Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ൬. പിയഞ്ജഹത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ

    6. Piyañjahattheragāthāvaṇṇanā

    ഉപ്പതന്തേസു നിപതേതി ആയസ്മതോ പിയഞ്ജഹത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? സോപി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം പുഞ്ഞം ഉപചിനന്തോ ഇതോ ഏകനവുതേ കപ്പേ വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഹിമവന്തേ രുക്ഖദേവതാ ഹുത്വാ പബ്ബതന്തരേ വസന്തോ ദേവതാസമാഗമേസു അപ്പാനുഭാവതായ പരിസപരിയന്തേ ഠത്വാ ധമ്മം സുത്വാ സത്ഥരി പടിലദ്ധസദ്ധോ ഏകദിവസം സുവിസുദ്ധം രമണീയം ഗങ്ഗായം പുലിനപ്പദേസം ദിസ്വാ സത്ഥു ഗുണേ അനുസ്സരി – ‘‘ഇതോപി സുവിസുദ്ധാ സത്ഥു ഗുണാ അനന്താ അപരിമേയ്യാ ചാ’’തി, ഏവം സോ സത്ഥു ഗുണേ ആരബ്ഭ ചിത്തം പസാദേത്വാ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ വേസാലിയം ലിച്ഛവിരാജകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ യുദ്ധസോണ്ഡോ അപരാജിതസങ്ഗാമോ അമിത്താനം പിയഹാനികരണേന പിയഞ്ജഹോതി പഞ്ഞായിത്ഥ. സോ സത്ഥു വേസാലിഗമനേ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ അരഞ്ഞേ വസമാനോ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൧.൧൩.൮൪-൯൦) –

    Uppatantesu nipateti āyasmato piyañjahattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito ekanavute kappe vipassissa bhagavato kāle himavante rukkhadevatā hutvā pabbatantare vasanto devatāsamāgamesu appānubhāvatāya parisapariyante ṭhatvā dhammaṃ sutvā satthari paṭiladdhasaddho ekadivasaṃ suvisuddhaṃ ramaṇīyaṃ gaṅgāyaṃ pulinappadesaṃ disvā satthu guṇe anussari – ‘‘itopi suvisuddhā satthu guṇā anantā aparimeyyā cā’’ti, evaṃ so satthu guṇe ārabbha cittaṃ pasādetvā tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ licchavirājakule nibbattitvā vayappatto yuddhasoṇḍo aparājitasaṅgāmo amittānaṃ piyahānikaraṇena piyañjahoti paññāyittha. So satthu vesāligamane paṭiladdhasaddho pabbajitvā araññe vasamāno vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.13.84-90) –

    ‘‘പബ്ബതേ ഹിമവന്തമ്ഹി, വസാമി പബ്ബതന്തരേ;

    ‘‘Pabbate himavantamhi, vasāmi pabbatantare;

    പുലിനം സോഭനം ദിസ്വാ, ബുദ്ധസേട്ഠം അനുസ്സരിം.

    Pulinaṃ sobhanaṃ disvā, buddhaseṭṭhaṃ anussariṃ.

    ‘‘ഞാണേ ഉപനിധാ നത്ഥി, സങ്ഖാരം നത്ഥി സത്ഥുനോ;

    ‘‘Ñāṇe upanidhā natthi, saṅkhāraṃ natthi satthuno;

    സബ്ബധമ്മം അഭിഞ്ഞായ, ഞാണേന അധിമുച്ചതി.

    Sabbadhammaṃ abhiññāya, ñāṇena adhimuccati.

    ‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    ഞാണേന തേ സമോ നത്ഥി, യാവതാ ഞാണമുത്തമം.

    Ñāṇena te samo natthi, yāvatā ñāṇamuttamaṃ.

    ‘‘ഞാണേ ചിത്തം പസാദേത്വാ, കപ്പം സഗ്ഗമ്ഹി മോദഹം;

    ‘‘Ñāṇe cittaṃ pasādetvā, kappaṃ saggamhi modahaṃ;

    അവസേസേസു കപ്പേസു, കുസലം ചരിതം മയാ.

    Avasesesu kappesu, kusalaṃ caritaṃ mayā.

    ‘‘ഏകനവുതിതോ കപ്പേ, യം സഞ്ഞമലഭിം തദാ;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ saññamalabhiṃ tadā;

    ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഞാണസഞ്ഞായിദം ഫലം.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇasaññāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ഇതോ സത്തതികപ്പമ്ഹി, ഏകോ പുലിനപുപ്ഫിയോ;

    ‘‘Ito sattatikappamhi, eko pulinapupphiyo;

    സത്തരതനസമ്പന്നോ, ചക്കവത്തീ മഹബ്ബലോ.

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    അരഹത്തം പന പത്വാ ‘‘അന്ധപുഥുജ്ജനാനം പടിപത്തിതോ വിധുരാ അരിയാനം പടിപത്തീ’’തി ഇമസ്സ അത്ഥസ്സ ദസ്സനവസേന അഞ്ഞം ബ്യാകരോന്തോ –

    Arahattaṃ pana patvā ‘‘andhaputhujjanānaṃ paṭipattito vidhurā ariyānaṃ paṭipattī’’ti imassa atthassa dassanavasena aññaṃ byākaronto –

    ൭൬.

    76.

    ‘‘ഉപ്പതന്തേസു നിപതേ, നിപതന്തേസു ഉപ്പതേ;

    ‘‘Uppatantesu nipate, nipatantesu uppate;

    വസേ അവസമാനേസു, രമമാനേസു നോ രമേ’’തി. – ഗാഥം അഭാസി;

    Vase avasamānesu, ramamānesu no rame’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    തത്ഥ ഉപ്പതന്തേസൂതി ഉണ്ണമന്തേസു, സത്തേസു മാനുദ്ധച്ചഥമ്ഭസാരമ്ഭാദീഹി അത്തുക്കംസനേന അനുപസന്തേസു. നിപതേതി നമേയ്യ, തേസഞ്ഞേവ പാപധമ്മാനം പരിവജ്ജനേന നിവാതവുത്തി ഭവേയ്യ. നിപതന്തേസൂതി ഓണമന്തേസു, ഹീനാധിമുത്തികതായ കോസജ്ജേന ച ഗുണതോ നിഹീയമാനേസു. ഉപ്പതേതി ഉണ്ണമേയ്യ, പണീതാധിമുത്തികതായ വീരിയാരമ്ഭേന ച ഗുണതോ ഉസ്സുക്കേയ്യ. അഥ വാ ഉപ്പതന്തേസൂതി ഉട്ഠഹന്തേസു, കിലേസേസു പരിയുട്ഠാനവസേന സീസം ഉക്ഖിപന്തേസു. നിപതേതി പടിസങ്ഖാനബലേന യഥാ തേ ന ഉപ്പജ്ജന്തി, തഥാ അനുരൂപപച്ചവേക്ഖണായ നിപതേയ്യ, വിക്ഖമ്ഭേയ്യ ചേവ സമുച്ഛിന്ദേയ്യ ച. നിപതന്തേസൂതി പരിപതന്തേസു, അയോനിസോമനസികാരേസു വീരിയപയോഗമന്ദതായ വാ യഥാരദ്ധേസു സമഥവിപസ്സനാധമ്മേസു ഹായ മാനേസു . ഉപ്പതേതി യോനിസോമനസികാരേന വീരിയാരമ്ഭസമ്പദായ ച തേ ഉപട്ഠാപേയ്യ ഉപ്പാദേയ്യ വഡ്ഢേയ്യ ച. വസേ അവസമാനേസൂതി സത്തേസു മഗ്ഗബ്രഹ്മചരിയവാസം അരിയവാസഞ്ച അവസന്തേസു സയം തം വാസം വസേയ്യാതി, അരിയേസു വാ കിലേസവാസം ദുതിയകവാസം അവസന്തേസു യേന വാസേന തേ അവസമാനാ നാമ ഹോന്തി, സയം തഥാ വസേ. രമമാനേസു നോ രമേതി സത്തേസു കാമഗുണരതിയാ കിലേസരതിയാ രമന്തേസു സയം തഥാ നോ രമേ നം രമേയ്യ, അരിയേസു വാ നിരാമിസായ ഝാനാദിരതിയാ രമമാനേസു സയമ്പി തഥാ രമേ, തതോ അഞ്ഞഥാ പന കദാചിപി നോ രമേ നാഭിരമേയ്യ വാതി അത്ഥോ.

    Tattha uppatantesūti uṇṇamantesu, sattesu mānuddhaccathambhasārambhādīhi attukkaṃsanena anupasantesu. Nipateti nameyya, tesaññeva pāpadhammānaṃ parivajjanena nivātavutti bhaveyya. Nipatantesūti oṇamantesu, hīnādhimuttikatāya kosajjena ca guṇato nihīyamānesu. Uppateti uṇṇameyya, paṇītādhimuttikatāya vīriyārambhena ca guṇato ussukkeyya. Atha vā uppatantesūti uṭṭhahantesu, kilesesu pariyuṭṭhānavasena sīsaṃ ukkhipantesu. Nipateti paṭisaṅkhānabalena yathā te na uppajjanti, tathā anurūpapaccavekkhaṇāya nipateyya, vikkhambheyya ceva samucchindeyya ca. Nipatantesūti paripatantesu, ayonisomanasikāresu vīriyapayogamandatāya vā yathāraddhesu samathavipassanādhammesu hāya mānesu . Uppateti yonisomanasikārena vīriyārambhasampadāya ca te upaṭṭhāpeyya uppādeyya vaḍḍheyya ca. Vaseavasamānesūti sattesu maggabrahmacariyavāsaṃ ariyavāsañca avasantesu sayaṃ taṃ vāsaṃ vaseyyāti, ariyesu vā kilesavāsaṃ dutiyakavāsaṃ avasantesu yena vāsena te avasamānā nāma honti, sayaṃ tathā vase. Ramamānesu no rameti sattesu kāmaguṇaratiyā kilesaratiyā ramantesu sayaṃ tathā no rame naṃ rameyya, ariyesu vā nirāmisāya jhānādiratiyā ramamānesu sayampi tathā rame, tato aññathā pana kadācipi no rame nābhirameyya vāti attho.

    പിയഞ്ജഹത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Piyañjahattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൬. പിയഞ്ജഹത്ഥേരഗാഥാ • 6. Piyañjahattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact