Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
൪. പോതലിയസുത്തവണ്ണനാ
4. Potaliyasuttavaṇṇanā
൩൧. ഏവം മേ സുതന്തി പോതലിയസുത്തം. തത്ഥ അങ്ഗുത്തരാപേസൂതി അങ്ഗായേവ സോ ജനപദോ, മഹിയാ പനസ്സ ഉത്തരേന യാ ആപോ, താസം അവിദൂരത്താ ഉത്തരാപോതിപി വുച്ചതി. കതരമഹിയാ ഉത്തരേന യാ ആപോതി, മഹാമഹിയാ. തത്ഥായം ആവിഭാവകഥാ – അയം കിര ജമ്ബുദീപോ ദസസഹസ്സയോജനപരിമാണോ. തത്ഥ ച ചതുസഹസ്സയോജനപ്പമാണോ പദേസോ ഉദകേന അജ്ഝോത്ഥടോ സമുദ്ദോതി സങ്ഖം ഗതോ . തിസഹസ്സയോജനപ്പമാണേ മനുസ്സാ വസന്തി. തിസഹസ്സയോജനപ്പമാണേ ഹിമവാ പതിട്ഠിതോ ഉബ്ബേധേന പഞ്ചയോജനസതികോ ചതുരാസീതികൂടസഹസ്സപടിമണ്ഡിതോ സമന്തതോ സന്ദമാനപഞ്ചസതനദീവിചിത്തോ, യത്ഥ ആയാമവിത്ഥാരേന ചേവ ഗമ്ഭീരതായ ച പണ്ണാസപണ്ണാസയോജനാ ദിയഡ്ഢയോജനസതപരിമണ്ഡലാ അനോതത്തദഹോ കണ്ണമുണ്ഡദഹോ രഥകാരദഹോ ഛദ്ദന്തദഹോ കുണാലദഹോ മന്ദാകിനീദഹോ സീഹപപാതദഹോതി സത്ത മഹാസരാ പതിട്ഠിതാ. തേസു അനോതത്തദഹോ സുദസ്സനകൂടം ചിത്രകൂടം കാളകൂടം ഗന്ധമാദനകൂടം കേലാസകൂടന്തി ഇമേഹി പഞ്ചഹി പബ്ബതേഹി പരിക്ഖിത്തോ.
31.Evaṃme sutanti potaliyasuttaṃ. Tattha aṅguttarāpesūti aṅgāyeva so janapado, mahiyā panassa uttarena yā āpo, tāsaṃ avidūrattā uttarāpotipi vuccati. Kataramahiyā uttarena yā āpoti, mahāmahiyā. Tatthāyaṃ āvibhāvakathā – ayaṃ kira jambudīpo dasasahassayojanaparimāṇo. Tattha ca catusahassayojanappamāṇo padeso udakena ajjhotthaṭo samuddoti saṅkhaṃ gato . Tisahassayojanappamāṇe manussā vasanti. Tisahassayojanappamāṇe himavā patiṭṭhito ubbedhena pañcayojanasatiko caturāsītikūṭasahassapaṭimaṇḍito samantato sandamānapañcasatanadīvicitto, yattha āyāmavitthārena ceva gambhīratāya ca paṇṇāsapaṇṇāsayojanā diyaḍḍhayojanasataparimaṇḍalā anotattadaho kaṇṇamuṇḍadaho rathakāradaho chaddantadaho kuṇāladaho mandākinīdaho sīhapapātadahoti satta mahāsarā patiṭṭhitā. Tesu anotattadaho sudassanakūṭaṃ citrakūṭaṃ kāḷakūṭaṃ gandhamādanakūṭaṃ kelāsakūṭanti imehi pañcahi pabbatehi parikkhitto.
തത്ഥ സുദസ്സനകൂടം സോവണ്ണമയം ദ്വിയോജനസതുബ്ബേധം അന്തോവങ്കം കാകമുഖസണ്ഠാനം തമേവ സരം പടിച്ഛാദേത്വാ ഠിതം. ചിത്രകൂടം സബ്ബരതനമയം. കാളകൂടം അഞ്ജനമയം. ഗന്ധമാദനകൂടം സാനുമയം അബ്ഭന്തരേ മുഗ്ഗവണ്ണം, മൂലഗന്ധോ സാരഗന്ധോ ഫേഗ്ഗുഗന്ധോ തചഗന്ധോ പപടികഗന്ധോ രസഗന്ധോ പത്തഗന്ധോ പുപ്ഫഗന്ധോ ഫലഗന്ധോ ഗന്ധഗന്ധോതി ഇമേഹി ദസഹി ഗന്ധേഹി ഉസ്സന്നം നാനപ്പകാരഓസധസഞ്ഛന്നം, കാളപക്ഖഉപോസഥദിവസേ ആദിത്തമിവ അങ്ഗാരം ജലന്തം തിട്ഠതി. കേലാസകൂടം രജതമയം. സബ്ബാനി സുദസ്സനേന സമാനുബ്ബേധസണ്ഠാനാനി, തമേവ സരം പടിച്ഛാദേത്വാ ഠിതാനി. താനി സബ്ബാനി ദേവാനുഭാവേന നാഗാനുഭാവേന ച വസ്സന്തി, നദിയോ ച തേസു സന്ദന്തി. തം സബ്ബമ്പി ഉദകം അനോതത്തമേവ പവിസതി. ചന്ദിമസൂരിയാ ദക്ഖിണേന വാ ഉത്തരേന വാ ഗച്ഛന്താ പബ്ബതന്തരേന തത്ഥ ഓഭാസം കരോന്തി, ഉജും ഗച്ഛന്താ ന കരോന്തി, തേനേവസ്സ അനോതത്തന്തി സങ്ഖാ ഉദപാദി.
Tattha sudassanakūṭaṃ sovaṇṇamayaṃ dviyojanasatubbedhaṃ antovaṅkaṃ kākamukhasaṇṭhānaṃ tameva saraṃ paṭicchādetvā ṭhitaṃ. Citrakūṭaṃ sabbaratanamayaṃ. Kāḷakūṭaṃ añjanamayaṃ. Gandhamādanakūṭaṃ sānumayaṃ abbhantare muggavaṇṇaṃ, mūlagandho sāragandho pheggugandho tacagandho papaṭikagandho rasagandho pattagandho pupphagandho phalagandho gandhagandhoti imehi dasahi gandhehi ussannaṃ nānappakāraosadhasañchannaṃ, kāḷapakkhauposathadivase ādittamiva aṅgāraṃ jalantaṃ tiṭṭhati. Kelāsakūṭaṃ rajatamayaṃ. Sabbāni sudassanena samānubbedhasaṇṭhānāni, tameva saraṃ paṭicchādetvā ṭhitāni. Tāni sabbāni devānubhāvena nāgānubhāvena ca vassanti, nadiyo ca tesu sandanti. Taṃ sabbampi udakaṃ anotattameva pavisati. Candimasūriyā dakkhiṇena vā uttarena vā gacchantā pabbatantarena tattha obhāsaṃ karonti, ujuṃ gacchantā na karonti, tenevassa anotattanti saṅkhā udapādi.
തത്ഥ മനോഹരസിലാതലാനി നിമ്മച്ഛകച്ഛപാനി ഫലികസദിസനിമ്മലുദകാനി ന്ഹാനതിത്ഥാനി സുപടിയത്താനി ഹോന്തി, യേസു ബുദ്ധപച്ചേകബുദ്ധഖീണാസവാ ച ഇദ്ധിമന്തോ ച ഇസയോ ന്ഹായന്തി, ദേവയക്ഖാദയോ ഉയ്യാനകീളകം കീളന്തി.
Tattha manoharasilātalāni nimmacchakacchapāni phalikasadisanimmaludakāni nhānatitthāni supaṭiyattāni honti, yesu buddhapaccekabuddhakhīṇāsavā ca iddhimanto ca isayo nhāyanti, devayakkhādayo uyyānakīḷakaṃ kīḷanti.
തസ്സ ചതൂസു പസ്സേസു സീഹമുഖം ഹത്ഥിമുഖം അസ്സമുഖം ഉസഭമുഖന്തി ചത്താരി മുഖാനി ഹോന്തി, യേഹി ചതസ്സോ നദിയോ സന്ദന്തി. സീഹമുഖേന നിക്ഖന്തനദീതീരേ സീഹാ ബഹുതരാ ഹോന്തി. ഹത്ഥിമുഖാദീഹി ഹത്ഥിഅസ്സഉസഭാ. പുരത്ഥിമദിസതോ നിക്ഖന്തനദീ അനോതത്തം തിക്ഖത്തും പദക്ഖിണം കത്വാ ഇതരാ തിസ്സോ നദിയോ അനുപഗമ്മ പാചീനഹിമവന്തേനേവ അമനുസ്സപഥം ഗന്ത്വാ മഹാസമുദ്ദം പവിസതി. പച്ഛിമദിസതോ ച ഉത്തരദിസതോ ച നിക്ഖന്തനദിയോപി തഥേവ പദക്ഖിണം കത്വാ പച്ഛിമഹിമവന്തേനേവ ഉത്തരഹിമവന്തേനേവ ച അമനുസ്സപഥം ഗന്ത്വാ മഹാസമുദ്ദം പവിസന്തി. ദക്ഖിണദിസതോ നിക്ഖന്തനദീ പന തം തിക്ഖത്തും പദക്ഖിണം കത്വാ ദക്ഖിണേന ഉജുകം പാസാണപിട്ഠേനേവ സട്ഠിയോജനാനി ഗന്ത്വാ പബ്ബതം പഹരിത്വാ വുട്ഠായ പരിക്ഖേപേന തിഗാവുതപ്പമാണാ ഉദകധാരാ ച ഹുത്വാ ആകാസേന സട്ഠിയോജനാനി ഗന്ത്വാ തിയഗ്ഗളേ നാമ പാസാണേ പതിതാ, പാസാണോ ഉദകധാരാവേഗേന ഭിന്നോ. തത്ഥ പഞ്ഞാസയോജനപ്പമാണാ തിയഗ്ഗളാ നാമ പോക്ഖരണീ ജാതാ, പോക്ഖരണിയാ കൂലം ഭിന്ദിത്വാ പാസാണം പവിസിത്വാ സട്ഠിയോജനാനി ഗതാ. തതോ ഘനപഥവിം ഭിന്ദിത്വാ ഉമങ്ഗേന സട്ഠിയോജനാനി ഗന്ത്വാ വിഞ്ഝും നാമ തിരച്ഛാനപബ്ബതം പഹരിത്വാ ഹത്ഥതലേ പഞ്ചങ്ഗുലിസദിസാ പഞ്ചധാരാ ഹുത്വാ പവത്തന്തി. സാ തിക്ഖത്തും അനോതത്തം പദക്ഖിണം കത്വാ ഗതട്ഠാനേ ആവട്ടഗങ്ഗാതി വുച്ചതി. ഉജുകം പാസാണപിട്ഠേന സട്ഠിയോജനാനി ഗതട്ഠാനേ കണ്ഹഗങ്ഗാതി, ആകാസേന സട്ഠിയോജനാനി ഗതട്ഠാനേ ആകാസഗങ്ഗാതി, തിയഗ്ഗളപാസാണേ പഞ്ഞാസയോജനോകാസേ ഠിതാ തിയഗ്ഗളപോക്ഖരണീതി, കൂലം ഭിന്ദിത്വാ പാസാണം പവിസിത്വാ സട്ഠിയോജനാനി ഗതട്ഠാനേ ബഹലഗങ്ഗാതി, ഉമങ്ഗേന സട്ഠിയോജനാനി ഗതട്ഠാനേ ഉമങ്ഗഗങ്ഗാതി വുച്ചതി. വിഞ്ഝും നാമ തിരച്ഛാനപബ്ബതം പഹരിത്വാ പഞ്ചധാരാ ഹുത്വാ പവത്തട്ഠാനേ പന ഗങ്ഗാ യമുനാ അചിരവതീ സരഭൂ മഹീതി പഞ്ചധാ സങ്ഖം ഗതാ. ഏവമേതാ പഞ്ച മഹാനദിയോ ഹിമവന്തതോ പഭവന്തി. താസു യാ അയം പഞ്ചമീ മഹീ നാമ, സാ ഇധ മഹാമഹീതി അധിപ്പേതാ. തസ്സാ ഉത്തരേന യാ ആപോ, താസം അവിദൂരത്താ സോ ജനപദോ അങ്ഗുത്തരാപോതി വേദിതബ്ബോ. തസ്മിം അങ്ഗുത്തരാപേസു ജനപദേ.
Tassa catūsu passesu sīhamukhaṃ hatthimukhaṃ assamukhaṃ usabhamukhanti cattāri mukhāni honti, yehi catasso nadiyo sandanti. Sīhamukhena nikkhantanadītīre sīhā bahutarā honti. Hatthimukhādīhi hatthiassausabhā. Puratthimadisato nikkhantanadī anotattaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā itarā tisso nadiyo anupagamma pācīnahimavanteneva amanussapathaṃ gantvā mahāsamuddaṃ pavisati. Pacchimadisato ca uttaradisato ca nikkhantanadiyopi tatheva padakkhiṇaṃ katvā pacchimahimavanteneva uttarahimavanteneva ca amanussapathaṃ gantvā mahāsamuddaṃ pavisanti. Dakkhiṇadisato nikkhantanadī pana taṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā dakkhiṇena ujukaṃ pāsāṇapiṭṭheneva saṭṭhiyojanāni gantvā pabbataṃ paharitvā vuṭṭhāya parikkhepena tigāvutappamāṇā udakadhārā ca hutvā ākāsena saṭṭhiyojanāni gantvā tiyaggaḷe nāma pāsāṇe patitā, pāsāṇo udakadhārāvegena bhinno. Tattha paññāsayojanappamāṇā tiyaggaḷā nāma pokkharaṇī jātā, pokkharaṇiyā kūlaṃ bhinditvā pāsāṇaṃ pavisitvā saṭṭhiyojanāni gatā. Tato ghanapathaviṃ bhinditvā umaṅgena saṭṭhiyojanāni gantvā viñjhuṃ nāma tiracchānapabbataṃ paharitvā hatthatale pañcaṅgulisadisā pañcadhārā hutvā pavattanti. Sā tikkhattuṃ anotattaṃ padakkhiṇaṃ katvā gataṭṭhāne āvaṭṭagaṅgāti vuccati. Ujukaṃ pāsāṇapiṭṭhena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne kaṇhagaṅgāti, ākāsena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne ākāsagaṅgāti, tiyaggaḷapāsāṇe paññāsayojanokāse ṭhitā tiyaggaḷapokkharaṇīti, kūlaṃ bhinditvā pāsāṇaṃ pavisitvā saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne bahalagaṅgāti, umaṅgena saṭṭhiyojanāni gataṭṭhāne umaṅgagaṅgāti vuccati. Viñjhuṃ nāma tiracchānapabbataṃ paharitvā pañcadhārā hutvā pavattaṭṭhāne pana gaṅgā yamunā aciravatī sarabhū mahīti pañcadhā saṅkhaṃ gatā. Evametā pañca mahānadiyo himavantato pabhavanti. Tāsu yā ayaṃ pañcamī mahī nāma, sā idha mahāmahīti adhippetā. Tassā uttarena yā āpo, tāsaṃ avidūrattā so janapado aṅguttarāpoti veditabbo. Tasmiṃ aṅguttarāpesu janapade.
ആപണം നാമാതി തസ്മിം കിര നിഗമേ വീസതി ആപണമുഖസഹസ്സാനി വിഭത്താനി അഹേസും. ഇതി സോ ആപണാനം ഉസ്സന്നത്താ ആപണന്ത്വേവ സങ്ഖം ഗതോ. തസ്സ ച നിഗമസ്സ അവിദൂരേ നദീതീരേ ഘനച്ഛായോ രമണീയോ ഭൂമിഭാഗോ മഹാവനസണ്ഡോ, തസ്മിം ഭഗവാ വിഹരതി. തേനേവേത്ഥ വസനട്ഠാനം ന നിയാമിതന്തി വേദിതബ്ബം. യേനഞ്ഞതരോ വനസണ്ഡോ തേനുപസങ്കമീതി ഭിക്ഖുസങ്ഘം വസനട്ഠാനം പേസേത്വാ ഏകകോവ ഉപസങ്കമി പോതലിയം ഗഹപതിം സന്ധായ. പോതലിയോപി ഖോ ഗഹപതീതി പോതലിയോതി ഏവംനാമകോ ഗഹപതി. സമ്പന്നനിവാസനപാവുരണോതി പരിപുണ്ണനിവാസനപാവുരണോ , ഏകം ദീഘദസം സാടകം നിവത്ഥോ ഏകം പാരുതോതി അത്ഥോ. ഛത്തുപാഹനാഹീതി ഛത്തം ഗഹേത്വാ ഉപാഹനാ ആരുയ്ഹാതി അത്ഥോ. ആസനാനീതി പല്ലങ്കപീഠപലാലപീഠകാദീനി. അന്തമസോ സാഖാഭങ്ഗമ്പി ഹി ആസനന്തേവ വുച്ചതി. ഗഹപതിവാദേനാതി ഗഹപതീതി ഇമിനാ വചനേന. സമുദാചരതീതി വോഹരതി.
Āpaṇaṃnāmāti tasmiṃ kira nigame vīsati āpaṇamukhasahassāni vibhattāni ahesuṃ. Iti so āpaṇānaṃ ussannattā āpaṇantveva saṅkhaṃ gato. Tassa ca nigamassa avidūre nadītīre ghanacchāyo ramaṇīyo bhūmibhāgo mahāvanasaṇḍo, tasmiṃ bhagavā viharati. Tenevettha vasanaṭṭhānaṃ na niyāmitanti veditabbaṃ. Yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkamīti bhikkhusaṅghaṃ vasanaṭṭhānaṃ pesetvā ekakova upasaṅkami potaliyaṃ gahapatiṃ sandhāya. Potaliyopi kho gahapatīti potaliyoti evaṃnāmako gahapati. Sampannanivāsanapāvuraṇoti paripuṇṇanivāsanapāvuraṇo , ekaṃ dīghadasaṃ sāṭakaṃ nivattho ekaṃ pārutoti attho. Chattupāhanāhīti chattaṃ gahetvā upāhanā āruyhāti attho. Āsanānīti pallaṅkapīṭhapalālapīṭhakādīni. Antamaso sākhābhaṅgampi hi āsananteva vuccati. Gahapativādenāti gahapatīti iminā vacanena. Samudācaratīti voharati.
ഭഗവന്തം ഏതദവോചാതി തതിയം ഗഹപതീതി വചനം അധിവാസേതും അസക്കോന്തോ ഭഗവന്തമേതം ‘‘തയിദം, ഭോ, ഗോതമാ’’തിആദിവചനം അവോച. തത്ഥ നച്ഛന്നന്തി ന അനുച്ഛവികം. നപ്പതിരൂപന്തി ന സാരുപ്പം. ആകാരാതിആദീനി സബ്ബാനേവ കാരണവേവചനാനി. ദീഘദസവത്ഥധാരണ-കേസമസ്സുനഖഠപനാദീനി ഹി സബ്ബാനേവ ഗിഹിബ്യഞ്ജനാനി തസ്സ ഗിഹിഭാവം പാകടം കരോന്തീതി ആകാരാ, ഗിഹിസണ്ഠാനേന സണ്ഠിതത്താ ലിങ്ഗാ, ഗിഹിഭാവസ്സ സഞ്ജാനനനിമിത്തതായ നിമിത്താതി വുത്താ. യഥാ തം ഗഹപതിസ്സാതി യഥാ ഗഹപതിസ്സ ആകാരലിങ്ഗനിമിത്താ ഭവേയ്യും, തഥേവ തുയ്ഹം. തേന താഹം ഏവം സമുദാചരാമീതി ദസ്സേതി. അഥ സോ യേന കാരണേന ഗഹപതിവാദം നാധിവാസേതി, തം പകാസേന്തോ ‘‘തഥാ ഹി പന മേ’’തിആദിമാഹ.
Bhagavantaṃ etadavocāti tatiyaṃ gahapatīti vacanaṃ adhivāsetuṃ asakkonto bhagavantametaṃ ‘‘tayidaṃ, bho, gotamā’’tiādivacanaṃ avoca. Tattha nacchannanti na anucchavikaṃ. Nappatirūpanti na sāruppaṃ. Ākārātiādīni sabbāneva kāraṇavevacanāni. Dīghadasavatthadhāraṇa-kesamassunakhaṭhapanādīni hi sabbāneva gihibyañjanāni tassa gihibhāvaṃ pākaṭaṃ karontīti ākārā, gihisaṇṭhānena saṇṭhitattā liṅgā, gihibhāvassa sañjānananimittatāya nimittāti vuttā. Yathā taṃ gahapatissāti yathā gahapatissa ākāraliṅganimittā bhaveyyuṃ, tatheva tuyhaṃ. Tena tāhaṃ evaṃ samudācarāmīti dasseti. Atha so yena kāraṇena gahapativādaṃ nādhivāseti, taṃ pakāsento ‘‘tathā hi pana me’’tiādimāha.
നിയ്യാതന്തി നിയ്യാതിതം. അനോവാദീ അനുപവാദീതി ‘‘താതാ, കസഥ, വപഥ, വണിപ്പഥം പയോജേഥാ’’തിആദിനാ ഹി നയേന ഓവദന്തോ ഓവാദീ നാമ ഹോതി. ‘‘തുമ്ഹേ ന കസഥ, ന വപഥ, ന വണിപ്പഥം പയോജേഥ, കഥം ജീവിസ്സഥ, പുത്തദാരം വാ ഭരിസ്സഥാ’’തിആദിനാ നയേന പന ഉപവദന്തോ ഉപവാദീ നാമ ഹോതി. അഹം പന ഉഭയമ്പി തം ന കരോമി. തേനാഹം തത്ഥ അനോവാദീ അനുപവാദീതി ദസ്സേതി. ഘാസച്ഛാദനപരമോ വിഹരാമീതി ഘാസമത്തഞ്ചേവ അച്ഛാദനമത്തഞ്ച പരമം കത്വാ വിഹരാമി, തതോ പരം നത്ഥി, ന ച പത്ഥേമീതി ദീപേതി.
Niyyātanti niyyātitaṃ. Anovādī anupavādīti ‘‘tātā, kasatha, vapatha, vaṇippathaṃ payojethā’’tiādinā hi nayena ovadanto ovādī nāma hoti. ‘‘Tumhe na kasatha, na vapatha, na vaṇippathaṃ payojetha, kathaṃ jīvissatha, puttadāraṃ vā bharissathā’’tiādinā nayena pana upavadanto upavādī nāma hoti. Ahaṃ pana ubhayampi taṃ na karomi. Tenāhaṃ tattha anovādī anupavādīti dasseti. Ghāsacchādanaparamoviharāmīti ghāsamattañceva acchādanamattañca paramaṃ katvā viharāmi, tato paraṃ natthi, na ca patthemīti dīpeti.
൩൨. ഗിദ്ധിലോഭോ പഹാതബ്ബോതി ഗേധഭൂതോ ലോഭോ പഹാതബ്ബോ. അനിന്ദാരോസന്തി അനിന്ദാഭൂതം അഘട്ടനം. നിന്ദാരോസോതി നിന്ദാഘട്ടനാ. വോഹാരസമുച്ഛേദായാതി ഏത്ഥ വോഹാരോതി ബ്യവഹാരവോഹാരോപി പണ്ണത്തിപി വചനമ്പി ചേതനാപി. തത്ഥ –
32.Giddhilobhopahātabboti gedhabhūto lobho pahātabbo. Anindārosanti anindābhūtaṃ aghaṭṭanaṃ. Nindārosoti nindāghaṭṭanā. Vohārasamucchedāyāti ettha vohāroti byavahāravohāropi paṇṇattipi vacanampi cetanāpi. Tattha –
‘‘യോ ഹി കോചി മനുസ്സേസു, വോഹാരം ഉപജീവതി;
‘‘Yo hi koci manussesu, vohāraṃ upajīvati;
ഏവം വാസേട്ഠ ജാനാഹി, വാണിജോ സോ ന ബ്രാഹ്മണോ’’തി. (മ॰ നി॰ ൨.൪൫൭) –
Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, vāṇijo so na brāhmaṇo’’ti. (ma. ni. 2.457) –
അയം ബ്യവഹാരവോഹാരോ നാമ. ‘‘സങ്ഖാ സമഞ്ഞാ പഞ്ഞത്തി വോഹാരോ’’തി (ധ॰ സ॰ ൧൩൧൩-൧൩൧൫) അയം പണ്ണത്തിവോഹാരോ നാമ. ‘‘തഥാ തഥാ വോഹരതി അപരാമസ’’ന്തി (മ॰ നി॰ ൩.൩൩൨) അയം വചനവോഹാരോ നാമ. ‘‘അട്ഠ അരിയവോഹാരാ അട്ഠ അനരിയവോഹരാ’’തി (അ॰ നി॰ ൮.൬൭) അയം ചേതനാവോഹാരോ നാമ, അയമിധാധിപ്പേതോ. യസ്മാ വാ പബ്ബജിതകാലതോ പട്ഠായ ഗിഹീതി ചേതനാ നത്ഥി, സമണോതി ചേതനാ ഹോതി. ഗിഹീതി വചനം നത്ഥി, സമണോതി വചനം ഹോതി. ഗിഹീതി പണ്ണത്തി നത്ഥി, സമണോതി പണ്ണത്തി ഹോതി. ഗിഹീതി ബ്യവഹാരോ നത്ഥി, സമണോതി വാ പബ്ബജിതോതി വാ ബ്യവഹാരോ ഹോതി. തസ്മാ സബ്ബേപേതേ ലബ്ഭന്തി.
Ayaṃ byavahāravohāro nāma. ‘‘Saṅkhā samaññā paññatti vohāro’’ti (dha. sa. 1313-1315) ayaṃ paṇṇattivohāro nāma. ‘‘Tathā tathā voharati aparāmasa’’nti (ma. ni. 3.332) ayaṃ vacanavohāro nāma. ‘‘Aṭṭha ariyavohārā aṭṭha anariyavoharā’’ti (a. ni. 8.67) ayaṃ cetanāvohāro nāma, ayamidhādhippeto. Yasmā vā pabbajitakālato paṭṭhāya gihīti cetanā natthi, samaṇoti cetanā hoti. Gihīti vacanaṃ natthi, samaṇoti vacanaṃ hoti. Gihīti paṇṇatti natthi, samaṇoti paṇṇatti hoti. Gihīti byavahāro natthi, samaṇoti vā pabbajitoti vā byavahāro hoti. Tasmā sabbepete labbhanti.
൩൩. യേസം ഖോ അഹം സംയോജനാനം ഹേതു പാണാതിപാതീതി ഏത്ഥ പാണാതിപാതോവ സംയോജനം. പാണാതിപാതസ്സേവ ഹി ഹേതു പാണാതിപാതപച്ചയാ പാണാതിപാതീ നാമ ഹോതി. പാണാതിപാതാനം പന ബഹുതായ ‘‘യേസം ഖോ അഹ’’ന്തി വുത്തം. തേസാഹം സംയോജനാനന്തി തേസം അഹം പാണാതിപാതബന്ധനാനം. പഹാനായ സമുച്ഛേദായ പടിപന്നോതി ഇമിനാ അപാണാതിപാതസങ്ഖാതേന കായികസീലസംവരേന പഹാനത്ഥായ സമുച്ഛേദനത്ഥായ പടിപന്നോ. അത്താപി മം ഉപവദേയ്യാതി കുന്ഥകിപില്ലികമ്പി നാമ ജീവിതാ അവോരോപനകസാസനേ പബ്ബജിത്വാ പാണാതിപാതമത്തതോപി ഓരമിതും ന സക്കോമി, കിം മയ്ഹം പബ്ബജ്ജായാതി ഏവം അത്താപി മം ഉപവദേയ്യ. അനുവിച്ചാപി മം വിഞ്ഞൂ ഗരഹേയ്യുന്തി ഏവരൂപേ നാമ സാസനേ പബ്ബജിത്വാ പാണാതിപാതമത്തതോപി ഓരമിതും ന സക്കോതി, കിം ഏതസ്സ പബ്ബജ്ജായാതി ഏവം അനുവിച്ച തുലയിത്വാ പരിയോഗാഹേത്വാ അഞ്ഞേപി വിഞ്ഞൂ പണ്ഡിതാ ഗരഹേയ്യും. ഏതദേവ ഖോ പന സംയോജനമേതം നീവരണന്തി ദസസു സംയോജനേസു പഞ്ചസു ച നീവരണേസു അപരിയാപന്നമ്പി ‘‘അട്ഠ നീവരണാ’’തി ദേസനാവസേനേതം വുത്തം. വട്ടബന്ധനട്ഠേന ഹി ഹിതപടിച്ഛാദനട്ഠേന ച സംയോജനന്തിപി നീവരണന്തിപി വുത്തം. ആസവാതി പാണാതിപാതകാരണാ ഏകോ അവിജ്ജാസവോ ഉപ്പജ്ജതി. വിഘാതപരിളാഹാതി വിഘാതാ ച പരിളാഹാ ച. തത്ഥ വിഘാതഗ്ഗഹണേന കിലേസദുക്ഖഞ്ച വിപാകദുക്ഖഞ്ച ഗഹിതം, പരിളാഹഗ്ഗഹണേനപി കിലേസപരിളാഹോ ച വിപാകപരിളാഹോ ച ഗഹിതോ. ഇമിനാ ഉപായേന സബ്ബത്ഥ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
33.Yesaṃ kho ahaṃ saṃyojanānaṃ hetu pāṇātipātīti ettha pāṇātipātova saṃyojanaṃ. Pāṇātipātasseva hi hetu pāṇātipātapaccayā pāṇātipātī nāma hoti. Pāṇātipātānaṃ pana bahutāya ‘‘yesaṃ kho aha’’nti vuttaṃ. Tesāhaṃsaṃyojanānanti tesaṃ ahaṃ pāṇātipātabandhanānaṃ. Pahānāya samucchedāya paṭipannoti iminā apāṇātipātasaṅkhātena kāyikasīlasaṃvarena pahānatthāya samucchedanatthāya paṭipanno. Attāpi maṃ upavadeyyāti kunthakipillikampi nāma jīvitā avoropanakasāsane pabbajitvā pāṇātipātamattatopi oramituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti evarūpe nāma sāsane pabbajitvā pāṇātipātamattatopi oramituṃ na sakkoti, kiṃ etassa pabbajjāyāti evaṃ anuvicca tulayitvā pariyogāhetvā aññepi viññū paṇḍitā garaheyyuṃ. Etadeva kho pana saṃyojanametaṃ nīvaraṇanti dasasu saṃyojanesu pañcasu ca nīvaraṇesu apariyāpannampi ‘‘aṭṭha nīvaraṇā’’ti desanāvasenetaṃ vuttaṃ. Vaṭṭabandhanaṭṭhena hi hitapaṭicchādanaṭṭhena ca saṃyojanantipi nīvaraṇantipi vuttaṃ. Āsavāti pāṇātipātakāraṇā eko avijjāsavo uppajjati. Vighātapariḷāhāti vighātā ca pariḷāhā ca. Tattha vighātaggahaṇena kilesadukkhañca vipākadukkhañca gahitaṃ, pariḷāhaggahaṇenapi kilesapariḷāho ca vipākapariḷāho ca gahito. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo.
൩൪-൪൦. അയം പന വിസേസോ – തേസാഹം സംയോജനാനം പഹാനായാതി ഇമസ്മിം പദേ ഇമിനാ ദിന്നാദാനസങ്ഖാതേന കായികസീലസംവരേന, സച്ചവാചാസങ്ഖാതേന വാചസികസീലസംവരേന, അപിസുണാവാചാസങ്ഖാതേന വാചസികസീലസംവരേന, അഗിദ്ധിലോഭസങ്ഖാതേന മാനസികസീലസംവരേന, അനിന്ദാരോസസങ്ഖാതേന കായികവാചസികസീലസംവരേന , അകോധുപായാസസങ്ഖാതേന മാനസികസീലസംവരേന, അനതിമാനസങ്ഖാതേന മാനസികസീലസംവരേന പഹാനത്ഥായ സമുച്ഛേദനത്ഥായ പടിപന്നോതി ഏവം സബ്ബവാരേസു യോജനാ കാതബ്ബാ.
34-40. Ayaṃ pana viseso – tesāhaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyāti imasmiṃ pade iminā dinnādānasaṅkhātena kāyikasīlasaṃvarena, saccavācāsaṅkhātena vācasikasīlasaṃvarena, apisuṇāvācāsaṅkhātena vācasikasīlasaṃvarena, agiddhilobhasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena, anindārosasaṅkhātena kāyikavācasikasīlasaṃvarena , akodhupāyāsasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena, anatimānasaṅkhātena mānasikasīlasaṃvarena pahānatthāya samucchedanatthāya paṭipannoti evaṃ sabbavāresu yojanā kātabbā.
അത്താപി മം ഉപവദേയ്യ അനുവിച്ചാപി മം വിഞ്ഞൂ ഗരഹേയ്യുന്തി ഇമേസു പന പദേസു തിണസലാകമ്പി നാമ ഉപാദായ അദിന്നം അഗ്ഗഹണസാസനേ പബ്ബജിത്വാ അദിന്നാദാനമത്തതോപി വിരമിതും ന സക്കോമി, കിം മയ്ഹം പബ്ബജ്ജായാതി ഏവം അത്താപി മം ഉപവദേയ്യ. ഏവരൂപേ നാമ സാസനേ പബ്ബജിത്വാ അദിന്നാദാനമത്തതോപി ഓരമിതും ന സക്കോതി, കിം ഇമസ്സ പബ്ബജ്ജായാതി ഏവം അനുവിച്ചാപി മം വിഞ്ഞൂ ഗരഹേയ്യും? ഹസാപേക്ഖതായപി നാമ ദവകമ്യതായ വാ മുസാവാദം അകരണസാസനേ പബ്ബജിത്വാ. സബ്ബാകാരേന പിസുണം അകരണസാസനേ നാമ പബ്ബജിത്വാ. അപ്പമത്തകമ്പി ഗിദ്ധിലോഭം അകരണസാസനേ നാമ പബ്ബജിത്വാപി. കകചേന അങ്ഗേസു ഓക്കന്തിയമാനേസുപി നാമ പരേസം നിന്ദാരോസം അകരണസാസനേ പബ്ബജിത്വാ. ഛിന്നഖാണുകണ്ടകാദീസുപി നാമ കോധുപായാസം അകരണസാസനേ പബ്ബജിത്വാ. അധിമാനമത്തമ്പി നാമ മാനം അകരണസാസനേ പബ്ബജിത്വാ അതിമാനമത്തമ്പി പജഹിതും ന സക്കോമി, കിം മയ്ഹം പബ്ബജ്ജായാതി ഏവം അത്താപി മം ഉപവദേയ്യ. ഏവരൂപേ നാമ സാസനേ പബ്ബജിത്വാ അതിമാനമത്തമ്പി പജഹിതും ന സക്കോതി, കിം ഇമസ്സ പബ്ബജ്ജായാതി ഏവം അനുവിച്ചാപി മം വിഞ്ഞൂ ഗരഹേയ്യുന്തി ഏവം സബ്ബവാരേസു യോജനാ കാതബ്ബാ.
Attāpi maṃ upavadeyya anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti imesu pana padesu tiṇasalākampi nāma upādāya adinnaṃ aggahaṇasāsane pabbajitvā adinnādānamattatopi viramituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Evarūpe nāma sāsane pabbajitvā adinnādānamattatopi oramituṃ na sakkoti, kiṃ imassa pabbajjāyāti evaṃ anuviccāpi maṃ viññū garaheyyuṃ? Hasāpekkhatāyapi nāma davakamyatāya vā musāvādaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Sabbākārena pisuṇaṃ akaraṇasāsane nāma pabbajitvā. Appamattakampi giddhilobhaṃ akaraṇasāsane nāma pabbajitvāpi. Kakacena aṅgesu okkantiyamānesupi nāma paresaṃ nindārosaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Chinnakhāṇukaṇṭakādīsupi nāma kodhupāyāsaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā. Adhimānamattampi nāma mānaṃ akaraṇasāsane pabbajitvā atimānamattampi pajahituṃ na sakkomi, kiṃ mayhaṃ pabbajjāyāti evaṃ attāpi maṃ upavadeyya. Evarūpe nāma sāsane pabbajitvā atimānamattampi pajahituṃ na sakkoti, kiṃ imassa pabbajjāyāti evaṃ anuviccāpi maṃ viññū garaheyyunti evaṃ sabbavāresu yojanā kātabbā.
ആസവാതി ഇമസ്മിം പന പദേ അദിന്നാദാനകാരണാ കാമാസവോ ദിട്ഠാസവോ അവിജ്ജാസവോതി തയോ ആസവാ ഉപ്പജ്ജന്തി, തഥാ മുസാവാദകാരണാ പിസുണാവാചാകാരണാ ച, ഗിദ്ധിലോഭകാരണാ ദിട്ഠാസവോ അവിജ്ജാസവോ ച, നിന്ദാരോസകാരണാ അവിജ്ജാസവോവ, തഥാ കോധുപായാസകാരണാ, അതിമാനകാരണാ ഭവാസവോ അവിജ്ജാസവോ ചാതി ദ്വേവ ആസവാ ഉപ്പജ്ജന്തീതി ഏവം ആസവുപ്പത്തി വേദിതബ്ബാ.
Āsavāti imasmiṃ pana pade adinnādānakāraṇā kāmāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavoti tayo āsavā uppajjanti, tathā musāvādakāraṇā pisuṇāvācākāraṇā ca, giddhilobhakāraṇā diṭṭhāsavo avijjāsavo ca, nindārosakāraṇā avijjāsavova, tathā kodhupāyāsakāraṇā, atimānakāraṇā bhavāsavo avijjāsavo cāti dveva āsavā uppajjantīti evaṃ āsavuppatti veditabbā.
ഇമേസു പന അട്ഠസുപി വാരേസു അസമ്മോഹത്ഥം പുന അയം സങ്ഖേപവിനിച്ഛയോ – പുരിമേസു താവ ചതൂസു വിരമിതും ന സക്കോമീതി വത്തബ്ബം, പച്ഛിമേസു പജഹിതും ന സക്കോമീതി. പാണാതിപാതനിന്ദാരോസകോധുപായാസേസു ച ഏകോ അവിജ്ജാസവോവ ഹോതി, അദിന്നാദാനമുസാവാദപിസുണാവാചാസു കാമാസവോ ദിട്ഠാസവോ അവിജ്ജാസവോ, ഗിദ്ധിലോഭേ ദിട്ഠാസവോ അവിജ്ജാസവോ, അതിമാനേ ഭവാസവോ അവിജ്ജാസവോ, അപാണാതിപാതം ദിന്നാദാനം കായികം സീലം, അമുസാ അപിസുണം വാചസികസീലം, ഠപേത്വാ അനിന്ദാരോസം സേസാനി തീണി മാനസികസീലാനി. യസ്മാ പന കായേനപി ഘട്ടേതി രോസേതി വാചായപി, തസ്മാ അനിന്ദാരോസോ ദ്വേ ഠാനാനി യാതി, കായികസീലമ്പി ഹോതി വാചസികസീലമ്പി. ഏത്താവതാ കിം കഥിതം? പാതിമോക്ഖസംവരസീലം. പാതിമോക്ഖസംവരസീലേ ഠിതസ്സ ച ഭിക്ഖുനോ പടിസങ്ഖാപഹാനവസേന ഗിഹിവോഹാരസമുച്ഛേദോ കഥിതോതി വേദിതബ്ബോ.
Imesu pana aṭṭhasupi vāresu asammohatthaṃ puna ayaṃ saṅkhepavinicchayo – purimesu tāva catūsu viramituṃ na sakkomīti vattabbaṃ, pacchimesu pajahituṃ na sakkomīti. Pāṇātipātanindārosakodhupāyāsesu ca eko avijjāsavova hoti, adinnādānamusāvādapisuṇāvācāsu kāmāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavo, giddhilobhe diṭṭhāsavo avijjāsavo, atimāne bhavāsavo avijjāsavo, apāṇātipātaṃ dinnādānaṃ kāyikaṃ sīlaṃ, amusā apisuṇaṃ vācasikasīlaṃ, ṭhapetvā anindārosaṃ sesāni tīṇi mānasikasīlāni. Yasmā pana kāyenapi ghaṭṭeti roseti vācāyapi, tasmā anindāroso dve ṭhānāni yāti, kāyikasīlampi hoti vācasikasīlampi. Ettāvatā kiṃ kathitaṃ? Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ. Pātimokkhasaṃvarasīle ṭhitassa ca bhikkhuno paṭisaṅkhāpahānavasena gihivohārasamucchedo kathitoti veditabbo.
കാമാദീനവകഥാവണ്ണനാ
Kāmādīnavakathāvaṇṇanā
൪൨. വിത്ഥാരദേസനായം തമേനം ദക്ഖോതി പദസ്സ ഉപസുമ്ഭേയ്യാതി ഇമിനാ സദ്ധിം സമ്ബന്ധോ വേദിതബ്ബോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി, തമേനം കുക്കുരം ഉപസുമ്ഭേയ്യ, തസ്സ സമീപേ ഖിപേയ്യാതി അത്ഥോ. അട്ഠികങ്കലന്തി ഉരട്ഠിം വാ പിട്ഠികണ്ടകം വാ സീസട്ഠിം വാ. തഞ്ഹി നിമ്മംസത്താ കങ്കലന്തി വുച്ചതി. സുനിക്കന്തം നിക്കന്തന്തി യഥാ സുനിക്കന്തം ഹോതി, ഏവം നിക്കന്തം നില്ലിഖിതം, യദേത്ഥ അല്ലീനമംസം അത്ഥി, തം സബ്ബം നില്ലിഖിത്വാ അട്ഠിമത്തമേവ കതന്തി അത്ഥോ. തേനേവാഹ ‘‘നിമ്മംസ’’ന്തി. ലോഹിതം പന മക്ഖിത്വാ തിട്ഠതി, തേന വുത്തം ‘‘ലോഹിതമക്ഖിത’’ന്തി.
42. Vitthāradesanāyaṃ tamenaṃ dakkhoti padassa upasumbheyyāti iminā saddhiṃ sambandho veditabbo. Idaṃ vuttaṃ hoti, tamenaṃ kukkuraṃ upasumbheyya, tassa samīpe khipeyyāti attho. Aṭṭhikaṅkalanti uraṭṭhiṃ vā piṭṭhikaṇṭakaṃ vā sīsaṭṭhiṃ vā. Tañhi nimmaṃsattā kaṅkalanti vuccati. Sunikkantaṃnikkantanti yathā sunikkantaṃ hoti, evaṃ nikkantaṃ nillikhitaṃ, yadettha allīnamaṃsaṃ atthi, taṃ sabbaṃ nillikhitvā aṭṭhimattameva katanti attho. Tenevāha ‘‘nimmaṃsa’’nti. Lohitaṃ pana makkhitvā tiṭṭhati, tena vuttaṃ ‘‘lohitamakkhita’’nti.
ബഹുദുക്ഖാ ബഹുപായാസാതി ദിട്ഠധമ്മികസമ്പരായികേഹി ദുക്ഖേഹി ബഹുദുക്ഖാ, ഉപായാസസംകിലേസേഹി ബഹുപായാസാ. യായം ഉപേക്ഖാ നാനത്താ നാനത്തസിതാതി യാ അയം പഞ്ചകാമഗുണാരമ്മണവസേന നാനാസഭാവാ, താനേവ ച ആരമ്മണാനി നിസ്സിതത്താ ‘‘നാനത്തസിതാ’’തി വുച്ചതി പഞ്ചകാമഗുണൂപേക്ഖാ, തം അഭിനിവജ്ജേത്വാ. ഏകത്താ ഏകത്തസിതാതി ചതുത്ഥജ്ഝാനുപേക്ഖാ, സാ ഹി ദിവസമ്പി ഏകസ്മിം ആരമ്മണേ ഉപ്പജ്ജനതോ ഏകസഭാവാ, തദേവ ഏകം ആരമ്മണം നിസ്സിതത്താ ഏകത്തസിതാ നാമ. യത്ഥ സബ്ബസോ ലോകാമിസൂപാദാനാ അപരിസേസാ നിരുജ്ഝന്തീതി യത്ഥ ചതുത്ഥജ്ഝാനുപേക്ഖായം യം ഉപേക്ഖം ആഗമ്മ യം പടിച്ച സബ്ബേന സബ്ബം അപരിസേസാ ലോകാമിസസങ്ഖാതാ പഞ്ചകാമഗുണാമിസാ നിരുജ്ഝന്തി. പഞ്ചകാമഗുണാമിസാതി ച കാമഗുണാരമ്മണഛന്ദരാഗാ, ഗഹണട്ഠേന തേയേവ ച ഉപാദാനാതിപി വുത്താ. തമേവൂപേക്ഖം ഭാവേതീതി തം ലോകാമിസൂപാദാനാനം പടിപക്ഖഭൂതം ചതുത്ഥജ്ഝാനുപേക്ഖമേവ വഡ്ഢേതി.
Bahudukkhā bahupāyāsāti diṭṭhadhammikasamparāyikehi dukkhehi bahudukkhā, upāyāsasaṃkilesehi bahupāyāsā. Yāyaṃ upekkhā nānattā nānattasitāti yā ayaṃ pañcakāmaguṇārammaṇavasena nānāsabhāvā, tāneva ca ārammaṇāni nissitattā ‘‘nānattasitā’’ti vuccati pañcakāmaguṇūpekkhā, taṃ abhinivajjetvā. Ekattā ekattasitāti catutthajjhānupekkhā, sā hi divasampi ekasmiṃ ārammaṇe uppajjanato ekasabhāvā, tadeva ekaṃ ārammaṇaṃ nissitattā ekattasitā nāma. Yattha sabbaso lokāmisūpādānā aparisesā nirujjhantīti yattha catutthajjhānupekkhāyaṃ yaṃ upekkhaṃ āgamma yaṃ paṭicca sabbena sabbaṃ aparisesā lokāmisasaṅkhātā pañcakāmaguṇāmisā nirujjhanti. Pañcakāmaguṇāmisāti ca kāmaguṇārammaṇachandarāgā, gahaṇaṭṭhena teyeva ca upādānātipi vuttā. Tamevūpekkhaṃ bhāvetīti taṃ lokāmisūpādānānaṃ paṭipakkhabhūtaṃ catutthajjhānupekkhameva vaḍḍheti.
൪൩. ഉഡ്ഡീയേയ്യാതി ഉപ്പതിത്വാ ഗച്ഛേയ്യ. അനുപതിത്വാതി അനുബന്ധിത്വാ. വിതച്ഛേയ്യുന്തി മുഖതുണ്ഡകേന ഡംസന്താ തച്ഛേയ്യും. വിസ്സജ്ജേയ്യുന്തി മംസപേസിം നഖേഹി കഡ്ഢിത്വാ പാതേയ്യും.
43.Uḍḍīyeyyāti uppatitvā gaccheyya. Anupatitvāti anubandhitvā. Vitaccheyyunti mukhatuṇḍakena ḍaṃsantā taccheyyuṃ. Vissajjeyyunti maṃsapesiṃ nakhehi kaḍḍhitvā pāteyyuṃ.
൪൭. യാനം വാ പോരിസേയ്യന്തി പുരിസാനുച്ഛവികം യാനം. പവരമണികുണ്ഡലന്തി നാനപ്പകാരം ഉത്തമമണിഞ്ച കുണ്ഡലഞ്ച. സാനി ഹരന്തീതി അത്തനോ ഭണ്ഡകാനി ഗണ്ഹന്തി.
47.Yānaṃ vā poriseyyanti purisānucchavikaṃ yānaṃ. Pavaramaṇikuṇḍalanti nānappakāraṃ uttamamaṇiñca kuṇḍalañca. Sāni harantīti attano bhaṇḍakāni gaṇhanti.
൪൮. സമ്പന്നഫലന്തി മധുരഫലം. ഉപപന്നഫലന്തി ഫലൂപപന്നം ബഹുഫലം.
48.Sampannaphalanti madhuraphalaṃ. Upapannaphalanti phalūpapannaṃ bahuphalaṃ.
൪൯. അനുത്തരന്തി ഉത്തമം പഭസ്സരം നിരുപക്കിലേസം.
49.Anuttaranti uttamaṃ pabhassaraṃ nirupakkilesaṃ.
൫൦. ആരകാ അഹം, ഭന്തേതി പഥവിതോ നഭം വിയ സമുദ്ദസ്സ ഓരിമതീരതോ പരതീരം വിയ ച സുവിദൂരവിദൂരേ അഹം. അനാജാനീയേതി ഗിഹിവോഹാരസമുച്ഛേദനസ്സ കാരണം അജാനനകേ. ആജാനീയഭോജനന്തി കാരണം ജാനന്തേഹി ഭുഞ്ജിതബ്ബം ഭോജനം. അനാജാനീയഭോജനന്തി കാരണം അജാനന്തേഹി ഭുഞ്ജിതബ്ബം ഭോജനം. സേസം സബ്ബത്ഥ ഉത്താനമേവാതി.
50.Ārakā ahaṃ, bhanteti pathavito nabhaṃ viya samuddassa orimatīrato paratīraṃ viya ca suvidūravidūre ahaṃ. Anājānīyeti gihivohārasamucchedanassa kāraṇaṃ ajānanake. Ājānīyabhojananti kāraṇaṃ jānantehi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ. Anājānīyabhojananti kāraṇaṃ ajānantehi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
പപഞ്ചസൂദനിയാ മജ്ഝിമനികായട്ഠകഥായ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
പോതലിയസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Potaliyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൪. പോതലിയസുത്തം • 4. Potaliyasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൪. പോതലിയസുത്തവണ്ണനാ • 4. Potaliyasuttavaṇṇanā