Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൩. ഫേണപിണ്ഡൂപമസുത്തവണ്ണനാ
3. Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā
൯൫. കേനചി കാരണേന യുജ്ഝിത്വാ ഗഹേതും ന സക്കാതി അയുജ്ഝാ നാമ. നിവത്തനട്ഠാനേതി ഉദകപ്പവാഹസ്സ നിവത്തിതട്ഠാനേ.
95. Kenaci kāraṇena yujjhitvā gahetuṃ na sakkāti ayujjhā nāma. Nivattanaṭṭhāneti udakappavāhassa nivattitaṭṭhāne.
അനുസോതാഗമനേതി അനുസോതം ആഗമനഹേതു, ‘‘അനുസോതാഗമനേനാ’’തി വാ പാഠോ. അനുപുബ്ബേന പവഡ്ഢിത്വാതി തത്ഥ തത്ഥ ഉട്ഠിതാനം ഖുദ്ദകമഹന്താനം ഫേണപിണ്ഡാനം സംസഗ്ഗേന പകാരതോ വുദ്ധിം പത്വാ. ആവഹേയ്യാതി ആനേത്വാ വഹേയ്യ. കാരണേന ഉപപരിക്ഖേയ്യാതി ഞാണേന വീമംസേയ്യ. ‘‘സാരോ നാമ കിം ഭവേയ്യാ’’തി വത്വാ സബ്ബസോ തദഭാവം ദസ്സേന്തോ ‘‘വിലീയിത്വാ വിദ്ധംസേയ്യേവാ’’തി ആഹ. തേന രൂപമ്പി നിസ്സാരതായ ഭിജ്ജതേവാതി ദസ്സേതി. യഥാ ഹി അനിച്ചതായ അസാരതാസിദ്ധി, ഏവം അസാരതായപി അനിച്ചതാസിദ്ധീതി അനിച്ചതായ ഏവ നിച്ചസാരം ഥിരഭാവസാരം ധുവസാരം സാമീനിവാസീകാരകഭൂതസ്സ അത്തനോ വസേ പവത്തനമ്പേത്ഥ നത്ഥീതി ആഹ ‘‘രൂപമ്പി…പേ॰… നിസ്സാരമേവാ’’തി. സോതി ഫേണപിണ്ഡോ. ഗഹിതോപി ഉപായേന തമത്ഥം ന സാധേതി അനരഹത്താ. അനേകസന്ധിഘടിതോ തഥാ തഥാ ഘടിതോ ഹുത്വാ.
Anusotāgamaneti anusotaṃ āgamanahetu, ‘‘anusotāgamanenā’’ti vā pāṭho. Anupubbena pavaḍḍhitvāti tattha tattha uṭṭhitānaṃ khuddakamahantānaṃ pheṇapiṇḍānaṃ saṃsaggena pakārato vuddhiṃ patvā. Āvaheyyāti ānetvā vaheyya. Kāraṇena upaparikkheyyāti ñāṇena vīmaṃseyya. ‘‘Sāro nāma kiṃ bhaveyyā’’ti vatvā sabbaso tadabhāvaṃ dassento ‘‘vilīyitvā viddhaṃseyyevā’’ti āha. Tena rūpampi nissāratāya bhijjatevāti dasseti. Yathā hi aniccatāya asāratāsiddhi, evaṃ asāratāyapi aniccatāsiddhīti aniccatāya eva niccasāraṃ thirabhāvasāraṃ dhuvasāraṃ sāmīnivāsīkārakabhūtassa attano vase pavattanampettha natthīti āha ‘‘rūpampi…pe… nissāramevā’’ti. Soti pheṇapiṇḍo. Gahitopi upāyena tamatthaṃ na sādheti anarahattā. Anekasandhighaṭito tathā tathā ghaṭito hutvā.
ബ്യാമമത്തമ്പി ഏതരഹി മനുസ്സാനം വസേന. അവസ്സമേവ ഭിജ്ജതി തരങ്ഗബ്ഭാഹതം ഹുത്വാ.
Byāmamattampi etarahi manussānaṃ vasena. Avassameva bhijjati taraṅgabbhāhataṃ hutvā.
തസ്മിം തസ്മിം ഉദകബിന്ദുമ്ഹി പതിതേ. ഉദകതലന്തി ഉദകപിട്ഠിം. അഞ്ഞതോ പതന്തം ഉദകബിന്ദും. ഉദകജല്ലന്തി സന്താനകം ഹുത്വാ ഠിതം ഉദകമലം. തഞ്ഹി സംകഡ്ഢിത്വാ തതോ ഉദകം പുടം കരോതി, തസ്മിം പുടേ പുബ്ബുളസമഞ്ഞാ. വത്ഥുന്തി ചക്ഖാദിവത്ഥും. ആരമ്മണന്തി രൂപാദിആരമ്മണം. കിലേസജല്ലന്തി പുരിമസിദ്ധം, പടിലബ്ഭമാനം വാ കിലേസമലം. ഫസ്സസങ്ഘട്ടനന്തി ഫസ്സസമോധാനം. പുബ്ബുളസദിസാ മുഹുത്തരമണീയതായ. യസ്മാ ഘമ്മകാലേ സൂരിയാതപസന്താപാഭിനിബ്ബത്തരസ്മിജാലനിപാതേ താദിസേ ഭൂമിപദേസേ ഇതോ ചിതോ സമുഗ്ഗതവാതവേഗസമുദ്ധടവിരുള്ഹസങ്ഖാതേസു പരിബ്ഭമന്തേസു അണുപരമാണുതജ്ജാരിപ്പകാരേസു ഭൂതസങ്ഘാതേസു മരീചിസമഞ്ഞാ, തസ്മാ സബ്ബസോ സാരവിരഹിതാതി വുത്തം ‘‘സഞ്ഞാപി അസാരകട്ഠേന മരീചിസദിസാ’’തി. യസ്മാ ച പസ്സന്താനം യേഭുയ്യേന ഉദകാകാരേന ഖായതി, തസ്മാ ‘‘ഗഹേത്വാ പിവിതും വാ’’തിആദി വുത്തം. നീലാദിഅനുഭവനത്ഥായാതി നീലാദിആരമ്മണസ്സ അനുഭവനത്ഥായ. ഫന്ദതീതി ഫന്ദനാകാരപ്പത്താ വിയ ഹോതി അപ്പഹീനതണ്ഹസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ. വിപ്പലമ്ഭേതി അപ്പഹീനവിപല്ലാസം പുഗ്ഗലം. തേനാഹ ‘‘ഇദം നീലക’’ന്തിആദി. സഞ്ഞാവിപല്ലാസതോ ഹി ചിത്തവിപല്ലാസോ, തതോ ദിട്ഠിവിപല്ലാസോതി. വിപ്പലമ്ഭനേനാതി വിപ്പകാരവസേനേവ ആരമ്മണസ്സ ലമ്ഭനേന. വിപ്പകാരവസേന ഹി ഏതം ലമ്ഭനം, യദിദം അനുദകമേവ ഉദകം കത്വാ ദസ്സനം അനഗരമേവ നഗരം കത്വാ ഗന്ധബ്ബനാടകാദിദസ്സനം.
Tasmiṃ tasmiṃ udakabindumhi patite. Udakatalanti udakapiṭṭhiṃ. Aññato patantaṃ udakabinduṃ. Udakajallanti santānakaṃ hutvā ṭhitaṃ udakamalaṃ. Tañhi saṃkaḍḍhitvā tato udakaṃ puṭaṃ karoti, tasmiṃ puṭe pubbuḷasamaññā. Vatthunti cakkhādivatthuṃ. Ārammaṇanti rūpādiārammaṇaṃ. Kilesajallanti purimasiddhaṃ, paṭilabbhamānaṃ vā kilesamalaṃ. Phassasaṅghaṭṭananti phassasamodhānaṃ. Pubbuḷasadisā muhuttaramaṇīyatāya. Yasmā ghammakāle sūriyātapasantāpābhinibbattarasmijālanipāte tādise bhūmipadese ito cito samuggatavātavegasamuddhaṭaviruḷhasaṅkhātesu paribbhamantesu aṇuparamāṇutajjārippakāresu bhūtasaṅghātesu marīcisamaññā, tasmā sabbaso sāravirahitāti vuttaṃ ‘‘saññāpi asārakaṭṭhena marīcisadisā’’ti. Yasmā ca passantānaṃ yebhuyyena udakākārena khāyati, tasmā ‘‘gahetvā pivituṃ vā’’tiādi vuttaṃ. Nīlādianubhavanatthāyāti nīlādiārammaṇassa anubhavanatthāya. Phandatīti phandanākārappattā viya hoti appahīnataṇhassa puggalassa. Vippalambheti appahīnavipallāsaṃ puggalaṃ. Tenāha ‘‘idaṃ nīlaka’’ntiādi. Saññāvipallāsato hi cittavipallāso, tato diṭṭhivipallāsoti. Vippalambhanenāti vippakāravaseneva ārammaṇassa lambhanena. Vippakāravasena hi etaṃ lambhanaṃ, yadidaṃ anudakameva udakaṃ katvā dassanaṃ anagarameva nagaraṃ katvā gandhabbanāṭakādidassanaṃ.
കുക്കുകം വുച്ചതി കദലിക്ഖന്ധസ്സ സബ്ബപത്തവട്ടീനം അബ്ഭന്തരേ ദണ്ഡകന്തി ആഹ ‘‘അകുക്കുകജാതന്തി അന്തോ അസഞ്ജാതഘനദണ്ഡക’’ന്തി. ന തഥാ ഹോതീതി യദത്ഥായ ഉപനീതം, തദത്ഥായ ന ഹോതി. നാനാലക്ഖണോതി നാനാസഭാവോ. സങ്ഖാരക്ഖന്ധോവാതി ഏകോ സങ്ഖാരക്ഖന്ധോത്വേവ വുച്ചതി.
Kukkukaṃ vuccati kadalikkhandhassa sabbapattavaṭṭīnaṃ abbhantare daṇḍakanti āha ‘‘akukkukajātanti anto asañjātaghanadaṇḍaka’’nti. Na tathā hotīti yadatthāya upanītaṃ, tadatthāya na hoti. Nānālakkhaṇoti nānāsabhāvo. Saṅkhārakkhandhovāti eko saṅkhārakkhandhotveva vuccati.
അസ്സാതി പുരിസസ്സ. അപഗതപടലപിളകന്തി അപഗതപടലദോസഞ്ചേവ അപഗതപിളകദോസഞ്ച. അസാരഭാവദസ്സനസമത്ഥന്തി അസാരസ്സ അസാരഭാവദസ്സനസമത്ഥം. ഇത്തരാതി പരിത്തകാലാ, ന ചിരട്ഠിതികാ. തേനാഹ ‘‘ലഹുപച്ചുപട്ഠാനാ’’തി. അഞ്ഞദേവ ച ആഗമനകാലേ ചിത്തന്തി ഇദഞ്ച ഓളാരികവസേനേവ വുത്തം. തഥാ ഹി ഏകച്ഛരക്ഖണേ അനേകകോടിസതസഹസ്സസങ്ഖാനി ചിത്താനി ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുജ്ഝന്തി. മായായ ദസ്സിതം രൂപം മായാതി വുത്തം. യംകിഞ്ചിദേവ കപാലിട്ഠകപാസാണവാലികാദിം. വഞ്ചേതീതി അസുവണ്ണമേവ സുവണ്ണന്തി, അമുത്തമേവ മുത്താതിആദിനാ വഞ്ചേതി. നനു ച സഞ്ഞാപി മരീചി വിയ വിപ്പലമ്ഭേതി വഞ്ചേതി, ഇദമ്പി വിഞ്ഞാണം മായാ വിയ വഞ്ചേതീതി കോ ഇമേസം വിസേസോതി? വചനത്ഥോ നേസം സാധാരണോ. തഥാപി സഞ്ഞാ അനുദകംയേവ ഉദകം കത്വാ ഗാഹാപേന്തീ, അപുരിസഞ്ഞേവ പുരിസം കത്വാ ഗാഹാപേന്തീ വിപ്പലമ്ഭനവസേന അപ്പവിസയാ, വിഞ്ഞാണം പന യം കിഞ്ചി അതംസഭാവം തം കത്വാ ദസ്സേന്തീ മായാ വിയ മഹാവിസയാ. തേനാഹ ‘‘യംകിഞ്ചിദേവാ’’തിആദി. ഏവമ്പീതി അതിവിയ ലഹുപരിവത്തിഭാവേനപി മായാസദിസന്തി.
Assāti purisassa. Apagatapaṭalapiḷakanti apagatapaṭaladosañceva apagatapiḷakadosañca. Asārabhāvadassanasamatthanti asārassa asārabhāvadassanasamatthaṃ. Ittarāti parittakālā, na ciraṭṭhitikā. Tenāha ‘‘lahupaccupaṭṭhānā’’ti. Aññadeva ca āgamanakāle cittanti idañca oḷārikavaseneva vuttaṃ. Tathā hi ekaccharakkhaṇe anekakoṭisatasahassasaṅkhāni cittāni uppajjitvā nirujjhanti. Māyāya dassitaṃ rūpaṃ māyāti vuttaṃ. Yaṃkiñcideva kapāliṭṭhakapāsāṇavālikādiṃ. Vañcetīti asuvaṇṇameva suvaṇṇanti, amuttameva muttātiādinā vañceti. Nanu ca saññāpi marīci viya vippalambheti vañceti, idampi viññāṇaṃ māyā viya vañcetīti ko imesaṃ visesoti? Vacanattho nesaṃ sādhāraṇo. Tathāpi saññā anudakaṃyeva udakaṃ katvā gāhāpentī, apurisaññeva purisaṃ katvā gāhāpentī vippalambhanavasena appavisayā, viññāṇaṃ pana yaṃ kiñci ataṃsabhāvaṃ taṃ katvā dassentī māyā viya mahāvisayā. Tenāha ‘‘yaṃkiñcidevā’’tiādi. Evampīti ativiya lahuparivattibhāvenapi māyāsadisanti.
ദേസിതാതി ഏവം ദേസിതാ ഫേണപിണ്ഡാദിഉപമാഹി.
Desitāti evaṃ desitā pheṇapiṇḍādiupamāhi.
ഭൂരി വുച്ചതി പഥവീ, സണ്ഹട്ഠേന വിപുലട്ഠേന ച ഭൂരിസദിസപഞ്ഞതായ ഭൂരിപഞ്ഞോ. തേനാഹ ‘‘സണ്ഹപഞ്ഞേന ചേവാ’’തിആദി. കിമിഗണാദീനന്തി ആദി-സദ്ദേന അനേകഗിജ്ഝാദികേ സങ്ഗണ്ഹാതി. പവേണീതി ധമ്മപബന്ധോ. ബാലലാപിനീ ‘‘അഹം മമാ’’തിആദിനാ. സേസധാതുയോ ഗഹേത്വാവ ഭിജ്ജതി ഏകുപ്പാദേകനിരോധത്താ, വത്ഥുരൂപനിസ്സയപച്ചയത്താ ‘‘അയ’’ന്തി ന വിസും ഗഹിതം. വധഭാവതോതി വധസ്സ മരണസ്സ അത്ഥിഭാവതോ. സരണന്തി പടിസരണം.
Bhūri vuccati pathavī, saṇhaṭṭhena vipulaṭṭhena ca bhūrisadisapaññatāya bhūripañño. Tenāha ‘‘saṇhapaññena cevā’’tiādi. Kimigaṇādīnanti ādi-saddena anekagijjhādike saṅgaṇhāti. Paveṇīti dhammapabandho. Bālalāpinī ‘‘ahaṃ mamā’’tiādinā. Sesadhātuyo gahetvāva bhijjati ekuppādekanirodhattā, vatthurūpanissayapaccayattā ‘‘aya’’nti na visuṃ gahitaṃ. Vadhabhāvatoti vadhassa maraṇassa atthibhāvato. Saraṇanti paṭisaraṇaṃ.
ഫേണപിണ്ഡൂപമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൩. ഫേണപിണ്ഡൂപമസുത്തം • 3. Pheṇapiṇḍūpamasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. ഫേണപിണ്ഡൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 3. Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā