| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၆. ပိဏ္ဍပာတမဟပ္ဖလပဉ္ဟော
6. Piṇḍapātamahapphalapañho
၆. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ဘာသိတမ္ပေတံ ဓမ္မသင္ဂီတိကာရကေဟိ ထေရေဟိ –
6. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ dhammasaṅgītikārakehi therehi –
‘‘‘စုန္ဒသ္သ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ၊ ကမ္မာရသ္သာတိ မေ သုတံ။
‘‘‘Cundassa bhattaṃ bhuñjitvā, kammārassāti me sutaṃ;
‘‘ပုန စ ဘဂဝတာ ဘဏိတံ ‘ဒ္ဝေမေ, အာနန္ဒ, ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? ယဉ္စ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ တထာဂတော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိ, ယဉ္စ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ တထာဂတော အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ဣမေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ, အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’တိ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဘဂဝတော စုန္ဒသ္သ ဘတ္တံ ဘုတ္တာဝိသ္သ 3 ခရော အာဗာဓော ဥပ္ပန္နော, ပဗာဠ္ဟာ စ ဝေဒနာ ပဝတ္တာ မာရဏန္တိကာ, တေန ဟိ ‘ဒ္ဝေမေ, အာနန္ဒ, ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ ဒ္ဝေမေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စ, တေန ဟိ ဘဂဝတော စုန္ဒသ္သ ဘတ္တံ ဘုတ္တာဝိသ္သ 4 ခရော အာဗာဓော ဥပ္ပန္နော, ပဗာဠ္ဟာ စ ဝေဒနာ ပဝတ္တာ မာရဏန္တိကာတိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ။ ကိံနု ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, သော ပိဏ္ဍပာတော ဝိသဂတတာယ မဟပ္ဖလော, ရောဂုပ္ပာဒကတာယ မဟပ္ဖလော , အာယုဝိနာသကတာယ မဟပ္ဖလော, ဘဂဝတော ဇီဝိတဟရဏတာယ မဟပ္ဖလော? တတ္ထ မေ ကာရဏံ ဗ္ရူဟိ ပရဝာဒာနံ နိဂ္ဂဟာယ, ဧတ္ထာယံ ဇနော သမ္မူဠ္ဟော လောဘဝသေန အတိဗဟုံ ခာယိတေန လောဟိတပက္ခန္ဒိကာ ဥပ္ပန္နာတိ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။
‘‘Puna ca bhagavatā bhaṇitaṃ ‘dveme, ānanda, piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca. Katame dve? Yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhi, yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Ime dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā, ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavato cundassa bhattaṃ bhuttāvissa 5 kharo ābādho uppanno, pabāḷhā ca vedanā pavattā māraṇantikā, tena hi ‘dveme, ānanda, piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi dveme piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca, tena hi bhagavato cundassa bhattaṃ bhuttāvissa 6 kharo ābādho uppanno, pabāḷhā ca vedanā pavattā māraṇantikāti tampi vacanaṃ micchā. Kiṃnu kho, bhante nāgasena, so piṇḍapāto visagatatāya mahapphalo, roguppādakatāya mahapphalo , āyuvināsakatāya mahapphalo, bhagavato jīvitaharaṇatāya mahapphalo? Tattha me kāraṇaṃ brūhi paravādānaṃ niggahāya, etthāyaṃ jano sammūḷho lobhavasena atibahuṃ khāyitena lohitapakkhandikā uppannāti. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, ဓမ္မသင္ဂီတိကာရကေဟိ ထေရေဟိ –
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, dhammasaṅgītikārakehi therehi –
‘‘‘စုန္ဒသ္သ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ၊ ကမ္မာရသ္သာတိ မေ သုတံ။
‘‘‘Cundassa bhattaṃ bhuñjitvā, kammārassāti me sutaṃ;
အာဗာဓံ သမ္ဖုသီ ဓီရော၊ ပဗာဠ္ဟံ မာရဏန္တိက’န္တိ။
Ābādhaṃ samphusī dhīro, pabāḷhaṃ māraṇantika’nti.
‘‘ဘဂဝတာ စ ဘဏိတံ ‘ဒ္ဝေမေ, အာနန္ဒ, ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? ယဉ္စ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ တထာဂတော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိ, ယဉ္စ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ တထာဂတော အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ 7, ဣမေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ, အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’တိ။
‘‘Bhagavatā ca bhaṇitaṃ ‘dveme, ānanda, piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca. Katame dve? Yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhi, yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati 8, ime dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā, ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’ti.
‘‘သော ပန ပိဏ္ဍပာတော ဗဟုဂုဏော အနေကာနိသံသော။ ဒေဝတာ, မဟာရာဇ, ဟဋ္ဌာ ပသန္နမာနသာ ‘အယံ ဘဂဝတော ပစ္ဆိမော ပိဏ္ဍပာတော’တိ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ သူကရမဒ္ဒဝေ အာကိရိံသု။ တဉ္စ ပန သမ္မာပာကံ လဟုပာကံ 9 မနုညံ ဗဟုရသံ ဇဋ္ဌရဂ္ဂိတေဇသ္သ ဟိတံ။ န, မဟာရာဇ, တတောနိဒာနံ ဘဂဝတော ကောစိ အနုပ္ပန္နော ရောဂော ဥပ္ပန္နော, အပိ စ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတော ပကတိဒုဗ္ဗလေ သရီရေ ခီဏေ အာယုသင္ခာရေ ဥပ္ပန္နော ရောဂော ဘိယ္ယော အဘိဝဍ္ဎိ။
‘‘So pana piṇḍapāto bahuguṇo anekānisaṃso. Devatā, mahārāja, haṭṭhā pasannamānasā ‘ayaṃ bhagavato pacchimo piṇḍapāto’ti dibbaṃ ojaṃ sūkaramaddave ākiriṃsu. Tañca pana sammāpākaṃ lahupākaṃ 10 manuññaṃ bahurasaṃ jaṭṭharaggitejassa hitaṃ. Na, mahārāja, tatonidānaṃ bhagavato koci anuppanno rogo uppanno, api ca, mahārāja, bhagavato pakatidubbale sarīre khīṇe āyusaṅkhāre uppanno rogo bhiyyo abhivaḍḍhi.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ပကတိယာ ဇလမာနော အဂ္ဂိ အညသ္မိံ ဥပာဒာနေ ဒိန္နေ ဘိယ္ယော ပဇ္ဇလတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဘဂဝတော ပကတိဒုဗ္ဗလေ သရီရေ ခီဏေ အာယုသင္ခာရေ ဥပ္ပန္နော ရောဂော ဘိယ္ယော အဘိဝဍ္ဎိ။
‘‘Yathā, mahārāja, pakatiyā jalamāno aggi aññasmiṃ upādāne dinne bhiyyo pajjalati, evameva kho, mahārāja, bhagavato pakatidubbale sarīre khīṇe āyusaṅkhāre uppanno rogo bhiyyo abhivaḍḍhi.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, သောတော ပကတိယာ သန္ဒမာနော အဘိဝုဋ္ဌေ မဟာမေဃေ ဘိယ္ယော မဟောဃော ဥဒကဝာဟကော ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဘဂဝတော ပကတိဒုဗ္ဗလေ သရီရေ ခီဏေ အာယုသင္ခာရေ ဥပ္ပန္နော ရောဂော ဘိယ္ယော အဘိဝဍ္ဎိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, soto pakatiyā sandamāno abhivuṭṭhe mahāmeghe bhiyyo mahogho udakavāhako hoti, evameva kho, mahārāja, bhagavato pakatidubbale sarīre khīṇe āyusaṅkhāre uppanno rogo bhiyyo abhivaḍḍhi.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ပကတိယာ အဘိသန္နဓာတု ကုစ္ဆိ အညသ္မိံ အဇ္ဈောဟရိတေ ဘိယ္ယော အာယမေယ္ယ 11, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဘဂဝတော ပကတိဒုဗ္ဗလေ သရီရေ ခီဏေ အာယုသင္ခာရေ ဥပ္ပန္နော ရောဂော ဘိယ္ယော အဘိဝဍ္ဎိ, နတ္ထိ, မဟာရာဇ, တသ္မိံ ပိဏ္ဍပာတေ ဒောသော, န စ တသ္သ သက္ကာ ဒောသံ အာရောပေတု’’န္တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, pakatiyā abhisannadhātu kucchi aññasmiṃ ajjhoharite bhiyyo āyameyya 12, evameva kho, mahārāja, bhagavato pakatidubbale sarīre khīṇe āyusaṅkhāre uppanno rogo bhiyyo abhivaḍḍhi, natthi, mahārāja, tasmiṃ piṇḍapāte doso, na ca tassa sakkā dosaṃ āropetu’’nti.
‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ကေန ကာရဏေန တေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’’တိ? ‘‘ဓမ္မာနုမဇ္ဇနသမာပတ္တိဝသေန, မဟာရာဇ, တေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’’တိ။
‘‘Bhante nāgasena, kena kāraṇena te dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’ti? ‘‘Dhammānumajjanasamāpattivasena, mahārāja, te dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’ti.
‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ကတမေသံ ဓမ္မာနံ အနုမဇ္ဇနသမာပတ္တိဝသေန တေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’’တိ? ‘‘နဝန္နံ, မဟာရာဇ, အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီနံ အနုလောမပ္ပဋိလောမသမာပဇ္ဇနဝသေန တေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စာ’’တိ။
‘‘Bhante nāgasena, katamesaṃ dhammānaṃ anumajjanasamāpattivasena te dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’ti? ‘‘Navannaṃ, mahārāja, anupubbavihārasamāpattīnaṃ anulomappaṭilomasamāpajjanavasena te dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’ti.
‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ဒ္ဝီသု ယေဝ ဒိဝသေသု အဓိမတ္တံ တထာဂတော နဝာနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိယော အနုလောမပ္ပဋိလောမံ သမာပဇ္ဇီ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ နာဂသေန, အဗ္ဘုတံ ဘန္တေ နာဂသေန။ ယံ ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓက္ခေတ္တေ အသဒိသံ ပရမဒာနံ, တမ္ပိ ဣမေဟိ ဒ္ဝီဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ အဂဏိတံ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ နာဂသေန, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ နာဂသေန။ ယာဝ မဟန္တာ နဝာနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိယော, ယတ္ရ ဟိ နာမ နဝာနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိဝသေန ဒာနံ မဟပ္ဖလတရံ ဟောတိ မဟာနိသံသတရဉ္စ။ သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Bhante nāgasena, dvīsu yeva divasesu adhimattaṃ tathāgato navānupubbavihārasamāpattiyo anulomappaṭilomaṃ samāpajjī’’ti? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. ‘‘Acchariyaṃ, bhante nāgasena, abbhutaṃ bhante nāgasena. Yaṃ imasmiṃ buddhakkhette asadisaṃ paramadānaṃ, tampi imehi dvīhi piṇḍapātehi agaṇitaṃ. Acchariyaṃ, bhante nāgasena, abbhutaṃ, bhante nāgasena. Yāva mahantā navānupubbavihārasamāpattiyo, yatra hi nāma navānupubbavihārasamāpattivasena dānaṃ mahapphalataraṃ hoti mahānisaṃsatarañca. Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ပိဏ္ဍပာတမဟပ္ဖလပဉ္ဟော ဆဋ္ဌော။
Piṇḍapātamahapphalapañho chaṭṭho.
Footnotes:
