| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi |
၆. ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာ
6. Piṇḍacārikavattakathā
၃၆၅. တေန ခော ပန သမယေန ပိဏ္ဍစာရိကာ ဘိက္ခူ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပာရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ, အသလ္လက္ခေတ္ဝာပိ နိဝေသနံ ပဝိသန္တိ, အသလ္လက္ခေတ္ဝာပိ နိက္ခမန္တိ, အတိသဟသာပိ ပဝိသန္တိ, အတိသဟသာပိ နိက္ခမန္တိ, အတိဒူရေပိ တိဋ္ဌန္တိ, အစ္စာသန္နေပိ တိဋ္ဌန္တိ, အတိစိရမ္ပိ တိဋ္ဌန္တိ, အတိလဟုမ္ပိ နိဝတ္တန္တိ။ အညတရောပိ ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု အသလ္လက္ခေတ္ဝာ နိဝေသနံ ပာဝိသိ။ သော စ ဒ္ဝာရံ မညမာနော အညတရံ ဩဝရကံ ပာဝိသိ။ တသ္မိမ္ပိ ဩဝရကေ ဣတ္ထီ နဂ္ဂာ ဥတ္တာနာ နိပန္နာ ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခော သော ဘိက္ခု တံ ဣတ္ထိံ နဂ္ဂံ ဥတ္တာနံ နိပန္နံ။ ဒိသ္ဝာန – ‘‘နယိဒံ ဒ္ဝာရံ, ဩဝရကံ ဣဒ’’န္တိ တမ္ဟာ ဩဝရကာ နိက္ခမိ။ အဒ္ဒသာ ခော တသ္သာ ဣတ္ထိယာ သာမိကော တံ ဣတ္ထိံ နဂ္ဂံ ဥတ္တာနံ နိပန္နံ။ ဒိသ္ဝာန – ‘‘ဣမိနာ မေ ဘိက္ခုနာ ပဇာပတီ ဒူသိတာ’’တိ တံ ဘိက္ခုံ ဂဟေတ္ဝာ အာကောဋေသိ။ အထ ခော သာ ဣတ္ထီ တေန သဒ္ဒေန ပဋိဗုဇ္ဈိတ္ဝာ တံ ပုရိသံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိသ္သ တ္ဝံ, အယ္ယ, ဣမံ ဘိက္ခုံ အာကောဋေသီ’’တိ? ‘‘ဣမိနာသိ တ္ဝံ ဘိက္ခုနာ ဒူသိတာ’’တိ? ‘‘နာဟံ, အယ္ယ, ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဒူသိတာ; အကာရကော သော ဘိက္ခူ’’တိ တံ ဘိက္ခုံ မုဉ္စာပေသိ။ အထ ခော သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ ပိဏ္ဍစာရိကာ ဘိက္ခူ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပာရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရိသ္သန္တိ, အသလ္လက္ခေတ္ဝာပိ နိဝေသနံ ပဝိသိသ္သန္တိ, အသလ္လက္ခေတ္ဝာပိ နိက္ခမိသ္သန္တိ, အတိသဟသာပိ ပဝိသိသ္သန္တိ, အတိသဟသာပိ နိက္ခမိသ္သန္တိ, အတိဒူရေပိ တိဋ္ဌိသ္သန္တိ, အစ္စာသန္နေပိ တိဋ္ဌိသ္သန္တိ, အတိစိရမ္ပိ တိဋ္ဌိသ္သန္တိ, အတိလဟုမ္ပိ နိဝတ္တိသ္သန္တီ’’တိ! အထ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ သစ္စံ ဘဂဝာတိ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတ္ဝာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
365. Tena kho pana samayena piṇḍacārikā bhikkhū dunnivatthā duppārutā anākappasampannā piṇḍāya caranti, asallakkhetvāpi nivesanaṃ pavisanti, asallakkhetvāpi nikkhamanti, atisahasāpi pavisanti, atisahasāpi nikkhamanti, atidūrepi tiṭṭhanti, accāsannepi tiṭṭhanti, aticirampi tiṭṭhanti, atilahumpi nivattanti. Aññataropi piṇḍacāriko bhikkhu asallakkhetvā nivesanaṃ pāvisi. So ca dvāraṃ maññamāno aññataraṃ ovarakaṃ pāvisi. Tasmimpi ovarake itthī naggā uttānā nipannā hoti. Addasā kho so bhikkhu taṃ itthiṃ naggaṃ uttānaṃ nipannaṃ. Disvāna – ‘‘nayidaṃ dvāraṃ, ovarakaṃ ida’’nti tamhā ovarakā nikkhami. Addasā kho tassā itthiyā sāmiko taṃ itthiṃ naggaṃ uttānaṃ nipannaṃ. Disvāna – ‘‘iminā me bhikkhunā pajāpatī dūsitā’’ti taṃ bhikkhuṃ gahetvā ākoṭesi. Atha kho sā itthī tena saddena paṭibujjhitvā taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘kissa tvaṃ, ayya, imaṃ bhikkhuṃ ākoṭesī’’ti? ‘‘Imināsi tvaṃ bhikkhunā dūsitā’’ti? ‘‘Nāhaṃ, ayya, iminā bhikkhunā dūsitā; akārako so bhikkhū’’ti taṃ bhikkhuṃ muñcāpesi. Atha kho so bhikkhu ārāmaṃ gantvā bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma piṇḍacārikā bhikkhū dunnivatthā duppārutā anākappasampannā piṇḍāya carissanti, asallakkhetvāpi nivesanaṃ pavisissanti, asallakkhetvāpi nikkhamissanti, atisahasāpi pavisissanti, atisahasāpi nikkhamissanti, atidūrepi tiṭṭhissanti, accāsannepi tiṭṭhissanti, aticirampi tiṭṭhissanti, atilahumpi nivattissantī’’ti! Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… saccaṃ kira, bhikkhave…pe… saccaṃ bhagavāti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –
၃၆၆. ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ပိဏ္ဍစာရိကာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ပညာပေသ္သာမိ ယထာ ပိဏ္ဍစာရိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ပိဏ္ဍစာရိကေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ – ‘ဣဒာနိ ဂာမံ ပဝိသိသ္သာမီ’တိ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝာသေတ္ဝာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတ္ဝာ သဂုဏံ ကတ္ဝာ သင္ဃာဋိယော ပာရုပိတ္ဝာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတ္ဝာ ဓောဝိတ္ဝာ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ သာဓုကံ အတရမာနေန ဂာမော ပဝိသိတဗ္ဗော။
366. ‘‘Tena hi, bhikkhave, piṇḍacārikānaṃ bhikkhūnaṃ vattaṃ paññāpessāmi yathā piṇḍacārikehi bhikkhūhi sammā vattitabbaṃ. Piṇḍacārikena, bhikkhave, bhikkhunā – ‘idāni gāmaṃ pavisissāmī’ti timaṇḍalaṃ paṭicchādentena parimaṇḍalaṃ nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā saguṇaṃ katvā saṅghāṭiyo pārupitvā gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā dhovitvā pattaṃ gahetvā sādhukaṃ ataramānena gāmo pavisitabbo.
‘‘သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ ။ သုသံဝုတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ အပ္ပသဒ္ဒေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ခမ္ဘကတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဩဂုဏ္ဌိတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။
‘‘Suppaṭicchannena antaraghare gantabbaṃ . Susaṃvutena antaraghare gantabbaṃ. Okkhittacakkhunā antaraghare gantabbaṃ. Na ukkhittakāya antaraghare gantabbaṃ. Na ujjagghikāya antaraghare gantabbaṃ. Appasaddena antaraghare gantabbaṃ. Na kāyappacālakaṃ antaraghare gantabbaṃ. Na bāhuppacālakaṃ antaraghare gantabbaṃ. Na sīsappacālakaṃ antaraghare gantabbaṃ. Na khambhakatena antaraghare gantabbaṃ. Na oguṇṭhitena antaraghare gantabbaṃ. Na ukkuṭikāya antaraghare gantabbaṃ.
‘‘နိဝေသနံ ပဝိသန္တေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ – ‘ဣမိနာ ပဝိသိသ္သာမိ, ဣမိနာ နိက္ခမိသ္သာမီ’တိ။ နာတိသဟသာ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ နာတိသဟသာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။ နာတိဒူရေ ဌာတဗ္ဗံ။ နာစ္စာသန္နေ ဌာတဗ္ဗံ။ နာတိစိရံ ဌာတဗ္ဗံ။ နာတိလဟုံ နိဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ဌိတကေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ – ‘ဘိက္ခံ ဒာတုကာမာ ဝာ အဒာတုကာမာ ဝာ’တိ။ သစေ ကမ္မံ ဝာ နိက္ခိပတိ, အာသနာ ဝာ ဝုဋ္ဌာတိ, ကဋစ္ဆုံ ဝာ ပရာမသတိ, ဘာဇနံ ဝာ ပရာမသတိ, ဌပေတိ 1 ဝာ – ဒာတုကာမသ္သာတိ 2 ဌာတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခာယ ဒိယ္ယမာနာယ ဝာမေန ဟတ္ထေန သင္ဃာဋိံ ဥစ္စာရေတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ပဏာမေတ္ဝာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဘိက္ခာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ န စ ဘိက္ခာဒာယိကာယ မုခံ ဥလ္လောကေတဗ္ဗံ 3။ သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ – ‘သူပံ ဒာတုကာမာ ဝာ အဒာတုကာမာ ဝာ’တိ။ သစေ ကဋစ္ဆုံ ဝာ ပရာမသတိ, ဘာဇနံ ဝာ ပရာမသတိ, ဌပေတိ ဝာ – ဒာတုကာမသ္သာတိ ဌာတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခာယ ဒိန္နာယ သင္ဃာဋိယာ ပတ္တံ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ သာဓုကံ အတရမာနေန နိဝတ္တိတဗ္ဗံ။
‘‘Nivesanaṃ pavisantena sallakkhetabbaṃ – ‘iminā pavisissāmi, iminā nikkhamissāmī’ti. Nātisahasā pavisitabbaṃ. Nātisahasā nikkhamitabbaṃ. Nātidūre ṭhātabbaṃ. Nāccāsanne ṭhātabbaṃ. Nāticiraṃ ṭhātabbaṃ. Nātilahuṃ nivattitabbaṃ. Ṭhitakena sallakkhetabbaṃ – ‘bhikkhaṃ dātukāmā vā adātukāmā vā’ti. Sace kammaṃ vā nikkhipati, āsanā vā vuṭṭhāti, kaṭacchuṃ vā parāmasati, bhājanaṃ vā parāmasati, ṭhapeti 4 vā – dātukāmassāti 5 ṭhātabbaṃ. Bhikkhāya diyyamānāya vāmena hatthena saṅghāṭiṃ uccāretvā dakkhiṇena hatthena pattaṃ paṇāmetvā ubhohi hatthehi pattaṃ paṭiggahetvā bhikkhā paṭiggahetabbā. Na ca bhikkhādāyikāya mukhaṃ ulloketabbaṃ 6. Sallakkhetabbaṃ – ‘sūpaṃ dātukāmā vā adātukāmā vā’ti. Sace kaṭacchuṃ vā parāmasati, bhājanaṃ vā parāmasati, ṭhapeti vā – dātukāmassāti ṭhātabbaṃ. Bhikkhāya dinnāya saṅghāṭiyā pattaṃ paṭicchādetvā sādhukaṃ ataramānena nivattitabbaṃ.
‘‘သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ သုသံဝုတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ အပ္ပသဒ္ဒေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ခမ္ဘကတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဩဂုဏ္ဌိတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ န ဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ပဌမံ ဂာမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, တေန အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပာဒောဒကံ ပာဒပီဌံ ပာဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, အဝက္ကာရပာတိ ဓောဝိတ္ဝာ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ, ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ ယော ပစ္ဆာ ဂာမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, သစေ ဟောတိ ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင္ခတိ, ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ။ နော စေ အာကင္ခတိ, အပ္ပဟရိတေ ဝာ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ, အပ္ပာဏကေ ဝာ ဥဒကေ ဩပိလာပေတဗ္ဗံ။ တေန အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ, ပာဒောဒကံ ပာဒပီဌံ ပာဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ, အဝက္ကာရပာတိ ဓောဝိတ္ဝာ ပဋိသာမေတဗ္ဗာ, ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ , ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပသ္သတိ ပာနီယဃဋံ ဝာ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝာ ဝစ္စဃဋံ ဝာ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ တေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစသ္သ ဟောတိ အဝိသယ္ဟံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတ္ဝာ ဟတ္ထဝိလင္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ, န စ တပ္ပစ္စယာ ဝာစာ ဘိန္ဒိတဗ္ဗာ။ ဣဒံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပိဏ္ဍစာရိကာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ ယထာ ပိဏ္ဍစာရိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ။
‘‘Suppaṭicchannena antaraghare gantabbaṃ. Susaṃvutena antaraghare gantabbaṃ. Okkhittacakkhunā antaraghare gantabbaṃ. Na ukkhittakāya antaraghare gantabbaṃ. Na ujjagghikāya antaraghare gantabbaṃ. Appasaddena antaraghare gantabbaṃ. Na kāyappacālakaṃ antaraghare gantabbaṃ. Na bāhuppacālakaṃ antaraghare gantabbaṃ. Na sīsappacālakaṃ antaraghare gantabbaṃ. Na khambhakatena antaraghare gantabbaṃ. Na oguṇṭhitena antaraghare gantabbaṃ. Na ukkuṭikāya antaraghare gantabbaṃ. Yo paṭhamaṃ gāmato piṇḍāya paṭikkamati, tena āsanaṃ paññapetabbaṃ, pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ upanikkhipitabbaṃ, avakkārapāti dhovitvā upaṭṭhāpetabbā, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetabbaṃ. Yo pacchā gāmato piṇḍāya paṭikkamati, sace hoti bhuttāvaseso, sace ākaṅkhati, bhuñjitabbaṃ . No ce ākaṅkhati, appaharite vā chaḍḍetabbaṃ, appāṇake vā udake opilāpetabbaṃ. Tena āsanaṃ uddharitabbaṃ, pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ paṭisāmetabbaṃ, avakkārapāti dhovitvā paṭisāmetabbā, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ paṭisāmetabbaṃ , bhattaggaṃ sammajjitabbaṃ. Yo passati pānīyaghaṭaṃ vā paribhojanīyaghaṭaṃ vā vaccaghaṭaṃ vā rittaṃ tucchaṃ tena upaṭṭhāpetabbaṃ. Sacassa hoti avisayhaṃ, hatthavikārena dutiyaṃ āmantetvā hatthavilaṅghakena upaṭṭhāpetabbaṃ, na ca tappaccayā vācā bhinditabbā. Idaṃ kho, bhikkhave, piṇḍacārikānaṃ bhikkhūnaṃ vattaṃ yathā piṇḍacārikehi bhikkhūhi sammā vattitabba’’nti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာ • Piṇḍacārikavattakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ • Piṇḍacārikavattakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Piṇḍacārikavattakathādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၆. ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာ • 6. Piṇḍacārikavattakathā
