Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੦. ਪੋਤਲਿਯਸੁਤ੍ਤਂ
10. Potaliyasuttaṃ
੧੦੦. ਅਥ ਖੋ ਪੋਤਲਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਪੋਤਲਿਯਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
100. Atha kho potaliyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho potaliyaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਪੋਤਲਿਯ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਪੋਤਲਿਯ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ 1 ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ ਖੋ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਧ ਪਨ, ਪੋਤਲਿਯ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਧ ਪਨ, ਪੋਤਲਿਯ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨੇવ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਧ ਪਨ, ਪੋਤਲਿਯ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਮੇ ਖੋ, ਪੋਤਲਿਯ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਪੋਤਲਿਯ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਕਤਮੋ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਖਮਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ?
‘‘Cattārome, potaliya, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idha, potaliya, ekacco puggalo 2 avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Idha pana, potaliya, ekacco puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Idha pana, potaliya, ekacco puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Idha pana, potaliya, ekacco puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Ime kho, potaliya, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Imesaṃ kho, potaliya, catunnaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti?
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ ਖੋ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਧ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਧ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨੇવ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਧ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਯ੍વਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨੇવ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, ਨੋ ਚ વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ; ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਖਮਤਿ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ 3 ਹੇਸਾ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਦਿਦਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ।
‘‘Cattārome, bho gotama, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idha, bho gotama, ekacco puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Idha pana, bho gotama, ekacco puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Idha pana, bho gotama, ekacco puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Idha pana, bho gotama, ekacco puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Ime kho, bho gotama, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Imesaṃ, bho gotama, catunnaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena; ayaṃ me puggalo khamati imesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Abhikkantā 4 hesā, bho gotama, yadidaṃ upekkhā’’ti.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਪੋਤਲਿਯ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ…ਪੇ॰… ਇਮੇ ਖੋ, ਪੋਤਲਿਯ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਪੋਤਲਿਯ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਯ੍વਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ; ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਹੇਸਾ, ਪੋਤਲਿਯ, ਯਦਿਦਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਞ੍ਞੁਤਾ’’ਤਿ।
‘‘Cattārome, potaliya, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro…pe… ime kho, potaliya, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Imesaṃ kho, potaliya, catunnaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena; ayaṃ imesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Abhikkantā hesā, potaliya, yadidaṃ tattha tattha kālaññutā’’ti.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ…ਪੇ॰… ਇਮੇ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਯ੍વਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ, વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਾ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਕਾਲੇਨ; ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਖਮਤਿ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਹੇਸਾ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਦਿਦਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਞ੍ਞੁਤਾ।
‘‘Cattārome, bho gotama, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro…pe… ime kho, bho gotama, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Imesaṃ, bho gotama, catunnaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā bhūtaṃ tacchaṃ kālena; ayaṃ me puggalo khamati imesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Abhikkantā hesā, bho gotama, yadidaṃ tattha tattha kālaññutā.
‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ – ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ, ਏવਮੇવਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ । ਏਸਾਹਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਦਸਮਂ।
‘‘Abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti, evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito . Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
ਅਸੁਰવਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
Asuravaggo pañcamo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਅਸੁਰੋ ਤਯੋ ਸਮਾਧੀ, ਛવਾਲਾਤੇਨ ਪਞ੍ਚਮਂ।
Asuro tayo samādhī, chavālātena pañcamaṃ;
ਰਾਗੋ ਨਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਹਿਤਂ, ਸਿਕ੍ਖਾ ਪੋਤਲਿਯੇਨ ਚਾਤਿ॥
Rāgo nisanti attahitaṃ, sikkhā potaliyena cāti.
ਦੁਤਿਯਪਣ੍ਣਾਸਕਂ ਸਮਤ੍ਤਂ।
Dutiyapaṇṇāsakaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਪੋਤਲਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Potaliyasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੭-੧੦. ਖਿਪ੍ਪਨਿਸਨ੍ਤਿਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 7-10. Khippanisantisuttādivaṇṇanā