| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಫೇಣಪಿಣ್ಡೂಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā
೯೫. ತತಿಯೇ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇತಿ ಅಯುಜ್ಝಪುರವಾಸಿನೋ ಅಪರಿಮಾಣಭಿಕ್ಖುಪರಿವಾರಂ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನಂ ತಥಾಗತಂ ಅತ್ತನೋ ನಗರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಙ್ಗಾಯ ನಿವತ್ತನಟ್ಠಾನೇ ಮಹಾವನಸಣ್ಡಮಣ್ಡಿತಪ್ಪದೇಸೇ ಸತ್ಥು ವಿಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅದಂಸು। ಭಗವಾ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ’’ತಿ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಹನ್ತಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಮಮ ಸಾಸನೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧನಿಸ್ಸಿತಂ ಏಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ।
95. Tatiye gaṅgāya nadiyā tīreti ayujjhapuravāsino aparimāṇabhikkhuparivāraṃ cārikaṃ caramānaṃ tathāgataṃ attano nagaraṃ sampattaṃ disvā ekasmiṃ gaṅgāya nivattanaṭṭhāne mahāvanasaṇḍamaṇḍitappadese satthu vihāraṃ katvā adaṃsu. Bhagavā tattha viharati. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘gaṅgāya nadiyā tīre’’ti. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesīti tasmiṃ vihāre vasanto bhagavā sāyanhasamayaṃ gandhakuṭito nikkhamitvā gaṅgātīre paññattavarabuddhāsane nisinno gaṅgāya nadiyā āgacchantaṃ mahantaṃ pheṇapiṇḍaṃ disvā, ‘‘mama sāsane pañcakkhandhanissitaṃ ekaṃ dhammaṃ kathessāmī’’ti cintetvā parivāretvā nisinne bhikkhū āmantesi.
ಮಹನ್ತಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡನ್ತಿ ಉಟ್ಠಾನುಟ್ಠಾನೇ ಬದರಪಕ್ಕಪ್ಪಮಾಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನುಸೋತಾಗಮನೇನ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಕೂಟಮತ್ತಂ ಜಾತಂ, ಯತ್ಥ ಉದಕಸಪ್ಪಾದಯೋ ಅನೇಕಪಾಣಯೋ ನಿವಸನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ಮಹನ್ತಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಂ। ಆವಹೇಯ್ಯಾತಿ ಆಹರೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪನಾಯಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡೋ ಉಟ್ಠಿತಟ್ಠಾನೇಪಿ ಭಿಜ್ಜತಿ , ಥೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ, ಏಕದ್ವಿಯೋಜನಾದಿವಸೇನ ದೂರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ, ಅನ್ತರಾ ಪನ ಅಭಿಜ್ಜನ್ತೋಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಪತ್ವಾ ಅವಸ್ಸಮೇವ ಭಿಜ್ಜತಿ। ನಿಜ್ಝಾಯೇಯ್ಯಾತಿ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ। ಯೋನಿಸೋ ಉಪಪರಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾತಿ ಕಾರಣೇನ ಉಪಪರಿಕ್ಖೇಯ್ಯ। ಕಿಞ್ಹಿ ಸಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಫೇಣಪಿಣ್ಡೇ ಸಾರೋತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಫೇಣಪಿಣ್ಡಮ್ಹಿ ಸಾರೋ ನಾಮ ಕಿಂ ಭವೇಯ್ಯ? ವಿಲೀಯಿತ್ವಾ ವಿದ್ಧಂಸೇಯ್ಯೇವ।
Mahantaṃpheṇapiṇḍanti uṭṭhānuṭṭhāne badarapakkappamāṇato paṭṭhāya anusotāgamanena anupubbena pavaḍḍhitvā pabbatakūṭamattaṃ jātaṃ, yattha udakasappādayo anekapāṇayo nivasanti, evarūpaṃ mahantaṃ pheṇapiṇḍaṃ. Āvaheyyāti āhareyya. So panāyaṃ pheṇapiṇḍo uṭṭhitaṭṭhānepi bhijjati , thokaṃ gantvāpi, ekadviyojanādivasena dūraṃ gantvāpi, antarā pana abhijjantopi mahāsamuddaṃ patvā avassameva bhijjati. Nijjhāyeyyāti olokeyya. Yoniso upaparikkheyyāti kāraṇena upaparikkheyya. Kiñhi siyā, bhikkhave, pheṇapiṇḍe sāroti, bhikkhave, pheṇapiṇḍamhi sāro nāma kiṃ bhaveyya? Vilīyitvā viddhaṃseyyeva.
ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಯಥಾ ಫೇಣಪಿಣ್ಡೋ ನಿಸ್ಸಾರೋ, ಏವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ನಿಚ್ಚಸಾರಧುವಸಾರಅತ್ತಸಾರವಿರಹೇನ ನಿಸ್ಸಾರಮೇವ। ಯಥಾ ಚ ಸೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ಪತ್ತಂ ವಾ ಥಾಲಕಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಗಹಿತೋಪಿ ತಮತ್ಥಂ ನ ಸಾಧೇತಿ, ಭಿಜ್ಜತಿ ಏವ, ಏವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ ಅಹನ್ತಿ ವಾ ಮಮನ್ತಿ ವಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಗಹಿತಮ್ಪಿ ನ ತಥಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನತ್ತಾ ಅಸುಭಞ್ಞೇವ ಹೋತೀತಿ ಏವಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ವಾ ಪನ ಫೇಣಪಿಣ್ಡೋ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದೋ ಅನೇಕಸನ್ಧಿಘಟಿತೋ ಬಹೂನಂ ಉದಕಸಪ್ಪಾದೀನಂ ಪಾಣಾನಂ ಆವಾಸೋ, ಏವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದಂ ಅನೇಕಸನ್ಧಿಘಟಿತಂ, ಕುಲವಸೇನೇವೇತ್ಥ ಅಸೀತಿ ಕಿಮಿಕುಲಾನಿ ವಸನ್ತಿ, ತದೇವ ತೇಸಂ ಸೂತಿಘರಮ್ಪಿ ವಚ್ಚಕುಟಿಪಿ ಗಿಲಾನಸಾಲಾಪಿ ಸುಸಾನಮ್ಪಿ, ನ ತೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಬ್ಭವುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಸದಿಸಂ।
Evamevakhoti yathā pheṇapiṇḍo nissāro, evaṃ rūpampi niccasāradhuvasāraattasāravirahena nissārameva. Yathā ca so ‘‘iminā pattaṃ vā thālakaṃ vā karissāmī’’ti gahetuṃ na sakkā, gahitopi tamatthaṃ na sādheti, bhijjati eva, evaṃ rūpampi niccanti vā dhuvanti vā ahanti vā mamanti vā gahetuṃ na sakkā, gahitampi na tathā tiṭṭhati, aniccaṃ dukkhaṃ anattā asubhaññeva hotīti evaṃ pheṇapiṇḍasadisameva hoti. Yathā vā pana pheṇapiṇḍo chiddāvachiddo anekasandhighaṭito bahūnaṃ udakasappādīnaṃ pāṇānaṃ āvāso, evaṃ rūpampi chiddāvachiddaṃ anekasandhighaṭitaṃ, kulavasenevettha asīti kimikulāni vasanti, tadeva tesaṃ sūtigharampi vaccakuṭipi gilānasālāpi susānampi, na te aññattha gantvā gabbhavuṭṭhānādīni karonti, evampi pheṇapiṇḍasadisaṃ.
ಯಥಾ ಚ ಫೇಣಪಿಣ್ಡೋ ಆದಿತೋ ಬದರಪಕ್ಕಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪಬ್ಬತಕೂಟಮತ್ತೋಪಿ ಹೋತಿ, ಏವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ಆದಿತೋ ಕಲಲಮತ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬ್ಯಾಮಮತ್ತಮ್ಪಿ ಗೋಮಹಿಂಸಹತ್ಥಿಆದೀನಂ ವಸೇನ ಪಬ್ಬತಕೂಟಾದಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಾದೀನಂ ವಸೇನ ಅನೇಕಯೋಜನಸತಪಮಾಣಮ್ಪಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಸದಿಸಂ। ಯಥಾ ಚ ಫೇಣಪಿಣ್ಡೋ ಉಟ್ಠಿತಮತ್ತೋಪಿ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಥೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ, ದೂರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ, ಸಮುದ್ದಂ ಪತ್ವಾ ಪನ ಅವಸ್ಸಮೇವ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಏವಮೇವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ಕಲಲಭಾವೇಪಿ ಭಿಜ್ಜತಿ ಅಬ್ಬುದಾದಿಭಾವೇಪಿ, ಅನ್ತರಾ ಪನ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನಮ್ಪಿ ವಸ್ಸಸತಾಯುಕಾನಂ ವಸ್ಸಸತಂ ಪತ್ವಾ ಅವಸ್ಸಮೇವ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಮರಣಮುಖೇ ಚುಣ್ಣವಿಚುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಸದಿಸಂ।
Yathā ca pheṇapiṇḍo ādito badarapakkamatto hutvā anupubbena pabbatakūṭamattopi hoti, evaṃ rūpampi ādito kalalamattaṃ hutvā anupubbena byāmamattampi gomahiṃsahatthiādīnaṃ vasena pabbatakūṭādimattaṃ hoti macchakacchapādīnaṃ vasena anekayojanasatapamāṇampi, evampi pheṇapiṇḍasadisaṃ. Yathā ca pheṇapiṇḍo uṭṭhitamattopi bhijjati, thokaṃ gantvāpi, dūraṃ gantvāpi, samuddaṃ patvā pana avassameva bhijjati, evamevaṃ rūpampi kalalabhāvepi bhijjati abbudādibhāvepi, antarā pana abhijjamānampi vassasatāyukānaṃ vassasataṃ patvā avassameva bhijjati, maraṇamukhe cuṇṇavicuṇṇaṃ hoti, evampi pheṇapiṇḍasadisaṃ.
ಕಿಞ್ಹಿ ಸಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾಯ ಸಾರೋತಿಆದೀಸು ವೇದನಾದೀನಂ ಪುಬ್ಬುಳಾದೀಹಿ ಏವಂ ಸದಿಸತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯಥಾ ಹಿ ಪುಬ್ಬುಳೋ ಅಸಾರೋ ಏವಂ ವೇದನಾಪಿ। ಯಥಾ ಚ ಸೋ ಅಬಲೋ ಅಗಯ್ಹೂಪಗೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಫಲಕಂ ವಾ ಆಸನಂ ವಾ ಕಾತುಂ, ಗಹಿತೋಪಿ ಭಿಜ್ಜತೇವ, ಏವಂ ವೇದನಾಪಿ ಅಬಲಾ ಅಗಯ್ಹೂಪಗಾ, ನ ಸಕ್ಕಾ ನಿಚ್ಚಾತಿ ವಾ ಧುವಾತಿ ವಾ ಗಹೇತುಂ, ಗಹಿತಾಪಿ ನ ತಥಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಅಗಯ್ಹೂಪಗತಾಯಪಿ ವೇದನಾ ಪುಬ್ಬುಳಸದಿಸಾ। ಯಥಾ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಉದಕಬಿನ್ದುಮ್ಹಿ ಪುಬ್ಬುಳೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇವ ಭಿಜ್ಜತಿ ಚ, ನ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ವೇದನಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇವ ಭಿಜ್ಜತಿ ಚ, ನ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಾ ಹೋತಿ। ಏಕಚ್ಛರಕ್ಖಣೇ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಯಥಾ ಚ ಪುಬ್ಬುಳೋ ಉದಕತಲಂ, ಉದಕಬಿನ್ದುಂ, ಉದಕಜಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಪುಟಂ ಕತ್ವಾ ಗಹಣವಾತಞ್ಚಾತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಾರಣಾನಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವಂ ವೇದನಾಪಿ ವತ್ಥುಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕಿಲೇಸಜಲ್ಲಂ ಫಸ್ಸಸಙ್ಘಟ್ಟನಞ್ಚಾತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಾರಣಾನಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ವೇದನಾ ಪುಬ್ಬುಳಸದಿಸಾ।
Kiñhisiyā, bhikkhave, vedanāya sārotiādīsu vedanādīnaṃ pubbuḷādīhi evaṃ sadisatā veditabbā. Yathā hi pubbuḷo asāro evaṃ vedanāpi. Yathā ca so abalo agayhūpago, na sakkā taṃ gahetvā phalakaṃ vā āsanaṃ vā kātuṃ, gahitopi bhijjateva, evaṃ vedanāpi abalā agayhūpagā, na sakkā niccāti vā dhuvāti vā gahetuṃ, gahitāpi na tathā tiṭṭhati, evaṃ agayhūpagatāyapi vedanā pubbuḷasadisā. Yathā pana tasmiṃ tasmiṃ udakabindumhi pubbuḷo uppajjati ceva bhijjati ca, na ciraṭṭhitiko hoti, evaṃ vedanāpi uppajjati ceva bhijjati ca, na ciraṭṭhitikā hoti. Ekaccharakkhaṇe koṭisatasahassasaṅkhā uppajjitvā nirujjhati. Yathā ca pubbuḷo udakatalaṃ, udakabinduṃ, udakajallaṃ, saṅkaḍḍhitvā puṭaṃ katvā gahaṇavātañcāti cattāri kāraṇāni paṭicca uppajjati, evaṃ vedanāpi vatthuṃ ārammaṇaṃ kilesajallaṃ phassasaṅghaṭṭanañcāti cattāri kāraṇāni paṭicca uppajjati. Evampi vedanā pubbuḷasadisā.
ಸಞ್ಞಾಪಿ ಅಸಾರಕಟ್ಠೇನ ಮರೀಚಿಸದಿಸಾ। ತಥಾ ಅಗಯ್ಹೂಪಗಟ್ಠೇನ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಿವಿತುಂ ವಾ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ವಾ ಭಾಜನಂ ವಾ ಪೂರೇತುಂ। ಅಪಿಚ ಯಥಾ ಮರೀಚಿ ವಿಪ್ಫನ್ದತಿ, ಸಞ್ಜಾತೂಮಿವೇಗಾ ವಿಯ ಖಾಯತಿ, ಏವಂ ನೀಲಸಞ್ಞಾದಿಭೇದಾ ಸಞ್ಞಾಪಿ ನೀಲಾದಿಅನುಭವನತ್ಥಾಯ ಫನ್ದತಿ ವಿಪ್ಫನ್ದತಿ। ಯಥಾ ಚ ಮರೀಚಿ ಮಹಾಜನಂ ವಿಪ್ಪಲಮ್ಭೇತಿ ‘‘ಪುಣ್ಣವಾಪಿ ವಿಯ ಪುಣ್ಣನದೀ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವದಾಪೇತಿ, ಏವಂ ಸಞ್ಞಾಪಿ ವಿಪ್ಪಲಮ್ಭೇತಿ, ‘‘ಇದಂ ನೀಲಕಂ ಸುಭಂ ಸುಖಂ ನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವದಾಪೇತಿ। ಪೀತಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏವಂ ಸಞ್ಞಾ ವಿಪ್ಪಲಮ್ಭನೇನಾಪಿ ಮರೀಚಿಸದಿಸಾ।
Saññāpi asārakaṭṭhena marīcisadisā. Tathā agayhūpagaṭṭhena. Na hi sakkā taṃ gahetvā pivituṃ vā nhāyituṃ vā bhājanaṃ vā pūretuṃ. Apica yathā marīci vipphandati, sañjātūmivegā viya khāyati, evaṃ nīlasaññādibhedā saññāpi nīlādianubhavanatthāya phandati vipphandati. Yathā ca marīci mahājanaṃ vippalambheti ‘‘puṇṇavāpi viya puṇṇanadī viya dissatī’’ti vadāpeti, evaṃ saññāpi vippalambheti, ‘‘idaṃ nīlakaṃ subhaṃ sukhaṃ nicca’’nti vadāpeti. Pītakādīsupi eseva nayo. Evaṃ saññā vippalambhanenāpi marīcisadisā.
ಅಕುಕ್ಕುಕಜಾತನ್ತಿ ಅನ್ತೋ ಅಸಞ್ಜಾತಘನದಣ್ಡಕಂ। ಸಙ್ಖಾರಾಪಿ ಅಸಾರಕಟ್ಠೇನ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧಸದಿಸಾ, ತಥಾ ಅಗಯ್ಹೂಪಗಟ್ಠೇನ । ಯಥೇವ ಹಿ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಗೋಪಾನಸಿಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಉಪನೇತುಂ, ಉಪನೀತಮ್ಪಿ ನ ತಥಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಙ್ಖಾರಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಗಹೇತುಂ, ಗಹಿತಾಪಿ ನ ತಥಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಬಹುಪತ್ತವಟ್ಟಿಸಮೋಧಾನೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೋ ಬಹುಧಮ್ಮಸಮೋಧಾನೋ। ಯಥಾ ಚ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧೋ ನಾನಾಲಕ್ಖಣೋ। ಅಞ್ಞೋಯೇವ ಹಿ ಬಾಹಿರಾಯ ಪತ್ತವಟ್ಟಿಯಾ ವಣ್ಣೋ, ಅಞ್ಞೋ ತತೋ ಅಬ್ಭನ್ತರಅಬ್ಭನ್ತರಾನಂ, ಏವಮೇವ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೇಪಿ ಅಞ್ಞದೇವ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ, ಅಞ್ಞಾ ಚೇತನಾದೀನಂ, ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೋವ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೋ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧಸದಿಸೋ।
Akukkukajātanti anto asañjātaghanadaṇḍakaṃ. Saṅkhārāpi asārakaṭṭhena kadalikkhandhasadisā, tathā agayhūpagaṭṭhena . Yatheva hi kadalikkhandhato kiñci gahetvā na sakkā gopānasiādīnaṃ atthāya upanetuṃ, upanītampi na tathā hoti, evaṃ saṅkhārāpi na sakkā niccādivasena gahetuṃ, gahitāpi na tathā honti. Yathā ca kadalikkhandho bahupattavaṭṭisamodhāno hoti, evaṃ saṅkhārakkhandho bahudhammasamodhāno. Yathā ca kadalikkhandho nānālakkhaṇo. Aññoyeva hi bāhirāya pattavaṭṭiyā vaṇṇo, añño tato abbhantaraabbhantarānaṃ, evameva saṅkhārakkhandhepi aññadeva phassassa lakkhaṇaṃ, aññā cetanādīnaṃ, samodhānetvā pana saṅkhārakkhandhova vuccatīti evampi saṅkhārakkhandho kadalikkhandhasadiso.
ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋತಿ ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾ ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ಚಾತಿ ದ್ವೀಹಿ ಚಕ್ಖೂಹಿ ಚಕ್ಖುಮಾ। ಮಂಸಚಕ್ಖುಮ್ಪಿ ಹಿಸ್ಸ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ವಟ್ಟತಿ ಅಪಗತಪಟಲಪಿಳಕಂ, ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುಮ್ಪಿ ಅಸಾರಭಾವದಸ್ಸನಸಮತ್ಥಂ। ವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ ಅಸಾರಕಟ್ಠೇನ ಮಾಯಾಸದಿಸಂ, ತಥಾ ಅಗಯ್ಹೂಪಗಟ್ಠೇನ। ಯಥಾ ಚ ಮಾಯಾ ಇತ್ತರಾ ಲಹುಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಏವಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ತಞ್ಹಿ ತತೋಪಿ ಇತ್ತರತರಞ್ಚೇವ ಲಹುಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನತರಞ್ಚ। ತೇನೇವ ಹಿ ಚಿತ್ತೇನ ಪುರಿಸೋ ಆಗತೋ ವಿಯ ಗತೋ ವಿಯ ಠಿತೋ ವಿಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞದೇವ ಚ ಆಗಮನಕಾಲೇ ಚಿತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಂ ಗಮನಕಾಲಾದೀಸು। ಏವಮ್ಪಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮಾಯಾಸದಿಸಂ। ಮಾಯಾ ಚ ಮಹಾಜನಂ ವಞ್ಚೇತಿ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿದೇವ ‘‘ಇದಂ ಸುವಣ್ಣಂ ರಜತಂ ಮುತ್ತಾ’’ತಿ ಗಾಹಾಪೇತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ ಮಹಾಜನಂ ವಞ್ಚೇತಿ। ತೇನೇವ ಹಿ ಚಿತ್ತೇನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಿಯ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಿಯ ಠಿತಂ ವಿಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ಗಾಹಾಪೇತಿ। ಅಞ್ಞದೇವ ಚ ಆಗಮನೇ ಚಿತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಂ ಗಮನಾದೀಸು। ಏವಮ್ಪಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮಾಯಾಸದಿಸಂ।
Cakkhumā purisoti maṃsacakkhunā ceva paññācakkhunā cāti dvīhi cakkhūhi cakkhumā. Maṃsacakkhumpi hissa parisuddhaṃ vaṭṭati apagatapaṭalapiḷakaṃ, paññācakkhumpi asārabhāvadassanasamatthaṃ. Viññāṇampi asārakaṭṭhena māyāsadisaṃ, tathā agayhūpagaṭṭhena. Yathā ca māyā ittarā lahupaccupaṭṭhānā, evaṃ viññāṇaṃ. Tañhi tatopi ittaratarañceva lahupaccupaṭṭhānatarañca. Teneva hi cittena puriso āgato viya gato viya ṭhito viya nisinno viya hoti. Aññadeva ca āgamanakāle cittaṃ, aññaṃ gamanakālādīsu. Evampi viññāṇaṃ māyāsadisaṃ. Māyā ca mahājanaṃ vañceti, yaṃkiñcideva ‘‘idaṃ suvaṇṇaṃ rajataṃ muttā’’ti gāhāpeti, viññāṇampi mahājanaṃ vañceti. Teneva hi cittena āgacchantaṃ viya gacchantaṃ viya ṭhitaṃ viya nisinnaṃ viya katvā gāhāpeti. Aññadeva ca āgamane cittaṃ, aññaṃ gamanādīsu. Evampi viññāṇaṃ māyāsadisaṃ.
ಭೂರಿಪಞ್ಞೇನಾತಿ ಸಣ್ಹಪಞ್ಞೇನ ಚೇವ ವಿಪುಲವಿತ್ಥತಪಞ್ಞೇನ ಚ। ಆಯೂತಿ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಉಸ್ಮಾತಿ ಕಮ್ಮಜತೇಜೋಧಾತು। ಪರಭತ್ತನ್ತಿ ನಾನಾವಿಧಾನಂ ಕಿಮಿಗಣಾದೀನಂ ಭತ್ತಂ ಹುತ್ವಾ। ಏತಾದಿಸಾಯಂ ಸನ್ತಾನೋತಿ ಏತಾದಿಸೀ ಅಯಂ ಪವೇಣೀ ಮತಕಸ್ಸ ಯಾವ ಸುಸಾನಾ ಘಟ್ಟೀಯತೀತಿ। ಮಾಯಾಯಂ ಬಾಲಲಾಪಿನೀತಿ ಯ್ವಾಯಂ ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧೋ ನಾಮ, ಅಯಂ ಬಾಲಮಹಾಜನಲಪಾಪನಿಕಮಾಯಾ ನಾಮ। ವಧಕೋತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅಯಂ ಖನ್ಧಸಙ್ಖಾತೋ ವಧಕೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಘಾತನೇನಪಿ, ಖನ್ಧೇಸು ಸತಿ ವಧೋ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿಪಿ। ಏಕಾ ಹಿ ಪಥವೀಧಾತು ಭಿಜ್ಜಮಾನಾ ಸೇಸಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾವ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಥಾ ಆಪೋಧಾತುಆದಯೋ। ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ ಚ ಭಿಜ್ಜಮಾನೋ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧೇ ಗಹೇತ್ವಾವ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಥಾ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧೇಸು ವೇದನಾದಯೋ ಸಞ್ಞಾದಿಕೇ। ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಚೇತೇ ವತ್ಥುರೂಪನ್ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವಧನೇನೇತ್ಥ ವಧಕತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಖನ್ಧೇಸು ಪನ ಸತಿ ವಧಬನ್ಧನಚ್ಛೇದಾದೀನಿ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ, ಏವಂ ಏತೇಸು ಸತಿ ವಧಭಾವತೋಪಿ ವಧಕತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಬ್ಬಸಂಯೋಗನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ದಸವಿಧಮ್ಪಿ ಸಂಯೋಜನಂ। ಅಚ್ಚುತಂ ಪದನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ತತಿಯಂ।
Bhūripaññenāti saṇhapaññena ceva vipulavitthatapaññena ca. Āyūti jīvitindriyaṃ. Usmāti kammajatejodhātu. Parabhattanti nānāvidhānaṃ kimigaṇādīnaṃ bhattaṃ hutvā. Etādisāyaṃ santānoti etādisī ayaṃ paveṇī matakassa yāva susānā ghaṭṭīyatīti. Māyāyaṃ bālalāpinīti yvāyaṃ viññāṇakkhandho nāma, ayaṃ bālamahājanalapāpanikamāyā nāma. Vadhakoti dvīhi kāraṇehi ayaṃ khandhasaṅkhāto vadhako aññamaññaghātanenapi, khandhesu sati vadho paññāyatītipi. Ekā hi pathavīdhātu bhijjamānā sesadhātuyo gahetvāva bhijjati, tathā āpodhātuādayo. Rūpakkhandho ca bhijjamāno arūpakkhandhe gahetvāva bhijjati, tathā arūpakkhandhesu vedanādayo saññādike. Cattāropi cete vatthurūpanti evaṃ aññamaññavadhanenettha vadhakatā veditabbā. Khandhesu pana sati vadhabandhanacchedādīni sambhavanti, evaṃ etesu sati vadhabhāvatopi vadhakatā veditabbā. Sabbasaṃyoganti sabbaṃ dasavidhampi saṃyojanaṃ. Accutaṃ padanti nibbānaṃ. Tatiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಫೇಣಪಿಣ್ಡೂಪಮಸುತ್ತಂ • 3. Pheṇapiṇḍūpamasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ಫೇಣಪಿಣ್ಡೂಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā
