| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๔๐. ปิลินฺทวจฺฉวโคฺค
40. Pilindavacchavaggo
๑. ปิลินฺทวจฺฉเตฺถรอปทานวณฺณนา
1. Pilindavacchattheraapadānavaṇṇanā
จตฺตาลีสมวเคฺค อปทาเน นคเร หํสวติยาติอาทิกํ อายสฺมโต ปิลินฺทวจฺฉเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร โทวาริกกุเล นิพฺพโตฺต มหทฺธโน มหาโภโค อโหสิฯ โส โกฎิสนฺนิจิตธนราสิํ โอโลเกตฺวา รโห นิสิโนฺน ‘‘อิมํ สพฺพธนํ มยา สมฺมา คเหตฺวา คนฺตุํ วฎฺฎตี’’ติ จิเนฺตตฺวา ‘‘พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส สพฺพปริกฺขารทานํ ทาตุํ วฎฺฎตี’’ติ สนฺนิฎฺฐานํ กตฺวา ฉตฺตสตสหสฺสํ อาทิํ กตฺวา สพฺพปริโภคปริกฺขารานิปิ สตสหสฺสวเสน กาเรตฺวา ปทุมุตฺตรํ ภควนฺตํ นิมเนฺตตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส มหาทานํ อทาสิฯ เอวํ สตฺตาหํ ทานํ ทตฺวา ปริโยสานทิวเส นิพฺพานาธิคมํ ปเตฺถตฺวา ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา ชีวิตปริโยสาเน เทวโลเก นิพฺพโตฺต ฉ กามาวจเร ทิพฺพสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุเสฺสสุ จ จกฺกวตฺติอาทิสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท พฺราหฺมณกุเล นิพฺพโตฺต สพฺพสิเปฺปสุ นิปฺผตฺติํ ปโตฺต โคตฺตวเสน ปิลินฺทวโจฺฉติ ปากโฎ อโหสิฯ
Cattālīsamavagge apadāne nagare haṃsavatiyātiādikaṃ āyasmato pilindavacchattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare dovārikakule nibbatto mahaddhano mahābhogo ahosi. So koṭisannicitadhanarāsiṃ oloketvā raho nisinno ‘‘imaṃ sabbadhanaṃ mayā sammā gahetvā gantuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā ‘‘buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sabbaparikkhāradānaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti sanniṭṭhānaṃ katvā chattasatasahassaṃ ādiṃ katvā sabbaparibhogaparikkhārānipi satasahassavasena kāretvā padumuttaraṃ bhagavantaṃ nimantetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ adāsi. Evaṃ sattāhaṃ dānaṃ datvā pariyosānadivase nibbānādhigamaṃ patthetvā yāvajīvaṃ puññāni katvā jīvitapariyosāne devaloke nibbatto cha kāmāvacare dibbasampattiyo anubhavitvā manussesu ca cakkavattiādisampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde brāhmaṇakule nibbatto sabbasippesu nipphattiṃ patto gottavasena pilindavacchoti pākaṭo ahosi.
๑. โส เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฎิลทฺธสโทฺธ ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา หุตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต อุทานวเสน ตํ ปกาเสโนฺต นคเร หํสวติยาติอาทิมาหฯ ตสฺสโตฺถ เหฎฺฐา วุโตฺตวฯ อาสิํ โทวาริโก อหนฺติ อหํ หํสวตีนคเร รโญฺญ เคหทฺวาเร ทฺวารปาลโก อาสิํ อโหสินฺติ อโตฺถฯ อโกฺขภํ อมิตํ โภคนฺติ รโญฺญ วลฺลภตฺตา อเญฺญหิ โขเภตุํ จาเลตุํ อสกฺกุเณยฺยํ อมิตํ อปริมาณโภคํ ธนํ มม ฆเร สนฺนิจิตํ ราสีกตํ อโหสีติ อโตฺถฯ
1. So ekadivasaṃ satthu santike dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā nacirasseva arahā hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto udānavasena taṃ pakāsento nagare haṃsavatiyātiādimāha. Tassattho heṭṭhā vuttova. Āsiṃ dovāriko ahanti ahaṃ haṃsavatīnagare rañño gehadvāre dvārapālako āsiṃ ahosinti attho. Akkhobhaṃ amitaṃ bhoganti rañño vallabhattā aññehi khobhetuṃ cāletuṃ asakkuṇeyyaṃ amitaṃ aparimāṇabhogaṃ dhanaṃ mama ghare sannicitaṃ rāsīkataṃ ahosīti attho.
๓. พหู เมธิคตา โภคาติ อเนกา โภคา เม มยา อธิคตา ปตฺตา ปฎิลทฺธาติ อโตฺถ ฯ สตฺถวาสิอาทีนํ ปริกฺขารานํ นามานิ นยานุโยเคน สุวิเญฺญยฺยานิฯ ปริกฺขารทานานิสํสานิ จ สุวิเญฺญยฺยาเนวาติฯ
3.Bahū medhigatā bhogāti anekā bhogā me mayā adhigatā pattā paṭiladdhāti attho . Satthavāsiādīnaṃ parikkhārānaṃ nāmāni nayānuyogena suviññeyyāni. Parikkhāradānānisaṃsāni ca suviññeyyānevāti.
ปิลินฺทวจฺฉเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Pilindavacchattheraapadānavaṇṇanā samattā.
ทุติยตติยจตุตฺถปญฺจมาปทานานิ อุตฺตานาเนวาติฯ
Dutiyatatiyacatutthapañcamāpadānāni uttānānevāti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑. ปิลินฺทวจฺฉเตฺถรอปทานํ • 1. Pilindavacchattheraapadānaṃ
