| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៥. ផាសុវិហារសុត្តវណ្ណនា
5. Phāsuvihārasuttavaṇṇanā
១០៥. បញ្ចមេ មេត្តា ឯតស្ស អត្ថីតិ មេត្តំ, តំសមុដ្ឋានំ កាយកម្មំ មេត្តំ កាយកម្មំ។ ឯស នយោ សេសទ្វយេបិ។ អាវីតិ បកាសនំ។ បកាសភាវោ ចេត្ថ យំ ឧទ្ទិស្ស តំ កាយកម្មំ ករីយតិ, តស្ស សម្មុខភាវតោតិ អាហ ‘‘សម្មុខា’’តិ។ រហោតិ អប្បកាសំ។ អប្បកាសតា ច យំ ឧទ្ទិស្ស តំ កាយកម្មំ ករីយតិ, តស្ស អបច្ចក្ខភាវតោតិ អាហ ‘‘បរម្មុខា’’តិ។ ឥមានិ មេត្តកាយកម្មាទីនិ ភិក្ខូនំ វសេន អាគតានិ តេសំ សេដ្ឋបរិសភាវតោ, គិហីសុបិ លព្ភន្តិយេវ។ ភិក្ខូនញ្ហិ មេត្តចិត្តេន អាភិសមាចារិកបូរណំ មេត្តំ កាយកម្មំ នាម ។ គិហីនំ ចេតិយវន្ទនត្ថាយ ពោធិវន្ទនត្ថាយ សង្ឃនិមន្តនត្ថាយ គមនំ គាមំ បិណ្ឌាយ បវិដ្ឋេ ភិក្ខូ ទិស្វា បច្ចុគ្គមនំ បត្តប្បដិគ្គហណំ អាសនបញ្ញាបនំ អនុគមនន្តិ ឯវមាទិកំ មេត្តំ កាយកម្មំ នាម។ ភិក្ខូនំ មេត្តចិត្តេន អាចារបញ្ញត្តិសិក្ខាបនំ កម្មដ្ឋានកថនំ ធម្មទេសនា តេបិដកម្បិ ពុទ្ធវចនំ មេត្តំ វចីកម្មំ នាម។ គិហីនំ ‘‘ចេតិយវន្ទនាយ គច្ឆាម, ពោធិវន្ទនាយ គច្ឆាម, ធម្មស្សវនំ ករិស្សាម, ទីបមាលំ បុប្ផបូជំ ករិស្សាម, តីណិ សុចរិតានិ សមាទាយ វត្តិស្សាម, សលាកភត្តាទីនិ ទស្សាម, វស្សាវាសិកំ ទស្សាម, អជ្ជ សង្ឃស្ស ចត្តារោ បច្ចយេ ទស្សាម, សង្ឃំ និមន្តេត្វា ខាទនីយាទីនិ សំវិទហថ, អាសនានិ បញ្ញបេថ, បានីយំ ឧបដ្ឋបេថ, សង្ឃំ បច្ចុគ្គន្ត្វា អានេថ, បញ្ញត្តាសនេ និសីទាបេថ, ឆន្ទជាតា ឧស្សាហជាតា វេយ្យាវច្ចំ ករោថា’’តិអាទិកថនកាលេ មេត្តំ វចីកម្មំ នាម។ ភិក្ខូនំ បាតោវ ឧដ្ឋាយ សរីរប្បដិជគ្គនំ កត្វា ចេតិយង្គណំ គន្ត្វា វត្តាទីនិ កត្វា វិវិត្តសេនាសនេ និសីទិត្វា ‘‘ឥមស្មិំ វិហារេ ភិក្ខូ សុខី ហោន្តុ អវេរា អព្យាបជ្ជា’’តិ ចិន្តនំ មេត្តំ មនោកម្មំ នាម, គិហីនំ ‘‘អយ្យា សុខី ហោន្តុ អវេរា អព្យាបជ្ជា’’តិ ចិន្តនំ មេត្តំ មនោកម្មំ នាម។
105. Pañcame mettā etassa atthīti mettaṃ, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ mettaṃ kāyakammaṃ. Esa nayo sesadvayepi. Āvīti pakāsanaṃ. Pakāsabhāvo cettha yaṃ uddissa taṃ kāyakammaṃ karīyati, tassa sammukhabhāvatoti āha ‘‘sammukhā’’ti. Rahoti appakāsaṃ. Appakāsatā ca yaṃ uddissa taṃ kāyakammaṃ karīyati, tassa apaccakkhabhāvatoti āha ‘‘parammukhā’’ti. Imāni mettakāyakammādīni bhikkhūnaṃ vasena āgatāni tesaṃ seṭṭhaparisabhāvato, gihīsupi labbhantiyeva. Bhikkhūnañhi mettacittena ābhisamācārikapūraṇaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma . Gihīnaṃ cetiyavandanatthāya bodhivandanatthāya saṅghanimantanatthāya gamanaṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhe bhikkhū disvā paccuggamanaṃ pattappaṭiggahaṇaṃ āsanapaññāpanaṃ anugamananti evamādikaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Bhikkhūnaṃ mettacittena ācārapaññattisikkhāpanaṃ kammaṭṭhānakathanaṃ dhammadesanā tepiṭakampi buddhavacanaṃ mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Gihīnaṃ ‘‘cetiyavandanāya gacchāma, bodhivandanāya gacchāma, dhammassavanaṃ karissāma, dīpamālaṃ pupphapūjaṃ karissāma, tīṇi sucaritāni samādāya vattissāma, salākabhattādīni dassāma, vassāvāsikaṃ dassāma, ajja saṅghassa cattāro paccaye dassāma, saṅghaṃ nimantetvā khādanīyādīni saṃvidahatha, āsanāni paññapetha, pānīyaṃ upaṭṭhapetha, saṅghaṃ paccuggantvā ānetha, paññattāsane nisīdāpetha, chandajātā ussāhajātā veyyāvaccaṃ karothā’’tiādikathanakāle mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Bhikkhūnaṃ pātova uṭṭhāya sarīrappaṭijagganaṃ katvā cetiyaṅgaṇaṃ gantvā vattādīni katvā vivittasenāsane nisīditvā ‘‘imasmiṃ vihāre bhikkhū sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma, gihīnaṃ ‘‘ayyā sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma.
តត្ថ នវកានំ ចីវរកម្មាទីសុ សហាយភាវគមនំ សម្មុខា កាយកម្មំ នាម, ថេរានំ បន បាទធោវនសិញ្ចនពីជនទានាទិភេទម្បិ សព្ពំ សាមីចិកម្មំ សម្មុខា កាយកម្មំ នាម, ឧភយេហិបិ ទុន្និក្ខិត្តានំ ទារុភណ្ឌាទីនំ តេសុ អវញ្ញំ អកត្វា អត្តនា ទុន្និក្ខិត្តានំ វិយ បដិសាមនំ បរម្មុខា មេត្តំ កាយកម្មំ នាម។ ‘‘ទេវត្ថេរោ តិស្សត្ថេរោ’’តិ វុត្តំ ឯវំ បគ្គយ្ហវចនំ សម្មុខា មេត្តំ វចីកម្មំ នាម, វិហារេ អសន្តំ បន បដិបុច្ឆន្តស្ស ‘‘កុហិំ អម្ហាកំ ទេវត្ថេរោ, កុហិំ អម្ហាកំ តិស្សត្ថេរោ, កទា នុ ខោ អាគមិស្សតី’’តិ ឯវំ បិយវចនំ បរម្មុខា មេត្តំ វចីកម្មំ នាម។ មេត្តាសិនេហសិនិទ្ធានិ បន នយនានិ ឧម្មីលេត្វា បសន្នេន មុខេន ឱលោកនំ សម្មុខា មេត្តំ មនោកម្មំ នាម, ‘‘ទេវត្ថេរោ តិស្សត្ថេរោ អរោគោ ហោតុ អព្យាបជ្ជោ’’តិ សមន្នាហរណំ បរម្មុខា មេត្តំ មនោកម្មំ នាម។ កាមញ្ចេត្ថ មេត្តាសិនេហសិនិទ្ធានំ នយនានំ ឧម្មីលនំ, បសន្នេន មុខេន ឱលោកនញ្ច មេត្តំ កាយកម្មមេវ។ យស្ស បន ចិត្តស្ស វសេន នយនានំ មេត្តាសិនេហសិនិទ្ធតា, មុខស្ស ច បសន្នតា, តំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘មេត្តំ មនោកម្មំ នាមា’’តិ។ សមាធិសំវត្តនប្បយោជនានិ សមាធិសំវត្តនិកានិ។
Tattha navakānaṃ cīvarakammādīsu sahāyabhāvagamanaṃ sammukhā kāyakammaṃ nāma, therānaṃ pana pādadhovanasiñcanabījanadānādibhedampi sabbaṃ sāmīcikammaṃ sammukhā kāyakammaṃ nāma, ubhayehipi dunnikkhittānaṃ dārubhaṇḍādīnaṃ tesu avaññaṃ akatvā attanā dunnikkhittānaṃ viya paṭisāmanaṃ parammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. ‘‘Devatthero tissatthero’’ti vuttaṃ evaṃ paggayhavacanaṃ sammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma, vihāre asantaṃ pana paṭipucchantassa ‘‘kuhiṃ amhākaṃ devatthero, kuhiṃ amhākaṃ tissatthero, kadā nu kho āgamissatī’’ti evaṃ piyavacanaṃ parammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Mettāsinehasiniddhāni pana nayanāni ummīletvā pasannena mukhena olokanaṃ sammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma, ‘‘devatthero tissatthero arogo hotu abyāpajjo’’ti samannāharaṇaṃ parammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma. Kāmañcettha mettāsinehasiniddhānaṃ nayanānaṃ ummīlanaṃ, pasannena mukhena olokanañca mettaṃ kāyakammameva. Yassa pana cittassa vasena nayanānaṃ mettāsinehasiniddhatā, mukhassa ca pasannatā, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘mettaṃ manokammaṃ nāmā’’ti. Samādhisaṃvattanappayojanāni samādhisaṃvattanikāni.
សមានសីលតំ គតោតិ តេសុ តេសុ ទិសាភាគេសុ វិហរន្តេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ សមានសីលតំ គតោ។ យាយន្តិ យា អយំ មយ្ហញ្ចេវ តុម្ហាកញ្ច បច្ចក្ខភូតា។ ទិដ្ឋីតិ សម្មាទិដ្ឋិ។ អរិយាតិ និទ្ទោសា។ និយ្យាតីតិ វដ្ដទុក្ខតោ និស្សរតិ និគ្គច្ឆតិ។ សយំ និយ្យន្តីយេវ ហិ តំសមង្គិបុគ្គលំ វដ្ដទុក្ខតោ និយ្យាបេតីតិ វុច្ចតិ។ យា សត្ថុ អនុសិដ្ឋិ, តំ ករោតីតិ តក្ករោ , តស្ស, យថានុសិដ្ឋំ បដិបជ្ជកស្សាតិ អត្ថោ។ ទុក្ខក្ខយាយាតិ សព្ពទុក្ខក្ខយត្ថំ។ ទិដ្ឋិសាមញ្ញគតោតិ សមានទិដ្ឋិភាវំ ឧបគតោ។
Samānasīlataṃgatoti tesu tesu disābhāgesu viharantehi bhikkhūhi saddhiṃ samānasīlataṃ gato. Yāyanti yā ayaṃ mayhañceva tumhākañca paccakkhabhūtā. Diṭṭhīti sammādiṭṭhi. Ariyāti niddosā. Niyyātīti vaṭṭadukkhato nissarati niggacchati. Sayaṃ niyyantīyeva hi taṃsamaṅgipuggalaṃ vaṭṭadukkhato niyyāpetīti vuccati. Yā satthu anusiṭṭhi, taṃ karotīti takkaro, tassa, yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjakassāti attho. Dukkhakkhayāyāti sabbadukkhakkhayatthaṃ. Diṭṭhisāmaññagatoti samānadiṭṭhibhāvaṃ upagato.
ផាសុវិហារសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Phāsuvihārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៥. ផាសុវិហារសុត្តំ • 5. Phāsuvihārasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៥. ផាសុវិហារសុត្តវណ្ណនា • 5. Phāsuvihārasuttavaṇṇanā
