| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၄. ပောတလိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Potaliyasuttavaṇṇanā
၃၁. ဧဝံ မေ သုတန္တိ ပောတလိယသုတ္တံ။ တတ္ထ အင္ဂုတ္တရာပေသူတိ အင္ဂာယေဝ သော ဇနပဒော, မဟိယာ ပနသ္သ ဥတ္တရေန ယာ အာပော, တာသံ အဝိဒူရတ္တာ ဥတ္တရာပောတိပိ ဝုစ္စတိ။ ကတရမဟိယာ ဥတ္တရေန ယာ အာပောတိ, မဟာမဟိယာ။ တတ္ထာယံ အာဝိဘာဝကထာ – အယံ ကိရ ဇမ္ဗုဒီပော ဒသသဟသ္သယောဇနပရိမာဏော။ တတ္ထ စ စတုသဟသ္သယောဇနပ္ပမာဏော ပဒေသော ဥဒကေန အဇ္ဈောတ္ထဋော သမုဒ္ဒောတိ သင္ခံ ဂတော ။ တိသဟသ္သယောဇနပ္ပမာဏေ မနုသ္သာ ဝသန္တိ။ တိသဟသ္သယောဇနပ္ပမာဏေ ဟိမဝာ ပတိဋ္ဌိတော ဥဗ္ဗေဓေန ပဉ္စယောဇနသတိကော စတုရာသီတိကူဋသဟသ္သပဋိမဏ္ဍိတော သမန္တတော သန္ဒမာနပဉ္စသတနဒီဝိစိတ္တော, ယတ္ထ အာယာမဝိတ္ထာရေန စေဝ ဂမ္ဘီရတာယ စ ပဏ္ဏာသပဏ္ဏာသယောဇနာ ဒိယဍ္ဎယောဇနသတပရိမဏ္ဍလာ အနောတတ္တဒဟော ကဏ္ဏမုဏ္ဍဒဟော ရထကာရဒဟော ဆဒ္ဒန္တဒဟော ကုဏာလဒဟော မန္ဒာကိနီဒဟော သီဟပပာတဒဟောတိ သတ္တ မဟာသရာ ပတိဋ္ဌိတာ။ တေသု အနောတတ္တဒဟော သုဒသ္သနကူဋံ စိတ္ရကူဋံ ကာဠကူဋံ ဂန္ဓမာဒနကူဋံ ကေလာသကူဋန္တိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဗ္ဗတေဟိ ပရိက္ခိတ္တော။
31.Evaṃme sutanti potaliyasuttaṃ. Tattha aṅguttarāpesūti aṅgāyeva so janapado, mahiyā panassa uttarena yā āpo, tāsaṃ avidūrattā uttarāpotipi vuccati. Kataramahiyā uttarena yā āpoti, mahāmahiyā. Tatthāyaṃ āvibhāvakathā – ayaṃ kira jambudīpo dasasahassayojanaparimāṇo. Tattha ca catusahassayojanappamāṇo padeso udakena ajjhotthaṭo samuddoti saṅkhaṃ gato . Tisahassayojanappamāṇe manussā vasanti. Tisahassayojanappamāṇe himavā patiṭṭhito ubbedhena pañcayojanasatiko caturāsītikūṭasahassapaṭimaṇḍito samantato sandamānapañcasatanadīvicitto, yattha āyāmavitthārena ceva gambhīratāya ca paṇṇāsapaṇṇāsayojanā diyaḍḍhayojanasataparimaṇḍalā anotattadaho kaṇṇamuṇḍadaho rathakāradaho chaddantadaho kuṇāladaho mandākinīdaho sīhapapātadahoti satta mahāsarā patiṭṭhitā. Tesu anotattadaho sudassanakūṭaṃ citrakūṭaṃ kāḷakūṭaṃ gandhamādanakūṭaṃ kelāsakūṭanti imehi pañcahi pabbatehi parikkhitto.
တတ္ထ သုဒသ္သနကူဋံ သောဝဏ္ဏမယံ ဒ္ဝိယောဇနသတုဗ္ဗေဓံ အန္တောဝင္ကံ ကာကမုခသဏ္ဌာနံ တမေဝ သရံ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ ဌိတံ။ စိတ္ရကူဋံ သဗ္ဗရတနမယံ။ ကာဠကူဋံ အဉ္ဇနမယံ။ ဂန္ဓမာဒနကူဋံ သာနုမယံ အဗ္ဘန္တရေ မုဂ္ဂဝဏ္ဏံ, မူလဂန္ဓော သာရဂန္ဓော ဖေဂ္ဂုဂန္ဓော တစဂန္ဓော ပပဋိကဂန္ဓော ရသဂန္ဓော ပတ္တဂန္ဓော ပုပ္ဖဂန္ဓော ဖလဂန္ဓော ဂန္ဓဂန္ဓောတိ ဣမေဟိ ဒသဟိ ဂန္ဓေဟိ ဥသ္သန္နံ နာနပ္ပကာရဩသဓသဉ္ဆန္နံ, ကာဠပက္ခဥပောသထဒိဝသေ အာဒိတ္တမိဝ အင္ဂာရံ ဇလန္တံ တိဋ္ဌတိ။ ကေလာသကူဋံ ရဇတမယံ။ သဗ္ဗာနိ သုဒသ္သနေန သမာနုဗ္ဗေဓသဏ္ဌာနာနိ, တမေဝ သရံ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ ဌိတာနိ။ တာနိ သဗ္ဗာနိ ဒေဝာနုဘာဝေန နာဂာနုဘာဝေန စ ဝသ္သန္တိ, နဒိယော စ တေသု သန္ဒန္တိ။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဥဒကံ အနောတတ္တမေဝ ပဝိသတိ။ စန္ဒိမသူရိယာ ဒက္ခိဏေန ဝာ ဥတ္တရေန ဝာ ဂစ္ဆန္တာ ပဗ္ဗတန္တရေန တတ္ထ ဩဘာသံ ကရောန္တိ, ဥဇုံ ဂစ္ဆန္တာ န ကရောန္တိ, တေနေဝသ္သ အနောတတ္တန္တိ သင္ခာ ဥဒပာဒိ။
Tattha sudassanakūṭaṃ sovaṇṇamayaṃ dviyojanasatubbedhaṃ antovaṅkaṃ kākamukhasaṇṭhānaṃ tameva saraṃ paṭicchādetvā ṭhitaṃ. Citrakūṭaṃ sabbaratanamayaṃ. Kāḷakūṭaṃ añjanamayaṃ. Gandhamādanakūṭaṃ sānumayaṃ abbhantare muggavaṇṇaṃ, mūlagandho sāragandho pheggugandho tacagandho papaṭikagandho rasagandho pattagandho pupphagandho phalagandho gandhagandhoti imehi dasahi gandhehi ussannaṃ nānappakāraosadhasañchannaṃ, kāḷapakkhauposathadivase ādittamiva aṅgāraṃ jalantaṃ tiṭṭhati. Kelāsakūṭaṃ rajatamayaṃ. Sabbāni sudassanena samānubbedhasaṇṭhānāni, tameva saraṃ paṭicchādetvā ṭhitāni. Tāni sabbāni devānubhāvena nāgānubhāvena ca vassanti, nadiyo ca tesu sandanti. Taṃ sabbampi udakaṃ anotattameva pavisati. Candimasūriyā dakkhiṇena vā uttarena vā gacchantā pabbatantarena tattha obhāsaṃ karonti, ujuṃ gacchantā na karonti, tenevassa anotattanti saṅkhā udapādi.
တတ္ထ မနောဟရသိလာတလာနိ နိမ္မစ္ဆကစ္ဆပာနိ ဖလိကသဒိသနိမ္မလုဒကာနိ န္ဟာနတိတ္ထာနိ သုပဋိယတ္တာနိ ဟောန္တိ, ယေသု ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓခီဏာသဝာ စ ဣဒ္ဓိမန္တော စ ဣသယော န္ဟာယန္တိ, ဒေဝယက္ခာဒယော ဥယ္ယာနကီဠကံ ကီဠန္တိ။
Tattha manoharasilātalāni nimmacchakacchapāni phalikasadisanimmaludakāni nhānatitthāni supaṭiyattāni honti, yesu buddhapaccekabuddhakhīṇāsavā ca iddhimanto ca isayo nhāyanti, devayakkhādayo uyyānakīḷakaṃ kīḷanti.
တသ္သ စတူသု ပသ္သေသု သီဟမုခံ ဟတ္ထိမုခံ အသ္သမုခံ ဥသဘမုခန္တိ စတ္တာရိ မုခာနိ ဟောန္တိ, ယေဟိ စတသ္သော နဒိယော သန္ဒန္တိ။ သီဟမုခေန နိက္ခန္တနဒီတီရေ သီဟာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ။ ဟတ္ထိမုခာဒီဟိ ဟတ္ထိအသ္သဥသဘာ။ ပုရတ္ထိမဒိသတော နိက္ခန္တနဒီ အနောတတ္တံ တိက္ခတ္တုံ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ဣတရာ တိသ္သော နဒိယော အနုပဂမ္မ ပာစီနဟိမဝန္တေနေဝ အမနုသ္သပထံ ဂန္တ္ဝာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပဝိသတိ။ ပစ္ဆိမဒိသတော စ ဥတ္တရဒိသတော စ နိက္ခန္တနဒိယောပိ တထေဝ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပစ္ဆိမဟိမဝန္တေနေဝ ဥတ္တရဟိမဝန္တေနေဝ စ အမနုသ္သပထံ ဂန္တ္ဝာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပဝိသန္တိ။ ဒက္ခိဏဒိသတော နိက္ခန္တနဒီ ပန တံ တိက္ခတ္တုံ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ဥဇုကံ ပာသာဏပိဋ္ဌေနေဝ သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂန္တ္ဝာ ပဗ္ဗတံ ပဟရိတ္ဝာ ဝုဋ္ဌာယ ပရိက္ခေပေန တိဂာဝုတပ္ပမာဏာ ဥဒကဓာရာ စ ဟုတ္ဝာ အာကာသေန သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂန္တ္ဝာ တိယဂ္ဂဠေ နာမ ပာသာဏေ ပတိတာ, ပာသာဏော ဥဒကဓာရာဝေဂေန ဘိန္နော။ တတ္ထ ပညာသယောဇနပ္ပမာဏာ တိယဂ္ဂဠာ နာမ ပောက္ခရဏီ ဇာတာ, ပောက္ခရဏိယာ ကူလံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပာသာဏံ ပဝိသိတ္ဝာ သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂတာ။ တတော ဃနပထဝိံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဥမင္ဂေန သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂန္တ္ဝာ ဝိဉ္ဈုံ နာမ တိရစ္ဆာနပဗ္ဗတံ ပဟရိတ္ဝာ ဟတ္ထတလေ ပဉ္စင္ဂုလိသဒိသာ ပဉ္စဓာရာ ဟုတ္ဝာ ပဝတ္တန္တိ။ သာ တိက္ခတ္တုံ အနောတတ္တံ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ဂတဋ္ဌာနေ အာဝဋ္ဋဂင္ဂာတိ ဝုစ္စတိ။ ဥဇုကံ ပာသာဏပိဋ္ဌေန သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂတဋ္ဌာနေ ကဏ္ဟဂင္ဂာတိ, အာကာသေန သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂတဋ္ဌာနေ အာကာသဂင္ဂာတိ, တိယဂ္ဂဠပာသာဏေ ပညာသယောဇနောကာသေ ဌိတာ တိယဂ္ဂဠပောက္ခရဏီတိ, ကူလံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပာသာဏံ ပဝိသိတ္ဝာ သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂတဋ္ဌာနေ ဗဟလဂင္ဂာတိ, ဥမင္ဂေန သဋ္ဌိယောဇနာနိ ဂတဋ္ဌာနေ ဥမင္ဂဂင္ဂာတိ ဝုစ္စတိ။ ဝိဉ္ဈုံ နာမ တိရစ္ဆာနပဗ္ဗတံ ပဟရိတ္ဝာ ပဉ္စဓာရာ ဟုတ္ဝာ ပဝတ္တဋ္ဌာနေ ပန ဂင္ဂာ ယမုနာ အစိရဝတီ သရဘူ မဟီတိ ပဉ္စဓာ သင္ခံ ဂတာ။ ဧဝမေတာ ပဉ္စ မဟာနဒိယော ဟိမဝန္တတော ပဘဝန္တိ။ တာသု ယာ အယံ ပဉ္စမီ မဟီ နာမ, သာ ဣဓ မဟာမဟီတိ အဓိပ္ပေတာ။ တသ္သာ ဥတ္တရေန ယာ အာပော, တာသံ အဝိဒူရတ္တာ သော ဇနပဒော အင္ဂုတ္တရာပောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မိံ အင္ဂုတ္တရာပေသု ဇနပဒေ။
Tassa catūsu passesu sīhamukhaṃ hatthimukhaṃ assamukhaṃ usabhamukhanti cattāri mukhāni honti, yehi catasso nadiyo sandanti. Sīhamukhena nikkhantanadītīre sīhā bahutarā honti. Hatthimukhādīhi hatthiassausabhā. Puratthimadisato nikkhantanadī anotattaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā itarā tisso nadiyo anupagamma pācīnahimavanteneva amanussapathaṃ gantvā mahāsamuddaṃ pavisati. Pacchimadisato ca uttaradisato ca nikkhantanadiyopi tatheva padakkhiṇaṃ katvā pacchimahimavanteneva uttarahimavanteneva ca amanussapathaṃ gantvā mahāsamuddaṃ pavisanti. Dakkhiṇadisato nikkhantanadī pana taṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā dakkhiṇena ujukaṃ pāsāṇapiṭṭheneva saṭṭhiyojanāni gantvā pabbataṃ paharitvā vuṭṭhāya parikkhepena tigāvutappamāṇā udakadhārā ca hutvā ākāsena saṭṭhiyojanāni gantvā tiyaggaḷe nāma pāsāṇe patitā, pāsāṇo udakadhārāvegena bhinno. Tattha paññāsayojanappamāṇā tiyaggaḷā nāma pokkharaṇī jātā, pokkharaṇiyā kūlaṃ bhinditvā pāsāṇaṃ pavisitvā saṭṭhiyojanāni gatā. Tato ghanapathaviṃ bhinditvā umaṅgena saṭṭhiyojanāni gantvā viñjhuṃ nāma tiracchānapabbataṃ paharitvā hatthatale pañcaṅgulisadisā pañcadhārā hutvā pavattanti. Sā tikkhattuṃ anotattaṃ padakkhiṇaṃ katvā gataṭṭhāne āvaṭṭagaṅgāti vuccati. Ujukaṃ pāsāṇapiṭṭhena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne kaṇhagaṅgāti, ākāsena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne ākāsagaṅgāti, tiyaggaḷapāsāṇe paññāsayojanokāse ṭhitā tiyaggaḷapokkharaṇīti, kūlaṃ bhinditvā pāsāṇaṃ pavisitvā saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne bahalagaṅgāti, umaṅgena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne umaṅgagaṅgāti vuccati. Viñjhuṃ nāma tiracchānapabbataṃ paharitvā pañcadhārā hutvā pavattaṭṭhāne pana gaṅgā yamunā aciravatī sarabhū mahīti pañcadhā saṅkhaṃ gatā. Evametā pañca mahānadiyo himavantato pabhavanti. Tāsu yā ayaṃ pañcamī mahī nāma, sā idha mahāmahīti adhippetā. Tassā uttarena yā āpo, tāsaṃ avidūrattā so janapado aṅguttarāpoti veditabbo. Tasmiṃ aṅguttarāpesu janapade.
အာပဏံ နာမာတိ တသ္မိံ ကိရ နိဂမေ ဝီသတိ အာပဏမုခသဟသ္သာနိ ဝိဘတ္တာနိ အဟေသုံ။ ဣတိ သော အာပဏာနံ ဥသ္သန္နတ္တာ အာပဏန္တ္ဝေဝ သင္ခံ ဂတော။ တသ္သ စ နိဂမသ္သ အဝိဒူရေ နဒီတီရေ ဃနစ္ဆာယော ရမဏီယော ဘူမိဘာဂော မဟာဝနသဏ္ဍော, တသ္မိံ ဘဂဝာ ဝိဟရတိ။ တေနေဝေတ္ထ ဝသနဋ္ဌာနံ န နိယာမိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယေနညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင္ကမီတိ ဘိက္ခုသင္ဃံ ဝသနဋ္ဌာနံ ပေသေတ္ဝာ ဧကကောဝ ဥပသင္ကမိ ပောတလိယံ ဂဟပတိံ သန္ဓာယ။ ပောတလိယောပိ ခော ဂဟပတီတိ ပောတလိယောတိ ဧဝံနာမကော ဂဟပတိ။ သမ္ပန္နနိဝာသနပာဝုရဏောတိ ပရိပုဏ္ဏနိဝာသနပာဝုရဏော , ဧကံ ဒီဃဒသံ သာဋကံ နိဝတ္ထော ဧကံ ပာရုတောတိ အတ္ထော။ ဆတ္တုပာဟနာဟီတိ ဆတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဥပာဟနာ အာရုယ္ဟာတိ အတ္ထော။ အာသနာနီတိ ပလ္လင္ကပီဌပလာလပီဌကာဒီနိ။ အန္တမသော သာခာဘင္ဂမ္ပိ ဟိ အာသနန္တေဝ ဝုစ္စတိ။ ဂဟပတိဝာဒေနာတိ ဂဟပတီတိ ဣမိနာ ဝစနေန။ သမုဒာစရတီတိ ဝောဟရတိ။
Āpaṇaṃnāmāti tasmiṃ kira nigame vīsati āpaṇamukhasahassāni vibhattāni ahesuṃ. Iti so āpaṇānaṃ ussannattā āpaṇantveva saṅkhaṃ gato. Tassa ca nigamassa avidūre nadītīre ghanacchāyo ramaṇīyo bhūmibhāgo mahāvanasaṇḍo, tasmiṃ bhagavā viharati. Tenevettha vasanaṭṭhānaṃ na niyāmitanti veditabbaṃ. Yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkamīti bhikkhusaṅghaṃ vasanaṭṭhānaṃ pesetvā ekakova upasaṅkami potaliyaṃ gahapatiṃ sandhāya. Potaliyopi kho gahapatīti potaliyoti evaṃnāmako gahapati. Sampannanivāsanapāvuraṇoti paripuṇṇanivāsanapāvuraṇo , ekaṃ dīghadasaṃ sāṭakaṃ nivattho ekaṃ pārutoti attho. Chattupāhanāhīti chattaṃ gahetvā upāhanā āruyhāti attho. Āsanānīti pallaṅkapīṭhapalālapīṭhakādīni. Antamaso sākhābhaṅgampi hi āsananteva vuccati. Gahapativādenāti gahapatīti iminā vacanena. Samudācaratīti voharati.
ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစာတိ တတိယံ ဂဟပတီတိ ဝစနံ အဓိဝာသေတုံ အသက္ကောန္တော ဘဂဝန္တမေတံ ‘‘တယိဒံ, ဘော, ဂောတမာ’’တိအာဒိဝစနံ အဝောစ။ တတ္ထ နစ္ဆန္နန္တိ န အနုစ္ဆဝိကံ။ နပ္ပတိရူပန္တိ န သာရုပ္ပံ။ အာကာရာတိအာဒီနိ သဗ္ဗာနေဝ ကာရဏဝေဝစနာနိ။ ဒီဃဒသဝတ္ထဓာရဏ-ကေသမသ္သုနခဌပနာဒီနိ ဟိ သဗ္ဗာနေဝ ဂိဟိဗ္ယဉ္ဇနာနိ တသ္သ ဂိဟိဘာဝံ ပာကဋံ ကရောန္တီတိ အာကာရာ, ဂိဟိသဏ္ဌာနေန သဏ္ဌိတတ္တာ လိင္ဂာ, ဂိဟိဘာဝသ္သ သဉ္ဇာနနနိမိတ္တတာယ နိမိတ္တာတိ ဝုတ္တာ။ ယထာ တံ ဂဟပတိသ္သာတိ ယထာ ဂဟပတိသ္သ အာကာရလိင္ဂနိမိတ္တာ ဘဝေယ္ယုံ, တထေဝ တုယ္ဟံ။ တေန တာဟံ ဧဝံ သမုဒာစရာမီတိ ဒသ္သေတိ။ အထ သော ယေန ကာရဏေန ဂဟပတိဝာဒံ နာဓိဝာသေတိ, တံ ပကာသေန္တော ‘‘တထာ ဟိ ပန မေ’’တိအာဒိမာဟ။
Bhagavantaṃ etadavocāti tatiyaṃ gahapatīti vacanaṃ adhivāsetuṃ asakkonto bhagavantametaṃ ‘‘tayidaṃ, bho, gotamā’’tiādivacanaṃ avoca. Tattha nacchannanti na anucchavikaṃ. Nappatirūpanti na sāruppaṃ. Ākārātiādīni sabbāneva kāraṇavevacanāni. Dīghadasavatthadhāraṇa-kesamassunakhaṭhapanādīni hi sabbāneva gihibyañjanāni tassa gihibhāvaṃ pākaṭaṃ karontīti ākārā, gihisaṇṭhānena saṇṭhitattā liṅgā, gihibhāvassa sañjānananimittatāya nimittāti vuttā. Yathā taṃ gahapatissāti yathā gahapatissa ākāraliṅganimittā bhaveyyuṃ, tatheva tuyhaṃ. Tena tāhaṃ evaṃ samudācarāmīti dasseti. Atha so yena kāraṇena gahapativādaṃ nādhivāseti, taṃ pakāsento ‘‘tathā hi pana me’’tiādimāha.
နိယ္ယာတန္တိ နိယ္ယာတိတံ။ အနောဝာဒီ အနုပဝာဒီတိ ‘‘တာတာ, ကသထ, ဝပထ, ဝဏိပ္ပထံ ပယောဇေထာ’’တိအာဒိနာ ဟိ နယေန ဩဝဒန္တော ဩဝာဒီ နာမ ဟောတိ။ ‘‘တုမ္ဟေ န ကသထ, န ဝပထ, န ဝဏိပ္ပထံ ပယောဇေထ, ကထံ ဇီဝိသ္သထ, ပုတ္တဒာရံ ဝာ ဘရိသ္သထာ’’တိအာဒိနာ နယေန ပန ဥပဝဒန္တော ဥပဝာဒီ နာမ ဟောတိ။ အဟံ ပန ဥဘယမ္ပိ တံ န ကရောမိ။ တေနာဟံ တတ္ထ အနောဝာဒီ အနုပဝာဒီတိ ဒသ္သေတိ။ ဃာသစ္ဆာဒနပရမော ဝိဟရာမီတိ ဃာသမတ္တဉ္စေဝ အစ္ဆာဒနမတ္တဉ္စ ပရမံ ကတ္ဝာ ဝိဟရာမိ, တတော ပရံ နတ္ထိ, န စ ပတ္ထေမီတိ ဒီပေတိ။
Niyyātanti niyyātitaṃ. Anovādī anupavādīti ‘‘tātā, kasatha, vapatha, vaṇippathaṃ payojethā’’tiādinā hi nayena ovadanto ovādī nāma hoti. ‘‘Tumhe na kasatha, na vapatha, na vaṇippathaṃ payojetha, kathaṃ jīvissatha, puttadāraṃ vā bharissathā’’tiādinā nayena pana upavadanto upavādī nāma hoti. Ahaṃ pana ubhayampi taṃ na karomi. Tenāhaṃ tattha anovādī anupavādīti dasseti. Ghāsacchādanaparamoviharāmīti ghāsamattañceva acchādanamattañca paramaṃ katvā viharāmi, tato paraṃ natthi, na ca patthemīti dīpeti.
၃၂. ဂိဒ္ဓိလောဘော ပဟာတဗ္ဗောတိ ဂေဓဘူတော လောဘော ပဟာတဗ္ဗော။ အနိန္ဒာရောသန္တိ အနိန္ဒာဘူတံ အဃဋ္ဋနံ။ နိန္ဒာရောသောတိ နိန္ဒာဃဋ္ဋနာ။ ဝောဟာရသမုစ္ဆေဒာယာတိ ဧတ္ထ ဝောဟာရောတိ ဗ္ယဝဟာရဝောဟာရောပိ ပဏ္ဏတ္တိပိ ဝစနမ္ပိ စေတနာပိ။ တတ္ထ –
32.Giddhilobhopahātabboti gedhabhūto lobho pahātabbo. Anindārosanti anindābhūtaṃ aghaṭṭanaṃ. Nindārosoti nindāghaṭṭanā. Vohārasamucchedāyāti ettha vohāroti byavahāravohāropi paṇṇattipi vacanampi cetanāpi. Tattha –
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုသ္သေသု၊ ဝောဟာရံ ဥပဇီဝတိ။
‘‘Yo hi koci manussesu, vohāraṃ upajīvati;
ဧဝံ ဝာသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ၊ ဝာဏိဇော သော န ဗ္ရာဟ္မဏော’’တိ။ (မ. နိ. ၂.၄၅၇) –
Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, vāṇijo so na brāhmaṇo’’ti. (ma. ni. 2.457) –
အယံ ဗ္ယဝဟာရဝောဟာရော နာမ။ ‘‘သင္ခာ သမညာ ပညတ္တိ ဝောဟာရော’’တိ (ဓ. သ. ၁၃၁၃-၁၃၁၅) အယံ ပဏ္ဏတ္တိဝောဟာရော နာမ။ ‘‘တထာ တထာ ဝောဟရတိ အပရာမသ’’န္တိ (မ. နိ. ၃.၃၃၂) အယံ ဝစနဝောဟာရော နာမ။ ‘‘အဋ္ဌ အရိယဝောဟာရာ အဋ္ဌ အနရိယဝောဟရာ’’တိ (အ. နိ. ၈.၆၇) အယံ စေတနာဝောဟာရော နာမ, အယမိဓာဓိပ္ပေတော။ ယသ္မာ ဝာ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဂိဟီတိ စေတနာ နတ္ထိ, သမဏောတိ စေတနာ ဟောတိ။ ဂိဟီတိ ဝစနံ နတ္ထိ, သမဏောတိ ဝစနံ ဟောတိ။ ဂိဟီတိ ပဏ္ဏတ္တိ နတ္ထိ, သမဏောတိ ပဏ္ဏတ္တိ ဟောတိ။ ဂိဟီတိ ဗ္ယဝဟာရော နတ္ထိ, သမဏောတိ ဝာ ပဗ္ဗဇိတောတိ ဝာ ဗ္ယဝဟာရော ဟောတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗေပေတေ လဗ္ဘန္တိ။
Ayaṃ byavahāravohāro nāma. ‘‘Saṅkhā samaññā paññatti vohāro’’ti (dha. sa. 1313-1315) ayaṃ paṇṇattivohāro nāma. ‘‘Tathā tathā voharati aparāmasa’’nti (ma. ni. 3.332) ayaṃ vacanavohāro nāma. ‘‘Aṭṭha ariyavohārā aṭṭha anariyavoharā’’ti (a. ni. 8.67) ayaṃ cetanāvohāro nāma, ayamidhādhippeto. Yasmā vā pabbajitakālato paṭṭhāya gihīti cetanā natthi, samaṇoti cetanā hoti. Gihīti vacanaṃ natthi, samaṇoti vacanaṃ hoti. Gihīti paṇṇatti natthi, samaṇoti paṇṇatti hoti. Gihīti byavahāro natthi, samaṇoti vā pabbajitoti vā byavahāro hoti. Tasmā sabbepete labbhanti.
၃၃. ယေသံ ခော အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု ပာဏာတိပာတီတိ ဧတ္ထ ပာဏာတိပာတောဝ သံယောဇနံ။ ပာဏာတိပာတသ္သေဝ ဟိ ဟေတု ပာဏာတိပာတပစ္စယာ ပာဏာတိပာတီ နာမ ဟောတိ။ ပာဏာတိပာတာနံ ပန ဗဟုတာယ ‘‘ယေသံ ခော အဟ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေသာဟံ သံယောဇနာနန္တိ တေသံ အဟံ ပာဏာတိပာတဗန္ဓနာနံ။ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒာယ ပဋိပန္နောတိ ဣမိနာ အပာဏာတိပာတသင္ခာတေန ကာယိကသီလသံဝရေန ပဟာနတ္ထာယ သမုစ္ဆေဒနတ္ထာယ ပဋိပန္နော။ အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယ္ယာတိ ကုန္ထကိပိလ္လိကမ္ပိ နာမ ဇီဝိတာ အဝောရောပနကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ပာဏာတိပာတမတ္တတောပိ ဩရမိတုံ န သက္ကောမိ, ကိံ မယ္ဟံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ဧဝံ အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယ္ယ။ အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယ္ယုန္တိ ဧဝရူပေ နာမ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ပာဏာတိပာတမတ္တတောပိ ဩရမိတုံ န သက္ကောတိ, ကိံ ဧတသ္သ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ဧဝံ အနုဝိစ္စ တုလယိတ္ဝာ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အညေပိ ဝိညူ ပဏ္ဍိတာ ဂရဟေယ္ယုံ။ ဧတဒေဝ ခော ပန သံယောဇနမေတံ နီဝရဏန္တိ ဒသသု သံယောဇနေသု ပဉ္စသု စ နီဝရဏေသု အပရိယာပန္နမ္ပိ ‘‘အဋ္ဌ နီဝရဏာ’’တိ ဒေသနာဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ဝဋ္ဋဗန္ဓနဋ္ဌေန ဟိ ဟိတပဋိစ္ဆာဒနဋ္ဌေန စ သံယောဇနန္တိပိ နီဝရဏန္တိပိ ဝုတ္တံ။ အာသဝာတိ ပာဏာတိပာတကာရဏာ ဧကော အဝိဇ္ဇာသဝော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိဃာတပရိဠာဟာတိ ဝိဃာတာ စ ပရိဠာဟာ စ။ တတ္ထ ဝိဃာတဂ္ဂဟဏေန ကိလေသဒုက္ခဉ္စ ဝိပာကဒုက္ခဉ္စ ဂဟိတံ, ပရိဠာဟဂ္ဂဟဏေနပိ ကိလေသပရိဠာဟော စ ဝိပာကပရိဠာဟော စ ဂဟိတော။ ဣမိနာ ဥပာယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
33.Yesaṃ kho ahaṃ saṃyojanānaṃ hetu pāṇātipātīti ettha pāṇātipātova saṃyojanaṃ. Pāṇātipātasseva hi hetu pāṇātipātapaccayā pāṇātipātī nāma hoti. Pāṇātipātānaṃ pana bahutāya ‘‘yesaṃ kho aha’’nti vuttaṃ. Tesāhaṃsaṃyojanānanti tesaṃ ahaṃ pāṇātipātabandhanānaṃ. Pahānāya samucchedāya paṭipannoti iminā apāṇātipātasaṅkhātena kāyikasīlasaṃvarena pahānatthāya samucchedanatthāya paṭipanno. Attāpi maṃ upavadeyyāti kunthakipillikampi nāma jīvitā avoropanakasāsane pabbajitvā pāṇātipātamattatopi oramituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti evarūpe nāma sāsane pabbajitvā pāṇātipātamattatopi oramituṃ na sakkoti, kiṃ etassa pabbajjāyāti evaṃ anuvicca tulayitvā pariyogāhetvā aññepi viññū paṇḍitā garaheyyuṃ. Etadeva kho pana saṃyojanametaṃ nīvaraṇanti dasasu saṃyojanesu pañcasu ca nīvaraṇesu apariyāpannampi ‘‘aṭṭha nīvaraṇā’’ti desanāvasenetaṃ vuttaṃ. Vaṭṭabandhanaṭṭhena hi hitapaṭicchādanaṭṭhena ca saṃyojanantipi nīvaraṇantipi vuttaṃ. Āsavāti pāṇātipātakāraṇā eko avijjāsavo uppajjati. Vighātapariḷāhāti vighātā ca pariḷāhā ca. Tattha vighātaggahaṇena kilesadukkhañca vipākadukkhañca gahitaṃ, pariḷāhaggahaṇenapi kilesapariḷāho ca vipākapariḷāho ca gahito. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo.
၃၄-၄၀. အယံ ပန ဝိသေသော – တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယာတိ ဣမသ္မိံ ပဒေ ဣမိနာ ဒိန္နာဒာနသင္ခာတေန ကာယိကသီလသံဝရေန, သစ္စဝာစာသင္ခာတေန ဝာစသိကသီလသံဝရေန, အပိသုဏာဝာစာသင္ခာတေန ဝာစသိကသီလသံဝရေန, အဂိဒ္ဓိလောဘသင္ခာတေန မာနသိကသီလသံဝရေန, အနိန္ဒာရောသသင္ခာတေန ကာယိကဝာစသိကသီလသံဝရေန , အကောဓုပာယာသသင္ခာတေန မာနသိကသီလသံဝရေန, အနတိမာနသင္ခာတေန မာနသိကသီလသံဝရေန ပဟာနတ္ထာယ သမုစ္ဆေဒနတ္ထာယ ပဋိပန္နောတိ ဧဝံ သဗ္ဗဝာရေသု ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။
34-40. Ayaṃ pana viseso – tesāhaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyāti imasmiṃ pade iminā dinnādānasaṅkhātena kāyikasīlasaṃvarena, saccavācāsaṅkhātena vācasikasīlasaṃvarena, apisuṇāvācāsaṅkhātena vācasikasīlasaṃvarena, agiddhilobhasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena, anindārosasaṅkhātena kāyikavācasikasīlasaṃvarena , akodhupāyāsasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena, anatimānasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena pahānatthāya samucchedanatthāya paṭipannoti evaṃ sabbavāresu yojanā kātabbā.
အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယ္ယ အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယ္ယုန္တိ ဣမေသု ပန ပဒေသု တိဏသလာကမ္ပိ နာမ ဥပာဒာယ အဒိန္နံ အဂ္ဂဟဏသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အဒိန္နာဒာနမတ္တတောပိ ဝိရမိတုံ န သက္ကောမိ, ကိံ မယ္ဟံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ဧဝံ အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယ္ယ။ ဧဝရူပေ နာမ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အဒိန္နာဒာနမတ္တတောပိ ဩရမိတုံ န သက္ကောတိ, ကိံ ဣမသ္သ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ဧဝံ အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယ္ယုံ? ဟသာပေက္ခတာယပိ နာမ ဒဝကမ္ယတာယ ဝာ မုသာဝာဒံ အကရဏသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ။ သဗ္ဗာကာရေန ပိသုဏံ အကရဏသာသနေ နာမ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ။ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဂိဒ္ဓိလောဘံ အကရဏသာသနေ နာမ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာပိ။ ကကစေန အင္ဂေသု ဩက္ကန္တိယမာနေသုပိ နာမ ပရေသံ နိန္ဒာရောသံ အကရဏသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ။ ဆိန္နခာဏုကဏ္ဋကာဒီသုပိ နာမ ကောဓုပာယာသံ အကရဏသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ။ အဓိမာနမတ္တမ္ပိ နာမ မာနံ အကရဏသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အတိမာနမတ္တမ္ပိ ပဇဟိတုံ န သက္ကောမိ, ကိံ မယ္ဟံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ဧဝံ အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယ္ယ။ ဧဝရူပေ နာမ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အတိမာနမတ္တမ္ပိ ပဇဟိတုံ န သက္ကောတိ, ကိံ ဣမသ္သ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ဧဝံ အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယ္ယုန္တိ ဧဝံ သဗ္ဗဝာရေသု ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။
Attāpi maṃ upavadeyya anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti imesu pana padesu tiṇasalākampi nāma upādāya adinnaṃ aggahaṇasāsane pabbajitvā adinnādānamattatopi viramituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Evarūpe nāma sāsane pabbajitvā adinnādānamattatopi oramituṃ na sakkoti, kiṃ imassa pabbajjāyāti evaṃ anuviccāpi maṃ viññū garaheyyuṃ? Hasāpekkhatāyapi nāma davakamyatāya vā musāvādaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Sabbākārena pisuṇaṃ akaraṇasāsane nāma pabbajitvā. Appamattakampi giddhilobhaṃ akaraṇasāsane nāma pabbajitvāpi. Kakacena aṅgesu okkantiyamānesupi nāma paresaṃ nindārosaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Chinnakhāṇukaṇṭakādīsupi nāma kodhupāyāsaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Adhimānamattampi nāma mānaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā atimānamattampi pajahituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Evarūpe nāma sāsane pabbajitvā atimānamattampi pajahituṃ na sakkoti, kiṃ imassa pabbajjāyāti evaṃ anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti evaṃ sabbavāresu yojanā kātabbā.
အာသဝာတိ ဣမသ္မိံ ပန ပဒေ အဒိန္နာဒာနကာရဏာ ကာမာသဝော ဒိဋ္ဌာသဝော အဝိဇ္ဇာသဝောတိ တယော အာသဝာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တထာ မုသာဝာဒကာရဏာ ပိသုဏာဝာစာကာရဏာ စ, ဂိဒ္ဓိလောဘကာရဏာ ဒိဋ္ဌာသဝော အဝိဇ္ဇာသဝော စ, နိန္ဒာရောသကာရဏာ အဝိဇ္ဇာသဝောဝ, တထာ ကောဓုပာယာသကာရဏာ, အတိမာနကာရဏာ ဘဝာသဝော အဝိဇ္ဇာသဝော စာတိ ဒ္ဝေဝ အာသဝာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဧဝံ အာသဝုပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
Āsavāti imasmiṃ pana pade adinnādānakāraṇā kāmāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavoti tayo āsavā uppajjanti, tathā musāvādakāraṇā pisuṇāvācākāraṇā ca, giddhilobhakāraṇā diṭṭhāsavo avijjāsavo ca, nindārosakāraṇā avijjāsavova, tathā kodhupāyāsakāraṇā, atimānakāraṇā bhavāsavo avijjāsavo cāti dveva āsavā uppajjantīti evaṃ āsavuppatti veditabbā.
ဣမေသု ပန အဋ္ဌသုပိ ဝာရေသု အသမ္မောဟတ္ထံ ပုန အယံ သင္ခေပဝိနိစ္ဆယော – ပုရိမေသု တာဝ စတူသု ဝိရမိတုံ န သက္ကောမီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ပစ္ဆိမေသု ပဇဟိတုံ န သက္ကောမီတိ။ ပာဏာတိပာတနိန္ဒာရောသကောဓုပာယာသေသု စ ဧကော အဝိဇ္ဇာသဝောဝ ဟောတိ, အဒိန္နာဒာနမုသာဝာဒပိသုဏာဝာစာသု ကာမာသဝော ဒိဋ္ဌာသဝော အဝိဇ္ဇာသဝော, ဂိဒ္ဓိလောဘေ ဒိဋ္ဌာသဝော အဝိဇ္ဇာသဝော, အတိမာနေ ဘဝာသဝော အဝိဇ္ဇာသဝော, အပာဏာတိပာတံ ဒိန္နာဒာနံ ကာယိကံ သီလံ, အမုသာ အပိသုဏံ ဝာစသိကသီလံ, ဌပေတ္ဝာ အနိန္ဒာရောသံ သေသာနိ တီဏိ မာနသိကသီလာနိ။ ယသ္မာ ပန ကာယေနပိ ဃဋ္ဋေတိ ရောသေတိ ဝာစာယပိ, တသ္မာ အနိန္ဒာရောသော ဒ္ဝေ ဌာနာနိ ယာတိ, ကာယိကသီလမ္ပိ ဟောတိ ဝာစသိကသီလမ္ပိ။ ဧတ္တာဝတာ ကိံ ကထိတံ? ပာတိမောက္ခသံဝရသီလံ။ ပာတိမောက္ခသံဝရသီလေ ဌိတသ္သ စ ဘိက္ခုနော ပဋိသင္ခာပဟာနဝသေန ဂိဟိဝောဟာရသမုစ္ဆေဒော ကထိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
Imesu pana aṭṭhasupi vāresu asammohatthaṃ puna ayaṃ saṅkhepavinicchayo – purimesu tāva catūsu viramituṃ na sakkomīti vattabbaṃ, pacchimesu pajahituṃ na sakkomīti. Pāṇātipātanindārosakodhupāyāsesu ca eko avijjāsavova hoti, adinnādānamusāvādapisuṇāvācāsu kāmāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavo, giddhilobhe diṭṭhāsavo avijjāsavo, atimāne bhavāsavo avijjāsavo, apāṇātipātaṃ dinnādānaṃ kāyikaṃ sīlaṃ, amusā apisuṇaṃ vācasikasīlaṃ, ṭhapetvā anindārosaṃ sesāni tīṇi mānasikasīlāni. Yasmā pana kāyenapi ghaṭṭeti roseti vācāyapi, tasmā anindāroso dve ṭhānāni yāti, kāyikasīlampi hoti vācasikasīlampi. Ettāvatā kiṃ kathitaṃ? Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ. Pātimokkhasaṃvarasīle ṭhitassa ca bhikkhuno paṭisaṅkhāpahānavasena gihivohārasamucchedo kathitoti veditabbo.
ကာမာဒီနဝကထာဝဏ္ဏနာ
Kāmādīnavakathāvaṇṇanā
၄၂. ဝိတ္ထာရဒေသနာယံ တမေနံ ဒက္ခောတိ ပဒသ္သ ဥပသုမ္ဘေယ္ယာတိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ, တမေနံ ကုက္ကုရံ ဥပသုမ္ဘေယ္ယ, တသ္သ သမီပေ ခိပေယ္ယာတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌိကင္ကလန္တိ ဥရဋ္ဌိံ ဝာ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ဝာ သီသဋ္ဌိံ ဝာ။ တဉ္ဟိ နိမ္မံသတ္တာ ကင္ကလန္တိ ဝုစ္စတိ။ သုနိက္ကန္တံ နိက္ကန္တန္တိ ယထာ သုနိက္ကန္တံ ဟောတိ, ဧဝံ နိက္ကန္တံ နိလ္လိခိတံ, ယဒေတ္ထ အလ္လီနမံသံ အတ္ထိ, တံ သဗ္ဗံ နိလ္လိခိတ္ဝာ အဋ္ဌိမတ္တမေဝ ကတန္တိ အတ္ထော။ တေနေဝာဟ ‘‘နိမ္မံသ’’န္တိ။ လောဟိတံ ပန မက္ခိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘လောဟိတမက္ခိတ’’န္တိ။
42. Vitthāradesanāyaṃ tamenaṃ dakkhoti padassa upasumbheyyāti iminā saddhiṃ sambandho veditabbo. Idaṃ vuttaṃ hoti, tamenaṃ kukkuraṃ upasumbheyya, tassa samīpe khipeyyāti attho. Aṭṭhikaṅkalanti uraṭṭhiṃ vā piṭṭhikaṇṭakaṃ vā sīsaṭṭhiṃ vā. Tañhi nimmaṃsattā kaṅkalanti vuccati. Sunikkantaṃnikkantanti yathā sunikkantaṃ hoti, evaṃ nikkantaṃ nillikhitaṃ, yadettha allīnamaṃsaṃ atthi, taṃ sabbaṃ nillikhitvā aṭṭhimattameva katanti attho. Tenevāha ‘‘nimmaṃsa’’nti. Lohitaṃ pana makkhitvā tiṭṭhati, tena vuttaṃ ‘‘lohitamakkhita’’nti.
ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပာယာသာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဗဟုဒုက္ခာ, ဥပာယာသသံကိလေသေဟိ ဗဟုပာယာသာ။ ယာယံ ဥပေက္ခာ နာနတ္တာ နာနတ္တသိတာတိ ယာ အယံ ပဉ္စကာမဂုဏာရမ္မဏဝသေန နာနာသဘာဝာ, တာနေဝ စ အာရမ္မဏာနိ နိသ္သိတတ္တာ ‘‘နာနတ္တသိတာ’’တိ ဝုစ္စတိ ပဉ္စကာမဂုဏူပေက္ခာ, တံ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ။ ဧကတ္တာ ဧကတ္တသိတာတိ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပေက္ခာ, သာ ဟိ ဒိဝသမ္ပိ ဧကသ္မိံ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဧကသဘာဝာ, တဒေဝ ဧကံ အာရမ္မဏံ နိသ္သိတတ္တာ ဧကတ္တသိတာ နာမ။ ယတ္ထ သဗ္ဗသော လောကာမိသူပာဒာနာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီတိ ယတ္ထ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပေက္ခာယံ ယံ ဥပေက္ခံ အာဂမ္မ ယံ ပဋိစ္စ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အပရိသေသာ လောကာမိသသင္ခာတာ ပဉ္စကာမဂုဏာမိသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ပဉ္စကာမဂုဏာမိသာတိ စ ကာမဂုဏာရမ္မဏဆန္ဒရာဂာ, ဂဟဏဋ္ဌေန တေယေဝ စ ဥပာဒာနာတိပိ ဝုတ္တာ။ တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတီတိ တံ လောကာမိသူပာဒာနာနံ ပဋိပက္ခဘူတံ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပေက္ခမေဝ ဝဍ္ဎေတိ။
Bahudukkhā bahupāyāsāti diṭṭhadhammikasamparāyikehi dukkhehi bahudukkhā, upāyāsasaṃkilesehi bahupāyāsā. Yāyaṃ upekkhā nānattā nānattasitāti yā ayaṃ pañcakāmaguṇārammaṇavasena nānāsabhāvā, tāneva ca ārammaṇāni nissitattā ‘‘nānattasitā’’ti vuccati pañcakāmaguṇūpekkhā, taṃ abhinivajjetvā. Ekattā ekattasitāti catutthajjhānupekkhā, sā hi divasampi ekasmiṃ ārammaṇe uppajjanato ekasabhāvā, tadeva ekaṃ ārammaṇaṃ nissitattā ekattasitā nāma. Yattha sabbaso lokāmisūpādānā aparisesā nirujjhantīti yattha catutthajjhānupekkhāyaṃ yaṃ upekkhaṃ āgamma yaṃ paṭicca sabbena sabbaṃ aparisesā lokāmisasaṅkhātā pañcakāmaguṇāmisā nirujjhanti. Pañcakāmaguṇāmisāti ca kāmaguṇārammaṇachandarāgā, gahaṇaṭṭhena teyeva ca upādānātipi vuttā. Tamevūpekkhaṃ bhāvetīti taṃ lokāmisūpādānānaṃ paṭipakkhabhūtaṃ catutthajjhānupekkhameva vaḍḍheti.
၄၃. ဥဍ္ဍီယေယ္ယာတိ ဥပ္ပတိတ္ဝာ ဂစ္ဆေယ္ယ။ အနုပတိတ္ဝာတိ အနုဗန္ဓိတ္ဝာ။ ဝိတစ္ဆေယ္ယုန္တိ မုခတုဏ္ဍကေန ဍံသန္တာ တစ္ဆေယ္ယုံ။ ဝိသ္သဇ္ဇေယ္ယုန္တိ မံသပေသိံ နခေဟိ ကဍ္ဎိတ္ဝာ ပာတေယ္ယုံ။
43.Uḍḍīyeyyāti uppatitvā gaccheyya. Anupatitvāti anubandhitvā. Vitaccheyyunti mukhatuṇḍakena ḍaṃsantā taccheyyuṃ. Vissajjeyyunti maṃsapesiṃ nakhehi kaḍḍhitvā pāteyyuṃ.
၄၇. ယာနံ ဝာ ပောရိသေယ္ယန္တိ ပုရိသာနုစ္ဆဝိကံ ယာနံ။ ပဝရမဏိကုဏ္ဍလန္တိ နာနပ္ပကာရံ ဥတ္တမမဏိဉ္စ ကုဏ္ဍလဉ္စ။ သာနိ ဟရန္တီတိ အတ္တနော ဘဏ္ဍကာနိ ဂဏ္ဟန္တိ။
47.Yānaṃ vā poriseyyanti purisānucchavikaṃ yānaṃ. Pavaramaṇikuṇḍalanti nānappakāraṃ uttamamaṇiñca kuṇḍalañca. Sāni harantīti attano bhaṇḍakāni gaṇhanti.
၄၈. သမ္ပန္နဖလန္တိ မဓုရဖလံ။ ဥပပန္နဖလန္တိ ဖလူပပန္နံ ဗဟုဖလံ။
48.Sampannaphalanti madhuraphalaṃ. Upapannaphalanti phalūpapannaṃ bahuphalaṃ.
၄၉. အနုတ္တရန္တိ ဥတ္တမံ ပဘသ္သရံ နိရုပက္ကိလေသံ။
49.Anuttaranti uttamaṃ pabhassaraṃ nirupakkilesaṃ.
၅၀. အာရကာ အဟံ, ဘန္တေတိ ပထဝိတော နဘံ ဝိယ သမုဒ္ဒသ္သ ဩရိမတီရတော ပရတီရံ ဝိယ စ သုဝိဒူရဝိဒူရေ အဟံ။ အနာဇာနီယေတိ ဂိဟိဝောဟာရသမုစ္ဆေဒနသ္သ ကာရဏံ အဇာနနကေ။ အာဇာနီယဘောဇနန္တိ ကာရဏံ ဇာနန္တေဟိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ဘောဇနံ။ အနာဇာနီယဘောဇနန္တိ ကာရဏံ အဇာနန္တေဟိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ဘောဇနံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝာတိ။
50.Ārakā ahaṃ, bhanteti pathavito nabhaṃ viya samuddassa orimatīrato paratīraṃ viya ca suvidūravidūre ahaṃ. Anājānīyeti gihivohārasamucchedanassa kāraṇaṃ ajānanake. Ājānīyabhojananti kāraṇaṃ jānantehi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ. Anājānīyabhojananti kāraṇaṃ ajānantehi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ပောတလိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Potaliyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၄. ပောတလိယသုတ္တံ • 4. Potaliyasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၄. ပောတလိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Potaliyasuttavaṇṇanā
