Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಬುದ್ಧವಂಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā

    ೧೫. ಪಿಯದಸ್ಸೀಬುದ್ಧವಂಸವಣ್ಣನಾ

    15. Piyadassībuddhavaṃsavaṇṇanā

    ಸುಜಾತಸ್ಸ ಪನ ಅಪರಭಾಗೇ ಇತೋ ಅಟ್ಠಕಪ್ಪಸತಾಧಿಕಸಹಸ್ಸಕಪ್ಪಮತ್ಥಕೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಪಿಯದಸ್ಸೀ, ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ, ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀತಿ ತಯೋ ಬುದ್ಧಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ತತ್ಥ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ನಾಮ ಭಗವಾ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ತುಸಿತಪುರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಸುಧಞ್ಞವತೀನಗರೇ ಸುದತ್ತಸ್ಸ ನಾಮ ರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಚನ್ದಸದಿಸವದನಾಯ ಚನ್ದಾದೇವಿಯಾ ನಾಮ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ವರುಣುಯ್ಯಾನೇ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ। ತಸ್ಸ ಪನ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಲೋಕಸ್ಸ ಪಿಯಾನಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯವಿಸೇಸಾನಂ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ ‘‘ಪಿಯದಸ್ಸೀ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಮಕಂಸು। ಸೋ ನವವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸಿ। ತಸ್ಸ ಕಿರ ಸುನಿಮ್ಮಲವಿಮಲಗಿರಿಬ್ರಹಾನಾಮಕಾ ತಯೋ ಪಾಸಾದಾ ಅಹೇಸುಂ। ವಿಮಲಾಮಹಾದೇವಿಪ್ಪಮುಖಾನಿ ತೇತ್ತಿಂಸ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾನಿ ಅಹೇಸುಂ।

    Sujātassa pana aparabhāge ito aṭṭhakappasatādhikasahassakappamatthake ekasmiṃ kappe piyadassī, atthadassī, dhammadassīti tayo buddhā nibbattiṃsu. Tattha piyadassī nāma bhagavā pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tato cavitvā sudhaññavatīnagare sudattassa nāma rañño aggamahesiyā candasadisavadanāya candādeviyā nāma kucchismiṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasannaṃ māsānaṃ accayena varuṇuyyāne mātukucchito nikkhami. Tassa pana nāmaggahaṇadivase lokassa piyānaṃ pāṭihāriyavisesānaṃ dassitattā ‘‘piyadassī’’tveva nāmamakaṃsu. So navavassasahassāni agāraṃ ajjhāvasi. Tassa kira sunimmalavimalagiribrahānāmakā tayo pāsādā ahesuṃ. Vimalāmahādevippamukhāni tettiṃsa itthisahassāni paccupaṭṭhitāni ahesuṃ.

    ಸೋ ಚತ್ತಾರಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ವಿಮಲಾದೇವಿಯಾ ಕಞ್ಚನವೇಳೇ ನಾಮ ಪುತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಆಜಞ್ಞರಥೇನ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ। ಏಕಾ ಚ ನಂ ಪುರಿಸಕೋಟಿ ಅನುಪಬ್ಬಜಿ। ಸೋ ತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಛ ಮಾಸೇ ಪಧಾನಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಿಸಾಖಪುಣ್ಣಮಾಯ ವರುಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೇ ವಸಭಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಧೀತಾಯ ದಿನ್ನಂ ಮಧುಪಾಯಾಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಾಲವನೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಸುಜಾತಾಜೀವಕೇನ ದಿನ್ನಾ ಅಟ್ಠ ತಿಣಮುಟ್ಠಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಕುಧಬೋಧಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇಪಞ್ಞಾಸಹತ್ಥವಿತ್ಥತಂ ತಿಣಸನ್ಥರಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅನೇಕಜಾತಿಸಂಸಾರ’’ನ್ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸತ್ತಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಸಹ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅರಿಯಧಮ್ಮಪಟಿವೇಧಸಮತ್ಥತಂ ಞತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಸಭವತೀನಗರಸಮೀಪೇ ಉಸಭವತುಯ್ಯಾನೇ ಓತರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಕೋಟಿಪರಿವುತೋ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇಸಿ। ತದಾ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಯಂ ಪಠಮೋ ಅಭಿಸಮಯೋ।

    So cattāri nimittāni disvā vimalādeviyā kañcanaveḷe nāma putte uppanne ājaññarathena mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbaji. Ekā ca naṃ purisakoṭi anupabbaji. So tehi parivuto mahāpuriso cha māse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāya varuṇabrāhmaṇagāme vasabhabrāhmaṇassa dhītāya dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā sālavane divāvihāraṃ vītināmetvā sujātājīvakena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā kakudhabodhiṃ upasaṅkamitvā tepaññāsahatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ santharitvā pallaṅkaṃ ābhujitvā sabbaññutaññāṇaṃ paṭivijjhitvā ‘‘anekajātisaṃsāra’’nti udānaṃ udānetvā tattheva sattasattāhaṃ vītināmetvā attanā saha pabbajitānaṃ ariyadhammapaṭivedhasamatthataṃ ñatvā ākāsena tattha gantvā usabhavatīnagarasamīpe usabhavatuyyāne otaritvā bhikkhukoṭiparivuto dhammacakkaṃ pavattesi. Tadā koṭisatasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi. Ayaṃ paṭhamo abhisamayo.

    ಪುನ ಉಸಭವತಿಯಾ ನಾಮ ನಗರಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಸುದಸ್ಸನಪಬ್ಬತೇ ಸುದಸ್ಸನೋ ನಾಮ ದೇವರಾಜಾ ಪಟಿವಸತಿ। ಸೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ತಸ್ಸ ಅನುಸಂವಚ್ಛರಂ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಂ ಬಲಿಂ ಉಪಸಂಹರನ್ತಿ। ಸೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ದೇವರಾಜಾ ನರರಾಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಬಲಿಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ। ಅಥ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ‘‘ತಸ್ಸ ಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ದೇವರಾಜಸ್ಸ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ವಿನೋದೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ದೇವರಾಜೇ ಯಕ್ಖಸಮಾಗಮಂ ಗತೇ ತಸ್ಸ ಭವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಿರಿಸಯನಂ ಆರುಹಿತ್ವಾ ಛಬ್ಬಣ್ಣರಂಸಿಯೋ ಮುಞ್ಚನ್ತೋ ಯುಗನ್ಧರಪಬ್ಬತೇ ಸರದಸಮಯೇ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ನಿಸೀದಿ। ತಸ್ಸ ಪರಿವಾರಪರಿಚಾರಿಕಾ ದೇವತಾಯೋ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಾದೀಹಿ ದಸಬಲಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು।

    Puna usabhavatiyā nāma nagarassa avidūre sudassanapabbate sudassano nāma devarājā paṭivasati. So micchādiṭṭhiko ahosi. Sakalajambudīpe pana manussā tassa anusaṃvaccharaṃ satasahassagghanikaṃ baliṃ upasaṃharanti. So sudassano devarājā nararājena saddhiṃ ekāsane nisīditvā baliṃ sampaṭicchati. Atha piyadassī bhagavā ‘‘tassa sudassanassa devarājassa taṃ diṭṭhigataṃ vinodessāmī’’ti tasmiṃ devarāje yakkhasamāgamaṃ gate tassa bhavanaṃ pavisitvā sirisayanaṃ āruhitvā chabbaṇṇaraṃsiyo muñcanto yugandharapabbate saradasamaye sūriyo viya nisīdi. Tassa parivāraparicārikā devatāyo mālāgandhavilepanādīhi dasabalaṃ pūjetvā parivāretvā aṭṭhaṃsu.

    ಸುದಸ್ಸನೋಪಿ ದೇವರಾಜಾ ಯಕ್ಖಸಮಾಗಮತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಭವನತೋ ಛಬ್ಬಣ್ಣರಸ್ಮಿಯೋ ನಿಚ್ಛರನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಪನ ದಿವಸೇಸು ಮಮ ಭವನಸ್ಸ ಏದಿಸೀ ಅನೇಕರಂಸಿಜಾಲಸಮುಜ್ಜಲವಿಭೂತಿ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ। ಕೋ ನು ಖೋ ಇಧ ಪವಿಟ್ಠೋ ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಉದಯಗಿರಿಸಿಖರಮತ್ಥಕೇ ಸರದಸಮಯದಿವಸಕರಮಿವ ಛಬ್ಬಣ್ಣರಂಸಿಜಾಲೇನ ಅಭಿಜ್ಜಲನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಮುಣ್ಡಕಸಮಣೋ ಮಮ ಪರಿವಾರೇನ ಪರಿಜನೇನ ಪರಿವುತೋ ವರಸಯನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ ಕೋಧಾಭಿಭೂತಮಾನಸೋ – ‘‘ಹನ್ದಾಹಂ ಇಮಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಬಲಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಕಲಂ ತಂ ಪಬ್ಬತಂ ಏಕಜಾಲಮಕಾಸಿ। ‘‘ಇಮಿನಾ ಅಗ್ಗಿಜಾಲೇನ ಛಾರಿಕಾಭೂತೋ ಮುಣ್ಡಕಸಮಣೋ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅನೇಕರಂಸಿಜಾಲವಿಸರವಿಪ್ಫುರಿತವರಸರೀರಂ ಪಸನ್ನವದನವಣ್ಣಸೋಭಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಚ್ಛವಿರಾಗಂ ದಸಬಲಮಭಿಜ್ಜಲನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಅಗ್ಗಿದಾಹಂ ಸಹತಿ, ಹನ್ದಾಹಂ ಇಮಂ ಸಮಣಂ ಉದಕೋಘೇನ ಓಸಾದೇತ್ವಾ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅತಿಗಮ್ಭೀರಂ ಉದಕೋಘಂ ವಿಮಾನಾಭಿಮುಖಂ ಪವತ್ತೇಸಿ।

    Sudassanopi devarājā yakkhasamāgamato āgacchanto attano bhavanato chabbaṇṇarasmiyo niccharante disvā cintesi – ‘‘aññesu pana divasesu mama bhavanassa edisī anekaraṃsijālasamujjalavibhūti na diṭṭhapubbā. Ko nu kho idha paviṭṭho devo vā manusso vā’’ti olokento udayagirisikharamatthake saradasamayadivasakaramiva chabbaṇṇaraṃsijālena abhijjalantaṃ nisinnaṃ bhagavantaṃ disvā cintesi – ‘‘ayaṃ muṇḍakasamaṇo mama parivārena parijanena parivuto varasayane nisinno’’ti kodhābhibhūtamānaso – ‘‘handāhaṃ imassa attano balaṃ dassessāmī’’ti cintetvā sakalaṃ taṃ pabbataṃ ekajālamakāsi. ‘‘Iminā aggijālena chārikābhūto muṇḍakasamaṇo’’ti olokento anekaraṃsijālavisaravipphuritavarasarīraṃ pasannavadanavaṇṇasobhaṃ vippasannacchavirāgaṃ dasabalamabhijjalantaṃ disvā cintesi – ‘‘ayaṃ samaṇo aggidāhaṃ sahati, handāhaṃ imaṃ samaṇaṃ udakoghena osādetvā māressāmī’’ti atigambhīraṃ udakoghaṃ vimānābhimukhaṃ pavattesi.

    ತತೋ ಉದಕೋಘೇನ ಪುಣ್ಣೇ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚೀವರೇ ಅಂಸುಮತ್ತಂ ವಾ ಸರೀರೇ ಲೋಮಮತ್ತಂ ವಾ ನ ತೇಮಿತ್ಥ। ತತೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ದೇವರಾಜಾ – ‘‘ಇಮಿನಾ ಸಮಣೋ ನಿರಸ್ಸಾಸೋ ಮತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಮನ್ತ್ವಾ ಉದಕಂ ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಸಿತಜಲಧರವಿವರಗತಂ ಸರದಸಮಯರಜನಿಕರಮಿವ ವಿವಿಧರಂಸಿಜಾಲವಿಸರೇನ ವಿರೋಚಮಾನಂ ಸಕಪರಿಸಪರಿವುತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಮಕ್ಖಂ ಅಸಹಮಾನೋ – ‘‘ಹನ್ದ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಕೋಧೇನ ನವವಿಧಆವುಧವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಆನುಭಾವೇನ ಸಬ್ಬಾವುಧಾನಿ ನಾನಾವಿಧಪರಮರುಚಿರದಸ್ಸನಾ ಸುರಭಿಕುಸುಮಮಾಲಾ ಹುತ್ವಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪತಿಂಸು।

    Tato udakoghena puṇṇe tasmiṃ vimāne nisinnassa tassa bhagavato cīvare aṃsumattaṃ vā sarīre lomamattaṃ vā na temittha. Tato sudassano devarājā – ‘‘iminā samaṇo nirassāso mato bhavissatī’’ti mantvā udakaṃ saṅkhipitvā olokento bhagavantaṃ asitajaladharavivaragataṃ saradasamayarajanikaramiva vividharaṃsijālavisarena virocamānaṃ sakaparisaparivutaṃ nisinnaṃ disvā attano makkhaṃ asahamāno – ‘‘handa māressāmi na’’nti kodhena navavidhaāvudhavassaṃ vassesi. Athassa bhagavato ānubhāvena sabbāvudhāni nānāvidhaparamaruciradassanā surabhikusumamālā hutvā dasabalassa pādamūle nipatiṃsu.

    ತತೋ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುದಸ್ಸನೋ ದೇವರಾಜಾ ಪರಮಕುಪಿತಮಾನಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಾದೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಭವನತೋ ನೀಹರಿತುಕಾಮೋ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತಂ ಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಸಮಣೋ ಜೀವತಿ ವಾ ಮತೋ ವಾ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಅಹೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಅಯಂ ಸಮಣೋ, ನಾಹಂ ಇಮಂ ಸಮಣಂ ಇತೋ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತುಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ। ಯದಿ ಹಿ ಮಂ ಕೋಚಿ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಅನಪ್ಪಕೋ ಮೇ ಅಯಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಯಾವಿಮಂ ಕೋಚಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ತಾವ ನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ।

    Tato taṃ acchariyaṃ disvā sudassano devarājā paramakupitamānaso bhagavantaṃ ubhohi hatthehi pādesu gahetvā attano bhavanato nīharitukāmo ukkhipitvā mahāsamuddaṃ atikkamitvā cakkavāḷapabbataṃ gantvā – ‘‘kiṃ nu kho samaṇo jīvati vā mato vā’’ti olokento tasmiṃyeva āsane nisinnaṃ disvā – ‘‘aho mahānubhāvo ayaṃ samaṇo, nāhaṃ imaṃ samaṇaṃ ito nikkaḍḍhituṃ sakkomi. Yadi hi maṃ koci jānissati, anappako me ayaso bhavissati. Yāvimaṃ koci na passati, tāva naṃ vissajjetvā gamissāmī’’ti cintesi.

    ಅಥ ದಸಬಲೋ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ತಥಾ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ, ಯಥಾ ನಂ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ದಿವಸೇ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ತಸ್ಸೇವ ಉಪಹಾರದಾನತ್ಥಾಯ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು। ತೇ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸುದಸ್ಸನಂ ದೇವರಾಜಾನಂ ನರರಾಜಾನೋ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇವರಾಜಾ ಮುನಿರಾಜಸ್ಸ ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಪಾದಪರಿಚರಿಯಂ ಕರೋತಿ, ಅಹೋ ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ಅಚ್ಛರಿಯಾ, ಅಹೋ ಬುದ್ಧಗುಣಾ ವಿಸಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ಭಗವತಿ, ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಸಬ್ಬೇ ಭಗವನ್ತಂ ನಮಸ್ಸಮಾನಾ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು। ತತ್ಥ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ತಂ ಸುದಸ್ಸನಂ ದೇವರಾಜಾನಂ ಪಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ತದಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ನವುತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಸೋ ದುತಿಯೋ ಅಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ।

    Atha dasabalo tassa cittācāraṃ ñatvā tathā adhiṭṭhāsi, yathā naṃ sabbe devamanussā passanti. Tasmiñca divase sakalajambudīpe ekasatarājāno tasseva upahāradānatthāya sannipatiṃsu. Te bhagavato pāde gahetvā nisinnaṃ sudassanaṃ devarājānaṃ nararājāno disvā – ‘‘amhākaṃ devarājā munirājassa piyadassissa satthuno pādaparicariyaṃ karoti, aho buddhā nāma acchariyā, aho buddhaguṇā visiṭṭhā’’ti bhagavati, pasannacittā sabbe bhagavantaṃ namassamānā sirasmiṃ añjaliṃ katvā aṭṭhaṃsu. Tattha piyadassī bhagavā taṃ sudassanaṃ devarājānaṃ pamukhaṃ katvā dhammaṃ desesi. Tadā devamanussānaṃ navutikoṭisahassāni arahattaṃ pāpuṇiṃsu. So dutiyo abhisamayo ahosi.

    ಯದಾ ಪನ ನವಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ಕುಮುದನಗರೇ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ ದೇವದತ್ತೋ ವಿಯ ಸೋಣತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಮಹಾಪದುಮಕುಮಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಿತರಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಪುನ ಪಿಯದಸ್ಸೀಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಧಾಯ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಪಯೋಗಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಘಾತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸೋ ದೋಣಮುಖನಾಗರಾಜಾರೋಹಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ಯದಾ ಪನಾಯಂ ಸಮಣೋ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಇಮಂ ನಗರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ, ತದಾ ದೋಣಮುಖಂ ನಾಮ ಗಜವರಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಿಯದಸ್ಸೀಸಮಣಂ ಮಾರೇಹೀ’’ತಿ।

    Yadā pana navayojanappamāṇe kumudanagare buddhapaccatthiko devadatto viya soṇatthero nāma mahāpadumakumārena saddhiṃ mantetvā tassa pitaraṃ ghātetvā puna piyadassībuddhassa vadhāya nānappakāraṃ payogaṃ katvāpi ghātetuṃ asakkonto so doṇamukhanāgarājārohaṃ pakkosāpetvā taṃ palobhetvā tamatthaṃ ārocesi – ‘‘yadā panāyaṃ samaṇo piyadassī imaṃ nagaraṃ piṇḍāya pavisati, tadā doṇamukhaṃ nāma gajavaraṃ vissajjetvā piyadassīsamaṇaṃ mārehī’’ti.

    ಅಥ ಸೋ ಆರೋಹೋ ಹಿತಾಹಿತವಿಚಾರಣರಹಿತೋ ರಾಜವಲ್ಲಭೋ – ‘‘ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಠಾನನ್ತರಾಪಿ ಮಂ ಚಾವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಮನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ದಸಬಲಸ್ಸ ನಗರಪ್ಪವೇಸನಸಮಯಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸುಜಾತಮತ್ಥಕಪಿಣ್ಡಕುಮ್ಭನಲಾಟಂ ಧನುಸದಿಸದೀಘಸುಣ್ಡತಟಂ ಸುವಿಪುಲಮುದುಕಣ್ಣಂ ಮಧುಪಿಙ್ಗಲನಯನಂ ಸುನ್ದರಕ್ಖನ್ಧಾಸನಂ ಅನುವಟ್ಟಘನಜಘನಂ ನಿಚಿತಗೂಳ್ಹಜಾಣುಅನ್ತರಂ ಈಸಾಸದಿಸರುಚಿರದನ್ತಂ ಸುವಾಲಧಿಂ ಅಪಚಿತಮೇಚಕಂ ಸಬ್ಬಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅಸಿತಜಲಧರಸದಿಸಚಾರುದಸ್ಸನಂ ಸೀಹವಿಕ್ಕನ್ತಲಲಿತಗಾಮಿನಂ ಜಙ್ಗಮಮಿವ ಧರಾಧರಂ ಸತ್ತಪ್ಪತಿಟ್ಠಂ ಸತ್ತಧಾ ಪಭಿನ್ನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಸ್ಸವನ್ತಂ ವಿಗ್ಗಹವನ್ತಮಿವ ಅನ್ತಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಕಬಳಞ್ಜನಧೂಪಲೇಪಾದಿವಿಸೇಸೇಹಿ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ ಮತ್ತಪ್ಪಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಅರಿವಾರಣವಾರಣಂ ಏರಾವಣವಾರಣಮಿವ ಅರಿಜನವಾರಣಂ ಮುನಿವಾರಣಂ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಪೇಸೇಸಿ। ಅಥ ಸೋ ದ್ವಿರದವರೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೋವ ಗಜಮಹಿಂಸತುರಙ್ಗನರನಾರಿಯೋ ಹನ್ತ್ವಾ ಹತರುಧಿರಪರಿರಞ್ಜಿತಸದನ್ತಕರಸರೀರೋ ಅನ್ತಜಾಲಪರಿಯೋನದ್ಧನಯನೋ ಸಕಟಕವಾಟಕೂಟಾಗಾರದ್ವಾರತೋರಣಾದೀನಿ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಕಾಕ-ಕುಲಲ-ಗಿಜ್ಝಾದೀಹಿ ಅನುಪರಿಯಾಯಮಾನೋ ಹತಮಹಿಂಸನರತುರಙ್ಗದಿರದಾದೀನಂ ಅಙ್ಗಾನಿ ಆಲುಮ್ಪಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಭಕ್ಖೋ ಯಕ್ಖೋ ವಿಯ ಭಕ್ಖಯನ್ತೋ ದೂರತೋವ ದಸಬಲಂ ಸಿಸ್ಸಗಣಪರಿವುತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನಿಲಗರುಳಸದಿಸವೇಗೋ ವೇಗೇನ ಭಗವನ್ತಮಭಿಗಞ್ಛಿ।

    Atha so āroho hitāhitavicāraṇarahito rājavallabho – ‘‘ayaṃ samaṇo ṭhānantarāpi maṃ cāveyyā’’ti mantvā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā dutiyadivase dasabalassa nagarappavesanasamayaṃ sallakkhetvā sujātamatthakapiṇḍakumbhanalāṭaṃ dhanusadisadīghasuṇḍataṭaṃ suvipulamudukaṇṇaṃ madhupiṅgalanayanaṃ sundarakkhandhāsanaṃ anuvaṭṭaghanajaghanaṃ nicitagūḷhajāṇuantaraṃ īsāsadisaruciradantaṃ suvāladhiṃ apacitamecakaṃ sabbalakkhaṇasampannaṃ asitajaladharasadisacārudassanaṃ sīhavikkantalalitagāminaṃ jaṅgamamiva dharādharaṃ sattappatiṭṭhaṃ sattadhā pabhinnaṃ sabbaso vissavantaṃ viggahavantamiva antakaṃ upasaṅkamitvā piṇḍakabaḷañjanadhūpalepādivisesehi bhiyyopi mattappamattaṃ katvā arivāraṇavāraṇaṃ erāvaṇavāraṇamiva arijanavāraṇaṃ munivāraṇaṃ māraṇatthāya pesesi. Atha so dviradavaro muttamattova gajamahiṃsaturaṅganaranāriyo hantvā hatarudhiraparirañjitasadantakarasarīro antajālapariyonaddhanayano sakaṭakavāṭakūṭāgāradvāratoraṇādīni bhañjitvā kāka-kulala-gijjhādīhi anupariyāyamāno hatamahiṃsanaraturaṅgadiradādīnaṃ aṅgāni ālumpitvā manussabhakkho yakkho viya bhakkhayanto dūratova dasabalaṃ sissagaṇaparivutaṃ āgacchantaṃ disvā anilagaruḷasadisavego vegena bhagavantamabhigañchi.

    ಅಥ ಪುರವಾಸಿನೋ ಪನ ಜನಾ ಭಯಸನ್ತಾಪಪರಿಪೂರಿತಮಾನಸಾ ಪಾಸಾದಪಾಕಾರಚಯತರೂಪಗತಾ ತಥಾಗತಾಭಿಮುಖಮಭಿಧಾವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಹಾಹಾಕಾರಸದ್ದಮಕಂಸು। ಕೇಚಿ ಪನ ಉಪಾಸಕಾ ತಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇಹಿ ನಯೇಹಿ ನಿವಾರಯಿತುಮಾರಭಿಂಸು। ಅಥ ಸೋ ಬುದ್ಧನಾಗೋ ಹತ್ಥಿನಾಗಮಾಯನ್ತಮೋಲೋಕೇತ್ವಾ ಕರುಣಾವಿಪ್ಫಾರಸೀತಲಹದಯೋ ಮೇತ್ತಾಯ ತಂ ಫರಿ। ತತೋ ಸೋ ಹತ್ಥಿನಾಗೋ ಮೇತ್ತಾಫರಣೇನ ಮುದುಕತಹದಯಸನ್ತಾನೋ ಅತ್ತನೋ ದೋಸಾಪರಾಧಂ ಞತ್ವಾ ಲಜ್ಜಾಯ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪಥವಿಯಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ವಿಯ ಸಿರಸಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ನಿಪತಿ। ಏವಂ ನಿಪನ್ನೋ ಪನ ಸೋ ತಿಮಿರನಿಕರಸದಿಸಸರೀರೋ ಸಞ್ಛಾಪ್ಪಭಾನುರಞ್ಜಿತವರಕನಕಗಿರಿಸಿಖರಸಮೀಪಮುಪಗತೋ ಅಸಿತಸಲಿಲಧರನಿಕರೋ ವಿಯ ವಿರೋಚಿತ್ಥ।

    Atha puravāsino pana janā bhayasantāpaparipūritamānasā pāsādapākāracayatarūpagatā tathāgatābhimukhamabhidhāvantaṃ disvā hāhākārasaddamakaṃsu. Keci pana upāsakā taṃ nānappakārehi nayehi nivārayitumārabhiṃsu. Atha so buddhanāgo hatthināgamāyantamoloketvā karuṇāvipphārasītalahadayo mettāya taṃ phari. Tato so hatthināgo mettāpharaṇena mudukatahadayasantāno attano dosāparādhaṃ ñatvā lajjāya bhagavato purato ṭhātuṃ asakkonto pathaviyaṃ pavisanto viya sirasā bhagavato pādesu nipati. Evaṃ nipanno pana so timiranikarasadisasarīro sañchāppabhānurañjitavarakanakagirisikharasamīpamupagato asitasaliladharanikaro viya virocittha.

    ಅಥೇವಂ ಮುನಿರಾಜಪಾದಮೂಲೇ ಕರಿರಾಜಾನಂ ಸಿರಸಾ ನಿಪತನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ನಾಗರಜನಾ ಪರಮಪೀತಿಪೂರಿತಹದಯಾ ಸಾಧುಕಾರಸೀಹನಾದಂ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಸದ್ದಂ ಪವತ್ತಯಿಂಸು। ಸುರಭಿಕುಸುಮಮಾಲಾಚನ್ದನಗನ್ಧಚುಣ್ಣಾಲಙ್ಕಾರಾದೀಹಿ ತಂ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಪೂಜೇಸುಂ। ಸಮನ್ತತೋ ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಾ ಪವತ್ತಿಂಸು। ಗಗನತಲೇ ಸುರದುನ್ದುಭಿಯೋ ಅಭಿನದಿಂಸು। ಅಥ ಭಗವಾ ತಮಸಿತಗಿರಿಸಿಖರಮಿವ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪನ್ನಂ ದಿರದವರಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅಙ್ಕುಸಧಜಜಾಲಸಙ್ಖಚಕ್ಕಾಲಙ್ಕತೇನ ಕರತಲೇನ ಗಜವರಮತ್ಥಕಂ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಾನುಕೂಲಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ತಂ ಅನುಸಾಸಿ –

    Athevaṃ munirājapādamūle karirājānaṃ sirasā nipatantaṃ disvā nāgarajanā paramapītipūritahadayā sādhukārasīhanādaṃ ukkuṭṭhisaddaṃ pavattayiṃsu. Surabhikusumamālācandanagandhacuṇṇālaṅkārādīhi taṃ anekappakāraṃ pūjesuṃ. Samantato celukkhepā pavattiṃsu. Gaganatale suradundubhiyo abhinadiṃsu. Atha bhagavā tamasitagirisikharamiva pādamūle nipannaṃ diradavaraṃ oloketvā aṅkusadhajajālasaṅkhacakkālaṅkatena karatalena gajavaramatthakaṃ parāmasitvā tassa cittācārānukūlāya dhammadesanāya taṃ anusāsi –

    ‘‘ಗಜವರ ವದತೋ ಸುಣೋಹಿ ವಾಚಂ, ಮಮ ಹಿತಮತ್ಥಯುತಞ್ಚ ತಂ ಭಜಾಹಿ।

    ‘‘Gajavara vadato suṇohi vācaṃ, mama hitamatthayutañca taṃ bhajāhi;

    ತವ ವಧನಿರತಂ ಪದುಟ್ಠಭಾವಂ, ಅಪನಯ ಸನ್ತಮುಪೇಹಿ ಚಾರುದನ್ತಿ॥

    Tava vadhanirataṃ paduṭṭhabhāvaṃ, apanaya santamupehi cārudanti.

    ‘‘ಲೋಭೇನ ದೋಸೇನ ಚ ಮೋಹತೋ ವಾ, ಯೋ ಪಾಣಿನೋ ಹಿಂಸತಿ ವಾರಣಿನ್ದ।

    ‘‘Lobhena dosena ca mohato vā, yo pāṇino hiṃsati vāraṇinda;

    ಸೋ ಪಾಣಘಾತೀ ಸುಚಿರಮ್ಪಿ ಕಾಲಂ, ದುಕ್ಖಂ ಸುಘೋರಂ ನರಕೇನುಭೋತಿ॥

    So pāṇaghātī sucirampi kālaṃ, dukkhaṃ sughoraṃ narakenubhoti.

    ‘‘ಮಾಕಾಸಿ ಮಾತಙ್ಗ ಪುನೇವರೂಪಂ, ಕಮ್ಮಂ ಪಮಾದೇನ ಮದೇನ ವಾಪಿ।

    ‘‘Mākāsi mātaṅga punevarūpaṃ, kammaṃ pamādena madena vāpi;

    ಅವೀಚಿಯಂ ದುಕ್ಖಮಸಯ್ಹ ಕಪ್ಪಂ, ಪಪ್ಪೋತಿ ಪಾಣಂ ಅತಿಪಾತಯನ್ತೋ॥

    Avīciyaṃ dukkhamasayha kappaṃ, pappoti pāṇaṃ atipātayanto.

    ‘‘ದುಕ್ಖಂ ಸುಘೋರಂ ನರಕೇನುಭೋತ್ವಾ, ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಯದಿ ಯಾತಿ ಭಿಯ್ಯೋ।

    ‘‘Dukkhaṃ sughoraṃ narakenubhotvā, manussalokaṃ yadi yāti bhiyyo;

    ಅಪ್ಪಾಯುಕೋ ಹೋತಿ ವಿರೂಪರೂಪೋ, ವಿಹಿಂಸಕೋ ದುಕ್ಖವಿಸೇಸಭಾಗೀ॥

    Appāyuko hoti virūparūpo, vihiṃsako dukkhavisesabhāgī.

    ‘‘ಯಥಾ ಚ ಪಾಣಾ ಪರಮಂ ಪಿಯಾ ತೇ, ಮಹಾಜನೇ ಕುಞ್ಜರ ಮನ್ದನಾಗ।

    ‘‘Yathā ca pāṇā paramaṃ piyā te, mahājane kuñjara mandanāga;

    ತಥಾ ಪರಸ್ಸಾಪಿ ಪಿಯಾತಿ ಞತ್ವಾ, ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಪರಿವಜ್ಜನೀಯೋ॥

    Tathā parassāpi piyāti ñatvā, pāṇātipāto parivajjanīyo.

    ‘‘ದೋಸೇ ಚ ಹಿಂಸಾನಿರತೇ ವಿದಿತ್ವಾ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರತೇ ಗುಣೇ ಚ।

    ‘‘Dose ca hiṃsānirate viditvā, pāṇātipātā virate guṇe ca;

    ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಪರಿವಜ್ಜಯ ತ್ವಂ, ಸಗ್ಗೇ ಸುಖಂ ಇಚ್ಛಸಿ ಚೇ ಪರತ್ಥ॥

    Pāṇātipātaṃ parivajjaya tvaṃ, sagge sukhaṃ icchasi ce parattha.

    ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರತೋ ಸುದನ್ತೋ, ಪಿಯೋ ಮನಾಪೋ ಭವತೀಧ ಲೋಕೇ।

    ‘‘Pāṇātipātā virato sudanto, piyo manāpo bhavatīdha loke;

    ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಚ ಪರಂ ಪನಸ್ಸ, ಸಗ್ಗಾಧಿವಾಸಂ ಕಥಯನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾ॥

    Kāyassa bhedā ca paraṃ panassa, saggādhivāsaṃ kathayanti buddhā.

    ‘‘ದುಕ್ಖಾಗಮಂ ನಿಚ್ಛತಿ ಕೋಚಿ ಲೋಕೇ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಜಾತೋ ಸುಖಮೇಸತೇವ।

    ‘‘Dukkhāgamaṃ nicchati koci loke, sabbopi jāto sukhamesateva;

    ತಸ್ಮಾ ಮಹಾನಾಗ ವಿಹಾಯ ಹಿಂಸಂ, ಭಾವೇಹಿ ಮೇತ್ತಂ ಕರುಣಞ್ಚ ಕಾಲೇ’’ತಿ॥

    Tasmā mahānāga vihāya hiṃsaṃ, bhāvehi mettaṃ karuṇañca kāle’’ti.

    ಅಥೇವಂ ದಸಬಲೇನಾನುಸಾಸಿಯಮಾನೋ ದನ್ತಿವರೋ ಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಮವಿನೀತೋ ವಿನಯಾಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಿಸ್ಸೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ಏವಂ ಸೋ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾ ವಿಯ ಧನಪಾಲಂ ದೋಣಮುಖಂ ಕರಿವರಂ ದಮಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಮಹಾಜನಸಮಾಗಮೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ತದಾ ಅಸೀತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಅಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –

    Athevaṃ dasabalenānusāsiyamāno dantivaro saññaṃ paṭilabhitvā paramavinīto vinayācārasampanno sisso viya ahosi. Evaṃ so piyadassī bhagavā amhākaṃ satthā viya dhanapālaṃ doṇamukhaṃ karivaraṃ damitvā tattha mahājanasamāgame dhammaṃ desesi. Tadā asītikoṭisahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi. Ayaṃ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –

    .

    1.

    ‘‘ಸುಜಾತಸ್ಸ ಅಪರೇನ, ಸಯಮ್ಭೂ ಲೋಕನಾಯಕೋ।

    ‘‘Sujātassa aparena, sayambhū lokanāyako;

    ದುರಾಸದೋ ಅಸಮಸಮೋ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಮಹಾಯಸೋ॥

    Durāsado asamasamo, piyadassī mahāyaso.

    .

    2.

    ‘‘ಸೋಪಿ ಬುದ್ಧೋ ಅಮಿತಯಸೋ, ಆದಿಚ್ಚೋವ ವಿರೋಚತಿ।

    ‘‘Sopi buddho amitayaso, ādiccova virocati;

    ಸಬ್ಬಂ ತಮಂ ನಿಹನ್ತ್ವಾನ, ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತಯಿ॥

    Sabbaṃ tamaṃ nihantvāna, dhammacakkaṃ pavattayi.

    .

    3.

    ‘‘ತಸ್ಸಾಪಿ ಅತುಲತೇಜಸ್ಸ, ಅಹೇಸುಂ ಅಭಿಸಮಯಾ ತಯೋ।

    ‘‘Tassāpi atulatejassa, ahesuṃ abhisamayā tayo;

    ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಪಠಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು॥

    Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.

    .

    4.

    ‘‘ಸುದಸ್ಸನೋ ದೇವರಾಜಾ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಮರೋಚಯಿ।

    ‘‘Sudassano devarājā, micchādiṭṭhimarocayi;

    ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಿನೋದೇನ್ತೋ, ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಮದೇಸಯಿ॥

    Tassa diṭṭhiṃ vinodento, satthā dhammamadesayi.

    .

    5.

    ‘‘ಜನಸನ್ನಿಪಾತೋ ಅತುಲೋ, ಮಹಾಸನ್ನಿಪತೀ ತದಾ।

    ‘‘Janasannipāto atulo, mahāsannipatī tadā;

    ನವುತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ದುತಿಯಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು॥

    Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.

    .

    6.

    ‘‘ಯದಾ ದೋಣಮುಖಂ ಹತ್ಥಿಂ, ವಿನೇಸಿ ನರಸಾರಥಿ।

    ‘‘Yadā doṇamukhaṃ hatthiṃ, vinesi narasārathi;

    ಅಸೀತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ತತಿಯಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೂ’’ತಿ॥

    Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahū’’ti.

    ಸುಮಙ್ಗಲನಗರೇ ಪಾಲಿತೋ ನಾಮ ರಾಜಪುತ್ತೋ ಚ ಪುರೋಹಿತಪುತ್ತೋ ಸಬ್ಬದಸ್ಸಿಕುಮಾರೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಸಹಾಯಕಾ ಅಹೇಸುಂ। ತೇ ಪಿಯದಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೇ ‘‘ಅತ್ತನೋ ನಗರಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಭಗವತೋ ಭತ್ತಾನುಮೋದನಾವಸಾನೇ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ತೇಸಂ ಪನ ಮಜ್ಝೇ ಭಗವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿ, ಸೋ ಪಠಮೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥಾಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಸುದಸ್ಸನದೇವರಾಜಸ್ಸ ಸಮಾಗಮೇ ನವುತಿಕೋಟಿಯೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಸತ್ಥಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಅಹೋಸಿ। ಪುನ ದೋಣಮುಖವಿನಯನೇ ಅಸೀತಿಕೋಟಿಯೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ತೇಸಂ ಮಜ್ಝೇ ಭಗವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –

    Sumaṅgalanagare pālito nāma rājaputto ca purohitaputto sabbadassikumāro cāti dve sahāyakā ahesuṃ. Te piyadassimhi sammāsambuddhe cārikaṃ carante ‘‘attano nagaraṃ sampatto’’ti sutvā koṭisatasahassaparivārā paccuggamanaṃ katvā tassa dhammaṃ sutvā sattāhaṃ mahādānaṃ datvā sattame divase bhagavato bhattānumodanāvasāne koṭisatasahassehi saddhiṃ pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tesaṃ pana majjhe bhagavā pātimokkhaṃ uddisi, so paṭhamo sannipāto ahosi. Athāparena samayena sudassanadevarājassa samāgame navutikoṭiyo arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tehi parivuto satthā pātimokkhaṃ uddisi, ayaṃ dutiyo sannipāto ahosi. Puna doṇamukhavinayane asītikoṭiyo pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tesaṃ majjhe bhagavā pātimokkhaṃ uddisi, ayaṃ tatiyo sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –

    .

    7.

    ‘‘ಸನ್ನಿಪಾತಾ ತಯೋ ಆಸುಂ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಿಯದಸ್ಸಿನೋ।

    ‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, tassāpi piyadassino;

    ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಪಠಮೋ ಆಸಿ ಸಮಾಗಮೋ॥

    Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo.

    .

    8.

    ‘‘ತತೋ ಪರಂ ನವುತಿಕೋಟೀ, ಸಮಿಂಸು ಏಕತೋ ಮುನೀ।

    ‘‘Tato paraṃ navutikoṭī, samiṃsu ekato munī;

    ತತಿಯೇ ಸನ್ನಿಪಾತಮ್ಹಿ, ಅಸೀತಿಕೋಟಿಯೋ ಅಹೂ’’ತಿ॥

    Tatiye sannipātamhi, asītikoṭiyo ahū’’ti.

    ತದಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಕಸ್ಸಪೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಾಣವೋ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ಪರಮಾರಾಮಂ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸರಣೇಸು ಚ ಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ಚ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ – ‘‘ಇತೋ ಅಟ್ಠಾರಸಕಪ್ಪಸತಚ್ಚಯೇನ ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –

    Tadā amhākaṃ bodhisatto kassapo nāma brāhmaṇamāṇavo itihāsapañcamānaṃ tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū hutvā satthu dhammadesanaṃ sutvā koṭisatasahassapariccāgena paramārāmaṃ saṅghārāmaṃ kāretvā saraṇesu ca pañcasīlesu ca patiṭṭhāsi. Atha naṃ satthā – ‘‘ito aṭṭhārasakappasataccayena gotamo nāma buddho loke bhavissatī’’ti byākāsi. Tena vuttaṃ –

    .

    9.

    ‘‘ಅಹಂ ತೇನ ಸಮಯೇನ, ಕಸ್ಸಪೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ।

    ‘‘Ahaṃ tena samayena, kassapo nāma brāhmaṇo;

    ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋ, ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನ ಪಾರಗೂ॥

    Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.

    ೧೦.

    10.

    ‘‘ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಪಸಾದಂ ಜನಯಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pasādaṃ janayiṃ ahaṃ;

    ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ, ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಅಮಾಪಯಿಂ॥

    Koṭisatasahassehi, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.

    ೧೧.

    11.

    ‘‘ತಸ್ಸ ದತ್ವಾನ ಆರಾಮಂ, ಹಟ್ಠೋ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸೋ।

    ‘‘Tassa datvāna ārāmaṃ, haṭṭho saṃviggamānaso;

    ಸರಣೇ ಪಞ್ಚಸೀಲೇ ಚ, ದಳಹಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಾದಿಯಿಂ॥

    Saraṇe pañcasīle ca, daḷahaṃ katvā samādiyiṃ.

    ೧೨.

    12.

    ‘‘ಸೋಪಿ ಮಂ ಬುದ್ಧೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿಯ।

    ‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, saṅghamajjhe nisīdiya;

    ಅಟ್ಠಾರಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇ, ಅಯಂ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Aṭṭhārase kappasate, ayaṃ buddho bhavissati.

    ೧೩.

    13.

    ‘‘ಪಧಾನಂ ಪದಹಿತ್ವಾನ…ಪೇ॰… ಹೇಸ್ಸಾಮ ಸಮ್ಮುಖಾ ಇಮಂ॥

    ‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ.

    ೧೪.

    14.

    ‘‘ತಸ್ಸಾಪಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಭಿಯ್ಯೋ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯಿಂ।

    ‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;

    ಉತ್ತರಿಂ ವತಮಧಿಟ್ಠಾಸಿಂ, ದಸಪಾರಮಿಪೂರಿಯಾ’’ತಿ॥

    Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā’’ti.

    ತತ್ಥ ಸರಣೇ ಪಞ್ಚಸೀಲೇ ಚಾತಿ ತೀಣಿ ಸರಣಾನಿ ಪಞ್ಚ ಸೀಲಾನಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಟ್ಠಾರಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇತಿ ಇತೋ ಅಟ್ಠಸತಾಧಿಕಸ್ಸ ಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha saraṇe pañcasīle cāti tīṇi saraṇāni pañca sīlāni cāti attho. Aṭṭhārase kappasateti ito aṭṭhasatādhikassa kappasahassassa accayenāti attho.

    ತಸ್ಸ ಪನ ಭಗವತೋ ಸುಧಞ್ಞಂ ನಾಮ ನಗರಂ ಅಹೋಸಿ। ಪಿತಾ ಸುದತ್ತೋ ನಾಮ ರಾಜಾ, ಮಾತಾ ಸುಚನ್ದಾ ನಾಮ ದೇವೀ, ಪಾಲಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬದಸ್ಸೀ ಚ ದ್ವೇ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ, ಸೋಭಿತೋ ನಾಮುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಸುಜಾತಾ ಚ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಚ ದ್ವೇ ಅಗ್ಗಸಾವಿಕಾ, ಕಕುಧರುಕ್ಖೋ ಬೋಧಿ, ಸರೀರಂ ಅಸೀತಿಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧಂ ಅಹೋಸಿ, ನವುತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಆಯು, ವಿಮಲಾ ನಾಮಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಅಹೋಸಿ, ಕಞ್ಚನಾವೇಳೋ ನಾಮ ಪುತ್ತೋ, ಸೋ ಆಜಞ್ಞರಥೇನ ನಿಕ್ಖಮೀತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –

    Tassa pana bhagavato sudhaññaṃ nāma nagaraṃ ahosi. Pitā sudatto nāma rājā, mātā sucandā nāma devī, pālito ca sabbadassī ca dve aggasāvakā, sobhito nāmupaṭṭhāko, sujātā ca dhammadinnā ca dve aggasāvikā, kakudharukkho bodhi, sarīraṃ asītihatthubbedhaṃ ahosi, navutivassasahassāni āyu, vimalā nāmassa aggamahesī ahosi, kañcanāveḷo nāma putto, so ājaññarathena nikkhamīti. Tena vuttaṃ –

    ೧೫.

    15.

    ‘‘ಸುಧಞ್ಞಂ ನಾಮ ನಗರಂ, ಸುದತ್ತೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ।

    ‘‘Sudhaññaṃ nāma nagaraṃ, sudatto nāma khattiyo;

    ಚನ್ದಾ ನಾಮಾಸಿ ಜನಿಕಾ, ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ॥

    Candā nāmāsi janikā, piyadassissa satthuno.

    ೨೦.

    20.

    ‘‘ಪಾಲಿತೋ ಸಬ್ಬದಸ್ಸೀ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ।

    ‘‘Pālito sabbadassī ca, ahesuṃ aggasāvakā;

    ಸೋಭಿತೋ ನಾಮುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ॥

    Sobhito nāmupaṭṭhāko, piyadassissa satthuno.

    ೨೧.

    21.

    ‘‘ಸುಜಾತಾ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗಸಾವಿಕಾ।

    ‘‘Sujātā dhammadinnā ca, ahesuṃ aggasāvikā;

    ಬೋಧಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಕಕುಧೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ॥

    Bodhi tassa bhagavato, kakudhoti pavuccati.

    ೨೩.

    23.

    ‘‘ಸೋಪಿ ಬುದ್ಧೋ ಅಮಿತಯಸೋ, ದ್ವತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣೋ।

    ‘‘Sopi buddho amitayaso, dvattiṃsavaralakkhaṇo;

    ಅಸೀತಿಹತ್ಥಮುಬ್ಬೇಧೋ, ಸಾಲರಾಜಾವ ದಿಸ್ಸತಿ॥

    Asītihatthamubbedho, sālarājāva dissati.

    ೨೪.

    24.

    ‘‘ಅಗ್ಗಿಚನ್ದಸೂರಿಯಾನಂ, ನತ್ಥಿ ತಾದಿಸಿಕಾ ಪಭಾ।

    ‘‘Aggicandasūriyānaṃ, natthi tādisikā pabhā;

    ಯಥಾ ಅಹು ಪಭಾ ತಸ್ಸ, ಅಸಮಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ॥

    Yathā ahu pabhā tassa, asamassa mahesino.

    ೨೫.

    25.

    ‘‘ತಸ್ಸಾಪಿ ದೇವದೇವಸ್ಸ, ಆಯು ತಾವತಕಂ ಅಹು।

    ‘‘Tassāpi devadevassa, āyu tāvatakaṃ ahu;

    ನವುತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಲೋಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಚಕ್ಖುಮಾ॥

    Navutivassasahassāni, loke aṭṭhāsi cakkhumā.

    ೨೬.

    26.

    ‘‘ಸೋಪಿ ಬುದ್ಧೋ ಅಸಮಸಮೋ, ಯುಗಾನಿಪಿ ತಾನಿ ಅತುಲಿಯಾನಿ।

    ‘‘Sopi buddho asamasamo, yugānipi tāni atuliyāni;

    ಸಬ್ಬಂ ತಮನ್ತರಹಿತಂ, ನನು ರಿತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ॥

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā’’ti.

    ತತ್ಥ ಸಾಲರಾಜಾ ವಾತಿ ಸಬ್ಬಫಾಲಿಫುಲ್ಲೋ ಪರಮರಮಣೀಯದಸ್ಸನೋ ಸಮವಟ್ಟಕ್ಖನ್ಧೋ ಸಾಲರಾಜಾ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ। ಯುಗಾನಿಪಿ ತಾನೀತಿ ಅಗ್ಗಸಾವಕಯುಗಾದೀನಿ ಯುಗಳಾನಿ। ಸೇಸಗಾಥಾಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

    Tattha sālarājā vāti sabbaphāliphullo paramaramaṇīyadassano samavaṭṭakkhandho sālarājā viya dissati. Yugānipi tānīti aggasāvakayugādīni yugaḷāni. Sesagāthāsu sabbattha uttānamevāti.

    ಪಿಯದಸ್ಸೀಬುದ್ಧವಂಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Piyadassībuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ನಿಟ್ಠಿತೋ ತೇರಸಮೋ ಬುದ್ಧವಂಸೋ।

    Niṭṭhito terasamo buddhavaṃso.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಬುದ್ಧವಂಸಪಾಳಿ • Buddhavaṃsapāḷi / ೧೫. ಪಿಯದಸ್ಸೀಬುದ್ಧವಂಸೋ • 15. Piyadassībuddhavaṃso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact