| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationဒီဃ နိကာယ ၉
Long Discourses 9
ပေါဋ္ဌပါဒသုတ္တ
With Poṭṭhapāda
၁၊ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗ္ဗာဇကဝတ္ထု
1. On the Wanderer Poṭṭhapāda
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
တေန ခေါ ပန သမယေန ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော သမယပ္ပဝါဒကေ တိန္ဒုကာစီရေ ဧကသာလကေ မလ္လိကာယ အာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ တိံသမတ္တေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ၊
Now at that time the wanderer Poṭṭhapāda was residing together with three hundred wanderers in Mallikā’s single-halled monastery for philosophical debates, hedged by pale-moon ebony trees. Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, entered Sāvatthī for alms.
အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ: “အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ၊ ယန္နူနာဟံ ယေန သမယပ္ပဝါဒကော တိန္ဒုကာစီရော ဧကသာလကော မလ္လိကာယ အာရာမော, ယေန ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျန်”တိ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန သမယပ္ပဝါဒကော တိန္ဒုကာစီရော ဧကသာလကော မလ္လိကာယ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိ၊
Then it occurred to him, “It’s too early to wander for alms in Sāvatthī. Why don’t I go to Mallikā’s monastery to visit the wanderer Poṭṭhapāda?” So that’s what he did.
တေန ခေါ ပန သမယေန ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ၊ သေယျထိဒံ—ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ၊
Now at that time, Poṭṭhapāda was sitting together with a large assembly of wanderers making an uproar, a dreadful racket. They engaged in all kinds of low talk, such as talk about kings, bandits, and ministers; talk about armies, threats, and wars; talk about food, drink, clothes, and beds; talk about garlands and fragrances; talk about family, vehicles, villages, towns, cities, and countries; talk about women and heroes; street talk and well talk; talk about the departed; motley talk; tales of land and sea; and talk about being reborn in this or that state of existence.
အဒ္ဒသာ ခေါ ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ; ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌပေသိ: “အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ၊ အယံ သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ၊ အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခေါ သော အာယသ္မာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ၊ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ”တိ၊ ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ၊
Poṭṭhapāda saw the Buddha coming off in the distance, and hushed his own assembly, “Be quiet, good sirs, don’t make a sound. Here comes the ascetic Gotama. The venerable likes quiet and praises quiet. Hopefully if he sees that our assembly is quiet he’ll see fit to approach.” Then those wanderers fell silent.
အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ၊ အထ ခေါ ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော၊ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ, ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ၊ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, ဣဒံ အာသနံ ပညတ္တန်”တိ၊
Then the Buddha approached Poṭṭhapāda, who said to him, “Let the Blessed One come, sir! Welcome to the Blessed One, sir! It’s been a long time since you took the opportunity to come here. Please, sir, sit down, this seat is ready.”
နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ၊ ပေါဋ္ဌပါဒေါပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ပေါဋ္ဌပါဒံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ: “ကာယ နုတ္ထ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ”တိ?
The Buddha sat on the seat spread out, while Poṭṭhapāda took a low seat and sat to one side. The Buddha said to him, “Poṭṭhapāda, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”
၁၊၁၊ အဘိသညာနိရောဓကထာ
1.1. On the Cessation of Perception
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “တိဋ္ဌတေသာ, ဘန္တေ, ကထာ, ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ၊ နေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ဘဂဝတော ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ၊
When he said this, the wanderer Poṭṭhapāda said to the Buddha, “Sir, leave aside what we were sitting talking about just now. It won’t be hard for you to hear about that later.
ပုရိမာနိ, ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ, နာနာတိတ္ထိယာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ကောတူဟလသာလာယ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အဘိသညာနိရောဓေ ကထာ ဥဒပါဒိ: ‘ကထံ နု ခေါ, ဘော, အဘိသညာနိရောဓော ဟောတီ'တိ?
Sir, a few days ago several ascetics and brahmins who follow various other religions were sitting together at the debating hall, and a discussion about the cessation of perception came up among them: ‘How does the cessation of perception happen?’
တတြေကစ္စေ ဧဝမာဟံသု: ‘အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ ပုရိသဿ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိပိ နိရုဇ္ဈန္တိပိ၊ ယသ္မိံ သမယေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, သညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ယသ္မိံ သမယေ နိရုဇ္ဈန္တိ, အသညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတီ'တိ၊ ဣတ္ထေကေ အဘိသညာနိရောဓံ ပညပေန္တိ၊
Some of them said: ‘A person’s perceptions arise and cease without cause or reason. When they arise, you become percipient. When they cease, you become non-percipient.’ That’s how some describe the cessation of perception.
တမညော ဧဝမာဟ: ‘န ခေါ ပန မေတံ, ဘော, ဧဝံ ဘဝိဿတိ၊ သညာ ဟိ, ဘော, ပုရိသဿ အတ္တာ၊ သာ စ ခေါ ဥပေတိပိ အပေတိပိ၊ ယသ္မိံ သမယေ ဥပေတိ, သညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ယသ္မိံ သမယေ အပေတိ, အသညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတီ'တိ၊ ဣတ္ထေကေ အဘိသညာနိရောဓံ ပညပေန္တိ၊
But someone else says: ‘That’s not how it is, good sirs! Perception is a person’s self, which enters and departs. When it enters, you become percipient. When it departs, you become non-percipient.’ That’s how some describe the cessation of perception.
တမညော ဧဝမာဟ: ‘န ခေါ ပန မေတံ, ဘော, ဧဝံ ဘဝိဿတိ၊ သန္တိ ဟိ, ဘော, သမဏဗြာဟ္မဏာ မဟိဒ္ဓိကာ မဟာနုဘာဝါ၊ တေ ဣမဿ ပုရိသဿ သညံ ဥပကဍ္ဎန္တိပိ အပကဍ္ဎန္တိပိ၊ ယသ္မိံ သမယေ ဥပကဍ္ဎန္တိ, သညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ယသ္မိံ သမယေ အပကဍ္ဎန္တိ, အသညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတီ'တိ၊ ဣတ္ထေကေ အဘိသညာနိရောဓံ ပညပေန္တိ၊
But someone else says: ‘That’s not how it is, good sirs! There are ascetics and brahmins of great power and might. They insert and extract a person’s perception. When they insert it, you become percipient. When they extract it, you become non-percipient.’ That’s how some describe the cessation of perception.
တမညော ဧဝမာဟ: ‘န ခေါ ပန မေတံ, ဘော, ဧဝံ ဘဝိဿတိ၊ သန္တိ ဟိ, ဘော, ဒေဝတာ မဟိဒ္ဓိကာ မဟာနုဘာဝါ၊ တာ ဣမဿ ပုရိသဿ သညံ ဥပကဍ္ဎန္တိပိ အပကဍ္ဎန္တိပိ၊ ယသ္မိံ သမယေ ဥပကဍ္ဎန္တိ, သညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ယသ္မိံ သမယေ အပကဍ္ဎန္တိ, အသညီ တသ္မိံ သမယေ ဟောတီ'တိ၊ ဣတ္ထေကေ အဘိသညာနိရောဓံ ပညပေန္တိ၊
But someone else says: ‘That’s not how it is, good sirs! There are deities of great power and might. They insert and extract a person’s perception. When they insert it, you become percipient. When they extract it, you become non-percipient.’ That’s how some describe the cessation of perception.
တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ အာရဗ္ဘ သတိ ဥဒပါဒိ: ‘အဟော နူန ဘဂဝါ, အဟော နူန သုဂတော, ယော ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သုကုသလော'တိ၊ ဘဂဝါ, ဘန္တေ, ကုသလော, ဘဂဝါ ပကတညူ အဘိသညာနိရောဓဿ၊ ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဘိသညာနိရောဓော ဟောတီ”တိ?
That reminded me of the Buddha: ‘Surely it must be the Blessed One, the Holy One who is so very skilled in such matters.’ The Buddha is skilled and well-versed concerning the cessation of perception. How does the cessation of perception happen?”
၁၊၂၊ သဟေတုကသညုပ္ပါဒနိရောဓကထာ
1.2. Perception Arises With a Cause
“တတြ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု: ‘အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ ပုရိသဿ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိပိ နိရုဇ္ဈန္တိပီ'တိ, အာဒိတောဝ တေသံ အပရဒ္ဓံ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? သဟေတူ ဟိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, သပ္ပစ္စယာ ပုရိသဿ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိပိ နိရုဇ္ဈန္တိပိ၊ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊
“Regarding this, Poṭṭhapāda, those ascetics and brahmins who say that a person’s perceptions arise and cease without cause or reason are wrong from the start. Why is that? Because a person’s perceptions arise and cease with cause and reason. With training, certain perceptions arise and certain perceptions cease.
ကာ စ သိက္ခာ”တိ? ဘဂဝါ အဝေါစ၊
And what is that training?” said the Buddha.
“ဣဓ, ပေါဋ္ဌပါဒ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ …ပေ… ဧဝံ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ …ပေ…
“It’s when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha … That’s how a bhikkhu is accomplished in ethics. …
တဿိမေ ပဉ္စနီဝရဏေ ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပဿတော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊
Seeing that the hindrances have been given up in them, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, they feel bliss. And when blissful, the mind becomes immersed.
သော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ, ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ ကာမသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဝိဝေကဇပီတိသုခသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, ဝိဝေကဇပီတိသုခသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယံ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
Quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, they enter and remain in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. The sensual perception that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of the rapture and bliss born of seclusion. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ပုန စပရံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ ဝိဝေကဇပီတိသုခသုခုမသစ္စသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ သမာဓိဇပီတိသုခသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, သမာဓိဇပီတိသုခသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယမ္ပိ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
“Furthermore, as the placing of the mind and keeping it connected are stilled, a bhikkhu enters and remains in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. The subtle and true perception of the rapture and bliss born of seclusion that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of the rapture and bliss born of immersion. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ပုန စပရံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ: ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ'တိ, တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ သမာဓိဇပီတိသုခသုခုမသစ္စသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာသုခသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, ဥပေက္ခာသုခသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယမ္ပိ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
“Furthermore, with the fading away of rapture, a bhikkhu enters and remains in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ The subtle and true perception of the rapture and bliss born of immersion that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of bliss with equanimity. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ပုန စပရံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ ဥပေက္ခာသုခသုခုမသစ္စသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အဒုက္ခမသုခသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, အဒုက္ခမသုခသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယမ္ပိ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
“Furthermore, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, a bhikkhu enters and remains in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. The subtle and true perception of bliss with equanimity that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of neutral feeling. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ပုန စပရံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော'တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ ရူပသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, အာကာသာနဉ္စာယတနသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယမ္ပိ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
“Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, enters and remains in the dimension of infinite space. The perception of luminous form that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of the dimension of infinite space. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ပုန စပရံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ အာကာသာနဉ္စာယတနသုခုမသစ္စသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယမ္ပိ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
“Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, enters and remains in the dimension of infinite consciousness. The subtle and true perception of the dimension of infinite space that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of the dimension of infinite consciousness. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ပုန စပရံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ တဿ ယာ ပုရိမာ ဝိညာဏဉ္စာယတနသုခုမသစ္စသညာ, သာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အာကိဉ္စညာယတနသုခုမသစ္စသညာ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ, အာကိဉ္စညာယတနသုခုမသစ္စသညီယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ၊ ဧဝမ္ပိ သိက္ခာ ဧကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သိက္ခာ ဧကာ သညာ နိရုဇ္ဈတိ၊ အယမ္ပိ သိက္ခာ”တိ ဘဂဝါ အဝေါစ၊
“Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, enters and remains in the dimension of nothingness. The subtle and true perception of the dimension of infinite consciousness that they had previously ceases. At that time they have a subtle and true perception of the dimension of nothingness. That’s how, with training, certain perceptions arise and certain perceptions cease. And this is that training,” said the Buddha.
“ယတော ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု ဣဓ သကသညီ ဟောတိ, သော တတော အမုတြ တတော အမုတြ အနုပုဗ္ဗေန သညဂ္ဂံ ဖုသတိ၊ တဿ သညဂ္ဂေ ဌိတဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘စေတယမာနဿ မေ ပါပိယော, အစေတယမာနဿ မေ သေယျော၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စေတေယျံ, အဘိသင်္ခရေယျံ, ဣမာ စ မေ သညာ နိရုဇ္ဈေယျုံ, အညာ စ ဩဠာရိကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ; ယန္နူနာဟံ န စေဝ စေတေယျံ န စ အဘိသင်္ခရေယျန်'တိ၊ သော န စေဝ စေတေတိ, န စ အဘိသင်္ခရောတိ၊ တဿ အစေတယတော အနဘိသင်္ခရောတော တာ စေဝ သညာ နိရုဇ္ဈန္တိ, အညာ စ ဩဠာရိကာ သညာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သော နိရောဓံ ဖုသတိ၊ ဧဝံ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓသမ္ပဇာနသမာပတ္တိ ဟောတိ၊
“Poṭṭhapāda, from the time a bhikkhu here takes charge of their own perception, they proceed from one stage to the next, progressively reaching the peak of perception. Standing on the peak of perception they think, ‘Intentionality is bad for me, it’s better to be free of it. For if I were to intend and choose, these perceptions would cease in me, and other coarser perceptions would arise. Why don’t I neither make a choice nor form an intention?’ They neither make a choice nor form an intention. Those perceptions cease in them, and other coarser perceptions don’t arise. They touch cessation. And that, Poṭṭhapāda, is how the progressive cessation of perception is attained with awareness.
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အပိ နု တေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပါ အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓသမ္ပဇာနသမာပတ္တိ သုတပုဗ္ဗာ”တိ?
What do you think, Poṭṭhapāda? Have you ever heard of this before?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ၊ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘာသိတံ အာဇာနာမိ: ‘ယတော ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဘိက္ခု ဣဓ သကသညီ ဟောတိ, သော တတော အမုတြ တတော အမုတြ အနုပုဗ္ဗေန သညဂ္ဂံ ဖုသတိ, တဿ သညဂ္ဂေ ဌိတဿ ဧဝံ ဟောတိ: “စေတယမာနဿ မေ ပါပိယော, အစေတယမာနဿ မေ သေယျော၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန စေတေယျံ အဘိသင်္ခရေယျံ, ဣမာ စ မေ သညာ နိရုဇ္ဈေယျုံ, အညာ စ ဩဠာရိကာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ; ယန္နူနာဟံ န စေဝ စေတေယျံ, န စ အဘိသင်္ခရေယျန်”တိ၊ သော န စေဝ စေတေတိ, န စာဘိသင်္ခရောတိ, တဿ အစေတယတော အနဘိသင်္ခရောတော တာ စေဝ သညာ နိရုဇ္ဈန္တိ, အညာ စ ဩဠာရိကာ သညာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ သော နိရောဓံ ဖုသတိ၊ ဧဝံ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓသမ္ပဇာနသမာပတ္တိ ဟောတီ'”တိ၊
“No, sir. This is how I understand what the Buddha said: ‘From the time a bhikkhu here takes charge of their own perception, they proceed from one stage to the next, progressively reaching the peak of perception. Standing on the peak of perception they think, “Intentionality is bad for me, it’s better to be free of it. For if I were to intend and choose, these perceptions would cease in me, and other coarser perceptions would arise. Why don’t I neither make a choice nor form an intention?” Those perceptions cease in them, and other coarser perceptions don’t arise. They touch cessation. And that is how the progressive cessation of perception is attained with awareness.’”
“ဧဝံ, ပေါဋ္ဌပါဒါ”တိ၊
“That’s right, Poṭṭhapāda.”
“ဧကညေဝ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သညဂ္ဂံ ပညပေတိ, ဥဒါဟု ပုထူပိ သညဂ္ဂေ ပညပေတီ”တိ?
“Does the Buddha describe just one peak of perception, or many?”
“ဧကမ္ပိ ခေါ အဟံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, သညဂ္ဂံ ပညပေမိ, ပုထူပိ သညဂ္ဂေ ပညပေမီ”တိ၊
“I describe the peak of perception as both one and many.”
“ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကမ္ပိ သညဂ္ဂံ ပညပေတိ, ပုထူပိ သညဂ္ဂေ ပညပေတီ”တိ?
“But sir, how do you describe it as one peak and as many?”
“ယထာ ယထာ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နိရောဓံ ဖုသတိ တထာ တထာဟံ သညဂ္ဂံ ပညပေမိ၊ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧကမ္ပိ သညဂ္ဂံ ပညပေမိ, ပုထူပိ သညဂ္ဂေ ပညပေမီ”တိ၊
“I describe the peak of perception according to the specific manner in which one touches cessation. That’s how I describe the peak of perception as both one and many.”
“သညာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပစ္ဆာ ဉာဏံ, ဥဒါဟု ဉာဏံ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပစ္ဆာ သညာ, ဥဒါဟု သညာ စ ဉာဏဉ္စ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ”တိ?
“But sir, does perception arise first and knowledge afterwards? Or does knowledge arise first and perception afterwards? Or do they both arise at the same time?”
“သညာ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပစ္ဆာ ဉာဏံ, သညုပ္ပါဒါ စ ပန ဉာဏုပ္ပါဒေါ ဟောတိ၊ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ: ‘ဣဒပ္ပစ္စယာ ကိရ မေ ဉာဏံ ဥဒပါဒီ'တိ၊ ဣမိနာ ခေါ ဧတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ—ယထာ သညာ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပစ္ဆာ ဉာဏံ, သညုပ္ပါဒါ စ ပန ဉာဏုပ္ပါဒေါ ဟောတီ”တိ၊
“Perception arises first and knowledge afterwards. The arising of perception leads to the arising of knowledge. They understand, ‘My knowledge arose from a specific condition.’ That is a way to understand how perception arises first and knowledge afterwards; that the arising of perception leads to the arising of knowledge.”
၁၊၃၊ သညာအတ္တကထာ
1.3. Perception and the Self
“သညာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပုရိသဿ အတ္တာ, ဥဒါဟု အညာ သညာ အညော အတ္တာ”တိ?
“Sir, is perception a person’s self, or are perception and self different things?”
“ကံ ပန တွံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တာနံ ပစ္စေသီ”တိ?
“But Poṭṭhapāda, do you believe in a self?”
“ဩဠာရိကံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အတ္တာနံ ပစ္စေမိ ရူပိံ စာတုမဟာဘူတိကံ ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခန်”တိ၊
“I believe in a substantial self, sir, which has form, made up of the four primary elements, and consumes solid food.”
“ဩဠာရိကော စ ဟိ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တာ အဘဝိဿ ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခော၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ၊ တဒမိနာပေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ၊ တိဋ္ဌတေဝ သာယံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဩဠာရိကော အတ္တာ ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခော, အထ ဣမဿ ပုရိသဿ အညာ စ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, အညာ စ သညာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ဣမိနာ ခေါ ဧတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ”တိ၊
“Suppose there were such a substantial self, Poṭṭhapāda. In that case, perception would be one thing, the self another. Here is another way to understand how perception and self are different things. So long as that substantial self remains, still some perceptions arise in a person and others cease. That is a way to understand how perception and self are different things.”
“မနောမယံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အတ္တာနံ ပစ္စေမိ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂိံ အဟီနိန္ဒြိယန်”တိ၊
“Sir, I believe in a mind-made self which is complete in all its various parts, not deficient in any faculty.”
“မနောမယော စ ဟိ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တာ အဘဝိဿ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယော, ဧဝံ သန္တမ္ပိ ခေါ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ၊ တဒမိနာပေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ၊ တိဋ္ဌတေဝ သာယံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မနောမယော အတ္တာ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယော, အထ ဣမဿ ပုရိသဿ အညာ စ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, အညာ စ သညာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ”တိ၊
“Suppose there were such a mind-made self, Poṭṭhapāda. In that case, perception would be one thing, the self another. Here is another way to understand how perception and self are different things. So long as that mind-made self remains, still some perceptions arise in a person and others cease. That too is a way to understand how perception and self are different things.”
“အရူပိံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အတ္တာနံ ပစ္စေမိ သညာမယန်”တိ၊
“Sir, I believe in a formless self which is made of perception.”
“အရူပီ စ ဟိ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တာ အဘဝိဿ သညာမယော, ဧဝံ သန္တမ္ပိ ခေါ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ၊ တဒမိနာပေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ၊ တိဋ္ဌတေဝ သာယံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အရူပီ အတ္တာ သညာမယော, အထ ဣမဿ ပုရိသဿ အညာ စ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, အညာ စ သညာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ အညာဝ သညာ ဘဝိဿတိ အညော အတ္တာ”တိ၊
“Suppose there were such a formless self, Poṭṭhapāda. In that case, perception would be one thing, the self another. Here is another way to understand how perception and self are different things. So long as that formless self remains, still some perceptions arise in a person and others cease. That too is a way to understand how perception and self are different things.”
“သက္ကာ ပနေတံ, ဘန္တေ, မယာ ဉာတုံ: ‘သညာ ပုရိသဿ အတ္တာ'တိ ဝါ ‘အညာဝ သညာ အညော အတ္တာ'တိ ဝါ”တိ?
“But, sir, am I able to know whether perception is a person’s self, or whether perception and self are different things?”
“ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, တယာ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြာယောဂေန အညတြာစရိယကေန: ‘သညာ ပုရိသဿ အတ္တာ'တိ ဝါ, ‘အညာဝ သညာ အညော အတ္တာတိ' ဝါ”တိ၊
“It’s hard for you to understand this, since you have a different view, creed, and preference, unless you dedicate yourself to practice with the guidance of tradition.”
“သစေတံ, ဘန္တေ, မယာ ဒုဇ္ဇာနံ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြာယောဂေန အညတြာစရိယကေန: ‘သညာ ပုရိသဿ အတ္တာ'တိ ဝါ, ‘အညာဝ သညာ အညော အတ္တာ'တိ ဝါ; ကိံ ပန, ဘန္တေ, ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'”တိ?
“Well, if that’s the case, sir, then what do you make of this: ‘The cosmos is eternal. This is the only truth, anything else is wrong’?”
“အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ: ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'”တိ၊
“This has not been declared by me, Poṭṭhapāda.”
“ကိံ ပန, ဘန္တေ, ‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'”တိ?
“Then what do you make of this: ‘The cosmos is not eternal. This is the only truth, anything else is wrong’?”
“ဧတမ္ပိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အဗျာကတံ: ‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'”တိ၊
“This too has not been declared by me.”
“ကိံ ပန, ဘန္တေ, ‘အန္တဝါ လောကော …ပေ… ‘အနန္တဝါ လောကော … ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ … ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ … ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ … ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ … ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ … ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'”တိ?
“Then what do you make of this: ‘The cosmos is finite …’ … ‘The cosmos is infinite …’ … ‘The soul and the body are the same thing …’ … ‘The soul and the body are different things …’ … ‘A Realized One still exists after death …’ … ‘A Realized One no longer exists after death …’ … ‘A Realized One both still exists and no longer exists after death …’ … ‘A Realized One neither still exists nor no longer exists after death. This is the only truth, anything else is wrong’?”
“ဧတမ္ပိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အဗျာကတံ: ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'”တိ၊
“This too has not been declared by me.”
“ကသ္မာ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အဗျာကတန်”တိ?
“Why haven’t these things been declared by the Buddha?”
“န ဟေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္ထသံဟိတံ န ဓမ္မသံဟိတံ နာဒိဗြဟ္မစရိယကံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, တသ္မာ ဧတံ မယာ အဗျာကတန်”တိ၊
“Because they’re not beneficial or relevant to the fundamentals of the spiritual life. They don’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. That’s why I haven’t declared them.”
“ကိံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဗျာကတန်”တိ?
“Then what has been declared by the Buddha?”
“ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဗျာကတံ၊ အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဗျာကတံ၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဗျာကတံ၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဗျာကတန်”တိ၊
“I have declared this: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering’.”
“ကသ္မာ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဗျာကတန်”တိ?
“Why have these things been declared by the Buddha?”
“ဧတဉှိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္ထသံဟိတံ, ဧတံ ဓမ္မသံဟိတံ, ဧတံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ, ဧတံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ; တသ္မာ ဧတံ မယာ ဗျာကတန်”တိ၊
“Because they are beneficial and relevant to the fundamentals of the spiritual life. They lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. That’s why I have declared them.”
“ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ ယဿဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကာလံ မညတီ”တိ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ၊
“That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One! Please, sir, go at your convenience.” Then the Buddha got up from his seat and left.
အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ပေါဋ္ဌပါဒံ ပရိဗ္ဗာဇကံ သမန္တတော ဝါစာ သန္နိတောဒကေန သဉ္ဈဗ္ဘရိမကံသု: “ဧဝမေဝ ပနာယံ ဘဝံ ပေါဋ္ဌပါဒေါ ယညဒေဝ သမဏော ဂေါတမော ဘာသတိ, တံ တဒေဝဿ အဗ္ဘနုမောဒတိ: ‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတာ'တိ၊ န ခေါ ပန မယံ ကိဉ္စိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧကံသိကံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမ: ‘သဿတော လောကော'တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော'တိ ဝါ, ‘အန္တဝါ လောကော'တိ ဝါ, ‘အနန္တဝါ လောကော'တိ ဝါ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ဝါ”တိ၊
Soon after the Buddha left, those wanderers beset Poṭṭhapāda on all sides with sneering and jeering. “No matter what the ascetic Gotama says, Poṭṭhapāda agrees with him: ‘That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One!’ We understand that the ascetic Gotama didn’t give any definitive teaching at all regarding whether the cosmos is eternal and so on.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝေါစ: “အဟမ္ပိ ခေါ, ဘော, န ကိဉ္စိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧကံသိကံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ: ‘သဿတော လောကော'တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော'တိ ဝါ …ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ဝါ; အပိ စ သမဏော ဂေါတမော ဘူတံ တစ္ဆံ တထံ ပဋိပဒံ ပညပေတိ ဓမ္မဋ္ဌိတတံ ဓမ္မနိယာမတံ၊ ဘူတံ ခေါ ပန တစ္ဆံ တထံ ပဋိပဒံ ပညပေန္တဿ ဓမ္မဋ္ဌိတတံ ဓမ္မနိယာမတံ, ကထဉှိ နာမ မာဒိသော ဝိညူ သမဏဿ ဂေါတမဿ သုဘာသိတံ သုဘာသိတတော နာဗ္ဘနုမောဒေယျာ”တိ?
When they said this, Poṭṭhapāda said to them, “I too understand that the ascetic Gotama didn’t give any definitive teaching at all regarding whether the cosmos is eternal and so on. Nevertheless, the practice that he describes is true, real, and accurate. It is the regularity of natural principles, the invariance of natural principles. So how could a sensible person such as I not agree that what was well spoken by the ascetic Gotama was in fact well spoken?”
၂၊ စိတ္တဟတ္ထိသာရိပုတ္တပေါဋ္ဌပါဒဝတ္ထု
2. On Citta Hatthisāriputta
အထ ခေါ ဒွီဟတီဟဿ အစ္စယေန စိတ္တော စ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ပေါဋ္ဌပါဒေါ စ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပန ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “တဒါ မံ, ဘန္တေ, တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော သမန္တတော ဝါစာသန္နိတောဒကေန သဉ္ဈဗ္ဘရိမကံသု: ‘ဧဝမေဝ ပနာယံ ဘဝံ ပေါဋ္ဌပါဒေါ ယညဒေဝ သမဏော ဂေါတမော ဘာသတိ, တံ တဒေဝဿ အဗ္ဘနုမောဒတိ: “ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတာ”တိ၊ န ခေါ ပန မယံ ကိဉ္စိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧကံသိကံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမ: “သဿတော လောကော”တိ ဝါ, “အသဿတော လောကော”တိ ဝါ, “အန္တဝါ လောကော”တိ ဝါ, “အနန္တဝါ လောကော”တိ ဝါ, “တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်”တိ ဝါ, “အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်”တိ ဝါ, “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”တိ ဝါ, “န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”တိ ဝါ, “ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”တိ ဝါ, “နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”တိ ဝါ'တိ၊ ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝေါစံ: ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘော, န ကိဉ္စိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧကံသိကံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ: “သဿတော လောကော”တိ ဝါ, “အသဿတော လောကော”တိ ဝါ …ပေ… “နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”တိ ဝါ; အပိ စ သမဏော ဂေါတမော ဘူတံ တစ္ဆံ တထံ ပဋိပဒံ ပညပေတိ ဓမ္မဋ္ဌိတတံ ဓမ္မနိယာမတံ၊ ဘူတံ ခေါ ပန တစ္ဆံ တထံ ပဋိပဒံ ပညပေန္တဿ ဓမ္မဋ္ဌိတတံ ဓမ္မနိယာမတံ, ကထဉှိ နာမ မာဒိသော ဝိညူ သမဏဿ ဂေါတမဿ သုဘာသိတံ သုဘာသိတတော နာဗ္ဘနုမောဒေယျာ'”တိ?
Then after two or three days had passed, Citta Hatthisāriputta and Poṭṭhapāda went to see the Buddha. Citta Hatthisāriputta bowed and sat down to one side. But the wanderer Poṭṭhapāda exchanged greetings with the Buddha, and when the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side. Poṭṭhapāda told the Buddha what had happened after he left. The Buddha said:
“သဗ္ဗေဝ ခေါ ဧတေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ; တွံယေဝ နေသံ ဧကော စက္ခုမာ၊ ဧကံသိကာပိ ဟိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ; အနေကံသိကာပိ ဟိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ၊
“All those wanderers, Poṭṭhapāda, are blind and sightless. You are the only one whose eyes are clear. For I have taught and pointed out teachings that are definitive and also teachings that are not definitive.
ကတမေ စ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အနေကံသိကာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ? ‘သဿတော လောကော'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အနေကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော; ‘အသဿတော လောကော'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အနေကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော; ‘အန္တဝါ လောကော'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ …ပေ… ‘အနန္တဝါ လောကော'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ … ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ … ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ … ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ … န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ … ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ … ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ'တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အနေကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော၊
And what teachings have I taught and pointed out as not definitive? ‘The cosmos is eternal’ … ‘The cosmos is not eternal’ … ‘The cosmos is finite’ … ‘The cosmos is infinite’ … ‘The soul is the same thing as the body’ … ‘The soul and the body are different things’ … ‘A Realized One still exists after death’ … ‘A Realized One no longer exists after death’ … ‘A Realized One both still exists and no longer exists after death’ … ‘A Realized One neither still exists nor no longer exists after death.’
ကသ္မာ စ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ အနေကံသိကာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ? န ဟေတေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္ထသံဟိတာ န ဓမ္မသံဟိတာ န အာဒိဗြဟ္မစရိယကာ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ၊ တသ္မာ တေ မယာ အနေကံသိကာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ၊
And why have I taught and pointed out such teachings as not definitive? Because those things aren’t beneficial or relevant to the fundamentals of the spiritual life. They don’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. That’s why I have taught and pointed out such teachings as not definitive.
၂၊၁၊ ဧကံသိကဓမ္မာ
2.1. Teachings That Are Definitive
ကတမေ စ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဧကံသိကာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ? ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဧကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော၊ အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဧကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဧကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဧကံသိကော ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော၊
And what teachings have I taught and pointed out as definitive? ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering’.
ကသ္မာ စ တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, မယာ ဧကံသိကာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ? ဧတေ ဟိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္ထသံဟိတာ, ဧတေ ဓမ္မသံဟိတာ, ဧတေ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာ ဧတေ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ၊ တသ္မာ တေ မယာ ဧကံသိကာ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ၊
And why have I taught and pointed out such teachings as definitive? Because they are beneficial and relevant to the fundamentals of the spiritual life. They lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. That’s why I have taught and pointed out such teachings as definitive.
သန္တိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော: ‘ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ'တိ၊ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော: “ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ”'တိ? တေ စေ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ‘အာမာ'တိ ပဋိဇာနန္တိ၊ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကန္တသုခံ လောကံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရထာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
There are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: ‘The self is exclusively happy and is well after death.’ I go up to them and say, ‘Is it really true that this is the venerables’ view?’ And they answer, ‘Yes’. I say to them, ‘But do you meditate knowing and seeing an exclusively happy world?’ Asked this, they say, ‘No.’
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကံ ဝါ ရတ္တိံ ဧကံ ဝါ ဒိဝသံ ဥပဍ္ဎံ ဝါ ရတ္တိံ ဥပဍ္ဎံ ဝါ ဒိဝသံ ဧကန္တသုခိံ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာထာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
I say to them, ‘But have you perceived an exclusively happy self for a single day or night, or even half a day or night?’ Asked this, they say, ‘No.’
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဇာနာထ: “အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ”'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
I say to them, ‘But do you know a path and a practice to realize an exclusively happy world?’ Asked this, they say, ‘No.’
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ, တာသံ ဘာသမာနာနံ သဒ္ဒံ သုဏာထ: “သုပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, မာရိသာ, ဥဇုပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, မာရိသာ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယ; မယမ္ပိ ဟိ, မာရိသာ, ဧဝံပဋိပန္နာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ”'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
I say to them, ‘But have you ever heard the voice of the deities reborn in an exclusively happy world saying, “Practice well, dear sirs, practice directly so as to realize an exclusively happy world. For this is how we practiced, and we were reborn in an exclusively happy world”?’ Asked this, they say, ‘No.’
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
What do you think, Poṭṭhapāda? This being so, doesn’t what they say turn out to have no demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
“သေယျထာပိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပုရိသော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘အဟံ ယာ ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ ဇနပဒကလျာဏီ, တံ ဣစ္ဆာမိ တံ ကာမေမီ'တိ၊ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ: ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ ခတ္တိယီ ဝါ ဗြာဟ္မဏီ ဝါ ဝေဿီ ဝါ သုဒ္ဒီ ဝါ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော'တိ ဝဒေယျ၊ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ: ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာတိ ဝါ, ဒီဃာ ဝါ ရဿာ ဝါ မဇ္ဈိမာ ဝါ ကာဠီ ဝါ သာမာ ဝါ မင်္ဂုရစ္ဆဝီ ဝါတိ, အမုကသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ နဂရေ ဝါ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော'တိ ဝဒေယျ၊ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ: ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ, တံ တွံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသီ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ'တိ ဝဒေယျ၊
“Suppose, Poṭṭhapāda, a man were to say: ‘Whoever the finest lady in the land is, it is her that I want, her that I desire!’ They’d say to him, ‘Mister, that finest lady in the land who you desire—do you know whether she’s an aristocrat, a brahmin, a peasant, or a menial?’ Asked this, he’d say, ‘No.’ They’d say to him, ‘Mister, that finest lady in the land who you desire—do you know her name or clan? Whether she’s tall or short or medium? Whether her skin is black, brown, or tawny? What village, town, or city she comes from?’ Asked this, he’d say, ‘No.’ They’d say to him, ‘Mister, do you desire someone who you’ve never even known or seen?’ Asked this, he’d say, ‘Yes.’
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
What do you think, Poṭṭhapāda? This being so, doesn’t that man’s statement turn out to have no demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
“ဧဝမေဝ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော: ‘ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ'တိ၊ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော: “ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ”'တိ? တေ စေ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ‘အာမာ'တိ ပဋိဇာနန္တိ၊ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကန္တသုခံ လောကံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရထာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
“In the same way, the ascetics and brahmins who have that doctrine and view …
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကံ ဝါ ရတ္တိံ ဧကံ ဝါ ဒိဝသံ ဥပဍ္ဎံ ဝါ ရတ္တိံ ဥပဍ္ဎံ ဝါ ဒိဝသံ ဧကန္တသုခိံ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာထာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဇာနာထ: “အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ”'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ, တာသံ ဘာသမာနာနံ သဒ္ဒံ သုဏာထ: “သုပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, မာရိသာ, ဥဇုပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, မာရိသာ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယ; မယမ္ပိ ဟိ, မာရိသာ, ဧဝံပဋိပန္နာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ”'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
Doesn’t what they say turn out to have no demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
“သေယျထာပိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပုရိသော စာတုမဟာပထေ နိဿေဏိံ ကရေယျ ပါသာဒဿ အာရောဟဏာယ၊ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ: ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယဿ တွံ ပါသာဒဿ အာရောဟဏာယ နိဿေဏိံ ကရောသိ, ဇာနာသိ တံ ပါသာဒံ ပုရတ္ထိမာယ ဝါ ဒိသာယ ဒက္ခိဏာယ ဝါ ဒိသာယ ပစ္ဆိမာယ ဝါ ဒိသာယ ဥတ္တရာယ ဝါ ဒိသာယ ဥစ္စော ဝါ နီစော ဝါ မဇ္ဈိမော ဝါ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော'တိ ဝဒေယျ၊ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ: ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ, တဿ တွံ ပါသာဒဿ အာရောဟဏာယ နိဿေဏိံ ကရောသီ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ'တိ ဝဒေယျ၊
“Suppose a man was to build a ladder at the crossroads for climbing up to a stilt longhouse. They’d say to him, ‘Mister, that stilt longhouse that you’re building a ladder for—do you know whether it’s to the north, south, east, or west? Or whether it’s tall or short or medium?’ Asked this, he’d say, ‘No.’ They’d say to him, ‘Mister, are you building a ladder for a longhouse that you’ve never even known or seen?’ Asked this, he’d say, ‘Yes.’
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
What do you think, Poṭṭhapāda? This being so, doesn’t that man’s statement turn out to have no demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
“ဧဝမေဝ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော: ‘ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ'တိ၊ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော: “ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ”'တိ? တေ စေ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ‘အာမာ'တိ ပဋိဇာနန္တိ၊ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကန္တသုခံ လောကံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရထာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
“In the same way, the ascetics and brahmins who have those various doctrines and views …
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧကံ ဝါ ရတ္တိံ ဧကံ ဝါ ဒိဝသံ ဥပဍ္ဎံ ဝါ ရတ္တိံ ဥပဍ္ဎံ ဝါ ဒိဝသံ ဧကန္တသုခိံ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာထာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဇာနာထ အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ: ‘အပိ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ တာသံ ဒေဝတာနံ ဘာသမာနာနံ သဒ္ဒံ သုဏာထ: “သုပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, မာရိသာ, ဥဇုပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, မာရိသာ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယ; မယမ္ပိ ဟိ, မာရိသာ, ဧဝံ ပဋိပန္နာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ”'တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌာ ‘နော'တိ ဝဒန္တိ၊
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
Doesn’t what they say turn out to have no demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
၂၊၂၊ တယောအတ္တပဋိလာဘ
2.2. Three Kinds of Reincarnation
“တယော ခေါ မေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တပဋိလာဘာ—ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော, မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော, အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော၊ ကတမော စ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော? ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခော, အယံ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော၊ ကတမော မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော? ရူပီ မနောမယော သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယော, အယံ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော၊ ကတမော အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော? အရူပီ သညာမယော, အယံ အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော၊
“Poṭṭhapāda, there are these three kinds of reincarnation: a substantial reincarnation, a mind-made reincarnation, and a formless reincarnation. And what is a substantial reincarnation? It has form, made up of the four primary elements, and consumes solid food. What is a mind-made reincarnation? It has form, mind-made, complete in all its various parts, not deficient in any faculty. What is a formless reincarnation? It is formless, made of perception.
ဩဠာရိကဿပိ ခေါ အဟံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တပဋိလာဘဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ: ‘ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊ သိယာ ခေါ ပန တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧဝမဿ: ‘သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ, ဒုက္ခော စ ခေါ ဝိဟာရော'တိ၊ န ခေါ ပနေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ သင်္ကိလေသိကာ စေဝ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ စ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ, ပါမုဇ္ဇဉ္စေဝ ဘဝိဿတိ ပီတိ စ ပဿဒ္ဓိ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ သုခေါ စ ဝိဟာရော၊
I teach the Dhamma for the giving up of these three kinds of reincarnation: ‘When you practice accordingly, corrupting qualities will be given up in you and cleansing qualities will grow. You’ll enter and remain in the fullness and abundance of wisdom, having realized it with your own insight in this very life.’ Poṭṭhapāda, you might think: ‘Corrupting qualities will be given up and cleansing qualities will grow. One will enter and remain in the fullness and abundance of wisdom, having realized it with one’s own insight in this very life. But such a life is suffering.’ But you should not see it like this. Corrupting qualities will be given up and cleansing qualities will grow. One will enter and remain in the fullness and abundance of wisdom, having realized it with one’s own insight in this very life. And there will be only joy and happiness, tranquility, mindfulness and awareness. Such a life is blissful.
မနောမယဿပိ ခေါ အဟံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တပဋိလာဘဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ: ‘ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊ သိယာ ခေါ ပန တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧဝမဿ: ‘သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ, ဒုက္ခော စ ခေါ ဝိဟာရော'တိ၊ န ခေါ ပနေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ သင်္ကိလေသိကာ စေဝ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ စ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ, ပါမုဇ္ဇဉ္စေဝ ဘဝိဿတိ ပီတိ စ ပဿဒ္ဓိ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ သုခေါ စ ဝိဟာရော၊
အရူပဿပိ ခေါ အဟံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အတ္တပဋိလာဘဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ: ‘ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊ သိယာ ခေါ ပန တေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧဝမဿ: ‘သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ, ဒုက္ခော စ ခေါ ဝိဟာရော'တိ၊ န ခေါ ပနေတံ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ သင်္ကိလေသိကာ စေဝ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ စ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ, ပါမုဇ္ဇဉ္စေဝ ဘဝိဿတိ ပီတိ စ ပဿဒ္ဓိ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ သုခေါ စ ဝိဟာရော၊
ပရေ စေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အမှေ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘ကတမော ပန သော, အာဝုသော, ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော, ယဿ တုမှေ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေထ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ, တေသံ မယံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ဧဝံ ဗျာကရေယျာမ: ‘အယံ ဝါ သော, အာဝုသော, ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော, ယဿ မယံ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊
Poṭṭhapāda, if others should ask us, ‘But friends, what is that substantial reincarnation for the giving up of which you teach?’ We’d answer like this, ‘This is that substantial reincarnation.’
ပရေ စေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အမှေ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘ကတမော ပန သော, အာဝုသော, မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော, ယဿ တုမှေ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေထ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ? တေသံ မယံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ဧဝံ ဗျာကရေယျာမ: ‘အယံ ဝါ သော, အာဝုသော, မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ယဿ မယံ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊
If others should ask us, ‘But friends, what is that mind-made reincarnation?’ We’d answer like this, ‘This is that mind-made reincarnation.’
ပရေ စေ, ပေါဋ္ဌပါဒ, အမှေ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘ကတမော ပန သော, အာဝုသော, အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော, ယဿ တုမှေ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေထ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ? တေသံ မယံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ဧဝံ ဗျာကရေယျာမ: ‘အယံ ဝါ သော, အာဝုသော, အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ယဿ မယံ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊
If others should ask us, ‘But friends, what is that formless reincarnation?’ We’d answer like this, ‘This is that formless reincarnation.’
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
What do you think, Poṭṭhapāda? This being so, doesn’t that statement turn out to have a demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
“သေယျထာပိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပုရိသော နိဿေဏိံ ကရေယျ ပါသာဒဿ အာရောဟဏာယ တဿေဝ ပါသာဒဿ ဟေဋ္ဌာ၊ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ: ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယဿ တွံ ပါသာဒဿ အာရောဟဏာယ နိဿေဏိံ ကရောသိ, ဇာနာသိ တံ ပါသာဒံ, ပုရတ္ထိမာယ ဝါ ဒိသာယ ဒက္ခိဏာယ ဝါ ဒိသာယ ပစ္ဆိမာယ ဝါ ဒိသာယ ဥတ္တရာယ ဝါ ဒိသာယ ဥစ္စော ဝါ နီစော ဝါ မဇ္ဈိမော ဝါ'တိ? သော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘အယံ ဝါ သော, အာဝုသော, ပါသာဒေါ, ယဿာဟံ အာရောဟဏာယ နိဿေဏိံ ကရောမိ, တဿေဝ ပါသာဒဿ ဟေဋ္ဌာ'တိ၊
“Suppose a man were to build a ladder for climbing up to a stilt longhouse right underneath that longhouse. They’d say to him, ‘Mister, that stilt longhouse that you’re building a ladder for—do you know whether it’s to the north, south, east, or west? Or whether it’s tall or short or medium?’ He’d say, ‘This is that stilt longhouse for which I’m building a ladder, right underneath it.’
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ?
What do you think, Poṭṭhapāda? This being so, doesn’t that man’s statement turn out to have a demonstrable basis?”
“အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
“Clearly that’s the case, sir.”
“ဧဝမေဝ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒ, ပရေ စေ အမှေ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘ကတမော ပန သော, အာဝုသော, ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော …ပေ… ကတမော ပန သော, အာဝုသော, မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော …ပေ… ကတမော ပန သော, အာဝုသော, အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော, ယဿ တုမှေ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေထ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ? တေသံ မယံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ဧဝံ ဗျာကရေယျာမ: ‘အယံ ဝါ သော, အာဝုသော, အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော, ယဿ မယံ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမ, ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သင်္ကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနိယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ'တိ၊
တံ ကိံ မညသိ, ပေါဋ္ဌပါဒ, နနု ဧဝံ သန္တေ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ? “အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ”တိ၊
ဧဝံ ဝုတ္တေ, စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ယသ္မိံ, ဘန္တေ, သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, မောဃဿ တသ္မိံ သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, မောဃော အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ; ဩဠာရိကော ဝါဿ အတ္တပဋိလာဘော တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဟောတိ၊ ယသ္မိံ, ဘန္တေ, သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, မောဃဿ တသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, မောဃော အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ; မနောမယော ဝါဿ အတ္တပဋိလာဘော တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဟောတိ၊ ယသ္မိံ, ဘန္တေ, သမယေ အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, မောဃဿ တသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, မောဃော မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ; အရူပေါ ဝါဿ အတ္တပဋိလာဘော တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဟောတီ”တိ၊
When the Buddha had spoken, Citta Hatthisāriputta said, “Sir, while in a substantial reincarnation, are the mind-made and formless reincarnations fictitious, and only the substantial reincarnation real? While in a mind-made reincarnation, are the substantial and formless reincarnations fictitious, and only the mind-made reincarnation real? While in a formless reincarnation, are the substantial and mind-made reincarnations fictitious, and only the formless reincarnation real?”
“ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; မနောမယော အတ္တပဋိလာဘောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န မနောမယော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊
“While in a substantial reincarnation, it’s not referred to as a mind-made or formless reincarnation, only as a substantial reincarnation. While in a mind-made reincarnation, it’s not referred to as a substantial or formless reincarnation, only as a mind-made reincarnation. While in a formless reincarnation, it’s not referred to as a substantial or mind-made reincarnation, only as a formless reincarnation.
သစေ တံ, စိတ္တ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘အဟောသိ တွံ အတီတမဒ္ဓါနံ, န တွံ နာဟောသိ; ဘဝိဿသိ တွံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, န တွံ န ဘဝိဿသိ; အတ္ထိ တွံ ဧတရဟိ, န တွံ နတ္ထီ'တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, စိတ္တ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ”တိ?
Citta, suppose they were to ask you, ‘Did you exist in the past? Will you exist in the future? Do you exist now?’ How would you answer?”
“သစေ မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘အဟောသိ တွံ အတီတမဒ္ဓါနံ, န တွံ န အဟောသိ; ဘဝိဿသိ တွံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, န တွံ န ဘဝိဿသိ; အတ္ထိ တွံ ဧတရဟိ, န တွံ နတ္ထီ'တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျံ: ‘အဟောသာဟံ အတီတမဒ္ဓါနံ, နာဟံ န အဟောသိံ; ဘဝိဿာမဟံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, နာဟံ န ဘဝိဿာမိ; အတ္ထာဟံ ဧတရဟိ, နာဟံ နတ္ထီ'တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျန်”တိ၊
“Sir, if they were to ask me this, I’d answer like this, ‘I did exist in the past. I will exist in the future. I do exist now.’ That’s how I’d answer.”
“သစေ ပန တံ, စိတ္တ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘ယော တေ အဟောသိ အတီတော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ တေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အနာဂတော, မောဃော ပစ္စုပ္ပန္နော? ယော တေ ဘဝိဿတိ အနာဂတော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ တေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အတီတော, မောဃော ပစ္စုပ္ပန္နော? ယော တေ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ တေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အတီတော, မောဃော အနာဂတော'တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, စိတ္တ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ”တိ?
“But Citta, suppose they were to ask you, ‘Is the reincarnation you had in the past your only real one, and those of the future and present fictitious? Is the reincarnation you will have in the future your only real one, and those of the past and present fictitious? Is the reincarnation you have now your only real one, and those of the past and future fictitious?’ How would you answer?”
“သစေ ပန မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ: ‘ယော တေ အဟောသိ အတီတော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ တေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အနာဂတော, မောဃော ပစ္စုပ္ပန္နော၊ ယော တေ ဘဝိဿတိ အနာဂတော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ တေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အတီတော, မောဃော ပစ္စုပ္ပန္နော၊ ယော တေ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ တေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အတီတော, မောဃော အနာဂတော'တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျံ: ‘ယော မေ အဟောသိ အတီတော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ မေ အတ္တပဋိလာဘော တသ္မိံ သမယေ သစ္စော အဟောသိ, မောဃော အနာဂတော, မောဃော ပစ္စုပ္ပန္နော၊ ယော မေ ဘဝိဿတိ အနာဂတော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ မေ အတ္တပဋိလာဘော တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဘဝိဿတိ, မောဃော အတီတော, မောဃော ပစ္စုပ္ပန္နော၊ ယော မေ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နော အတ္တပဋိလာဘော, သောဝ မေ အတ္တပဋိလာဘော သစ္စော, မောဃော အတီတော, မောဃော အနာဂတော'တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျန်”တိ၊
“Sir, if they were to ask me this, I’d answer like this, ‘The reincarnation I had in the past was real at that time, and those of the future and present fictitious. The reincarnation I will have in the future will be real at the time, and those of the past and present fictitious. The reincarnation I have now is real at this time, and those of the past and future fictitious.’ That’s how I’d answer.”
“ဧဝမေဝ ခေါ, စိတ္တ, ယသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ …ပေ… ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န မနောမယော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊
“In the same way, while in any one of the three reincarnations, it’s not referred to as the other two, only under its own name.
သေယျထာပိ, စိတ္တ, ဂဝါ ခီရံ, ခီရမှာ ဒဓိ, ဒဓိမှာ နဝနီတံ, နဝနီတမှာ သပ္ပိ, သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍော၊ ယသ္မိံ သမယေ ခီရံ ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဒဓီတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န နဝနီတန္တိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န သပ္ပီတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န သပ္ပိမဏ္ဍောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; ခီရန္တွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ယသ္မိံ သမယေ ဒဓိ ဟောတိ …ပေ… နဝနီတံ ဟောတိ … သပ္ပိ ဟောတိ … သပ္ပိမဏ္ဍော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ခီရန္တိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န ဒဓီတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န နဝနီတန္တိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န သပ္ပီတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; သပ္ပိမဏ္ဍောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, စိတ္တ, ယသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ …ပေ… ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ မနောမယော အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ …ပေ… ယသ္မိံ, စိတ္တ, သမယေ အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘော ဟောတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဩဠာရိကော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, န မနောမယော အတ္တပဋိလာဘောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ; အရူပေါ အတ္တပဋိလာဘောတွေဝ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ဣမာ ခေါ, စိတ္တ, လောကသမညာ လောကနိရုတ္တိယော လောကဝေါဟာရာ လောကပညတ္တိယော, ယာဟိ တထာဂတော ဝေါဟရတိ အပရာမသန်”တိ၊
From a cow comes milk, from milk comes curds, from curds come butter, from butter comes ghee, and from ghee comes cream of ghee. And the cream of ghee is said to be the best of these. While it’s milk, it’s not referred to as curds, butter, ghee, or cream of ghee. It’s only referred to as milk. While it’s curd or butter or ghee or cream of ghee, it’s not referred to as anything else, only under its own name. In the same way, while in any one of the three reincarnations, it’s not referred to as the other two, only under its own name. These are the world’s usages, terms, expressions, and descriptions, which the Realized One uses without misapprehending them.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပေါဋ္ဌပါဒေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ၊ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ'တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတန်”တိ၊
When he had spoken, the wanderer Poṭṭhapāda said to the Buddha, “Excellent, sir! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, so too the Buddha has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to the Buddha, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may the Buddha remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
၂၊၃၊ စိတ္တဟတ္ထိသာရိပုတ္တော်ပသမ္ပဒါ
2.3. The Ordination of Citta Hatthisāriputta
စိတ္တော ပန ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ၊ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ'တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒန်”တိ၊
But Citta Hatthisāriputta said to the Buddha, “Excellent, sir! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, so too the Buddha has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to the Buddha, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. Sir, may I receive the going forth, the ordination in the Buddha’s presence?”
အလတ္ထ ခေါ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ၊ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော န စိရဿေဝ—ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ—ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ၊ “ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ”တိ အဗ္ဘညာသိ၊ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော အရဟတံ အဟောသီတိ၊
And Citta Hatthisāriputta received the going forth, the ordination in the Buddha’s presence. Not long after his ordination, Venerable Citta Hatthisāriputta, living alone, withdrawn, diligent, keen, and resolute, soon realized the supreme end of the spiritual path in this very life. He lived having achieved with his own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness. He understood: “Rebirth is ended; the spiritual journey has been completed; what had to be done has been done; there is no return to any state of existence.” And Venerable Citta Hatthisāriputta became one of the perfected.
ပေါဋ္ဌပါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ၊
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
