| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
८. फस्सलक्खणपञ्हो
8. Phassalakkhaṇapañho
८. राजा आह ‘‘भन्ते नागसेन, यत्थ मनोविञ्ञाणं उप्पज्जति, फस्सोपि वेदनापि तत्थ उप्पज्जती’’ति? ‘‘आम, महाराज, यत्थ मनोविञ्ञाणं उप्पज्जति, फस्सोपि तत्थ उप्पज्जति, वेदनापि तत्थ उप्पज्जति, सञ्ञापि तत्थ उप्पज्जति, चेतनापि तत्थ उप्पज्जति, वितक्कोपि तत्थ उप्पज्जति, विचारोपि तत्थ उप्पज्जति, सब्बेपि फस्सप्पमुखा धम्मा तत्थ उप्पज्जन्ती’’ति।
8. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yattha manoviññāṇaṃ uppajjati, phassopi vedanāpi tattha uppajjatī’’ti? ‘‘Āma, mahārāja, yattha manoviññāṇaṃ uppajjati, phassopi tattha uppajjati, vedanāpi tattha uppajjati, saññāpi tattha uppajjati, cetanāpi tattha uppajjati, vitakkopi tattha uppajjati, vicāropi tattha uppajjati, sabbepi phassappamukhā dhammā tattha uppajjantī’’ti.
‘‘भन्ते नागसेन, किंलक्खणो फस्सो’’ति? ‘‘फुसनलक्खणो, महाराज, फस्सो’’ति।
‘‘Bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇo phasso’’ti? ‘‘Phusanalakkhaṇo, mahārāja, phasso’’ti.
‘‘ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, द्वे मेण्डा युज्झेय्युं, तेसु यथा एको मेण्डो, एवं चक्खु दट्ठब्बं यथा दुतियो मेण्डो, एवं रूपं दट्ठब्बं। यथा तेसं सन्निपातो, एवं फस्सो दट्ठब्बो’’ति।
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, dve meṇḍā yujjheyyuṃ, tesu yathā eko meṇḍo, evaṃ cakkhu daṭṭhabbaṃ yathā dutiyo meṇḍo, evaṃ rūpaṃ daṭṭhabbaṃ. Yathā tesaṃ sannipāto, evaṃ phasso daṭṭhabbo’’ti.
‘‘भिय्यो ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, द्वे पाणी वज्जेय्युं, तेसु यथा एको पाणि, एवं चक्खु दट्ठब्बं। यथा दुतियो पाणि, एवं रूपं दट्ठब्बं। यथा तेसं सन्निपातो, एवं फस्सो दट्ठब्बो’’ति।
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, dve pāṇī vajjeyyuṃ, tesu yathā eko pāṇi, evaṃ cakkhu daṭṭhabbaṃ. Yathā dutiyo pāṇi, evaṃ rūpaṃ daṭṭhabbaṃ. Yathā tesaṃ sannipāto, evaṃ phasso daṭṭhabbo’’ti.
‘‘भिय्यो ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, द्वे सम्मा वज्जेय्युं, तेसु यथा एको सम्मो, एवं चक्खु दट्ठब्बं। यथा दुतियो सम्मो, एवं रूपं दट्ठब्बं। यथा तेसं सन्निपातो, एवं फस्सो दट्ठब्बो’’ति।
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, dve sammā vajjeyyuṃ, tesu yathā eko sammo, evaṃ cakkhu daṭṭhabbaṃ. Yathā dutiyo sammo, evaṃ rūpaṃ daṭṭhabbaṃ. Yathā tesaṃ sannipāto, evaṃ phasso daṭṭhabbo’’ti.
‘‘कल्लोसि, भन्ते नागसेना’’ति।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
फस्सलक्खणपञ्हो अट्ठमो।
Phassalakkhaṇapañho aṭṭhamo.
