| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
๘. ปุพฺพนฺตานุทิฎฺฐินิเทฺทสวณฺณนา
8. Pubbantānudiṭṭhiniddesavaṇṇanā
๑๔๑. ปุพฺพนฺตาปรนฺตานุทิฎฺฐีสุ สสฺสตํ วทนฺตีติ สสฺสตวาทาฯ อถ วา วทนฺติ เอเตนาติ วาโท, ทิฎฺฐิคตเสฺสตํ อธิวจนํฯ สสฺสตนฺติ วาโทปิ สสฺสตโยเคน สสฺสโต, สสฺสโต วาโท เอเตสนฺติ สสฺสตวาทาฯ ตถา เอกจฺจํ สสฺสตนฺติ วาโท เอกจฺจสสฺสโต, โส เอเตสํ อตฺถีติ เอกจฺจสสฺสติกาฯ ตถา อนฺตวา, อนนฺตวา, อนฺตวา จ อนนฺตวา จ, เนวนฺตวา นานนฺตวาติ ปวโตฺต วาโท อนฺตานโนฺต, โส เอเตสํ อตฺถีติ อนฺตานนฺติกาฯ น มรตีติ อมราฯ กา สา? ‘‘เอวมฺปิ เม โน’’ติอาทินา (ที. นิ. ๑.๖๒-๖๓) นเยน ปริยนฺตรหิตสฺส ทิฎฺฐิคติกสฺส ทิฎฺฐิ เจว วาจา จฯ วิวิโธ เขโป วิเกฺขโป, อมราย ทิฎฺฐิยา, วาจาย วา วิเกฺขโป อมราวิเกฺขโป, โส เอเตสํ อตฺถีติ อมราวิเกฺขปิกาฯ อปโร นโย – อมรา นาม มจฺฉชาติ , สา อุมฺมุชฺชนนิมุชฺชนาทิวเสน อุทเก สนฺธาวมานา คเหตุํ น สกฺกา โหติ, เอวเมวํ อยมฺปิ วาโท อิโต จิโต จ สนฺธาวติ, คาหํ น อุปคจฺฉตีติ อมราวิเกฺขโปติ วุจฺจติ, โส เอเตสํ อตฺถีติ อมราวิเกฺขปิกาฯ อธิจฺจสมุปฺปโนฺนติ อการณสมุปฺปโนฺน อตฺตา จ โลโก จาติ ทสฺสนํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ, ตํ เอเตสํ อตฺถีติ อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกาฯ
141. Pubbantāparantānudiṭṭhīsu sassataṃ vadantīti sassatavādā. Atha vā vadanti etenāti vādo, diṭṭhigatassetaṃ adhivacanaṃ. Sassatanti vādopi sassatayogena sassato, sassato vādo etesanti sassatavādā. Tathā ekaccaṃ sassatanti vādo ekaccasassato, so etesaṃ atthīti ekaccasassatikā. Tathā antavā, anantavā, antavā ca anantavā ca, nevantavā nānantavāti pavatto vādo antānanto, so etesaṃ atthīti antānantikā. Na maratīti amarā. Kā sā? ‘‘Evampi me no’’tiādinā (dī. ni. 1.62-63) nayena pariyantarahitassa diṭṭhigatikassa diṭṭhi ceva vācā ca. Vividho khepo vikkhepo, amarāya diṭṭhiyā, vācāya vā vikkhepo amarāvikkhepo, so etesaṃ atthīti amarāvikkhepikā. Aparo nayo – amarā nāma macchajāti , sā ummujjananimujjanādivasena udake sandhāvamānā gahetuṃ na sakkā hoti, evamevaṃ ayampi vādo ito cito ca sandhāvati, gāhaṃ na upagacchatīti amarāvikkhepoti vuccati, so etesaṃ atthīti amarāvikkhepikā. Adhiccasamuppannoti akāraṇasamuppanno attā ca loko cāti dassanaṃ adhiccasamuppannaṃ, taṃ etesaṃ atthīti adhiccasamuppannikā.
ปุพฺพนฺตานุทิฎฺฐินิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pubbantānudiṭṭhiniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ๘. ปุพฺพนฺตานุทิฎฺฐินิเทฺทโส • 8. Pubbantānudiṭṭhiniddeso
