Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi

    १०. पुब्बकम्मपिलोतिकबुद्धअपदानं

    10. Pubbakammapilotikabuddhaapadānaṃ

    ६४.

    64.

    ‘‘अनोतत्तसरासन्‍ने , रमणीये सिलातले।

    ‘‘Anotattasarāsanne , ramaṇīye silātale;

    नानारतनपज्‍जोते, नानागन्धवनन्तरे॥

    Nānāratanapajjote, nānāgandhavanantare.

    ६५.

    65.

    ‘‘महता भिक्खुसङ्घेन, परेतो 1 लोकनायको।

    ‘‘Mahatā bhikkhusaṅghena, pareto 2 lokanāyako;

    आसीनो ब्याकरी तत्थ, पुब्बकम्मानि अत्तनो॥

    Āsīno byākarī tattha, pubbakammāni attano.

    ६६.

    66.

    3 ‘‘सुणाथ भिक्खवो मय्हं, यं कम्मं पकतं मया।

    4 ‘‘Suṇātha bhikkhavo mayhaṃ, yaṃ kammaṃ pakataṃ mayā;

    पिलोतिकस्स कम्मस्स, बुद्धत्तेपि विपच्‍चति 5

    Pilotikassa kammassa, buddhattepi vipaccati 6.

    [१]

    [1]

    ६७.

    67.

    ‘‘मुनाळि नामहं धुत्तो, पुब्बे अञ्‍ञासु जातिसु 7

    ‘‘Munāḷi nāmahaṃ dhutto, pubbe aññāsu jātisu 8;

    पच्‍चेकबुद्धं सुरभिं 9, अब्भाचिक्खिं अदूसकं॥

    Paccekabuddhaṃ surabhiṃ 10, abbhācikkhiṃ adūsakaṃ.

    ६८.

    68.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, निरये संसरिं चिरं।

    ‘‘Tena kammavipākena, niraye saṃsariṃ ciraṃ;

    बहूवस्ससहस्सानि, दुक्खं वेदेसि वेदनं॥

    Bahūvassasahassāni, dukkhaṃ vedesi vedanaṃ.

    ६९.

    69.

    ‘‘तेन कम्मावसेसेन, इध पच्छिमके भवे।

    ‘‘Tena kammāvasesena, idha pacchimake bhave;

    अब्भक्खानं मया लद्धं, सुन्दरिकाय कारणा॥

    Abbhakkhānaṃ mayā laddhaṃ, sundarikāya kāraṇā.

    [२]

    [2]

    ७०.

    70.

    ‘‘सब्बाभिभुस्स बुद्धस्स, नन्दो नामासि सावको।

    ‘‘Sabbābhibhussa buddhassa, nando nāmāsi sāvako;

    तं अब्भक्खाय निरये, चिरं संसरितं मया॥

    Taṃ abbhakkhāya niraye, ciraṃ saṃsaritaṃ mayā.

    ७१.

    71.

    ‘‘दसवस्ससहस्सानि, निरये संसरिं चिरं।

    ‘‘Dasavassasahassāni, niraye saṃsariṃ ciraṃ;

    मनुस्सभावं लद्धाहं, अब्भक्खानं बहुं लभिं॥

    Manussabhāvaṃ laddhāhaṃ, abbhakkhānaṃ bahuṃ labhiṃ.

    ७२.

    72.

    ‘‘तेन कम्मावसेसेन, चिञ्‍चमानविका ममं।

    ‘‘Tena kammāvasesena, ciñcamānavikā mamaṃ;

    अब्भाचिक्खि अभूतेन, जनकायस्स अग्गतो॥

    Abbhācikkhi abhūtena, janakāyassa aggato.

    [३]

    [3]

    ७३.

    73.

    ‘‘ब्राह्मणो सुतवा आसिं, अहं सक्‍कतपूजितो।

    ‘‘Brāhmaṇo sutavā āsiṃ, ahaṃ sakkatapūjito;

    महावने पञ्‍चसते, मन्ते वाचेमि माणवे॥

    Mahāvane pañcasate, mante vācemi māṇave.

    ७४.

    74.

    ‘‘तत्थागतो 11 इसि भीमो, पञ्‍चाभिञ्‍ञो महिद्धिको।

    ‘‘Tatthāgato 12 isi bhīmo, pañcābhiñño mahiddhiko;

    तं चाहं आगतं दिस्वा, अब्भाचिक्खिं अदूसकं॥

    Taṃ cāhaṃ āgataṃ disvā, abbhācikkhiṃ adūsakaṃ.

    ७५.

    75.

    ‘‘ततोहं अवचं सिस्से, कामभोगी अयं इसि।

    ‘‘Tatohaṃ avacaṃ sisse, kāmabhogī ayaṃ isi;

    मय्हम्पि भासमानस्स, अनुमोदिंसु माणवा॥

    Mayhampi bhāsamānassa, anumodiṃsu māṇavā.

    ७६.

    76.

    ‘‘ततो माणवका सब्बे, भिक्खमानं कुले कुले।

    ‘‘Tato māṇavakā sabbe, bhikkhamānaṃ kule kule;

    महाजनस्स आहंसु, कामभोगी अयं इसि॥

    Mahājanassa āhaṃsu, kāmabhogī ayaṃ isi.

    ७७.

    77.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, पञ्‍च भिक्खुसता इमे।

    ‘‘Tena kammavipākena, pañca bhikkhusatā ime;

    अब्भक्खानं लभुं सब्बे, सुन्दरिकाय कारणा॥

    Abbhakkhānaṃ labhuṃ sabbe, sundarikāya kāraṇā.

    [४]

    [4]

    ७८.

    78.

    ‘‘वेमातुभातरं पुब्बे, धनहेतु हनिं अहं।

    ‘‘Vemātubhātaraṃ pubbe, dhanahetu haniṃ ahaṃ;

    पक्खिपिं गिरिदुग्गस्मिं, सिलाय च अपिंसयिं॥

    Pakkhipiṃ giriduggasmiṃ, silāya ca apiṃsayiṃ.

    ७९.

    79.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, देवदत्तो सिलं खिपि।

    ‘‘Tena kammavipākena, devadatto silaṃ khipi;

    अङ्गुट्ठं पिंसयी पादे, मम पासाणसक्खरा॥

    Aṅguṭṭhaṃ piṃsayī pāde, mama pāsāṇasakkharā.

    [५]

    [5]

    ८०.

    80.

    ‘‘पुरेहं दारको हुत्वा, कीळमानो महापथे।

    ‘‘Purehaṃ dārako hutvā, kīḷamāno mahāpathe;

    पच्‍चेकबुद्धं दिस्वान, मग्गे सकलिकं 13 खिपिं 14

    Paccekabuddhaṃ disvāna, magge sakalikaṃ 15 khipiṃ 16.

    ८१.

    81.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, इध पच्छिमके भवे।

    ‘‘Tena kammavipākena, idha pacchimake bhave;

    वधत्थं मं देवदत्तो, अभिमारे पयोजयि॥

    Vadhatthaṃ maṃ devadatto, abhimāre payojayi.

    [६]

    [6]

    ८२.

    82.

    ‘‘हत्थारोहो पुरे आसिं, पच्‍चेकमुनिमुत्तमं।

    ‘‘Hatthāroho pure āsiṃ, paccekamunimuttamaṃ;

    पिण्डाय विचरन्तं तं, आसादेसिं गजेनहं॥

    Piṇḍāya vicarantaṃ taṃ, āsādesiṃ gajenahaṃ.

    ८३.

    83.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, भन्तो 17 नाळागिरी गजो।

    ‘‘Tena kammavipākena, bhanto 18 nāḷāgirī gajo;

    गिरिब्बजे पुरवरे, दारुणो समुपागमि 19

    Giribbaje puravare, dāruṇo samupāgami 20.

    [७]

    [7]

    ८४.

    84.

    ‘‘राजाहं पत्थिवो 21 आसिं, सत्तिया पुरिसं हनिं।

    ‘‘Rājāhaṃ patthivo 22 āsiṃ, sattiyā purisaṃ haniṃ;

    तेन कम्मविपाकेन, निरये पच्‍चिसं भुसं॥

    Tena kammavipākena, niraye paccisaṃ bhusaṃ.

    ८५.

    85.

    ‘‘कम्मुनो तस्स सेसेन, इदानि सकलं मम।

    ‘‘Kammuno tassa sesena, idāni sakalaṃ mama;

    पादे छविं पकप्पेसि 23, न हि कम्मं विनस्सति॥

    Pāde chaviṃ pakappesi 24, na hi kammaṃ vinassati.

    [८]

    [8]

    ८६.

    86.

    ‘‘अहं केवट्टगामस्मिं, अहुं केवट्टदारको।

    ‘‘Ahaṃ kevaṭṭagāmasmiṃ, ahuṃ kevaṭṭadārako;

    मच्छके घातिते दिस्वा, जनयिं सोमनस्सकं 25

    Macchake ghātite disvā, janayiṃ somanassakaṃ 26.

    ८७.

    87.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, सीसदुक्खं अहू मम।

    ‘‘Tena kammavipākena, sīsadukkhaṃ ahū mama;

    सब्बे सक्‍का च हञ्‍ञिंसु, यदा हनि विटटूभो 27

    Sabbe sakkā ca haññiṃsu, yadā hani viṭaṭūbho 28.

    [९]

    [9]

    ८८.

    88.

    ‘‘फुस्सस्साहं पावचने, सावके परिभासयिं।

    ‘‘Phussassāhaṃ pāvacane, sāvake paribhāsayiṃ;

    यवं खादथ भुञ्‍जथ, मा च भुञ्‍जथ सालयो॥

    Yavaṃ khādatha bhuñjatha, mā ca bhuñjatha sālayo.

    ८९.

    89.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, तेमासं खादितं यवं।

    ‘‘Tena kammavipākena, temāsaṃ khāditaṃ yavaṃ;

    निमन्तितो ब्राह्मणेन, वेरञ्‍जायं वसिं तदा॥

    Nimantito brāhmaṇena, verañjāyaṃ vasiṃ tadā.

    [१०]

    [10]

    ९०.

    90.

    ‘‘निब्बुद्धे वत्तमानम्हि, मल्‍लपुत्तं निहेठयिं 29

    ‘‘Nibbuddhe vattamānamhi, mallaputtaṃ niheṭhayiṃ 30;

    तेन कम्मविपाकेन, पिट्ठिदुक्खं अहू मम॥

    Tena kammavipākena, piṭṭhidukkhaṃ ahū mama.

    [११]

    [11]

    ९१.

    91.

    ‘‘तिकिच्छको अहं आसिं, सेट्ठिपुत्तं विरेचयिं।

    ‘‘Tikicchako ahaṃ āsiṃ, seṭṭhiputtaṃ virecayiṃ;

    तेन कम्मविपाकेन, होति पक्खन्दिका मम॥

    Tena kammavipākena, hoti pakkhandikā mama.

    [१२]

    [12]

    ९२.

    92.

    ‘‘अवचाहं जोतिपालो, सुगतं कस्सपं तदा।

    ‘‘Avacāhaṃ jotipālo, sugataṃ kassapaṃ tadā;

    कुतो नु बोधि मुण्डस्स, बोधि परमदुल्‍लभा॥

    Kuto nu bodhi muṇḍassa, bodhi paramadullabhā.

    ९३.

    93.

    ‘‘तेन कम्मविपाकेन, अचरिं दुक्‍करं बहुं।

    ‘‘Tena kammavipākena, acariṃ dukkaraṃ bahuṃ;

    छब्बस्सानुरुवेळायं, ततो बोधिमपापुणिं॥

    Chabbassānuruveḷāyaṃ, tato bodhimapāpuṇiṃ.

    ९४.

    94.

    ‘‘नाहं एतेन मग्गेन, पापुणिं बोधिमुत्तमं।

    ‘‘Nāhaṃ etena maggena, pāpuṇiṃ bodhimuttamaṃ;

    कुम्मग्गेन गवेसिस्सं, पुब्बकम्मेन वारितो॥

    Kummaggena gavesissaṃ, pubbakammena vārito.

    ९५.

    95.

    ‘‘पुञ्‍ञपापपरिक्खीणो, सब्बसन्तापवज्‍जितो।

    ‘‘Puññapāpaparikkhīṇo, sabbasantāpavajjito;

    असोको अनुपायासो, निब्बायिस्समनासवो॥

    Asoko anupāyāso, nibbāyissamanāsavo.

    ९६.

    96.

    ‘‘एवं जिनो वियाकासि, भिक्खुसङ्घस्स अग्गतो।

    ‘‘Evaṃ jino viyākāsi, bhikkhusaṅghassa aggato;

    सब्बाभिञ्‍ञाबलप्पत्तो, अनोतत्ते महासरे’’ति॥

    Sabbābhiññābalappatto, anotatte mahāsare’’ti.

    इत्थं सुदं भगवा अत्तनो पुब्बचरितं कम्मपिलोतिकं नाम बुद्धापदानधम्मपरियायं अभासित्थाति।

    Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano pubbacaritaṃ kammapilotikaṃ nāma buddhāpadānadhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.

    पुब्बकम्मपिलोतिकं नाम बुद्धापदानं दसमं।

    Pubbakammapilotikaṃ nāma buddhāpadānaṃ dasamaṃ.

    अवटफलवग्गो एकूनचत्तालीसमो।

    Avaṭaphalavaggo ekūnacattālīsamo.

    तस्सुद्दानं –

    Tassuddānaṃ –

    अवटं लबुजञ्‍चेव, उदुम्बरपिलक्खु च।

    Avaṭaṃ labujañceva, udumbarapilakkhu ca;

    फारु वल्‍ली च कदली, पनसो कोटिवीसको॥

    Phāru vallī ca kadalī, panaso koṭivīsako.

    पुब्बकम्मपिलोति च, अपदानं महेसिनो।

    Pubbakammapiloti ca, apadānaṃ mahesino;

    गाथायो एकनवुति, गणितायो विभाविभि॥

    Gāthāyo ekanavuti, gaṇitāyo vibhāvibhi.

    चुद्दसमं भाणवारं।

    Cuddasamaṃ bhāṇavāraṃ.







    Footnotes:
    1. उपेतो (उदानट्ठकथायं ४ वग्गे, ८ सुत्ते)
    2. upeto (udānaṭṭhakathāyaṃ 4 vagge, 8 sutte)
    3. सुणाथ भिक्खवे मय्हं, यं कम्मं पकतं मया। एकं अरञ्‍ञिकं भिक्खुं, दिस्वा दिन्‍नं पिलोतिकं। पत्थितं पठमं बुद्धं, बुद्धत्ताय मया तदा। पिलोतियस्स कम्मस्स, बुद्धत्तेपि विपच्‍चति। गोपालको पुरे आसिं, गाविं पाजेति गोचरं। पिवन्तिं उदकं आविलं, गाविं दिस्वा निवारयिं। तेन कम्मविपाकेन, इध पच्छिमके भवे। विपासितो यदिच्छकं, न हि पातुं लभामहं (स्या॰)
    4. suṇātha bhikkhave mayhaṃ, yaṃ kammaṃ pakataṃ mayā; ekaṃ araññikaṃ bhikkhuṃ, disvā dinnaṃ pilotikaṃ; patthitaṃ paṭhamaṃ buddhaṃ, buddhattāya mayā tadā; pilotiyassa kammassa, buddhattepi vipaccati; gopālako pure āsiṃ, gāviṃ pājeti gocaraṃ; pivantiṃ udakaṃ āvilaṃ, gāviṃ disvā nivārayiṃ; tena kammavipākena, idha pacchimake bhave; vipāsito yadicchakaṃ, na hi pātuṃ labhāmahaṃ (syā.)
    5. सुणाथ भिक्खवे मय्हं, यं कम्मं पकतं मया। एकं अरञ्‍ञिकं भिक्खुं, दिस्वा दिन्‍नं पिलोतिकं। पत्थितं पठमं बुद्धं, बुद्धत्ताय मया तदा। पिलोतियस्स कम्मस्स, बुद्धत्तेपि विपच्‍चति। गोपालको पुरे आसिं, गाविं पाजेति गोचरं। पिवन्तिं उदकं आविलं, गाविं दिस्वा निवारयिं। तेन कम्मविपाकेन, इध पच्छिमके भवे। विपासितो यदिच्छकं, न हि पातुं लभामहं (स्या॰)
    6. suṇātha bhikkhave mayhaṃ, yaṃ kammaṃ pakataṃ mayā; ekaṃ araññikaṃ bhikkhuṃ, disvā dinnaṃ pilotikaṃ; patthitaṃ paṭhamaṃ buddhaṃ, buddhattāya mayā tadā; pilotiyassa kammassa, buddhattepi vipaccati; gopālako pure āsiṃ, gāviṃ pājeti gocaraṃ; pivantiṃ udakaṃ āvilaṃ, gāviṃ disvā nivārayiṃ; tena kammavipākena, idha pacchimake bhave; vipāsito yadicchakaṃ, na hi pātuṃ labhāmahaṃ (syā.)
    7. अञ्‍ञाय जातिया (उदान अट्ठ॰)
    8. aññāya jātiyā (udāna aṭṭha.)
    9. सरभुं (सी॰)
    10. sarabhuṃ (sī.)
    11. तमागतो (क॰)
    12. tamāgato (ka.)
    13. सक्खलिकं (क॰)
    14. दहिं (स्या॰)
    15. sakkhalikaṃ (ka.)
    16. dahiṃ (syā.)
    17. दन्तो (क॰)
    18. danto (ka.)
    19. मं उपागमि (सी॰)
    20. maṃ upāgami (sī.)
    21. पत्तिको (स्या॰ क॰), खत्तियो (उदान अट्ठ॰)
    22. pattiko (syā. ka.), khattiyo (udāna aṭṭha.)
    23. पकोपेसि (सी॰)
    24. pakopesi (sī.)
    25. सोमनस्सहं (उदान अट्ठ॰)
    26. somanassahaṃ (udāna aṭṭha.)
    27. विटटुभो (स्या॰ क॰)
    28. viṭaṭubho (syā. ka.)
    29. निसेधयिं (स्या॰ क॰)
    30. nisedhayiṃ (syā. ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā / १०. पुब्बकम्मपिलोतिकबुद्धअपदानवण्णना • 10. Pubbakammapilotikabuddhaapadānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact