| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๒. ผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา
2. Phassanānattasuttavaṇṇanā
๘๖. ชาติปสุติอารมฺมณาทิเภเทน นานาภาโว ผโสฺสฯ ชาติปจฺจยเภเทน หิ ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส เภโท โหติเยวฯ ธมฺมปริเจฺฉทวเสน ธาตุเทสนายํ ติโสฺส มนนมตฺตา ธาตุโยว มโนธาตุโยฯ กิริยามยสฺส จิตฺตุปฺปตฺติวิภาเคน ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส วเสน ธาตุเทสนายํ มนนเฎฺฐน ธาตุตาย สามญฺญโต มโนทฺวาราวชฺชนํ ‘‘มโนธาตู’’ติ อธิเปฺปตนฺติ วุตฺตํ ‘‘มโนสมฺผโสฺส มโนทฺวาเร ปฐมชวนสมฺปยุโตฺต’’ติอาทิฯ ตสฺมาติ ยสฺมา กามํ สมฺปฎิจฺฉนมโนธาตุอนนฺตรํ อุปฺปชฺชมาโน สนฺตีรณวิญฺญาณธาตุยา สมฺปยุโตฺต ผโสฺสปิ มโนสมฺผโสฺส เอว นาม, ทุพฺพลตฺตา ปน โส สพฺพภเวสุ อสมฺภวโต จ คหิโต อนวเสสโต คหณํ น โหตีติ มโนทฺวาเร ชวนสมฺผโสฺส โหติ, ตสฺมาฯ อยเมตฺถ อโตฺถติ อยํ อิธ อธิปฺปายานุคโต อโตฺถฯ
86. Jātipasutiārammaṇādibhedena nānābhāvo phasso. Jātipaccayabhedena hi paccayuppannassa bhedo hotiyeva. Dhammaparicchedavasena dhātudesanāyaṃ tisso mananamattā dhātuyova manodhātuyo. Kiriyāmayassa cittuppattivibhāgena paccayuppannassa vasena dhātudesanāyaṃ mananaṭṭhena dhātutāya sāmaññato manodvārāvajjanaṃ ‘‘manodhātū’’ti adhippetanti vuttaṃ ‘‘manosamphasso manodvāre paṭhamajavanasampayutto’’tiādi. Tasmāti yasmā kāmaṃ sampaṭicchanamanodhātuanantaraṃ uppajjamāno santīraṇaviññāṇadhātuyā sampayutto phassopi manosamphasso eva nāma, dubbalattā pana so sabbabhavesu asambhavato ca gahito anavasesato gahaṇaṃ na hotīti manodvāre javanasamphasso hoti, tasmā. Ayamettha atthoti ayaṃ idha adhippāyānugato attho.
ผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Phassanānattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๒. ผสฺสนานตฺตสุตฺตํ • 2. Phassanānattasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๒. ผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา • 2. Phassanānattasuttavaṇṇanā
