| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
੧੬. ਪਿਙ੍ਗਿਯਮਾਣવਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
16. Piṅgiyamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
੮੯. ਸੋਲ਼ਸਮੇ ਪਿਙ੍ਗਿਯਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ – ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮਿ ਅਬਲੋ વੀਤવਣ੍ਣੋਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਜਰਾਭਿਭੂਤੋ વੀਸવਸ੍ਸਸਤਿਕੋ ਜਾਤਿਯਾ, ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਚ ‘‘ਇਧ ਪਾਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇવ ਕਰੋਤਿ, વਿਨਟ੍ਠਪੁਰਿਮਛવਿવਣ੍ਣੋ ਚ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮਿ ਅਬਲੋ વੀਤવਣ੍ਣੋ’’ਤਿ। ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸਂ ਮੋਮੁਹੋ ਅਨ੍ਤਰਾવਾਤਿ ਮਾਹਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਏવ ਅવਿਦ੍વਾ ਹੁਤ੍વਾ ਅਨਸ੍ਸਿਂ। ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧੇવ ਤવ ਪਾਦਮੂਲੇ ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇ વਾ ਜਾਤਿਜਰਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਧਮ੍ਮਰਸਂ ਅਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖ।
89. Soḷasame piṅgiyasuttaniddese – jiṇṇohamasmi abalo vītavaṇṇoti so kira brāhmaṇo jarābhibhūto vīsavassasatiko jātiyā, dubbalo ca ‘‘idha pādaṃ karissāmī’’ti aññatreva karoti, vinaṭṭhapurimachavivaṇṇo ca. Tenāha – ‘‘jiṇṇohamasmi abalo vītavaṇṇo’’ti. Māhaṃnassaṃ momuho antarāvāti māhaṃ tuyhaṃ dhammaṃ asacchikatvā antarā eva avidvā hutvā anassiṃ. Jātijarāya idha vippahānanti idheva tava pādamūle pāsāṇake cetiye vā jātijarāya vippahānaṃ nibbānaṃ dhammarasaṃ ahaṃ vijaññaṃ, taṃ me ācikkha.
ਅਬਲੋਤਿ ਬਲવਿਰਹਿਤੋ। ਦੁਬ੍ਬਲੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਬਲੋ। ਅਪ੍ਪਬਲੋਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਬਲੋ। ਅਪ੍ਪਥਾਮੋਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤવੀਰਿਯੋ। વੀਤવਣ੍ਣੋਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਤਛવਿવਣ੍ਣੋ। વਿਗਤવਣ੍ਣੋਤਿ ਅਪਗਤਛવਿવਣ੍ਣੋ। વਿਗਚ੍ਛਿਤવਣ੍ਣੋਤਿ ਦੂਰੀਭੂਤਛવਿવਣ੍ਣੋ। ਯਾ ਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਸੁਭਾ વਣ੍ਣਨਿਭਾਤਿ ਯਾ ਸਾ ਸੁਭਾ ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਪੁਰਿਮਕਾਲੇ ਸਤਿ, ਸਾ વਣ੍ਣਨਿਭਾ ਏਤਰਹਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ વਿਗਤਾ। ਆਦੀਨવੋ ਪਾਤੁਭੂਤੋਤਿ ਉਪਦ੍ਦવੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ‘‘ਯਾ ਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਸੁਭਾ વਣ੍ਣਨਿਭਾ’’ਤਿ ਪਾਠਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਯਾ ਸੁਭਾ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਕੇ વਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ।
Abaloti balavirahito. Dubbaloti dubbalabalo. Appabaloti parittabalo. Appathāmoti parittavīriyo. Vītavaṇṇoti parivattitachavivaṇṇo. Vigatavaṇṇoti apagatachavivaṇṇo. Vigacchitavaṇṇoti dūrībhūtachavivaṇṇo. Yā sā purimā subhā vaṇṇanibhāti yā sā subhā sundarā purimakāle sati, sā vaṇṇanibhā etarahi antarahitā vigatā. Ādīnavo pātubhūtoti upaddavo pāturahosi. ‘‘Yā sā purimā subhā vaṇṇanibhā’’ti pāṭhaṃ ṭhapetvā ‘‘yā subhā assā’’ti eke vaṇṇayanti.
ਅਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪਟਲਾਦੀਹਿ ਅਸੁਦ੍ਧਾ। ਅવਿਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਤਿਮਿਰਾਦੀਹਿ ਅવਿਸੁਦ੍ਧਾ। ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਫੋਟਪਟਲਾਦੀਹਿ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ। ਅવੋਦਾਤਾਤਿ ਨਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਪਸਨ੍ਨਸਦਿਸਾ। ਨੋ ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪੇ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯਥਾ ਪੋਰਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਓਲੋਕੇਮਿ, ਤਥਾ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਇਦਾਨਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਸੋਤਂ ਅਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਮਾ વਿਨਸ੍ਸਂ।
Asuddhāti paṭalādīhi asuddhā. Avisuddhāti timirādīhi avisuddhā. Aparisuddhāti samantato phoṭapaṭalādīhi pariyonaddhattā aparisuddhā. Avodātāti nappasannā pasannasadisā. No tathā cakkhunā rūpe passāmīti yathā porāṇacakkhunā rūpārammaṇaṃ passāmi olokemi, tathā tena pakārena idāni na passāmi. Sotaṃ asuddhantiādīsupi eseva nayo. Māhaṃ nassanti ahaṃ mā vinassaṃ.
੯੦. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ ਕਾਯੇ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ‘‘ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ । ਤੇਨਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਕਾਯੇ ਸਿਨੇਹਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਦਿਸ੍વਾਨ ਰੂਪੇਸੁ વਿਹਞ੍ਞਮਾਨੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਰੂਪੇਸੂਤਿ ਰੂਪਹੇਤੁ ਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ। વਿਹਞ੍ਞਮਾਨੇਤਿ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਦੀਹਿ ਉਪਹਞ੍ਞਮਾਨੇ। ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਰੂਪੇਸੂਤਿ ਚਕ੍ਖੁਰੋਗਾਦੀਹਿ ਚ ਰੂਪਹੇਤੁਯੇવ ਜਨਾ ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਬਾਧਿਯਨ੍ਤਿ।
90. Idāni yasmā piṅgiyo kāye sāpekkhatāya ‘‘jiṇṇohamasmī’’tiādimāha . Tenassa bhagavā kāye sinehappahānatthaṃ ‘‘disvāna rūpesu vihaññamāne’’ti gāthamāha. Tattha rūpesūti rūpahetu rūpapaccayā. Vihaññamāneti kammakāraṇādīhi upahaññamāne. Ruppanti rūpesūti cakkhurogādīhi ca rūpahetuyeva janā ruppanti bādhiyanti.
ਹਞ੍ਞਨ੍ਤੀਤਿ ਘਟੀਯਨ੍ਤਿ। વਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤੀਤਿ વਿਹੇਸਿਯਨ੍ਤਿ। ਉਪવਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛੇਦਾਦਿਂ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਉਪਘਾਤਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਮਰਣਂ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਪੀਲ਼ਯਨ੍ਤੀਤਿ વਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਘਟ੍ਟਯਨ੍ਤੀਤਿ ਘਟ੍ਟਨਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ। ਬ੍ਯਾਧਿਤਾਤਿ ਭੀਤਾ। ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤવਿਘਾਤਂ ਪਤ੍ਤਾ। વੇਮਾਨੇਤਿ ਨਸ੍ਸਮਾਨੇ।
Haññantīti ghaṭīyanti. Vihaññantīti vihesiyanti. Upavihaññantīti hatthapādacchedādiṃ labhanti. Upaghātiyantīti maraṇaṃ labhanti. Kuppantīti parivattanti. Pīḷayantīti vighātaṃ āpajjanti. Ghaṭṭayantīti ghaṭṭanaṃ pāpuṇanti. Byādhitāti bhītā. Domanassitāti cittavighātaṃ pattā. Vemāneti nassamāne.
੯੧. ਏવਂ ਭਗવਤਾ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ, ਤਾવ ਕਥਿਤਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ ਜਰਾਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ વਿਸੇਸਂ ਅਨਧਿਗਨ੍ਤ੍વਾ ਚ ਪੁਨ ‘‘ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਂ ਯਾਚਤਿ।
91. Evaṃ bhagavatā yāva arahattaṃ, tāva kathitaṃ paṭipattiṃ sutvā piṅgiyo jarādubbalatāya visesaṃ anadhigantvā ca puna ‘‘disā catasso’’ti imāya gāthāya bhagavantaṃ thomento desanaṃ yācati.
੯੨. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਪੁਨਪਿ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ, ਤਾવ ਪਟਿਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ।
92. Athassa bhagavā punapi yāva arahattaṃ, tāva paṭipadaṃ dassento ‘‘taṇhādhipanne’’ti gāthamāha.
ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍વਾ ਠਿਤੇ। ਤਣ੍ਹਾਨੁਗੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਹ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ। ਤਣ੍ਹਾਨੁਗਤੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੇ। ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਟੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਹ ਧਾવਨ੍ਤੇ। ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਨ੍ਨੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਿਮੁਗ੍ਗੇ। ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅવਤ੍ਥਟੇ। ਅਭਿਭੂਤੇਤਿ ਮਦ੍ਦਿਤੇ। ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇ।
Taṇhādhipanneti taṇhāya vimuccitvā ṭhite. Taṇhānugeti taṇhāya saha gacchante. Taṇhānugateti taṇhāya anubandhante. Taṇhānusaṭeti taṇhāya saha dhāvante. Taṇhāya panneti taṇhāya nimugge. Paṭipanneti taṇhāya avatthaṭe. Abhibhūteti maddite. Pariyādinnacitteti pariyādiyitvā gahitakusalacitte.
ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਪੇ। ਈਤਿਜਾਤੇਤਿ ਰੋਗੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ। ਉਪਦ੍ਦવਜਾਤੇਤਿ ਆਦੀਨવਜਾਤੇ। ਉਪਸਗ੍ਗਜਾਤੇਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਜਾਤੇ।
Santāpajāteti sañjātacittasantāpe. Ītijāteti roguppanne. Upaddavajāteti ādīnavajāte. Upasaggajāteti uppannadukkhajāte.
વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਿਰਜਨ੍ਤਿ વਿਗਤਰਾਗਾਦਿਰਜਂ। વੀਤਮਲਨ੍ਤਿ વੀਤਰਾਗਾਦਿਮਲਂ। ਰਾਗਾਦਯੋ ਹਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਟ੍ਠੇਨ ਰਜੋ ਨਾਮ, ਦੂਸਟ੍ਠੇਨ ਮਲਂ ਨਾਮ। ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਠਮਮਗ੍ਗਞਾਣਂ , ਕਤ੍ਥਚਿ ਆਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਪਿ। ਇਧ ਪਨ ਜਟਿਲਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਂ। ਪਿਙ੍ਗਿਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇવ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਏવਂ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
Virajaṃ vītamalanti ettha virajanti vigatarāgādirajaṃ. Vītamalanti vītarāgādimalaṃ. Rāgādayo hi ajjhottharaṇaṭṭhena rajo nāma, dūsaṭṭhena malaṃ nāma. Dhammacakkhunti katthaci paṭhamamaggañāṇaṃ , katthaci ādīni tīṇi maggañāṇāni, katthaci catutthamaggañāṇampi. Idha pana jaṭilasahassassa catutthamaggañāṇaṃ. Piṅgiyassa tatiyamaggañāṇameva. Yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti vipassanāvasena evaṃ pavattassa dhammacakkhuṃ udapādīti attho. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
ਏવਂ ਇਦਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇવ ਦੇਸੇਸਿ, ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏવਂ વਿਚਿਤ੍ਰਪਟਿਭਾਨਂ ਨਾਮ ਦੇਸਨਂ ਨ ਲਭਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤੁਲੋ ਬਾવਰੀ ਸવਨਾਯਾ’’ਤਿ। ਤੇਨ ਸਿਨੇਹવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਹਸ੍ਸਜਟਿਲਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ। ਸਬ੍ਬੇવ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀવਰਧਰਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ।
Evaṃ idampi suttaṃ bhagavā arahattanikūṭeneva desesi, desanāpariyosāne ca piṅgiyo anāgāmiphale patiṭṭhāsi. So kira antarantarā cintesi – ‘‘evaṃ vicitrapaṭibhānaṃ nāma desanaṃ na labhati mayhaṃ mātulo bāvarī savanāyā’’ti. Tena sinehavikkhepena arahattaṃ pāpuṇituṃ nāsakkhi. Antevāsikā panassa sahassajaṭilā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Sabbeva iddhimayapattacīvaradharā ehibhikkhuno ahesunti.
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਿਕਾਯ ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
ਪਿਙ੍ਗਿਯਮਾਣવਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Piṅgiyamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿ • Cūḷaniddesapāḷi
੧੬. ਪਿਙ੍ਗਿਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾ • 16. Piṅgiyamāṇavapucchā
੧੬. ਪਿਙ੍ਗਿਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 16. Piṅgiyamāṇavapucchāniddeso
