| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อุทานปาฬิ • Udānapāḷi |
๑. ปิยตรสุตฺตํ
1. Piyatarasuttaṃ
๔๑. เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ราชา ปเสนทิ โกสโล มลฺลิกาย เทวิยา สทฺธิํ อุปริปาสาทวรคโต โหติฯ อถ โข ราชา ปเสนทิ โกสโล มลฺลิกํ เทวิํ เอตทโวจ – ‘‘อตฺถิ นุ โข เต, มลฺลิเก, โกจโญฺญ อตฺตนา ปิยตโร’’ติ?
41. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena rājā pasenadi kosalo mallikāya deviyā saddhiṃ uparipāsādavaragato hoti. Atha kho rājā pasenadi kosalo mallikaṃ deviṃ etadavoca – ‘‘atthi nu kho te, mallike, kocañño attanā piyataro’’ti?
‘‘นตฺถิ โข เม, มหาราช, โกจโญฺญ อตฺตนา ปิยตโรฯ ตุยฺหํ ปน, มหาราช, อตฺถโญฺญ โกจิ อตฺตนา ปิยตโร’’ติ? ‘‘มยฺหมฺปิ โข, มลฺลิเก, นตฺถโญฺญ โกจิ อตฺตนา ปิยตโร’’ติฯ
‘‘Natthi kho me, mahārāja, kocañño attanā piyataro. Tuyhaṃ pana, mahārāja, atthañño koci attanā piyataro’’ti? ‘‘Mayhampi kho, mallike, natthañño koci attanā piyataro’’ti.
อถ โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ปาสาทา โอโรหิตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ภควนฺตํ เอตทโวจ –
Atha kho rājā pasenadi kosalo pāsādā orohitvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘อิธาหํ, ภเนฺต, มลฺลิกาย เทวิยา สทฺธิํ อุปริปาสาทวรคโต มลฺลิกํ เทวิํ เอตทโวจํ – ‘อตฺถิ นุ โข เต, มลฺลิเก, โกจโญฺญ อตฺตนา ปิยตโร’ติ? เอวํ วุเตฺต, มลฺลิกา เทวี มํ เอตทโวจ – ‘นตฺถิ โข เม, มหาราช, โกจโญฺญ อตฺตนา ปิยตโรฯ ตุยฺหํ ปน, มหาราช, อตฺถโญฺญ โกจิ อตฺตนา ปิยตโร’ติ? เอวํ วุเตฺต, อหํ, ภเนฺต, มลฺลิกํ เทวิํ เอตทโวจํ – ‘มยฺหมฺปิ โข, มลฺลิเก, นตฺถโญฺญ โกจิ อตฺตนา ปิยตโร’’’ติฯ
‘‘Idhāhaṃ, bhante, mallikāya deviyā saddhiṃ uparipāsādavaragato mallikaṃ deviṃ etadavocaṃ – ‘atthi nu kho te, mallike, kocañño attanā piyataro’ti? Evaṃ vutte, mallikā devī maṃ etadavoca – ‘natthi kho me, mahārāja, kocañño attanā piyataro. Tuyhaṃ pana, mahārāja, atthañño koci attanā piyataro’ti? Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, mallikaṃ deviṃ etadavocaṃ – ‘mayhampi kho, mallike, natthañño koci attanā piyataro’’’ti.
อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘สพฺพา ทิสา อนุปริคมฺม เจตสา,
‘‘Sabbā disā anuparigamma cetasā,
เนวชฺฌคา ปิยตรมตฺตนา กฺวจิ;
Nevajjhagā piyataramattanā kvaci;
เอวํ ปิโย ปุถุ อตฺตา ปเรสํ,
Evaṃ piyo puthu attā paresaṃ,
ตสฺมา น หิํเส ปรมตฺตกาโม’’ติฯ ปฐมํ;
Tasmā na hiṃse paramattakāmo’’ti. paṭhamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อุทาน-อฎฺฐกถา • Udāna-aṭṭhakathā / ๑. ปิยตรสุตฺตวณฺณนา • 1. Piyatarasuttavaṇṇanā
