| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၄. နိဗ္ဗာနဝဂ္ဂော
4. Nibbānavaggo
၁. ဖသ္သာဒိဝိနိဗ္ဘုဇနပဉ္ဟော
1. Phassādivinibbhujanapañho
၁. ရာဇာ အာဟ ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, သက္ကာ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ ဧကတောဘာဝဂတာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ နာနာကရဏံ ပညာပေတုံ ‘အယံ ဖသ္သော, အယံ ဝေဒနာ, အယံ သညာ, အယံ စေတနာ, ဣဒံ ဝိညာဏံ, အယံ ဝိတက္ကော, အယံ ဝိစာရော’တိ’’? ‘‘န သက္ကာ, မဟာရာဇ, ဣမေသံ ဓမ္မာနံ ဧကတောဘာဝဂတာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ နာနာကရဏံ ပညာပေတုံ ‘အယံ ဖသ္သော, အယံ ဝေဒနာ, အယံ သညာ, အယံ စေတနာ, ဣဒံ ဝိညာဏံ, အယံ ဝိတက္ကော, အယံ ဝိစာရော’’’တိ။
1. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, sakkā imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’ti’’? ‘‘Na sakkā, mahārāja, imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’’’ti.
‘‘ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ရညော သူဒော အရသံ ဝာ ရသံ ဝာ 1 ကရေယ္ယ, သော တတ္ထ ဒဓိမ္ပိ ပက္ခိပေယ္ယ, လောဏမ္ပိ ပက္ခိပေယ္ယ, သိင္ဂိဝေရမ္ပိ ပက္ခိပေယ္ယ, ဇီရကမ္ပိ ပက္ခိပေယ္ယ, မရိစမ္ပိ ပက္ခိပေယ္ယ, အညာနိပိ ပကာရာနိ ပက္ခိပေယ္ယ, တမေနံ ရာဇာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ, ‘ဒဓိသ္သ မေ ရသံ အာဟရ, လောဏသ္သ မေ ရသံ အာဟရ, သိင္ဂိဝေရသ္သ မေ ရသံ အာဟရ, ဇီရကသ္သ မေ ရသံ အာဟရ, မရိစသ္သ မေ ရသံ အာဟရ, သဗ္ဗေသံ မေ ပက္ခိတ္တာနံ ရသံ အာဟရာ’တိ။ သက္ကာ နု ခော, မဟာရာဇ, တေသံ ရသာနံ ဧကတောဘာဝဂတာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ရသံ အာဟရိတုံ အမ္ဗိလတ္တံ ဝာ လဝဏတ္တံ ဝာ တိတ္တကတ္တံ ဝာ ကဋုကတ္တံ ဝာ ကသာယတ္တံ ဝာ မဓုရတ္တံ ဝာ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ, သက္ကာ တေသံ ရသာနံ ဧကတောဘာဝဂတာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ရသံ အာဟရိတုံ အမ္ဗိလတ္တံ ဝာ လဝဏတ္တံ ဝာ တိတ္တကတ္တံ ဝာ ကဋုကတ္တံ ဝာ ကသာယတ္တံ ဝာ မဓုရတ္တံ ဝာ, အပိ စ ခော ပန သကေန သကေန လက္ခဏေန ဥပဋ္ဌဟန္တီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, န သက္ကာ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ ဧကတောဘာဝဂတာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတ္ဝာ နာနာကရဏံ ပညာပေတုံ ‘အယံ ဖသ္သော, အယံ ဝေဒနာ, အယံ သညာ, အယံ စေတနာ, ဣဒံ ဝိညာဏံ, အယံ ဝိတက္ကော, အယံ ဝိစာရော’တိ, အပိ စ ခော ပန သကေန သကေန လက္ခဏေန ဥပဋ္ဌဟန္တီ’’တိ။
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, rañño sūdo arasaṃ vā rasaṃ vā 2 kareyya, so tattha dadhimpi pakkhipeyya, loṇampi pakkhipeyya, siṅgiverampi pakkhipeyya, jīrakampi pakkhipeyya, maricampi pakkhipeyya, aññānipi pakārāni pakkhipeyya, tamenaṃ rājā evaṃ vadeyya, ‘dadhissa me rasaṃ āhara, loṇassa me rasaṃ āhara, siṅgiverassa me rasaṃ āhara, jīrakassa me rasaṃ āhara, maricassa me rasaṃ āhara, sabbesaṃ me pakkhittānaṃ rasaṃ āharā’ti. Sakkā nu kho, mahārāja, tesaṃ rasānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā rasaṃ āharituṃ ambilattaṃ vā lavaṇattaṃ vā tittakattaṃ vā kaṭukattaṃ vā kasāyattaṃ vā madhurattaṃ vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, sakkā tesaṃ rasānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā rasaṃ āharituṃ ambilattaṃ vā lavaṇattaṃ vā tittakattaṃ vā kaṭukattaṃ vā kasāyattaṃ vā madhurattaṃ vā, api ca kho pana sakena sakena lakkhaṇena upaṭṭhahantī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, na sakkā imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’ti, api ca kho pana sakena sakena lakkhaṇena upaṭṭhahantī’’ti.
‘‘ကလ္လောသိ , ဘန္တေ နာဂသေနာ’’တိ။
‘‘Kallosi , bhante nāgasenā’’ti.
ဖသ္သာဒိဝိနိဗ္ဘုဇနပဉ္ဟော ပဌမော။
Phassādivinibbhujanapañho paṭhamo.
Footnotes:
