| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൪. നിബ്ബാനവഗ്ഗോ
4. Nibbānavaggo
൧. ഫസ്സാദിവിനിബ്ഭുജനപഞ്ഹോ
1. Phassādivinibbhujanapañho
൧. രാജാ ആഹ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, സക്കാ ഇമേസം ധമ്മാനം ഏകതോഭാവഗതാനം വിനിബ്ഭുജിത്വാ വിനിബ്ഭുജിത്വാ നാനാകരണം പഞ്ഞാപേതും ‘അയം ഫസ്സോ, അയം വേദനാ, അയം സഞ്ഞാ, അയം ചേതനാ, ഇദം വിഞ്ഞാണം, അയം വിതക്കോ, അയം വിചാരോ’തി’’? ‘‘ന സക്കാ, മഹാരാജ, ഇമേസം ധമ്മാനം ഏകതോഭാവഗതാനം വിനിബ്ഭുജിത്വാ വിനിബ്ഭുജിത്വാ നാനാകരണം പഞ്ഞാപേതും ‘അയം ഫസ്സോ, അയം വേദനാ, അയം സഞ്ഞാ, അയം ചേതനാ, ഇദം വിഞ്ഞാണം, അയം വിതക്കോ, അയം വിചാരോ’’’തി.
1. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, sakkā imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’ti’’? ‘‘Na sakkā, mahārāja, imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’’’ti.
‘‘ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, രഞ്ഞോ സൂദോ അരസം വാ രസം വാ 1 കരേയ്യ, സോ തത്ഥ ദധിമ്പി പക്ഖിപേയ്യ, ലോണമ്പി പക്ഖിപേയ്യ, സിങ്ഗിവേരമ്പി പക്ഖിപേയ്യ, ജീരകമ്പി പക്ഖിപേയ്യ, മരിചമ്പി പക്ഖിപേയ്യ, അഞ്ഞാനിപി പകാരാനി പക്ഖിപേയ്യ, തമേനം രാജാ ഏവം വദേയ്യ, ‘ദധിസ്സ മേ രസം ആഹര, ലോണസ്സ മേ രസം ആഹര, സിങ്ഗിവേരസ്സ മേ രസം ആഹര, ജീരകസ്സ മേ രസം ആഹര, മരിചസ്സ മേ രസം ആഹര, സബ്ബേസം മേ പക്ഖിത്താനം രസം ആഹരാ’തി. സക്കാ നു ഖോ, മഹാരാജ, തേസം രസാനം ഏകതോഭാവഗതാനം വിനിബ്ഭുജിത്വാ വിനിബ്ഭുജിത്വാ രസം ആഹരിതും അമ്ബിലത്തം വാ ലവണത്തം വാ തിത്തകത്തം വാ കടുകത്തം വാ കസായത്തം വാ മധുരത്തം വാ’’തി? ‘‘ന ഹി, ഭന്തേ, സക്കാ തേസം രസാനം ഏകതോഭാവഗതാനം വിനിബ്ഭുജിത്വാ വിനിബ്ഭുജിത്വാ രസം ആഹരിതും അമ്ബിലത്തം വാ ലവണത്തം വാ തിത്തകത്തം വാ കടുകത്തം വാ കസായത്തം വാ മധുരത്തം വാ, അപി ച ഖോ പന സകേന സകേന ലക്ഖണേന ഉപട്ഠഹന്തീ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ന സക്കാ ഇമേസം ധമ്മാനം ഏകതോഭാവഗതാനം വിനിബ്ഭുജിത്വാ വിനിബ്ഭുജിത്വാ നാനാകരണം പഞ്ഞാപേതും ‘അയം ഫസ്സോ, അയം വേദനാ, അയം സഞ്ഞാ, അയം ചേതനാ, ഇദം വിഞ്ഞാണം, അയം വിതക്കോ, അയം വിചാരോ’തി, അപി ച ഖോ പന സകേന സകേന ലക്ഖണേന ഉപട്ഠഹന്തീ’’തി.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, rañño sūdo arasaṃ vā rasaṃ vā 2 kareyya, so tattha dadhimpi pakkhipeyya, loṇampi pakkhipeyya, siṅgiverampi pakkhipeyya, jīrakampi pakkhipeyya, maricampi pakkhipeyya, aññānipi pakārāni pakkhipeyya, tamenaṃ rājā evaṃ vadeyya, ‘dadhissa me rasaṃ āhara, loṇassa me rasaṃ āhara, siṅgiverassa me rasaṃ āhara, jīrakassa me rasaṃ āhara, maricassa me rasaṃ āhara, sabbesaṃ me pakkhittānaṃ rasaṃ āharā’ti. Sakkā nu kho, mahārāja, tesaṃ rasānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā rasaṃ āharituṃ ambilattaṃ vā lavaṇattaṃ vā tittakattaṃ vā kaṭukattaṃ vā kasāyattaṃ vā madhurattaṃ vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, sakkā tesaṃ rasānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā rasaṃ āharituṃ ambilattaṃ vā lavaṇattaṃ vā tittakattaṃ vā kaṭukattaṃ vā kasāyattaṃ vā madhurattaṃ vā, api ca kho pana sakena sakena lakkhaṇena upaṭṭhahantī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, na sakkā imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’ti, api ca kho pana sakena sakena lakkhaṇena upaṭṭhahantī’’ti.
‘‘കല്ലോസി , ഭന്തേ നാഗസേനാ’’തി.
‘‘Kallosi , bhante nāgasenā’’ti.
ഫസ്സാദിവിനിബ്ഭുജനപഞ്ഹോ പഠമോ.
Phassādivinibbhujanapañho paṭhamo.
Footnotes:
