| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
7. පියජාතිකසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Piyajātikasuttavaṇṇanā
353. පකතිනියාමෙනාති යථා සොකුප්‌පත්‌තිතො පුබ්‌බෙ ඉති කත්‌තබ්‌බෙසු අසම්‌මොහවසෙන චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති, තානි චස්‌ස උපට්‌ඨහන්‌ති, න එවං සොකස්‌ස චිත්‌තසඞ්‌කොචසභාවතො. තෙන වුත්‌තං ‘‘පකතිනියාමෙන පන න පටිභන්‌තී’’ති. කෙචි පන ‘‘සාමන්‌තා කතිපයෙ න කුටුම්‌බං සන්‌ධාරෙති. තෙනාහ ‘න සබ්‌බෙන සබ්‌බං පටිභන්‌තී’ති’’ වදන්‌ති. එත්‌ථාති දුතියපදෙ. අනෙකත්‌ථත්‌තා ධාතූනං ‘‘න පටිභාතී’’ති පදස්‌ස ‘‘න රුච්‌චතී’’ති අත්‌ථමාහ. න පටිභාතීති වා භුඤ්‌ජිතුකාමතාචිත්‌තං න උපට්‌ඨිතන්‌ති අත්‌ථො. පතිට්‌ඨිතොකාසන්‌ති ඉන්‌ද්‍රියාවිට්‌ඨට්‌ඨානං වදති. පියායිතබ්‌බතො පියො ජාති උප්‌පත්‌තිට්‌ඨානං එතෙසන්‌ති පියජාතිකා. පියො පභුති එතෙසන්‌ති පියප්‌පභුතිකාති වත්‌තබ්‌බෙ, උ-කාරස්‌ස ව-කාරං, ත-කාරස්‌ස ච ලොපං කත්‌වා ‘‘පියප්‌පභාවිකා’’ති වුත්‌තං. තෙනාහ ‘‘පියතො පභවන්‌තී’’ති.
353.Pakatiniyāmenāti yathā sokuppattito pubbe iti kattabbesu asammohavasena cittaṃ pakkhandati, tāni cassa upaṭṭhahanti, na evaṃ sokassa cittasaṅkocasabhāvato. Tena vuttaṃ ‘‘pakatiniyāmena pana na paṭibhantī’’ti. Keci pana ‘‘sāmantā katipaye na kuṭumbaṃ sandhāreti. Tenāha ‘na sabbena sabbaṃ paṭibhantī’ti’’ vadanti. Etthāti dutiyapade. Anekatthattā dhātūnaṃ ‘‘na paṭibhātī’’ti padassa ‘‘na ruccatī’’ti atthamāha. Na paṭibhātīti vā bhuñjitukāmatācittaṃ na upaṭṭhitanti attho. Patiṭṭhitokāsanti indriyāviṭṭhaṭṭhānaṃ vadati. Piyāyitabbato piyo jāti uppattiṭṭhānaṃ etesanti piyajātikā. Piyo pabhuti etesanti piyappabhutikāti vattabbe, u-kārassa va-kāraṃ, ta-kārassa ca lopaṃ katvā ‘‘piyappabhāvikā’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘piyato pabhavantī’’ti.
355. පර-සද්‌දෙන සමානත්‌ථං අජ්‌ඣත්‌තිකභාවනිසෙධනත්‌ථං ‘‘පිරෙ’’ති පදන්‌ති ආහ ‘‘අම්‌හාකං පරෙ’’ති. පිරෙති වා ‘‘පරතො’’ති ඉමිනා සමානත්‌ථං නිපාතපදන්‌ති ආහ ‘‘චර පිරෙති පරතො ගච්‌ඡා’’ති.
355. Para-saddena samānatthaṃ ajjhattikabhāvanisedhanatthaṃ ‘‘pire’’ti padanti āha ‘‘amhākaṃ pare’’ti. Pireti vā ‘‘parato’’ti iminā samānatthaṃ nipātapadanti āha ‘‘cara pireti parato gacchā’’ti.
356. ද්‌විධා ඡෙත්‌වාති එත්‌ථ යදි ඉත්‌ථී තස්‌ස පුරිසස්‌ස පියා, කථං ද්‌විධා ඡින්‌දතීති ආහ ‘‘යදි හී’’තිආදි.
356.Dvidhā chetvāti ettha yadi itthī tassa purisassa piyā, kathaṃ dvidhā chindatīti āha ‘‘yadi hī’’tiādi.
357. කථං කථෙය්‍යන්‌ති යථා භගවා එතස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස කථෙසි, සො ච මෙ කථෙසි, තථා චාහං කථෙය්‍යං. මරණවසෙන විපරිණාමො අත්‌තභාවස්‌ස පරිවත්‌තත්‌තා. පලායිත්‌වා ගමනවසෙන අඤ්‌ඤථාභාවො මිත්‌තසන්‌ථවස්‌ස සමාගමස්‌ස ච අඤ්‌ඤථාභූතත්‌තා.
357.Kathaṃ katheyyanti yathā bhagavā etassa brāhmaṇassa kathesi, so ca me kathesi, tathā cāhaṃ katheyyaṃ. Maraṇavasena vipariṇāmo attabhāvassa parivattattā. Palāyitvā gamanavasena aññathābhāvo mittasanthavassa samāgamassa ca aññathābhūtattā.
ඡඩ්‌ඩිතභාවෙනාති පරිවත්‌තිතභාවෙන. හත්‌ථගමනවසෙන අඤ්‌ඤථාභාවො පුබ්‌බෙ සවසෙ වත්‌තිතානං ඉදානි වසෙ අවත්‌තනභාවෙන.
Chaḍḍitabhāvenāti parivattitabhāvena. Hatthagamanavasena aññathābhāvo pubbe savase vattitānaṃ idāni vase avattanabhāvena.
ආචමෙහීති ආචමනං මුඛවික්‌ඛාලනං කාරෙහි. යස්‌මා මුඛං වික්‌ඛාලෙන්‌තා හි හත්‌ථපාදෙ ධොවිත්‌වා වික්‌ඛාලෙන්‌ති, තස්‌මා ‘‘ආචමිත්‌වා’’ති වත්‌වා පච්‌ඡාපි තස්‌ස අත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘මුඛං වික්‌ඛාලෙත්‌වා’’ති ආහ. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
Ācamehīti ācamanaṃ mukhavikkhālanaṃ kārehi. Yasmā mukhaṃ vikkhālentā hi hatthapāde dhovitvā vikkhālenti, tasmā ‘‘ācamitvā’’ti vatvā pacchāpi tassa atthaṃ dassento ‘‘mukhaṃ vikkhāletvā’’ti āha. Sesaṃ suviññeyyameva.
පියජාතිකසුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා සමත්‌තා.
Piyajātikasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 7. පියජාතිකසුත්‌තං • 7. Piyajātikasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 7. පියජාතිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Piyajātikasuttavaṇṇanā
