| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
4. පොතලියසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Potaliyasuttavaṇṇanā
31. එවං මෙ සුතන්‌ති පොතලියසුත්‌තං. තත්‌ථ අඞ්‌ගුත්‌තරාපෙසූති අඞ්‌ගායෙව සො ජනපදො, මහියා පනස්‌ස උත්‌තරෙන යා ආපො, තාසං අවිදූරත්‌තා උත්‌තරාපොතිපි වුච්‌චති. කතරමහියා උත්‌තරෙන යා ආපොති, මහාමහියා. තත්‌ථායං ආවිභාවකථා – අයං කිර ජම්‌බුදීපො දසසහස්‌සයොජනපරිමාණො. තත්‌ථ ච චතුසහස්‌සයොජනප්‌පමාණො පදෙසො උදකෙන අජ්‌ඣොත්‌ථටො සමුද්‌දොති සඞ්‌ඛං ගතො . තිසහස්‌සයොජනප්‌පමාණෙ මනුස්‌සා වසන්‌ති. තිසහස්‌සයොජනප්‌පමාණෙ හිමවා පතිට්‌ඨිතො උබ්‌බෙධෙන පඤ්‌චයොජනසතිකො චතුරාසීතිකූටසහස්‌සපටිමණ්‌ඩිතො සමන්‌තතො සන්‌දමානපඤ්‌චසතනදීවිචිත්‌තො, යත්‌ථ ආයාමවිත්‌ථාරෙන චෙව ගම්‌භීරතාය ච පණ්‌ණාසපණ්‌ණාසයොජනා දියඩ්‌ඪයොජනසතපරිමණ්‌ඩලා අනොතත්‌තදහො කණ්‌ණමුණ්‌ඩදහො රථකාරදහො ඡද්‌දන්‌තදහො කුණාලදහො මන්‌දාකිනීදහො සීහපපාතදහොති සත්‌ත මහාසරා පතිට්‌ඨිතා. තෙසු අනොතත්‌තදහො සුදස්‌සනකූටං චිත්‍රකූටං කාළකූටං ගන්‌ධමාදනකූටං කෙලාසකූටන්‌ති ඉමෙහි පඤ්‌චහි පබ්‌බතෙහි පරික්‌ඛිත්‌තො.
31.Evaṃme sutanti potaliyasuttaṃ. Tattha aṅguttarāpesūti aṅgāyeva so janapado, mahiyā panassa uttarena yā āpo, tāsaṃ avidūrattā uttarāpotipi vuccati. Kataramahiyā uttarena yā āpoti, mahāmahiyā. Tatthāyaṃ āvibhāvakathā – ayaṃ kira jambudīpo dasasahassayojanaparimāṇo. Tattha ca catusahassayojanappamāṇo padeso udakena ajjhotthaṭo samuddoti saṅkhaṃ gato . Tisahassayojanappamāṇe manussā vasanti. Tisahassayojanappamāṇe himavā patiṭṭhito ubbedhena pañcayojanasatiko caturāsītikūṭasahassapaṭimaṇḍito samantato sandamānapañcasatanadīvicitto, yattha āyāmavitthārena ceva gambhīratāya ca paṇṇāsapaṇṇāsayojanā diyaḍḍhayojanasataparimaṇḍalā anotattadaho kaṇṇamuṇḍadaho rathakāradaho chaddantadaho kuṇāladaho mandākinīdaho sīhapapātadahoti satta mahāsarā patiṭṭhitā. Tesu anotattadaho sudassanakūṭaṃ citrakūṭaṃ kāḷakūṭaṃ gandhamādanakūṭaṃ kelāsakūṭanti imehi pañcahi pabbatehi parikkhitto.
තත්‌ථ සුදස්‌සනකූටං සොවණ්‌ණමයං ද්‌වියොජනසතුබ්‌බෙධං අන්‌තොවඞ්‌කං කාකමුඛසණ්‌ඨානං තමෙව සරං පටිච්‌ඡාදෙත්‌වා ඨිතං. චිත්‍රකූටං සබ්‌බරතනමයං. කාළකූටං අඤ්‌ජනමයං. ගන්‌ධමාදනකූටං සානුමයං අබ්‌භන්‌තරෙ මුග්‌ගවණ්‌ණං, මූලගන්‌ධො සාරගන්‌ධො ඵෙග්‌ගුගන්‌ධො තචගන්‌ධො පපටිකගන්‌ධො රසගන්‌ධො පත්‌තගන්‌ධො පුප්‌ඵගන්‌ධො ඵලගන්‌ධො ගන්‌ධගන්‌ධොති ඉමෙහි දසහි ගන්‌ධෙහි උස්‌සන්‌නං නානප්‌පකාරඔසධසඤ්‌ඡන්‌නං, කාළපක්‌ඛඋපොසථදිවසෙ ආදිත්‌තමිව අඞ්‌ගාරං ජලන්‌තං තිට්‌ඨති. කෙලාසකූටං රජතමයං. සබ්‌බානි සුදස්‌සනෙන සමානුබ්‌බෙධසණ්‌ඨානානි, තමෙව සරං පටිච්‌ඡාදෙත්‌වා ඨිතානි. තානි සබ්‌බානි දෙවානුභාවෙන නාගානුභාවෙන ච වස්‌සන්‌ති, නදියො ච තෙසු සන්‌දන්‌ති. තං සබ්‌බම්‌පි උදකං අනොතත්‌තමෙව පවිසති. චන්‌දිමසූරියා දක්‌ඛිණෙන වා උත්‌තරෙන වා ගච්‌ඡන්‌තා පබ්‌බතන්‌තරෙන තත්‌ථ ඔභාසං කරොන්‌ති, උජුං ගච්‌ඡන්‌තා න කරොන්‌ති, තෙනෙවස්‌ස අනොතත්‌තන්‌ති සඞ්‌ඛා උදපාදි.
Tattha sudassanakūṭaṃ sovaṇṇamayaṃ dviyojanasatubbedhaṃ antovaṅkaṃ kākamukhasaṇṭhānaṃ tameva saraṃ paṭicchādetvā ṭhitaṃ. Citrakūṭaṃ sabbaratanamayaṃ. Kāḷakūṭaṃ añjanamayaṃ. Gandhamādanakūṭaṃ sānumayaṃ abbhantare muggavaṇṇaṃ, mūlagandho sāragandho pheggugandho tacagandho papaṭikagandho rasagandho pattagandho pupphagandho phalagandho gandhagandhoti imehi dasahi gandhehi ussannaṃ nānappakāraosadhasañchannaṃ, kāḷapakkhauposathadivase ādittamiva aṅgāraṃ jalantaṃ tiṭṭhati. Kelāsakūṭaṃ rajatamayaṃ. Sabbāni sudassanena samānubbedhasaṇṭhānāni, tameva saraṃ paṭicchādetvā ṭhitāni. Tāni sabbāni devānubhāvena nāgānubhāvena ca vassanti, nadiyo ca tesu sandanti. Taṃ sabbampi udakaṃ anotattameva pavisati. Candimasūriyā dakkhiṇena vā uttarena vā gacchantā pabbatantarena tattha obhāsaṃ karonti, ujuṃ gacchantā na karonti, tenevassa anotattanti saṅkhā udapādi.
තත්‌ථ මනොහරසිලාතලානි නිම්‌මච්‌ඡකච්‌ඡපානි ඵලිකසදිසනිම්‌මලුදකානි න්‌හානතිත්‌ථානි සුපටියත්‌තානි හොන්‌ති, යෙසු බුද්‌ධපච්‌චෙකබුද්‌ධඛීණාසවා ච ඉද්‌ධිමන්‌තො ච ඉසයො න්‌හායන්‌ති, දෙවයක්‌ඛාදයො උය්‍යානකීළකං කීළන්‌ති.
Tattha manoharasilātalāni nimmacchakacchapāni phalikasadisanimmaludakāni nhānatitthāni supaṭiyattāni honti, yesu buddhapaccekabuddhakhīṇāsavā ca iddhimanto ca isayo nhāyanti, devayakkhādayo uyyānakīḷakaṃ kīḷanti.
තස්‌ස චතූසු පස්‌සෙසු සීහමුඛං හත්‌ථිමුඛං අස්‌සමුඛං උසභමුඛන්‌ති චත්‌තාරි මුඛානි හොන්‌ති, යෙහි චතස්‌සො නදියො සන්‌දන්‌ති. සීහමුඛෙන නික්‌ඛන්‌තනදීතීරෙ සීහා බහුතරා හොන්‌ති. හත්‌ථිමුඛාදීහි හත්‌ථිඅස්‌සඋසභා. පුරත්‌ථිමදිසතො නික්‌ඛන්‌තනදී අනොතත්‌තං තික්‌ඛත්‌තුං පදක්‌ඛිණං කත්‌වා ඉතරා තිස්‌සො නදියො අනුපගම්‌ම පාචීනහිමවන්‌තෙනෙව අමනුස්‌සපථං ගන්‌ත්‌වා මහාසමුද්‌දං පවිසති. පච්‌ඡිමදිසතො ච උත්‌තරදිසතො ච නික්‌ඛන්‌තනදියොපි තථෙව පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පච්‌ඡිමහිමවන්‌තෙනෙව උත්‌තරහිමවන්‌තෙනෙව ච අමනුස්‌සපථං ගන්‌ත්‌වා මහාසමුද්‌දං පවිසන්‌ති. දක්‌ඛිණදිසතො නික්‌ඛන්‌තනදී පන තං තික්‌ඛත්‌තුං පදක්‌ඛිණං කත්‌වා දක්‌ඛිණෙන උජුකං පාසාණපිට්‌ඨෙනෙව සට්‌ඨියොජනානි ගන්‌ත්‌වා පබ්‌බතං පහරිත්‌වා වුට්‌ඨාය පරික්‌ඛෙපෙන තිගාවුතප්‌පමාණා උදකධාරා ච හුත්‌වා ආකාසෙන සට්‌ඨියොජනානි ගන්‌ත්‌වා තියග්‌ගළෙ නාම පාසාණෙ පතිතා, පාසාණො උදකධාරාවෙගෙන භින්‌නො. තත්‌ථ පඤ්‌ඤාසයොජනප්‌පමාණා තියග්‌ගළා නාම පොක්‌ඛරණී ජාතා, පොක්‌ඛරණියා කූලං භින්‌දිත්‌වා පාසාණං පවිසිත්‌වා සට්‌ඨියොජනානි ගතා. තතො ඝනපථවිං භින්‌දිත්‌වා උමඞ්‌ගෙන සට්‌ඨියොජනානි ගන්‌ත්‌වා විඤ්‌ඣුං නාම තිරච්‌ඡානපබ්‌බතං පහරිත්‌වා හත්‌ථතලෙ පඤ්‌චඞ්‌ගුලිසදිසා පඤ්‌චධාරා හුත්‌වා පවත්‌තන්‌ති. සා තික්‌ඛත්‌තුං අනොතත්‌තං පදක්‌ඛිණං කත්‌වා ගතට්‌ඨානෙ ආවට්‌ටගඞ්‌ගාති වුච්‌චති. උජුකං පාසාණපිට්‌ඨෙන සට්‌ඨියොජනානි ගතට්‌ඨානෙ කණ්‌හගඞ්‌ගාති, ආකාසෙන සට්‌ඨියොජනානි ගතට්‌ඨානෙ ආකාසගඞ්‌ගාති, තියග්‌ගළපාසාණෙ පඤ්‌ඤාසයොජනොකාසෙ ඨිතා තියග්‌ගළපොක්‌ඛරණීති, කූලං භින්‌දිත්‌වා පාසාණං පවිසිත්‌වා සට්‌ඨියොජනානි ගතට්‌ඨානෙ බහලගඞ්‌ගාති, උමඞ්‌ගෙන සට්‌ඨියොජනානි ගතට්‌ඨානෙ උමඞ්‌ගගඞ්‌ගාති වුච්‌චති. විඤ්‌ඣුං නාම තිරච්‌ඡානපබ්‌බතං පහරිත්‌වා පඤ්‌චධාරා හුත්‌වා පවත්‌තට්‌ඨානෙ පන ගඞ්‌ගා යමුනා අචිරවතී සරභූ මහීති පඤ්‌චධා සඞ්‌ඛං ගතා. එවමෙතා පඤ්‌ච මහානදියො හිමවන්‌තතො පභවන්‌ති. තාසු යා අයං පඤ්‌චමී මහී නාම, සා ඉධ මහාමහීති අධිප්‌පෙතා. තස්‌සා උත්‌තරෙන යා ආපො, තාසං අවිදූරත්‌තා සො ජනපදො අඞ්‌ගුත්‌තරාපොති වෙදිතබ්‌බො. තස්‌මිං අඞ්‌ගුත්‌තරාපෙසු ජනපදෙ.
Tassa catūsu passesu sīhamukhaṃ hatthimukhaṃ assamukhaṃ usabhamukhanti cattāri mukhāni honti, yehi catasso nadiyo sandanti. Sīhamukhena nikkhantanadītīre sīhā bahutarā honti. Hatthimukhādīhi hatthiassausabhā. Puratthimadisato nikkhantanadī anotattaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā itarā tisso nadiyo anupagamma pācīnahimavanteneva amanussapathaṃ gantvā mahāsamuddaṃ pavisati. Pacchimadisato ca uttaradisato ca nikkhantanadiyopi tatheva padakkhiṇaṃ katvā pacchimahimavanteneva uttarahimavanteneva ca amanussapathaṃ gantvā mahāsamuddaṃ pavisanti. Dakkhiṇadisato nikkhantanadī pana taṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā dakkhiṇena ujukaṃ pāsāṇapiṭṭheneva saṭṭhiyojanāni gantvā pabbataṃ paharitvā vuṭṭhāya parikkhepena tigāvutappamāṇā udakadhārā ca hutvā ākāsena saṭṭhiyojanāni gantvā tiyaggaḷe nāma pāsāṇe patitā, pāsāṇo udakadhārāvegena bhinno. Tattha paññāsayojanappamāṇā tiyaggaḷā nāma pokkharaṇī jātā, pokkharaṇiyā kūlaṃ bhinditvā pāsāṇaṃ pavisitvā saṭṭhiyojanāni gatā. Tato ghanapathaviṃ bhinditvā umaṅgena saṭṭhiyojanāni gantvā viñjhuṃ nāma tiracchānapabbataṃ paharitvā hatthatale pañcaṅgulisadisā pañcadhārā hutvā pavattanti. Sā tikkhattuṃ anotattaṃ padakkhiṇaṃ katvā gataṭṭhāne āvaṭṭagaṅgāti vuccati. Ujukaṃ pāsāṇapiṭṭhena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne kaṇhagaṅgāti, ākāsena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne ākāsagaṅgāti, tiyaggaḷapāsāṇe paññāsayojanokāse ṭhitā tiyaggaḷapokkharaṇīti, kūlaṃ bhinditvā pāsāṇaṃ pavisitvā saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne bahalagaṅgāti, umaṅgena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne umaṅgagaṅgāti vuccati. Viñjhuṃ nāma tiracchānapabbataṃ paharitvā pañcadhārā hutvā pavattaṭṭhāne pana gaṅgā yamunā aciravatī sarabhū mahīti pañcadhā saṅkhaṃ gatā. Evametā pañca mahānadiyo himavantato pabhavanti. Tāsu yā ayaṃ pañcamī mahī nāma, sā idha mahāmahīti adhippetā. Tassā uttarena yā āpo, tāsaṃ avidūrattā so janapado aṅguttarāpoti veditabbo. Tasmiṃ aṅguttarāpesu janapade.
ආපණං නාමාති තස්‌මිං කිර නිගමෙ වීසති ආපණමුඛසහස්‌සානි විභත්‌තානි අහෙසුං. ඉති සො ආපණානං උස්‌සන්‌නත්‌තා ආපණන්‌ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගතො. තස්‌ස ච නිගමස්‌ස අවිදූරෙ නදීතීරෙ ඝනච්‌ඡායො රමණීයො භූමිභාගො මහාවනසණ්‌ඩො, තස්‌මිං භගවා විහරති. තෙනෙවෙත්‌ථ වසනට්‌ඨානං න නියාමිතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. යෙනඤ්‌ඤතරො වනසණ්‌ඩො තෙනුපසඞ්‌කමීති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං වසනට්‌ඨානං පෙසෙත්‌වා එකකොව උපසඞ්‌කමි පොතලියං ගහපතිං සන්‌ධාය. පොතලියොපි ඛො ගහපතීති පොතලියොති එවංනාමකො ගහපති. සම්‌පන්‌නනිවාසනපාවුරණොති පරිපුණ්‌ණනිවාසනපාවුරණො , එකං දීඝදසං සාටකං නිවත්‌ථො එකං පාරුතොති අත්‌ථො. ඡත්‌තුපාහනාහීති ඡත්‌තං ගහෙත්‌වා උපාහනා ආරුය්‌හාති අත්‌ථො. ආසනානීති පල්‌ලඞ්‌කපීඨපලාලපීඨකාදීනි. අන්‌තමසො සාඛාභඞ්‌ගම්‌පි හි ආසනන්‌තෙව වුච්‌චති. ගහපතිවාදෙනාති ගහපතීති ඉමිනා වචනෙන. සමුදාචරතීති වොහරති.
Āpaṇaṃnāmāti tasmiṃ kira nigame vīsati āpaṇamukhasahassāni vibhattāni ahesuṃ. Iti so āpaṇānaṃ ussannattā āpaṇantveva saṅkhaṃ gato. Tassa ca nigamassa avidūre nadītīre ghanacchāyo ramaṇīyo bhūmibhāgo mahāvanasaṇḍo, tasmiṃ bhagavā viharati. Tenevettha vasanaṭṭhānaṃ na niyāmitanti veditabbaṃ. Yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkamīti bhikkhusaṅghaṃ vasanaṭṭhānaṃ pesetvā ekakova upasaṅkami potaliyaṃ gahapatiṃ sandhāya. Potaliyopi kho gahapatīti potaliyoti evaṃnāmako gahapati. Sampannanivāsanapāvuraṇoti paripuṇṇanivāsanapāvuraṇo , ekaṃ dīghadasaṃ sāṭakaṃ nivattho ekaṃ pārutoti attho. Chattupāhanāhīti chattaṃ gahetvā upāhanā āruyhāti attho. Āsanānīti pallaṅkapīṭhapalālapīṭhakādīni. Antamaso sākhābhaṅgampi hi āsananteva vuccati. Gahapativādenāti gahapatīti iminā vacanena. Samudācaratīti voharati.
භගවන්‌තං එතදවොචාති තතියං ගහපතීති වචනං අධිවාසෙතුං අසක්‌කොන්‌තො භගවන්‌තමෙතං ‘‘තයිදං, භො, ගොතමා’’තිආදිවචනං අවොච. තත්‌ථ නච්‌ඡන්‌නන්‌ති න අනුච්‌ඡවිකං. නප්‌පතිරූපන්‌ති න සාරුප්‌පං. ආකාරාතිආදීනි සබ්‌බානෙව කාරණවෙවචනානි. දීඝදසවත්‌ථධාරණ-කෙසමස්‌සුනඛඨපනාදීනි හි සබ්‌බානෙව ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානි තස්‌ස ගිහිභාවං පාකටං කරොන්‌තීති ආකාරා, ගිහිසණ්‌ඨානෙන සණ්‌ඨිතත්‌තා ලිඞ්‌ගා, ගිහිභාවස්‌ස සඤ්‌ජානනනිමිත්‌තතාය නිමිත්‌තාති වුත්‌තා. යථා තං ගහපතිස්‌සාති යථා ගහපතිස්‌ස ආකාරලිඞ්‌ගනිමිත්‌තා භවෙය්‍යුං, තථෙව තුය්‌හං. තෙන තාහං එවං සමුදාචරාමීති දස්‌සෙති. අථ සො යෙන කාරණෙන ගහපතිවාදං නාධිවාසෙති, තං පකාසෙන්‌තො ‘‘තථා හි පන මෙ’’තිආදිමාහ.
Bhagavantaṃ etadavocāti tatiyaṃ gahapatīti vacanaṃ adhivāsetuṃ asakkonto bhagavantametaṃ ‘‘tayidaṃ, bho, gotamā’’tiādivacanaṃ avoca. Tattha nacchannanti na anucchavikaṃ. Nappatirūpanti na sāruppaṃ. Ākārātiādīni sabbāneva kāraṇavevacanāni. Dīghadasavatthadhāraṇa-kesamassunakhaṭhapanādīni hi sabbāneva gihibyañjanāni tassa gihibhāvaṃ pākaṭaṃ karontīti ākārā, gihisaṇṭhānena saṇṭhitattā liṅgā, gihibhāvassa sañjānananimittatāya nimittāti vuttā. Yathā taṃ gahapatissāti yathā gahapatissa ākāraliṅganimittā bhaveyyuṃ, tatheva tuyhaṃ. Tena tāhaṃ evaṃ samudācarāmīti dasseti. Atha so yena kāraṇena gahapativādaṃ nādhivāseti, taṃ pakāsento ‘‘tathā hi pana me’’tiādimāha.
නිය්‍යාතන්‌ති නිය්‍යාතිතං. අනොවාදී අනුපවාදීති ‘‘තාතා, කසථ, වපථ, වණිප්‌පථං පයොජෙථා’’තිආදිනා හි නයෙන ඔවදන්‌තො ඔවාදී නාම හොති. ‘‘තුම්‌හෙ න කසථ, න වපථ, න වණිප්‌පථං පයොජෙථ, කථං ජීවිස්‌සථ, පුත්‌තදාරං වා භරිස්‌සථා’’තිආදිනා නයෙන පන උපවදන්‌තො උපවාදී නාම හොති. අහං පන උභයම්‌පි තං න කරොමි. තෙනාහං තත්‌ථ අනොවාදී අනුපවාදීති දස්‌සෙති. ඝාසච්‌ඡාදනපරමො විහරාමීති ඝාසමත්‌තඤ්‌චෙව අච්‌ඡාදනමත්‌තඤ්‌ච පරමං කත්‌වා විහරාමි, තතො පරං නත්‌ථි, න ච පත්‌ථෙමීති දීපෙති.
Niyyātanti niyyātitaṃ. Anovādī anupavādīti ‘‘tātā, kasatha, vapatha, vaṇippathaṃ payojethā’’tiādinā hi nayena ovadanto ovādī nāma hoti. ‘‘Tumhe na kasatha, na vapatha, na vaṇippathaṃ payojetha, kathaṃ jīvissatha, puttadāraṃ vā bharissathā’’tiādinā nayena pana upavadanto upavādī nāma hoti. Ahaṃ pana ubhayampi taṃ na karomi. Tenāhaṃ tattha anovādī anupavādīti dasseti. Ghāsacchādanaparamoviharāmīti ghāsamattañceva acchādanamattañca paramaṃ katvā viharāmi, tato paraṃ natthi, na ca patthemīti dīpeti.
32. ගිද්‌ධිලොභො පහාතබ්‌බොති ගෙධභූතො ලොභො පහාතබ්‌බො. අනින්‌දාරොසන්‌ති අනින්‌දාභූතං අඝට්‌ටනං. නින්‌දාරොසොති නින්‌දාඝට්‌ටනා. වොහාරසමුච්‌ඡෙදායාති එත්‌ථ වොහාරොති බ්‍යවහාරවොහාරොපි පණ්‌ණත්‌තිපි වචනම්‌පි චෙතනාපි. තත්‌ථ –
32.Giddhilobhopahātabboti gedhabhūto lobho pahātabbo. Anindārosanti anindābhūtaṃ aghaṭṭanaṃ. Nindārosoti nindāghaṭṭanā. Vohārasamucchedāyāti ettha vohāroti byavahāravohāropi paṇṇattipi vacanampi cetanāpi. Tattha –
‘‘යො හි කොචි මනුස්‌සෙසු, වොහාරං උපජීවති;
‘‘Yo hi koci manussesu, vohāraṃ upajīvati;
එවං වාසෙට්‌ඨ ජානාහි, වාණිජො සො න බ්‍රාහ්‌මණො’’ති. (ම. නි. 2.457) –
Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, vāṇijo so na brāhmaṇo’’ti. (ma. ni. 2.457) –
අයං බ්‍යවහාරවොහාරො නාම. ‘‘සඞ්‌ඛා සමඤ්‌ඤා පඤ්‌ඤත්‌ති වොහාරො’’ති (ධ. ස. 1313-1315) අයං පණ්‌ණත්‌තිවොහාරො නාම. ‘‘තථා තථා වොහරති අපරාමස’’න්‌ති (ම. නි. 3.332) අයං වචනවොහාරො නාම. ‘‘අට්‌ඨ අරියවොහාරා අට්‌ඨ අනරියවොහරා’’ති (අ. නි. 8.67) අයං චෙතනාවොහාරො නාම, අයමිධාධිප්‌පෙතො. යස්‌මා වා පබ්‌බජිතකාලතො පට්‌ඨාය ගිහීති චෙතනා නත්‌ථි, සමණොති චෙතනා හොති. ගිහීති වචනං නත්‌ථි, සමණොති වචනං හොති. ගිහීති පණ්‌ණත්‌ති නත්‌ථි, සමණොති පණ්‌ණත්‌ති හොති. ගිහීති බ්‍යවහාරො නත්‌ථි, සමණොති වා පබ්‌බජිතොති වා බ්‍යවහාරො හොති. තස්‌මා සබ්‌බෙපෙතෙ ලබ්‌භන්‌ති.
Ayaṃ byavahāravohāro nāma. ‘‘Saṅkhā samaññā paññatti vohāro’’ti (dha. sa. 1313-1315) ayaṃ paṇṇattivohāro nāma. ‘‘Tathā tathā voharati aparāmasa’’nti (ma. ni. 3.332) ayaṃ vacanavohāro nāma. ‘‘Aṭṭha ariyavohārā aṭṭha anariyavoharā’’ti (a. ni. 8.67) ayaṃ cetanāvohāro nāma, ayamidhādhippeto. Yasmā vā pabbajitakālato paṭṭhāya gihīti cetanā natthi, samaṇoti cetanā hoti. Gihīti vacanaṃ natthi, samaṇoti vacanaṃ hoti. Gihīti paṇṇatti natthi, samaṇoti paṇṇatti hoti. Gihīti byavahāro natthi, samaṇoti vā pabbajitoti vā byavahāro hoti. Tasmā sabbepete labbhanti.
33. යෙසං ඛො අහං සංයොජනානං හෙතු පාණාතිපාතීති එත්‌ථ පාණාතිපාතොව සංයොජනං. පාණාතිපාතස්‌සෙව හි හෙතු පාණාතිපාතපච්‌චයා පාණාතිපාතී නාම හොති. පාණාතිපාතානං පන බහුතාය ‘‘යෙසං ඛො අහ’’න්‌ති වුත්‌තං. තෙසාහං සංයොජනානන්‌ති තෙසං අහං පාණාතිපාතබන්‌ධනානං. පහානාය සමුච්‌ඡෙදාය පටිපන්‌නොති ඉමිනා අපාණාතිපාතසඞ්‌ඛාතෙන කායිකසීලසංවරෙන පහානත්‌ථාය සමුච්‌ඡෙදනත්‌ථාය පටිපන්‌නො. අත්‌තාපි මං උපවදෙය්‍යාති කුන්‌ථකිපිල්‌ලිකම්‌පි නාම ජීවිතා අවොරොපනකසාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා පාණාතිපාතමත්‌තතොපි ඔරමිතුං න සක්‌කොමි, කිං මය්‌හං පබ්‌බජ්‌ජායාති එවං අත්‌තාපි මං උපවදෙය්‍ය. අනුවිච්‌චාපි මං විඤ්‌ඤූ ගරහෙය්‍යුන්‌ති එවරූපෙ නාම සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා පාණාතිපාතමත්‌තතොපි ඔරමිතුං න සක්‌කොති, කිං එතස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජායාති එවං අනුවිච්‌ච තුලයිත්‌වා පරියොගාහෙත්‌වා අඤ්‌ඤෙපි විඤ්‌ඤූ පණ්‌ඩිතා ගරහෙය්‍යුං. එතදෙව ඛො පන සංයොජනමෙතං නීවරණන්‌ති දසසු සංයොජනෙසු පඤ්‌චසු ච නීවරණෙසු අපරියාපන්‌නම්‌පි ‘‘අට්‌ඨ නීවරණා’’ති දෙසනාවසෙනෙතං වුත්‌තං. වට්‌ටබන්‌ධනට්‌ඨෙන හි හිතපටිච්‌ඡාදනට්‌ඨෙන ච සංයොජනන්‌තිපි නීවරණන්‌තිපි වුත්‌තං. ආසවාති පාණාතිපාතකාරණා එකො අවිජ්‌ජාසවො උප්‌පජ්‌ජති. විඝාතපරිළාහාති විඝාතා ච පරිළාහා ච. තත්‌ථ විඝාතග්‌ගහණෙන කිලෙසදුක්‌ඛඤ්‌ච විපාකදුක්‌ඛඤ්‌ච ගහිතං, පරිළාහග්‌ගහණෙනපි කිලෙසපරිළාහො ච විපාකපරිළාහො ච ගහිතො. ඉමිනා උපායෙන සබ්‌බත්‌ථ අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.
33.Yesaṃ kho ahaṃ saṃyojanānaṃ hetu pāṇātipātīti ettha pāṇātipātova saṃyojanaṃ. Pāṇātipātasseva hi hetu pāṇātipātapaccayā pāṇātipātī nāma hoti. Pāṇātipātānaṃ pana bahutāya ‘‘yesaṃ kho aha’’nti vuttaṃ. Tesāhaṃsaṃyojanānanti tesaṃ ahaṃ pāṇātipātabandhanānaṃ. Pahānāya samucchedāya paṭipannoti iminā apāṇātipātasaṅkhātena kāyikasīlasaṃvarena pahānatthāya samucchedanatthāya paṭipanno. Attāpi maṃ upavadeyyāti kunthakipillikampi nāma jīvitā avoropanakasāsane pabbajitvā pāṇātipātamattatopi oramituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti evarūpe nāma sāsane pabbajitvā pāṇātipātamattatopi oramituṃ na sakkoti, kiṃ etassa pabbajjāyāti evaṃ anuvicca tulayitvā pariyogāhetvā aññepi viññū paṇḍitā garaheyyuṃ. Etadeva kho pana saṃyojanametaṃ nīvaraṇanti dasasu saṃyojanesu pañcasu ca nīvaraṇesu apariyāpannampi ‘‘aṭṭha nīvaraṇā’’ti desanāvasenetaṃ vuttaṃ. Vaṭṭabandhanaṭṭhena hi hitapaṭicchādanaṭṭhena ca saṃyojanantipi nīvaraṇantipi vuttaṃ. Āsavāti pāṇātipātakāraṇā eko avijjāsavo uppajjati. Vighātapariḷāhāti vighātā ca pariḷāhā ca. Tattha vighātaggahaṇena kilesadukkhañca vipākadukkhañca gahitaṃ, pariḷāhaggahaṇenapi kilesapariḷāho ca vipākapariḷāho ca gahito. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo.
34-40. අයං පන විසෙසො – තෙසාහං සංයොජනානං පහානායාති ඉමස්‌මිං පදෙ ඉමිනා දින්‌නාදානසඞ්‌ඛාතෙන කායිකසීලසංවරෙන, සච්‌චවාචාසඞ්‌ඛාතෙන වාචසිකසීලසංවරෙන, අපිසුණාවාචාසඞ්‌ඛාතෙන වාචසිකසීලසංවරෙන, අගිද්‌ධිලොභසඞ්‌ඛාතෙන මානසිකසීලසංවරෙන, අනින්‌දාරොසසඞ්‌ඛාතෙන කායිකවාචසිකසීලසංවරෙන , අකොධුපායාසසඞ්‌ඛාතෙන මානසිකසීලසංවරෙන, අනතිමානසඞ්‌ඛාතෙන මානසිකසීලසංවරෙන පහානත්‌ථාය සමුච්‌ඡෙදනත්‌ථාය පටිපන්‌නොති එවං සබ්‌බවාරෙසු යොජනා කාතබ්‌බා.
34-40. Ayaṃ pana viseso – tesāhaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyāti imasmiṃ pade iminā dinnādānasaṅkhātena kāyikasīlasaṃvarena, saccavācāsaṅkhātena vācasikasīlasaṃvarena, apisuṇāvācāsaṅkhātena vācasikasīlasaṃvarena, agiddhilobhasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena, anindārosasaṅkhātena kāyikavācasikasīlasaṃvarena , akodhupāyāsasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena, anatimānasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena pahānatthāya samucchedanatthāya paṭipannoti evaṃ sabbavāresu yojanā kātabbā.
අත්‌තාපි මං උපවදෙය්‍ය අනුවිච්‌චාපි මං විඤ්‌ඤූ ගරහෙය්‍යුන්‌ති ඉමෙසු පන පදෙසු තිණසලාකම්‌පි නාම උපාදාය අදින්‌නං අග්‌ගහණසාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා අදින්‌නාදානමත්‌තතොපි විරමිතුං න සක්‌කොමි, කිං මය්‌හං පබ්‌බජ්‌ජායාති එවං අත්‌තාපි මං උපවදෙය්‍ය. එවරූපෙ නාම සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා අදින්‌නාදානමත්‌තතොපි ඔරමිතුං න සක්‌කොති, කිං ඉමස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජායාති එවං අනුවිච්‌චාපි මං විඤ්‌ඤූ ගරහෙය්‍යුං? හසාපෙක්‌ඛතායපි නාම දවකම්‍යතාය වා මුසාවාදං අකරණසාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා. සබ්‌බාකාරෙන පිසුණං අකරණසාසනෙ නාම පබ්‌බජිත්‌වා. අප්‌පමත්‌තකම්‌පි ගිද්‌ධිලොභං අකරණසාසනෙ නාම පබ්‌බජිත්‌වාපි. කකචෙන අඞ්‌ගෙසු ඔක්‌කන්‌තියමානෙසුපි නාම පරෙසං නින්‌දාරොසං අකරණසාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා. ඡින්‌නඛාණුකණ්‌ටකාදීසුපි නාම කොධුපායාසං අකරණසාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා. අධිමානමත්‌තම්‌පි නාම මානං අකරණසාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා අතිමානමත්‌තම්‌පි පජහිතුං න සක්‌කොමි, කිං මය්‌හං පබ්‌බජ්‌ජායාති එවං අත්‌තාපි මං උපවදෙය්‍ය. එවරූපෙ නාම සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා අතිමානමත්‌තම්‌පි පජහිතුං න සක්‌කොති, කිං ඉමස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජායාති එවං අනුවිච්‌චාපි මං විඤ්‌ඤූ ගරහෙය්‍යුන්‌ති එවං සබ්‌බවාරෙසු යොජනා කාතබ්‌බා.
Attāpi maṃ upavadeyya anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti imesu pana padesu tiṇasalākampi nāma upādāya adinnaṃ aggahaṇasāsane pabbajitvā adinnādānamattatopi viramituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Evarūpe nāma sāsane pabbajitvā adinnādānamattatopi oramituṃ na sakkoti, kiṃ imassa pabbajjāyāti evaṃ anuviccāpi maṃ viññū garaheyyuṃ? Hasāpekkhatāyapi nāma davakamyatāya vā musāvādaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Sabbākārena pisuṇaṃ akaraṇasāsane nāma pabbajitvā. Appamattakampi giddhilobhaṃ akaraṇasāsane nāma pabbajitvāpi. Kakacena aṅgesu okkantiyamānesupi nāma paresaṃ nindārosaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Chinnakhāṇukaṇṭakādīsupi nāma kodhupāyāsaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Adhimānamattampi nāma mānaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā atimānamattampi pajahituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Evarūpe nāma sāsane pabbajitvā atimānamattampi pajahituṃ na sakkoti, kiṃ imassa pabbajjāyāti evaṃ anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti evaṃ sabbavāresu yojanā kātabbā.
ආසවාති ඉමස්‌මිං පන පදෙ අදින්‌නාදානකාරණා කාමාසවො දිට්‌ඨාසවො අවිජ්‌ජාසවොති තයො ආසවා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, තථා මුසාවාදකාරණා පිසුණාවාචාකාරණා ච, ගිද්‌ධිලොභකාරණා දිට්‌ඨාසවො අවිජ්‌ජාසවො ච, නින්‌දාරොසකාරණා අවිජ්‌ජාසවොව, තථා කොධුපායාසකාරණා, අතිමානකාරණා භවාසවො අවිජ්‌ජාසවො චාති ද්‌වෙව ආසවා උප්‌පජ්‌ජන්‌තීති එවං ආසවුප්‌පත්‌ති වෙදිතබ්‌බා.
Āsavāti imasmiṃ pana pade adinnādānakāraṇā kāmāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavoti tayo āsavā uppajjanti, tathā musāvādakāraṇā pisuṇāvācākāraṇā ca, giddhilobhakāraṇā diṭṭhāsavo avijjāsavo ca, nindārosakāraṇā avijjāsavova, tathā kodhupāyāsakāraṇā, atimānakāraṇā bhavāsavo avijjāsavo cāti dveva āsavā uppajjantīti evaṃ āsavuppatti veditabbā.
ඉමෙසු පන අට්‌ඨසුපි වාරෙසු අසම්‌මොහත්‌ථං පුන අයං සඞ්‌ඛෙපවිනිච්‌ඡයො – පුරිමෙසු තාව චතූසු විරමිතුං න සක්‌කොමීති වත්‌තබ්‌බං, පච්‌ඡිමෙසු පජහිතුං න සක්‌කොමීති. පාණාතිපාතනින්‌දාරොසකොධුපායාසෙසු ච එකො අවිජ්‌ජාසවොව හොති, අදින්‌නාදානමුසාවාදපිසුණාවාචාසු කාමාසවො දිට්‌ඨාසවො අවිජ්‌ජාසවො, ගිද්‌ධිලොභෙ දිට්‌ඨාසවො අවිජ්‌ජාසවො, අතිමානෙ භවාසවො අවිජ්‌ජාසවො, අපාණාතිපාතං දින්‌නාදානං කායිකං සීලං, අමුසා අපිසුණං වාචසිකසීලං, ඨපෙත්‌වා අනින්‌දාරොසං සෙසානි තීණි මානසිකසීලානි. යස්‌මා පන කායෙනපි ඝට්‌ටෙති රොසෙති වාචායපි, තස්‌මා අනින්‌දාරොසො ද්‌වෙ ඨානානි යාති, කායිකසීලම්‌පි හොති වාචසිකසීලම්‌පි. එත්‌තාවතා කිං කථිතං? පාතිමොක්‌ඛසංවරසීලං. පාතිමොක්‌ඛසංවරසීලෙ ඨිතස්‌ස ච භික්‌ඛුනො පටිසඞ්‌ඛාපහානවසෙන ගිහිවොහාරසමුච්‌ඡෙදො කථිතොති වෙදිතබ්‌බො.
Imesu pana aṭṭhasupi vāresu asammohatthaṃ puna ayaṃ saṅkhepavinicchayo – purimesu tāva catūsu viramituṃ na sakkomīti vattabbaṃ, pacchimesu pajahituṃ na sakkomīti. Pāṇātipātanindārosakodhupāyāsesu ca eko avijjāsavova hoti, adinnādānamusāvādapisuṇāvācāsu kāmāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavo, giddhilobhe diṭṭhāsavo avijjāsavo, atimāne bhavāsavo avijjāsavo, apāṇātipātaṃ dinnādānaṃ kāyikaṃ sīlaṃ, amusā apisuṇaṃ vācasikasīlaṃ, ṭhapetvā anindārosaṃ sesāni tīṇi mānasikasīlāni. Yasmā pana kāyenapi ghaṭṭeti roseti vācāyapi, tasmā anindāroso dve ṭhānāni yāti, kāyikasīlampi hoti vācasikasīlampi. Ettāvatā kiṃ kathitaṃ? Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ. Pātimokkhasaṃvarasīle ṭhitassa ca bhikkhuno paṭisaṅkhāpahānavasena gihivohārasamucchedo kathitoti veditabbo.
කාමාදීනවකථාවණ්‌ණනා
Kāmādīnavakathāvaṇṇanā
42. විත්‌ථාරදෙසනායං තමෙනං දක්‌ඛොති පදස්‌ස උපසුම්‌භෙය්‍යාති ඉමිනා සද්‌ධිං සම්‌බන්‌ධො වෙදිතබ්‌බො. ඉදං වුත්‌තං හොති, තමෙනං කුක්‌කුරං උපසුම්‌භෙය්‍ය, තස්‌ස සමීපෙ ඛිපෙය්‍යාති අත්‌ථො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලන්‌ති උරට්‌ඨිං වා පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං වා සීසට්‌ඨිං වා. තඤ්‌හි නිම්‌මංසත්‌තා කඞ්‌කලන්‌ති වුච්‌චති. සුනික්‌කන්‌තං නික්‌කන්‌තන්‌ති යථා සුනික්‌කන්‌තං හොති, එවං නික්‌කන්‌තං නිල්‌ලිඛිතං, යදෙත්‌ථ අල්‌ලීනමංසං අත්‌ථි, තං සබ්‌බං නිල්‌ලිඛිත්‌වා අට්‌ඨිමත්‌තමෙව කතන්‌ති අත්‌ථො. තෙනෙවාහ ‘‘නිම්‌මංස’’න්‌ති. ලොහිතං පන මක්‌ඛිත්‌වා තිට්‌ඨති, තෙන වුත්‌තං ‘‘ලොහිතමක්‌ඛිත’’න්‌ති.
42. Vitthāradesanāyaṃ tamenaṃ dakkhoti padassa upasumbheyyāti iminā saddhiṃ sambandho veditabbo. Idaṃ vuttaṃ hoti, tamenaṃ kukkuraṃ upasumbheyya, tassa samīpe khipeyyāti attho. Aṭṭhikaṅkalanti uraṭṭhiṃ vā piṭṭhikaṇṭakaṃ vā sīsaṭṭhiṃ vā. Tañhi nimmaṃsattā kaṅkalanti vuccati. Sunikkantaṃnikkantanti yathā sunikkantaṃ hoti, evaṃ nikkantaṃ nillikhitaṃ, yadettha allīnamaṃsaṃ atthi, taṃ sabbaṃ nillikhitvā aṭṭhimattameva katanti attho. Tenevāha ‘‘nimmaṃsa’’nti. Lohitaṃ pana makkhitvā tiṭṭhati, tena vuttaṃ ‘‘lohitamakkhita’’nti.
බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසාති දිට්‌ඨධම්‌මිකසම්‌පරායිකෙහි දුක්‌ඛෙහි බහුදුක්‌ඛා, උපායාසසංකිලෙසෙහි බහුපායාසා. යායං උපෙක්‌ඛා නානත්‌තා නානත්‌තසිතාති යා අයං පඤ්‌චකාමගුණාරම්‌මණවසෙන නානාසභාවා, තානෙව ච ආරම්‌මණානි නිස්‌සිතත්‌තා ‘‘නානත්‌තසිතා’’ති වුච්‌චති පඤ්‌චකාමගුණූපෙක්‌ඛා, තං අභිනිවජ්‌ජෙත්‌වා. එකත්‌තා එකත්‌තසිතාති චතුත්‌ථජ්‌ඣානුපෙක්‌ඛා, සා හි දිවසම්‌පි එකස්‌මිං ආරම්‌මණෙ උප්‌පජ්‌ජනතො එකසභාවා, තදෙව එකං ආරම්‌මණං නිස්‌සිතත්‌තා එකත්‌තසිතා නාම. යත්‌ථ සබ්‌බසො ලොකාමිසූපාදානා අපරිසෙසා නිරුජ්‌ඣන්‌තීති යත්‌ථ චතුත්‌ථජ්‌ඣානුපෙක්‌ඛායං යං උපෙක්‌ඛං ආගම්‌ම යං පටිච්‌ච සබ්‌බෙන සබ්‌බං අපරිසෙසා ලොකාමිසසඞ්‌ඛාතා පඤ්‌චකාමගුණාමිසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. පඤ්‌චකාමගුණාමිසාති ච කාමගුණාරම්‌මණඡන්‌දරාගා, ගහණට්‌ඨෙන තෙයෙව ච උපාදානාතිපි වුත්‌තා. තමෙවූපෙක්‌ඛං භාවෙතීති තං ලොකාමිසූපාදානානං පටිපක්‌ඛභූතං චතුත්‌ථජ්‌ඣානුපෙක්‌ඛමෙව වඩ්‌ඪෙති.
Bahudukkhā bahupāyāsāti diṭṭhadhammikasamparāyikehi dukkhehi bahudukkhā, upāyāsasaṃkilesehi bahupāyāsā. Yāyaṃ upekkhā nānattā nānattasitāti yā ayaṃ pañcakāmaguṇārammaṇavasena nānāsabhāvā, tāneva ca ārammaṇāni nissitattā ‘‘nānattasitā’’ti vuccati pañcakāmaguṇūpekkhā, taṃ abhinivajjetvā. Ekattā ekattasitāti catutthajjhānupekkhā, sā hi divasampi ekasmiṃ ārammaṇe uppajjanato ekasabhāvā, tadeva ekaṃ ārammaṇaṃ nissitattā ekattasitā nāma. Yattha sabbaso lokāmisūpādānā aparisesā nirujjhantīti yattha catutthajjhānupekkhāyaṃ yaṃ upekkhaṃ āgamma yaṃ paṭicca sabbena sabbaṃ aparisesā lokāmisasaṅkhātā pañcakāmaguṇāmisā nirujjhanti. Pañcakāmaguṇāmisāti ca kāmaguṇārammaṇachandarāgā, gahaṇaṭṭhena teyeva ca upādānātipi vuttā. Tamevūpekkhaṃ bhāvetīti taṃ lokāmisūpādānānaṃ paṭipakkhabhūtaṃ catutthajjhānupekkhameva vaḍḍheti.
43. උඩ්‌ඩීයෙය්‍යාති උප්‌පතිත්‌වා ගච්‌ඡෙය්‍ය. අනුපතිත්‌වාති අනුබන්‌ධිත්‌වා. විතච්‌ඡෙය්‍යුන්‌ති මුඛතුණ්‌ඩකෙන ඩංසන්‌තා තච්‌ඡෙය්‍යුං. විස්‌සජ්‌ජෙය්‍යුන්‌ති මංසපෙසිං නඛෙහි කඩ්‌ඪිත්‌වා පාතෙය්‍යුං.
43.Uḍḍīyeyyāti uppatitvā gaccheyya. Anupatitvāti anubandhitvā. Vitaccheyyunti mukhatuṇḍakena ḍaṃsantā taccheyyuṃ. Vissajjeyyunti maṃsapesiṃ nakhehi kaḍḍhitvā pāteyyuṃ.
47. යානං වා පොරිසෙය්‍යන්‌ති පුරිසානුච්‌ඡවිකං යානං. පවරමණිකුණ්‌ඩලන්‌ති නානප්‌පකාරං උත්‌තමමණිඤ්‌ච කුණ්‌ඩලඤ්‌ච. සානි හරන්‌තීති අත්‌තනො භණ්‌ඩකානි ගණ්‌හන්‌ති.
47.Yānaṃ vā poriseyyanti purisānucchavikaṃ yānaṃ. Pavaramaṇikuṇḍalanti nānappakāraṃ uttamamaṇiñca kuṇḍalañca. Sāni harantīti attano bhaṇḍakāni gaṇhanti.
48. සම්‌පන්‌නඵලන්‌ති මධුරඵලං. උපපන්‌නඵලන්‌ති ඵලූපපන්‌නං බහුඵලං.
48.Sampannaphalanti madhuraphalaṃ. Upapannaphalanti phalūpapannaṃ bahuphalaṃ.
49. අනුත්‌තරන්‌ති උත්‌තමං පභස්‌සරං නිරුපක්‌කිලෙසං.
49.Anuttaranti uttamaṃ pabhassaraṃ nirupakkilesaṃ.
50. ආරකා අහං, භන්‌තෙති පථවිතො නභං විය සමුද්‌දස්‌ස ඔරිමතීරතො පරතීරං විය ච සුවිදූරවිදූරෙ අහං. අනාජානීයෙති ගිහිවොහාරසමුච්‌ඡෙදනස්‌ස කාරණං අජානනකෙ. ආජානීයභොජනන්‌ති කාරණං ජානන්‌තෙහි භුඤ්‌ජිතබ්‌බං භොජනං. අනාජානීයභොජනන්‌ති කාරණං අජානන්‌තෙහි භුඤ්‌ජිතබ්‌බං භොජනං. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
50.Ārakā ahaṃ, bhanteti pathavito nabhaṃ viya samuddassa orimatīrato paratīraṃ viya ca suvidūravidūre ahaṃ. Anājānīyeti gihivohārasamucchedanassa kāraṇaṃ ajānanake. Ājānīyabhojananti kāraṇaṃ jānantehi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ. Anājānīyabhojananti kāraṇaṃ ajānantehi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
පොතලියසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Potaliyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 4. පොතලියසුත්‌තං • 4. Potaliyasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 4. පොතලියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Potaliyasuttavaṇṇanā
