| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. ปิยาลผลทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
10. Piyālaphaladāyakattheraapadānavaṇṇanā
ปโรธโก ตทา อาสินฺติอาทิกํ อายสฺมโต ปิยาลผลทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิขิสฺส ภควโต กาเล เนสาทกุเล นิพฺพโตฺต หิมวเนฺต เอกสฺมิํ ปพฺภาเร มิเค วธิตฺวา ชีวิกํ กเปฺปตฺวา วสติฯ ตสฺมิํ กาเล ตตฺถ คตํ สิขิํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส สายํ ปาตํ นมสฺสมาโน กญฺจิ เทยฺยธมฺมํ อปสฺสโนฺต มธุรานิ ปิยาลผลานิ อุจฺจินิตฺวา อทาสิฯ ภควา ตานิ ปริภุญฺชิฯ โส เนสาโท พุทฺธารมฺมณาย ปีติยา นิรนฺตรํ ผุฎฺฐสรีโร ปาปกเมฺม วิรตฺตจิโตฺต มูลผลาหาโร นจิรเสฺสว กาลํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺติฯ
Parodhakotadā āsintiādikaṃ āyasmato piyālaphaladāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto sikhissa bhagavato kāle nesādakule nibbatto himavante ekasmiṃ pabbhāre mige vadhitvā jīvikaṃ kappetvā vasati. Tasmiṃ kāle tattha gataṃ sikhiṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso sāyaṃ pātaṃ namassamāno kañci deyyadhammaṃ apassanto madhurāni piyālaphalāni uccinitvā adāsi. Bhagavā tāni paribhuñji. So nesādo buddhārammaṇāya pītiyā nirantaraṃ phuṭṭhasarīro pāpakamme virattacitto mūlaphalāhāro nacirasseva kālaṃ katvā devaloke nibbatti.
๖๖. โส ตตฺถ ทิพฺพสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุเสฺสสุ จ อเนกวิธสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท คหปติกุเล นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา ตตฺถ อนภิรโต เคหํ ปหาย สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา นจิรเสฺสว อรหตฺตํ ปโตฺต อตฺตโน กตผลทานกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ปโรธโก ตทา อาสินฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยทา อหํ ปิยาลผลํ ทตฺวา จิตฺตํ ปสาเทสิํ, ตทา อหํ ปโรธโก อาสินฺติ สมฺพโนฺธฯ ปโรธโกติ ปรสตฺตโรธโก วิเหสโกฯ ‘‘ปรโรธโก’’ติ วตฺตเพฺพ ปุพฺพสฺส ร-การสฺส โลปํ กตฺวา ‘‘ปโรธโก’’ติ วุตฺตํฯ
66. So tattha dibbasampattiyo anubhavitvā manussesu ca anekavidhasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde gahapatikule nibbatto viññutaṃ patto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā tattha anabhirato gehaṃ pahāya satthu santike pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahattaṃ patto attano kataphaladānakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento parodhako tadā āsintiādimāha. Tattha yadā ahaṃ piyālaphalaṃ datvā cittaṃ pasādesiṃ, tadā ahaṃ parodhako āsinti sambandho. Parodhakoti parasattarodhako vihesako. ‘‘Pararodhako’’ti vattabbe pubbassa ra-kārassa lopaṃ katvā ‘‘parodhako’’ti vuttaṃ.
๖๙. ปริจาริํ วินายกนฺติ ตํ นิพฺพานปาปกํ สตฺถารํ, ‘‘ภเนฺต , อิมํ ผลํ ปริภุญฺชถา’’ติ ปวาริํ นิมเนฺตสิํ อาราเธสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
69.Paricāriṃ vināyakanti taṃ nibbānapāpakaṃ satthāraṃ, ‘‘bhante , imaṃ phalaṃ paribhuñjathā’’ti pavāriṃ nimantesiṃ ārādhesinti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ปิยาลผลทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Piyālaphaladāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
จุทฺทสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Cuddasamavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑๐. ปิยาลผลทายกเตฺถรอปทานํ • 10. Piyālaphaladāyakattheraapadānaṃ
