| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๘. โปตฺถกสุตฺตวณฺณนา
8. Potthakasuttavaṇṇanā
๑๐๐. อฎฺฐเม นโวติ นววายิโมฯ เตนาห ‘‘กรณํ อุปาทาย วุจฺจตี’’ติฯ วากมยวตฺถนฺติ สาณาทิวากสาฎกํฯ ทุพฺพโณฺณติ วิวโณฺณฯ ทุกฺขสมฺผโสฺสติ ขรสมฺผโสฺสฯ อปฺปํ อคฺฆตีติ อปฺปโคฺฆฯ อติพหุํ อคฺฆโนฺต กหาปณคฺฆนโก โหติฯ ปริโภคมชฺฌิโมติ ปริโภคกาลวเสน มชฺฌิโมฯ โส หิ นวภาวํ อติกฺกมิตฺวา ชิณฺณภาวํ อปฺปโตฺต มเชฺฌ ปริโภคกาเลปิ ทุพฺพโณฺณ จ ทุกฺขสมฺผโสฺส จ อปฺปโคฺฆเยว โหติฯ อติพหุํ อคฺฆโนฺต อฑฺฒํ อคฺฆติ, ชิณฺณกาเล ปน อฑฺฒมาสกํ วา กากณิกํ วา อคฺฆติฯ อุกฺขลิปริปุญฺฉนนฺติ กาฬุกฺขลิปริปุญฺฉนํฯ นโวติปิ อุปสมฺปทาย ปญฺจวสฺสกาลโต เหฎฺฐา ชาติยา สฎฺฐิวโสฺสปิ นโวเยวฯ ทุพฺพณฺณตายาติ สรีรวเณฺณนปิ คุณวเณฺณนปิ ทุพฺพณฺณตายฯ ทุสฺสีลสฺส หิ ปริสมเชฺฌ นิเตฺตชตาย สรีรวโณฺณปิ น สมฺปชฺชติ, คุณวเณฺณน วตฺตพฺพเมว นตฺถิฯ อฎฺฐกถายํ ปน สรีรวเณฺณน ทุพฺพณฺณตาปิ คุณวณฺณสฺส อภาเวน ทุพฺพณฺณตายาติ วุตฺตํฯ
100. Aṭṭhame navoti navavāyimo. Tenāha ‘‘karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti. Vākamayavatthanti sāṇādivākasāṭakaṃ. Dubbaṇṇoti vivaṇṇo. Dukkhasamphassoti kharasamphasso. Appaṃ agghatīti appaggho. Atibahuṃ agghanto kahāpaṇagghanako hoti. Paribhogamajjhimoti paribhogakālavasena majjhimo. So hi navabhāvaṃ atikkamitvā jiṇṇabhāvaṃ appatto majjhe paribhogakālepi dubbaṇṇo ca dukkhasamphasso ca appagghoyeva hoti. Atibahuṃ agghanto aḍḍhaṃ agghati, jiṇṇakāle pana aḍḍhamāsakaṃ vā kākaṇikaṃ vā agghati. Ukkhaliparipuñchananti kāḷukkhaliparipuñchanaṃ. Navotipi upasampadāya pañcavassakālato heṭṭhā jātiyā saṭṭhivassopi navoyeva. Dubbaṇṇatāyāti sarīravaṇṇenapi guṇavaṇṇenapi dubbaṇṇatāya. Dussīlassa hi parisamajjhe nittejatāya sarīravaṇṇopi na sampajjati, guṇavaṇṇena vattabbameva natthi. Aṭṭhakathāyaṃ pana sarīravaṇṇena dubbaṇṇatāpi guṇavaṇṇassa abhāvena dubbaṇṇatāyāti vuttaṃ.
เย โข ปนสฺสาติ เย โข ปน ตสฺส อุปฎฺฐากา วา ญาติมิตฺตาทโย วา เอตํ ปุคฺคลํ เสวนฺติฯ เตสนฺติ เตสํ ปุคฺคลานํ ฉ สตฺถาเร เสวนฺตานํ มิจฺฉาทิฎฺฐิกานํ วิยฯ เทวทเตฺต เสวนฺตานํ โกกาลิกาทีนํ วิย จ ตํ เสวนํ ทีฆรตฺตํ อหิตาย ทุกฺขาย โหติฯ มชฺฌิโมติ ปญฺจวสฺสกาลโต ปฎฺฐาย ยาว นววสฺสกาลา มชฺฌิโม นามฯ เถโรติ ทสวสฺสโต ปฎฺฐาย เถโร นามฯ เอวมาหํสูติ เอวํ วทนฺติฯ กิํ นุ โข ตุยฺหนฺติ ตุยฺหํ พาลสฺส ภณิเตน โก อโตฺถติ วุตฺตํ โหติฯ ตถารูปนฺติ ตถาชาติกํ ตถาสภาวํ อุเกฺขปนียกมฺมสฺส การณภูตํฯ
Ye kho panassāti ye kho pana tassa upaṭṭhākā vā ñātimittādayo vā etaṃ puggalaṃ sevanti. Tesanti tesaṃ puggalānaṃ cha satthāre sevantānaṃ micchādiṭṭhikānaṃ viya. Devadatte sevantānaṃ kokālikādīnaṃ viya ca taṃ sevanaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya hoti. Majjhimoti pañcavassakālato paṭṭhāya yāva navavassakālā majjhimo nāma. Theroti dasavassato paṭṭhāya thero nāma. Evamāhaṃsūti evaṃ vadanti. Kiṃ nu kho tuyhanti tuyhaṃ bālassa bhaṇitena ko atthoti vuttaṃ hoti. Tathārūpanti tathājātikaṃ tathāsabhāvaṃ ukkhepanīyakammassa kāraṇabhūtaṃ.
ตีหิ กปฺปาสอํสูหิ สุตฺตํ กนฺติตฺวา กตวตฺถนฺติ ตโย กปฺปาสอํสู คเหตฺวา กนฺติตสุเตฺตน วายิตํ สุขุมวตฺถํ, ตํ นววายิมํ อนคฺฆํ โหติ, ปริโภคมชฺฌิมํ วีสมฺปิ ติํสมฺปิ สหสฺสานิ อคฺฆติ, ชิณฺณกาเล, อฎฺฐปิ ทสปิ สหสฺสานิ อคฺฆติฯ
Tīhi kappāsaaṃsūhi suttaṃ kantitvā katavatthanti tayo kappāsaaṃsū gahetvā kantitasuttena vāyitaṃ sukhumavatthaṃ, taṃ navavāyimaṃ anagghaṃ hoti, paribhogamajjhimaṃ vīsampi tiṃsampi sahassāni agghati, jiṇṇakāle, aṭṭhapi dasapi sahassāni agghati.
เตสํ ตํ โหตีติ เตสํ สมฺมาสมฺพุทฺธาทโย เสวนฺตา วิย ตํ เสวนํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย โหติฯ สมฺมาสมฺพุทฺธญฺหิ เอกํ นิสฺสาย ยาวชฺชกาลา มุจฺจนกสตฺตานํ ปมาณํ นตฺถิ, ตถา สาริปุตฺตเตฺถรมหาโมคฺคลฺลานเตฺถเร อวเสเส จ อสีติ มหาสาวเก นิสฺสาย สคฺคคตสตฺตานํ ปมาณํ นตฺถิ, ยาวชฺชกาลา เตสํ ทิฎฺฐานุคติํ ปฎิปนฺนสตฺตานมฺปิ ปมาณํ นตฺถิเยวฯ อาเธยฺยํ คจฺฉตีติ ตสฺส มหาเถรสฺส ตํ อตฺถนิสฺสิตํ วจนํ ยถา คนฺธกรณฺฑเก กาสิกวตฺถํ อาธาตพฺพตํ ฐเปตพฺพตํ คจฺฉติ, เอวํ อุตฺตมเงฺค สิรสฺมิํ หทเย จ อาธาตพฺพตํ ฐเปตพฺพตํ คจฺฉติฯ
Tesaṃtaṃ hotīti tesaṃ sammāsambuddhādayo sevantā viya taṃ sevanaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti. Sammāsambuddhañhi ekaṃ nissāya yāvajjakālā muccanakasattānaṃ pamāṇaṃ natthi, tathā sāriputtattheramahāmoggallānatthere avasese ca asīti mahāsāvake nissāya saggagatasattānaṃ pamāṇaṃ natthi, yāvajjakālā tesaṃ diṭṭhānugatiṃ paṭipannasattānampi pamāṇaṃ natthiyeva. Ādheyyaṃ gacchatīti tassa mahātherassa taṃ atthanissitaṃ vacanaṃ yathā gandhakaraṇḍake kāsikavatthaṃ ādhātabbataṃ ṭhapetabbataṃ gacchati, evaṃ uttamaṅge sirasmiṃ hadaye ca ādhātabbataṃ ṭhapetabbataṃ gacchati.
โปตฺถกสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Potthakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๘. โปตฺถกสุตฺตํ • 8. Potthakasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๘. โปตฺถกสุตฺตวณฺณนา • 8. Potthakasuttavaṇṇanā
