| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
१६. पिङ्गियसुत्तवण्णना
16. Piṅgiyasuttavaṇṇanā
११२७. जिण्णोहमस्मीति पिङ्गियसुत्तं। तत्थ जिण्णोहमस्मि अबलो वीतवण्णोति सो किर ब्राह्मणो जराभिभूतो वीसवस्ससतिको जातिया, दुब्बलो च ‘‘इध पदं करिस्सामी’’ति अञ्ञत्थेव करोति, विनट्ठपुरिमच्छविवण्णो च । तेनाह – ‘‘जिण्णोहमस्मि अबलो वीतवण्णो’’ति। माहं नस्सं मोमुहो अन्तरावाति माहं तुय्हं धम्मं असच्छिकत्वा अन्तरायेव अविद्वा हुत्वा अनस्सिं। जातिजराय इध विप्पहानन्ति इधेव तव पादमूले पासाणके वा चेतिय जातिजराय विप्पहानं निब्बानधम्मं यमहं विजञ्ञं, तं मे आचिक्ख।
1127.Jiṇṇohamasmīti piṅgiyasuttaṃ. Tattha jiṇṇohamasmi abalo vītavaṇṇoti so kira brāhmaṇo jarābhibhūto vīsavassasatiko jātiyā, dubbalo ca ‘‘idha padaṃ karissāmī’’ti aññattheva karoti, vinaṭṭhapurimacchavivaṇṇo ca . Tenāha – ‘‘jiṇṇohamasmi abalo vītavaṇṇo’’ti. Māhaṃ nassaṃ momuho antarāvāti māhaṃ tuyhaṃ dhammaṃ asacchikatvā antarāyeva avidvā hutvā anassiṃ. Jātijarāya idha vippahānanti idheva tava pādamūle pāsāṇake vā cetiya jātijarāya vippahānaṃ nibbānadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ, taṃ me ācikkha.
११२८. इदानि यस्मा पिङ्गियो काये सापेक्खताय ‘‘जिण्णोहमस्मी’’ति गाथमाह तेनस्स भगवा काये सिनेहप्पहानत्थं ‘‘दिस्वान रूपेसु विहञ्ञमाने’’ति गाथमाह। तत्थ रूपेसूति रूपहेतु रूपपच्चया। विहञ्ञमानेति कम्मकारणादीहि उपहञ्ञमाने। रुप्पन्ति रूपेसूति चक्खुरोगादीहि च रूपहेतुयेव जना रुप्पन्ति बाधीयन्ति।
1128. Idāni yasmā piṅgiyo kāye sāpekkhatāya ‘‘jiṇṇohamasmī’’ti gāthamāha tenassa bhagavā kāye sinehappahānatthaṃ ‘‘disvānarūpesu vihaññamāne’’ti gāthamāha. Tattha rūpesūti rūpahetu rūpapaccayā. Vihaññamāneti kammakāraṇādīhi upahaññamāne. Ruppanti rūpesūti cakkhurogādīhi ca rūpahetuyeva janā ruppanti bādhīyanti.
११२९-३०. एवं भगवता याव अरहत्तं ताव कथितं पटिपत्तिं सुत्वापि पिङ्गियो जरादुब्बलताय विसेसं अनधिगन्त्वाव पुन ‘‘दिसा चतस्सो’’ति इमाय गाथाय भगवन्तं थोमेन्तो देसनं याचति। अथस्स भगवा पुनपि याव अरहत्तं, ताव पटिपदं दस्सेन्तो ‘‘तण्हाधिपन्ने’’ति गाथमाह। सेसं सब्बत्थ पाकटमेव।
1129-30. Evaṃ bhagavatā yāva arahattaṃ tāva kathitaṃ paṭipattiṃ sutvāpi piṅgiyo jarādubbalatāya visesaṃ anadhigantvāva puna ‘‘disā catasso’’ti imāya gāthāya bhagavantaṃ thomento desanaṃ yācati. Athassa bhagavā punapi yāva arahattaṃ, tāva paṭipadaṃ dassento ‘‘taṇhādhipanne’’ti gāthamāha. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
इमम्पि सुत्तं भगवा अरहत्तनिकूटेनेव देसेसि। देसनापरियोसाने च पिङ्गियो अनागामिफले पतिट्ठासि। सो किर अन्तरन्तरा चिन्तेसि – ‘‘एवं विचित्रपटिभानं नाम देसनं न लभि मय्हं मातुलो बावरी सवनाया’’ति। तेन सिनेहविक्खेपेन अरहत्तं पापुणितुं नासक्खि। अन्तेवासिनो पनस्स सहस्सजटिला अरहत्तं पापुणिंसु। सब्बेव इद्धिमयपत्तचीवरधरा एहिभिक्खवो अहेसुन्ति।
Imampi suttaṃ bhagavā arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca piṅgiyo anāgāmiphale patiṭṭhāsi. So kira antarantarā cintesi – ‘‘evaṃ vicitrapaṭibhānaṃ nāma desanaṃ na labhi mayhaṃ mātulo bāvarī savanāyā’’ti. Tena sinehavikkhepena arahattaṃ pāpuṇituṃ nāsakkhi. Antevāsino panassa sahassajaṭilā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Sabbeva iddhimayapattacīvaradharā ehibhikkhavo ahesunti.
परमत्थजोतिकाय खुद्दक-अट्ठकथाय
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
सुत्तनिपात-अट्ठकथाय पिङ्गियसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya piṅgiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi / १६. पिङ्गियमाणवपुच्छा • 16. Piṅgiyamāṇavapucchā
