ကုတောစိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ခလိတော, သော ပရိဘာသနာရဟော ဟောတိ တဇ္ဇနာရဟော, ဥတ္တမင္ဂမ္ပိသ္သ ဆိန္ဒန္တိ ဟနန္တိပိ ဗန္ဓန္တိပိ ဃာတေန္တိပိ ဈာပေန္တိပီ’’တိ 1။ ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ကိရိယာ ယေဝ ကတာ, နော အကိရိယာ’’တိ။
‘‘Sabhāvampi, bhante nāgasena, yo akkosanto bhaṇati, tassa mayaṃ kahāpaṇaṃ daṇḍaṃ dhārema, aparādho yeva so vatthuṃ nissāya visuṃ vohāraṃ ācaranto akkosatī’’ti. ‘‘Atthi pana, mahārāja, sutapubbaṃ tayā khalitassa abhivādanaṃ vā paccuṭṭhānaṃ vā sakkāraṃ vā upāyanānuppadānaṃ vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, yato kutoci yattha katthaci khalito, so paribhāsanāraho hoti tajjanāraho, uttamaṅgampissa chindanti hanantipi bandhantipi ghātentipi jhāpentipī’’ti 2. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhagavatā kiriyā yeva katā, no akiriyā’’ti.
‘‘ကိရိယမ္ပိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ကုရုမာနေန ပတိရူပေန ကာတဗ္ဗံ အနုစ္ဆဝိကေန, သဝနေနပိ, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတသ္သ သဒေဝကော လောကော ဩတ္တပ္ပတိ ဟိရိယတိ ဘိယ္ယော ဒသ္သနေန တတုတ္တရိံ ဥပသင္ကမနေန ပယိရုပာသနေနာ’’တိ။ ‘‘အပိ နု ခော, မဟာရာဇ, တိကိစ္ဆကော အဘိသန္နေ ကာယေ ကုပိတေ ဒောသေ သိနေဟနီယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဒေတီ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ, တိဏ္ဟာနိ လေခနီယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဒေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော သဗ္ဗကိလေသဗ္ယာဓိဝူပသမာယ အနုသိဋ္ဌိံ ဒေတိ, ဖရုသာပိ, မဟာရာဇ, တထာဂတသ္သ ဝာစာ သတ္တေ သိနေဟယတိ, မုဒုကေ ကရောတိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ဥဏ္ဟမ္ပိ ဥဒကံ ယံ ကိဉ္စိ သိနေဟနီယံ သိနေဟယတိ, မုဒုကံ ကရောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဖရုသာပိ တထာဂတသ္သ ဝာစာ အတ္ထဝတီ ဟောတိ ကရုဏာသဟဂတာ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ပိတုဝစနံ ပုတ္တာနံ အတ္ထဝန္တံ ဟောတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဖရုသာပိ တထာဂတသ္သ ဝာစာ အတ္ထဝတီ ဟောတိ ကရုဏာသဟဂတာ။ ဖရုသာပိ, မဟာရာဇ, တထာဂတသ္သ ဝာစာ သတ္တာနံ ကိလေသပ္ပဟာနာ 3 ဟောတိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ဒုဂ္ဂန္ဓမ္ပိ ဂောမုတ္တံ ပီတံ ဝိရသမ္ပိ အဂဒံ ခာယိတံ သတ္တာနံ ဗ္ယာဓိံ ဟနတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဖရုသာပိ တထာဂတသ္သ ဝာစာ အတ္ထဝတီ ကရုဏာသဟဂတာ။ ယထာ, မဟာရာဇ, မဟန္တောပိ တူလပုဉ္ဇော 4 ပရသ္သ ကာယေ နိပတိတ္ဝာ ရုဇံ န ကရောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဖရုသာပိ တထာဂတသ္သ ဝာစာ န ကသ္သစိ ဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေတီ’’တိ။ ‘‘သုဝိနိစ္ဆိတော, ဘန္တေ နာဂသေန, ပဉ္ဟော ဗဟူဟိ ကာရဏေဟိ, သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Kiriyampi, bhante nāgasena, kurumānena patirūpena kātabbaṃ anucchavikena, savanenapi, bhante nāgasena, tathāgatassa sadevako loko ottappati hiriyati bhiyyo dassanena tatuttariṃ upasaṅkamanena payirupāsanenā’’ti. ‘‘Api nu kho, mahārāja, tikicchako abhisanne kāye kupite dose sinehanīyāni bhesajjāni detī’’ti? ‘‘Na hi, bhante, tiṇhāni lekhanīyāni bhesajjāni detī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, tathāgato sabbakilesabyādhivūpasamāya anusiṭṭhiṃ deti, pharusāpi, mahārāja, tathāgatassa vācā satte sinehayati, muduke karoti. Yathā, mahārāja, uṇhampi udakaṃ yaṃ kiñci sinehanīyaṃ sinehayati, mudukaṃ karoti, evameva kho, mahārāja, pharusāpi tathāgatassa vācā atthavatī hoti karuṇāsahagatā. Yathā, mahārāja, pituvacanaṃ puttānaṃ atthavantaṃ hoti karuṇāsahagataṃ, evameva kho, mahārāja, pharusāpi tathāgatassa vācā atthavatī hoti karuṇāsahagatā. Pharusāpi, mahārāja, tathāgatassa vācā sattānaṃ kilesappahānā 5 hoti. Yathā, mahārāja, duggandhampi gomuttaṃ pītaṃ virasampi agadaṃ khāyitaṃ sattānaṃ byādhiṃ hanati, evameva kho, mahārāja, pharusāpi tathāgatassa vācā atthavatī karuṇāsahagatā. Yathā, mahārāja, mahantopi tūlapuñjo 6 parassa kāye nipatitvā rujaṃ na karoti, evameva kho, mahārāja, pharusāpi tathāgatassa vācā na kassaci dukkhaṃ uppādetī’’ti. ‘‘Suvinicchito, bhante nāgasena, pañho bahūhi kāraṇehi, sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ဖရုသဝာစာဘာဝပဉ္ဟော စတုတ္ထော။
Pharusavācābhāvapañho catuttho.
Footnotes:
