Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
८. पुब्बन्तानुदिट्ठिनिद्देसवण्णना
8. Pubbantānudiṭṭhiniddesavaṇṇanā
१४१. पुब्बन्तापरन्तानुदिट्ठीसु सस्सतं वदन्तीति सस्सतवादा। अथ वा वदन्ति एतेनाति वादो, दिट्ठिगतस्सेतं अधिवचनं। सस्सतन्ति वादोपि सस्सतयोगेन सस्सतो, सस्सतो वादो एतेसन्ति सस्सतवादा। तथा एकच्चं सस्सतन्ति वादो एकच्चसस्सतो, सो एतेसं अत्थीति एकच्चसस्सतिका। तथा अन्तवा, अनन्तवा, अन्तवा च अनन्तवा च, नेवन्तवा नानन्तवाति पवत्तो वादो अन्तानन्तो, सो एतेसं अत्थीति अन्तानन्तिका। न मरतीति अमरा। का सा? ‘‘एवम्पि मे नो’’तिआदिना (दी॰ नि॰ १.६२-६३) नयेन परियन्तरहितस्स दिट्ठिगतिकस्स दिट्ठि चेव वाचा च। विविधो खेपो विक्खेपो, अमराय दिट्ठिया, वाचाय वा विक्खेपो अमराविक्खेपो, सो एतेसं अत्थीति अमराविक्खेपिका। अपरो नयो – अमरा नाम मच्छजाति , सा उम्मुज्जननिमुज्जनादिवसेन उदके सन्धावमाना गहेतुं न सक्का होति, एवमेवं अयम्पि वादो इतो चितो च सन्धावति, गाहं न उपगच्छतीति अमराविक्खेपोति वुच्चति, सो एतेसं अत्थीति अमराविक्खेपिका। अधिच्चसमुप्पन्नोति अकारणसमुप्पन्नो अत्ता च लोको चाति दस्सनं अधिच्चसमुप्पन्नं, तं एतेसं अत्थीति अधिच्चसमुप्पन्निका।
141. Pubbantāparantānudiṭṭhīsu sassataṃ vadantīti sassatavādā. Atha vā vadanti etenāti vādo, diṭṭhigatassetaṃ adhivacanaṃ. Sassatanti vādopi sassatayogena sassato, sassato vādo etesanti sassatavādā. Tathā ekaccaṃ sassatanti vādo ekaccasassato, so etesaṃ atthīti ekaccasassatikā. Tathā antavā, anantavā, antavā ca anantavā ca, nevantavā nānantavāti pavatto vādo antānanto, so etesaṃ atthīti antānantikā. Na maratīti amarā. Kā sā? ‘‘Evampi me no’’tiādinā (dī. ni. 1.62-63) nayena pariyantarahitassa diṭṭhigatikassa diṭṭhi ceva vācā ca. Vividho khepo vikkhepo, amarāya diṭṭhiyā, vācāya vā vikkhepo amarāvikkhepo, so etesaṃ atthīti amarāvikkhepikā. Aparo nayo – amarā nāma macchajāti , sā ummujjananimujjanādivasena udake sandhāvamānā gahetuṃ na sakkā hoti, evamevaṃ ayampi vādo ito cito ca sandhāvati, gāhaṃ na upagacchatīti amarāvikkhepoti vuccati, so etesaṃ atthīti amarāvikkhepikā. Adhiccasamuppannoti akāraṇasamuppanno attā ca loko cāti dassanaṃ adhiccasamuppannaṃ, taṃ etesaṃ atthīti adhiccasamuppannikā.
पुब्बन्तानुदिट्ठिनिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Pubbantānudiṭṭhiniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ८. पुब्बन्तानुदिट्ठिनिद्देसो • 8. Pubbantānudiṭṭhiniddeso