| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
८. पोत्थकसुत्तवण्णना
8. Potthakasuttavaṇṇanā
१००. अट्ठमे नवोति नववायिमो। तेनाह ‘‘करणं उपादाय वुच्चती’’ति। वाकमयवत्थन्ति साणादिवाकसाटकं। दुब्बण्णोति विवण्णो। दुक्खसम्फस्सोति खरसम्फस्सो। अप्पं अग्घतीति अप्पग्घो। अतिबहुं अग्घन्तो कहापणग्घनको होति। परिभोगमज्झिमोति परिभोगकालवसेन मज्झिमो। सो हि नवभावं अतिक्कमित्वा जिण्णभावं अप्पत्तो मज्झे परिभोगकालेपि दुब्बण्णो च दुक्खसम्फस्सो च अप्पग्घोयेव होति। अतिबहुं अग्घन्तो अड्ढं अग्घति, जिण्णकाले पन अड्ढमासकं वा काकणिकं वा अग्घति। उक्खलिपरिपुञ्छनन्ति काळुक्खलिपरिपुञ्छनं। नवोतिपि उपसम्पदाय पञ्चवस्सकालतो हेट्ठा जातिया सट्ठिवस्सोपि नवोयेव। दुब्बण्णतायाति सरीरवण्णेनपि गुणवण्णेनपि दुब्बण्णताय। दुस्सीलस्स हि परिसमज्झे नित्तेजताय सरीरवण्णोपि न सम्पज्जति, गुणवण्णेन वत्तब्बमेव नत्थि। अट्ठकथायं पन सरीरवण्णेन दुब्बण्णतापि गुणवण्णस्स अभावेन दुब्बण्णतायाति वुत्तं।
100. Aṭṭhame navoti navavāyimo. Tenāha ‘‘karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti. Vākamayavatthanti sāṇādivākasāṭakaṃ. Dubbaṇṇoti vivaṇṇo. Dukkhasamphassoti kharasamphasso. Appaṃ agghatīti appaggho. Atibahuṃ agghanto kahāpaṇagghanako hoti. Paribhogamajjhimoti paribhogakālavasena majjhimo. So hi navabhāvaṃ atikkamitvā jiṇṇabhāvaṃ appatto majjhe paribhogakālepi dubbaṇṇo ca dukkhasamphasso ca appagghoyeva hoti. Atibahuṃ agghanto aḍḍhaṃ agghati, jiṇṇakāle pana aḍḍhamāsakaṃ vā kākaṇikaṃ vā agghati. Ukkhaliparipuñchananti kāḷukkhaliparipuñchanaṃ. Navotipi upasampadāya pañcavassakālato heṭṭhā jātiyā saṭṭhivassopi navoyeva. Dubbaṇṇatāyāti sarīravaṇṇenapi guṇavaṇṇenapi dubbaṇṇatāya. Dussīlassa hi parisamajjhe nittejatāya sarīravaṇṇopi na sampajjati, guṇavaṇṇena vattabbameva natthi. Aṭṭhakathāyaṃ pana sarīravaṇṇena dubbaṇṇatāpi guṇavaṇṇassa abhāvena dubbaṇṇatāyāti vuttaṃ.
ये खो पनस्साति ये खो पन तस्स उपट्ठाका वा ञातिमित्तादयो वा एतं पुग्गलं सेवन्ति। तेसन्ति तेसं पुग्गलानं छ सत्थारे सेवन्तानं मिच्छादिट्ठिकानं विय। देवदत्ते सेवन्तानं कोकालिकादीनं विय च तं सेवनं दीघरत्तं अहिताय दुक्खाय होति। मज्झिमोति पञ्चवस्सकालतो पट्ठाय याव नववस्सकाला मज्झिमो नाम। थेरोति दसवस्सतो पट्ठाय थेरो नाम। एवमाहंसूति एवं वदन्ति। किं नु खो तुय्हन्ति तुय्हं बालस्स भणितेन को अत्थोति वुत्तं होति। तथारूपन्ति तथाजातिकं तथासभावं उक्खेपनीयकम्मस्स कारणभूतं।
Ye kho panassāti ye kho pana tassa upaṭṭhākā vā ñātimittādayo vā etaṃ puggalaṃ sevanti. Tesanti tesaṃ puggalānaṃ cha satthāre sevantānaṃ micchādiṭṭhikānaṃ viya. Devadatte sevantānaṃ kokālikādīnaṃ viya ca taṃ sevanaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya hoti. Majjhimoti pañcavassakālato paṭṭhāya yāva navavassakālā majjhimo nāma. Theroti dasavassato paṭṭhāya thero nāma. Evamāhaṃsūti evaṃ vadanti. Kiṃ nu kho tuyhanti tuyhaṃ bālassa bhaṇitena ko atthoti vuttaṃ hoti. Tathārūpanti tathājātikaṃ tathāsabhāvaṃ ukkhepanīyakammassa kāraṇabhūtaṃ.
तीहि कप्पासअंसूहि सुत्तं कन्तित्वा कतवत्थन्ति तयो कप्पासअंसू गहेत्वा कन्तितसुत्तेन वायितं सुखुमवत्थं, तं नववायिमं अनग्घं होति, परिभोगमज्झिमं वीसम्पि तिंसम्पि सहस्सानि अग्घति, जिण्णकाले, अट्ठपि दसपि सहस्सानि अग्घति।
Tīhi kappāsaaṃsūhi suttaṃ kantitvā katavatthanti tayo kappāsaaṃsū gahetvā kantitasuttena vāyitaṃ sukhumavatthaṃ, taṃ navavāyimaṃ anagghaṃ hoti, paribhogamajjhimaṃ vīsampi tiṃsampi sahassāni agghati, jiṇṇakāle, aṭṭhapi dasapi sahassāni agghati.
तेसं तं होतीति तेसं सम्मासम्बुद्धादयो सेवन्ता विय तं सेवनं दीघरत्तं हिताय सुखाय होति। सम्मासम्बुद्धञ्हि एकं निस्साय यावज्जकाला मुच्चनकसत्तानं पमाणं नत्थि, तथा सारिपुत्तत्थेरमहामोग्गल्लानत्थेरे अवसेसे च असीति महासावके निस्साय सग्गगतसत्तानं पमाणं नत्थि, यावज्जकाला तेसं दिट्ठानुगतिं पटिपन्नसत्तानम्पि पमाणं नत्थियेव। आधेय्यं गच्छतीति तस्स महाथेरस्स तं अत्थनिस्सितं वचनं यथा गन्धकरण्डके कासिकवत्थं आधातब्बतं ठपेतब्बतं गच्छति, एवं उत्तमङ्गे सिरस्मिं हदये च आधातब्बतं ठपेतब्बतं गच्छति।
Tesaṃtaṃ hotīti tesaṃ sammāsambuddhādayo sevantā viya taṃ sevanaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti. Sammāsambuddhañhi ekaṃ nissāya yāvajjakālā muccanakasattānaṃ pamāṇaṃ natthi, tathā sāriputtattheramahāmoggallānatthere avasese ca asīti mahāsāvake nissāya saggagatasattānaṃ pamāṇaṃ natthi, yāvajjakālā tesaṃ diṭṭhānugatiṃ paṭipannasattānampi pamāṇaṃ natthiyeva. Ādheyyaṃ gacchatīti tassa mahātherassa taṃ atthanissitaṃ vacanaṃ yathā gandhakaraṇḍake kāsikavatthaṃ ādhātabbataṃ ṭhapetabbataṃ gacchati, evaṃ uttamaṅge sirasmiṃ hadaye ca ādhātabbataṃ ṭhapetabbataṃ gacchati.
पोत्थकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Potthakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. पोत्थकसुत्तं • 8. Potthakasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. पोत्थकसुत्तवण्णना • 8. Potthakasuttavaṇṇanā
