| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
๑๖. ปิงฺคิยสุตฺตวณฺณนา
16. Piṅgiyasuttavaṇṇanā
๑๑๒๗. ชิโณฺณหมสฺมีติ ปิงฺคิยสุตฺตํฯ ตตฺถ ชิโณฺณหมสฺมิ อพโล วีตวโณฺณติ โส กิร พฺราหฺมโณ ชราภิภูโต วีสวสฺสสติโก ชาติยา, ทุพฺพโล จ ‘‘อิธ ปทํ กริสฺสามี’’ติ อญฺญเตฺถว กโรติ, วินฎฺฐปุริมจฺฉวิวโณฺณ จ ฯ เตนาห – ‘‘ชิโณฺณหมสฺมิ อพโล วีตวโณฺณ’’ติฯ มาหํ นสฺสํ โมมุโห อนฺตราวาติ มาหํ ตุยฺหํ ธมฺมํ อสจฺฉิกตฺวา อนฺตราเยว อวิทฺวา หุตฺวา อนสฺสิํฯ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานนฺติ อิเธว ตว ปาทมูเล ปาสาณเก วา เจติย ชาติชราย วิปฺปหานํ นิพฺพานธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ, ตํ เม อาจิกฺขฯ
1127.Jiṇṇohamasmīti piṅgiyasuttaṃ. Tattha jiṇṇohamasmi abalo vītavaṇṇoti so kira brāhmaṇo jarābhibhūto vīsavassasatiko jātiyā, dubbalo ca ‘‘idha padaṃ karissāmī’’ti aññattheva karoti, vinaṭṭhapurimacchavivaṇṇo ca . Tenāha – ‘‘jiṇṇohamasmi abalo vītavaṇṇo’’ti. Māhaṃ nassaṃ momuho antarāvāti māhaṃ tuyhaṃ dhammaṃ asacchikatvā antarāyeva avidvā hutvā anassiṃ. Jātijarāya idha vippahānanti idheva tava pādamūle pāsāṇake vā cetiya jātijarāya vippahānaṃ nibbānadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ, taṃ me ācikkha.
๑๑๒๘. อิทานิ ยสฺมา ปิงฺคิโย กาเย สาเปกฺขตาย ‘‘ชิโณฺณหมสฺมี’’ติ คาถมาห เตนสฺส ภควา กาเย สิเนหปฺปหานตฺถํ ‘‘ทิสฺวาน รูเปสุ วิหญฺญมาเน’’ติ คาถมาหฯ ตตฺถ รูเปสูติ รูปเหตุ รูปปจฺจยาฯ วิหญฺญมาเนติ กมฺมการณาทีหิ อุปหญฺญมาเนฯ รุปฺปนฺติ รูเปสูติ จกฺขุโรคาทีหิ จ รูปเหตุเยว ชนา รุปฺปนฺติ พาธียนฺติฯ
1128. Idāni yasmā piṅgiyo kāye sāpekkhatāya ‘‘jiṇṇohamasmī’’ti gāthamāha tenassa bhagavā kāye sinehappahānatthaṃ ‘‘disvānarūpesu vihaññamāne’’ti gāthamāha. Tattha rūpesūti rūpahetu rūpapaccayā. Vihaññamāneti kammakāraṇādīhi upahaññamāne. Ruppanti rūpesūti cakkhurogādīhi ca rūpahetuyeva janā ruppanti bādhīyanti.
๑๑๒๙-๓๐. เอวํ ภควตา ยาว อรหตฺตํ ตาว กถิตํ ปฎิปตฺติํ สุตฺวาปิ ปิงฺคิโย ชราทุพฺพลตาย วิเสสํ อนธิคนฺตฺวาว ปุน ‘‘ทิสา จตโสฺส’’ติ อิมาย คาถาย ภควนฺตํ โถเมโนฺต เทสนํ ยาจติฯ อถสฺส ภควา ปุนปิ ยาว อรหตฺตํ, ตาว ปฎิปทํ ทเสฺสโนฺต ‘‘ตณฺหาธิปเนฺน’’ติ คาถมาหฯ เสสํ สพฺพตฺถ ปากฎเมวฯ
1129-30. Evaṃ bhagavatā yāva arahattaṃ tāva kathitaṃ paṭipattiṃ sutvāpi piṅgiyo jarādubbalatāya visesaṃ anadhigantvāva puna ‘‘disā catasso’’ti imāya gāthāya bhagavantaṃ thomento desanaṃ yācati. Athassa bhagavā punapi yāva arahattaṃ, tāva paṭipadaṃ dassento ‘‘taṇhādhipanne’’ti gāthamāha. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
อิมมฺปิ สุตฺตํ ภควา อรหตฺตนิกูเฎเนว เทเสสิฯ เทสนาปริโยสาเน จ ปิงฺคิโย อนาคามิผเล ปติฎฺฐาสิฯ โส กิร อนฺตรนฺตรา จิเนฺตสิ – ‘‘เอวํ วิจิตฺรปฎิภานํ นาม เทสนํ น ลภิ มยฺหํ มาตุโล พาวรี สวนายา’’ติฯ เตน สิเนหวิเกฺขเปน อรหตฺตํ ปาปุณิตุํ นาสกฺขิฯ อเนฺตวาสิโน ปนสฺส สหสฺสชฎิลา อรหตฺตํ ปาปุณิํสุฯ สเพฺพว อิทฺธิมยปตฺตจีวรธรา เอหิภิกฺขโว อเหสุนฺติฯ
Imampi suttaṃ bhagavā arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca piṅgiyo anāgāmiphale patiṭṭhāsi. So kira antarantarā cintesi – ‘‘evaṃ vicitrapaṭibhānaṃ nāma desanaṃ na labhi mayhaṃ mātulo bāvarī savanāyā’’ti. Tena sinehavikkhepena arahattaṃ pāpuṇituṃ nāsakkhi. Antevāsino panassa sahassajaṭilā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Sabbeva iddhimayapattacīvaradharā ehibhikkhavo ahesunti.
ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทก-อฎฺฐกถาย
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถาย ปิงฺคิยสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Suttanipāta-aṭṭhakathāya piṅgiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / สุตฺตนิปาตปาฬิ • Suttanipātapāḷi / ๑๖. ปิงฺคิยมาณวปุจฺฉา • 16. Piṅgiyamāṇavapucchā
