Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya

    2. පාසාදකම්‌පනවග්‌ගො

    2. Pāsādakampanavaggo

    1. පුබ්‌බසුත්‌තං

    1. Pubbasuttaṃ

    823. සාවත්‌ථිනිදානං . ‘‘පුබ්‌බෙව මෙ, භික්‌ඛවෙ, සම්‌බොධා අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතො එතදහොසි – ‘කො නු ඛො හෙතු, කො පච්‌චයො ඉද්‌ධිපාදභාවනායා’ති? තස්‌ස මය්‌හං, භික්‌ඛවෙ, එතදහොසි – ‘ඉධ භික්‌ඛු ඡන්‌දසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති – ඉති මෙ ඡන්‌දො න ච අතිලීනො භවිස්‌සති, න ච අතිප්‌පග්‌ගහිතො භවිස්‌සති, න ච අජ්‌ඣත්‌තං සංඛිත්‌තො භවිස්‌සති, න ච බහිද්‌ධා වික්‌ඛිත්‌තො භවිස්‌සති. පච්‌ඡාපුරෙසඤ්‌ඤී ච විහරති – යථා පුරෙ තථා පච්‌ඡා, යථා පච්‌ඡා තථා පුරෙ; යථා අධො තථා උද්‌ධං, යථා උද්‌ධං තථා අධො; යථා දිවා තථා රත්‌තිං, යථා රත්‌තිං තථා දිවා. ඉති විවටෙන චෙතසා අපරියොනද්‌ධෙන සප්‌පභාසං චිත්‌තං භාවෙති’’’.

    823. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘ko nu kho hetu, ko paccayo iddhipādabhāvanāyā’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘idha bhikkhu chandasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti – iti me chando na ca atilīno bhavissati, na ca atippaggahito bhavissati, na ca ajjhattaṃ saṃkhitto bhavissati, na ca bahiddhā vikkhitto bhavissati. Pacchāpuresaññī ca viharati – yathā pure tathā pacchā, yathā pacchā tathā pure; yathā adho tathā uddhaṃ, yathā uddhaṃ tathā adho; yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti’’’.

    ‘‘වීරියසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති – ඉති මෙ වීරියං න ච අතිලීනං භවිස්‌සති, න ච අතිප්‌පග්‌ගහිතං භවිස්‌සති, න ච අජ්‌ඣත්‌තං සංඛිත්‌තං භවිස්‌සති, න ච බහිද්‌ධා වික්‌ඛිත්‌තං භවිස්‌සති. පච්‌ඡාපුරෙසඤ්‌ඤී ච විහරති – යථා පුරෙ තථා පච්‌ඡා, යථා පච්‌ඡා තථා පුරෙ; යථා අධො තථා උද්‌ධං, යථා උද්‌ධං තථා අධො; යථා දිවා තථා රත්‌තිං, යථා රත්‌තිං තථා දිවා. ඉති විවටෙන චෙතසා අපරියොනද්‌ධෙන සප්‌පභාසං චිත්‌තං භාවෙති.

    ‘‘Vīriyasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti – iti me vīriyaṃ na ca atilīnaṃ bhavissati, na ca atippaggahitaṃ bhavissati, na ca ajjhattaṃ saṃkhittaṃ bhavissati, na ca bahiddhā vikkhittaṃ bhavissati. Pacchāpuresaññī ca viharati – yathā pure tathā pacchā, yathā pacchā tathā pure; yathā adho tathā uddhaṃ, yathā uddhaṃ tathā adho; yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti.

    ‘‘චිත්‌තසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති – ඉති මෙ චිත්‌තං න ච අතිලීනං භවිස්‌සති, න ච අතිප්‌පග්‌ගහිතං භවිස්‌සති, න ච අජ්‌ඣත්‌තං සංඛිත්‌තං භවිස්‌සති, න ච බහිද්‌ධා වික්‌ඛිත්‌තං භවිස්‌සති. පච්‌ඡාපුරෙසඤ්‌ඤී ච විහරති – යථා පුරෙ තථා පච්‌ඡා, යථා පච්‌ඡා තථා පුරෙ; යථා අධො තථා උද්‌ධං, යථා උද්‌ධං තථා අධො; යථා දිවා තථා රත්‌තිං, යථා රත්‌තිං තථා දිවා. ඉති විවටෙන චෙතසා අපරියොනද්‌ධෙන සප්‌පභාසං චිත්‌තං භාවෙති.

    ‘‘Cittasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti – iti me cittaṃ na ca atilīnaṃ bhavissati, na ca atippaggahitaṃ bhavissati, na ca ajjhattaṃ saṃkhittaṃ bhavissati, na ca bahiddhā vikkhittaṃ bhavissati. Pacchāpuresaññī ca viharati – yathā pure tathā pacchā, yathā pacchā tathā pure; yathā adho tathā uddhaṃ, yathā uddhaṃ tathā adho; yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti.

    ‘‘වීමංසාසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති – ඉති මෙ වීමංසා න ච අතිලීනා භවිස්‌සති, න ච අතිප්‌පග්‌ගහිතා භවිස්‌සති, න ච අජ්‌ඣත්‌තං සංඛිත්‌තා භවිස්‌සති , න ච බහිද්‌ධා වික්‌ඛිත්‌තා භවිස්‌සති. පච්‌ඡාපුරෙසඤ්‌ඤී ච විහරති – යථා පුරෙ තථා පච්‌ඡා, යථා පච්‌ඡා තථා පුරෙ; යථා අධො තථා උද්‌ධං, යථා උද්‌ධං තථා අධො; යථා දිවා තථා රත්‌තිං, යථා රත්‌තිං තථා දිවා. ඉති විවටෙන චෙතසා අපරියොනද්‌ධෙන සප්‌පභාසං චිත්‌තං භාවෙති.

    ‘‘Vīmaṃsāsamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti – iti me vīmaṃsā na ca atilīnā bhavissati, na ca atippaggahitā bhavissati, na ca ajjhattaṃ saṃkhittā bhavissati , na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati. Pacchāpuresaññī ca viharati – yathā pure tathā pacchā, yathā pacchā tathā pure; yathā adho tathā uddhaṃ, yathā uddhaṃ tathā adho; yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti.

    ‘‘එවං භාවිතෙසු ඛො, භික්‌ඛු, චතූසු ඉද්‌ධිපාදෙසු එවං බහුලීකතෙසු, අනෙකවිහිතං ඉද්‌ධිවිධං පච්‌චනුභොති – එකොපි හුත්‌වා බහුධා හොති, බහුධාපි හුත්‌වා එකො හොති; ආවිභාවං, තිරොභාවං; තිරොකුට්‌ටං තිරොපාකාරං තිරොපබ්‌බතං අසජ්‌ජමානො ගච්‌ඡති, සෙය්‍යථාපි ආකාසෙ; පථවියාපි උම්‌මුජ්‌ජනිමුජ්‌ජං කරොති, සෙය්‍යථාපි උදකෙ; උදකෙපි අභිජ්‌ජමානෙ 1 ගච්‌ඡති, සෙය්‍යථාපි පථවියං; ආකාසෙපි පල්‌ලඞ්‌කෙන කමති, සෙය්‍යථාපි පක්‌ඛී සකුණො; ඉමෙපි චන්‌දිමසූරියෙ එවංමහිද්‌ධිකෙ එවංමහානුභාවෙ පාණිනා පරිමසති 2 පරිමජ්‌ජති; යාව බ්‍රහ්‌මලොකාපි කායෙන වසං වත්‌තෙති.

    ‘‘Evaṃ bhāvitesu kho, bhikkhu, catūsu iddhipādesu evaṃ bahulīkatesu, anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne 3 gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati 4 parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.

    ‘‘එවං භාවිතෙසු ඛො, භික්‌ඛු, චතූසු ඉද්‌ධිපාදෙසු එවං බහුලීකතෙසු දිබ්‌බාය සොතධාතුයා විසුද්‌ධාය අතික්‌කන්‌තමානුසිකාය උභො සද්‌දෙ සුණාති – දිබ්‌බෙ ච මානුසෙ ච, දූරෙ සන්‌තිකෙ චාති.

    ‘‘Evaṃ bhāvitesu kho, bhikkhu, catūsu iddhipādesu evaṃ bahulīkatesu dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti – dibbe ca mānuse ca, dūre santike cāti.

    ‘‘එවං භාවිතෙසු ඛො, භික්‌ඛු, චතූසු ඉද්‌ධිපාදෙසු එවං බහුලීකතෙසු, පරසත්‌තානං පරපුග්‌ගලානං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාති. සරාගං වා චිත්‌තං ‘සරාගං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; වීතරාගං වා චිත්‌තං ‘වීතරාගං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; සදොසං වා චිත්‌තං ‘සදොසං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; වීතදොසං වා චිත්‌තං ‘වීතදොසං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; සමොහං වා චිත්‌තං ‘සමොහං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; වීතමොහං වා චිත්‌තං ‘වීතමොහං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; සංඛිත්‌තං වා චිත්‌තං ‘සංඛිත්‌තං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; වික්‌ඛිත්‌තං වා චිත්‌තං ‘වික්‌ඛිත්‌තං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; මහග්‌ගතං වා චිත්‌තං ‘මහග්‌ගතං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; අමහග්‌ගතං වා චිත්‌තං ‘අමහග්‌ගතං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; සඋත්‌තරං වා චිත්‌තං ‘සඋත්‌තරං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; අනුත්‌තරං වා චිත්‌තං ‘අනුත්‌තරං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; සමාහිතං වා චිත්‌තං ‘සමාහිතං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; අසමාහිතං වා චිත්‌තං ‘අසමාහිතං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; විමුත්‌තං වා චිත්‌තං ‘විමුත්‌තං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති; අවිමුත්‌තං වා චිත්‌තං ‘අවිමුත්‌තං චිත්‌ත’න්‌ති පජානාති’’.

    ‘‘Evaṃ bhāvitesu kho, bhikkhu, catūsu iddhipādesu evaṃ bahulīkatesu, parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti. Sarāgaṃ vā cittaṃ ‘sarāgaṃ citta’nti pajānāti; vītarāgaṃ vā cittaṃ ‘vītarāgaṃ citta’nti pajānāti; sadosaṃ vā cittaṃ ‘sadosaṃ citta’nti pajānāti; vītadosaṃ vā cittaṃ ‘vītadosaṃ citta’nti pajānāti; samohaṃ vā cittaṃ ‘samohaṃ citta’nti pajānāti; vītamohaṃ vā cittaṃ ‘vītamohaṃ citta’nti pajānāti; saṃkhittaṃ vā cittaṃ ‘saṃkhittaṃ citta’nti pajānāti; vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘vikkhittaṃ citta’nti pajānāti; mahaggataṃ vā cittaṃ ‘mahaggataṃ citta’nti pajānāti; amahaggataṃ vā cittaṃ ‘amahaggataṃ citta’nti pajānāti; sauttaraṃ vā cittaṃ ‘sauttaraṃ citta’nti pajānāti; anuttaraṃ vā cittaṃ ‘anuttaraṃ citta’nti pajānāti; samāhitaṃ vā cittaṃ ‘samāhitaṃ citta’nti pajānāti; asamāhitaṃ vā cittaṃ ‘asamāhitaṃ citta’nti pajānāti; vimuttaṃ vā cittaṃ ‘vimuttaṃ citta’nti pajānāti; avimuttaṃ vā cittaṃ ‘avimuttaṃ citta’nti pajānāti’’.

    ‘‘එවං භාවිතෙසු ඛො, භික්‌ඛු, චතූසු ඉද්‌ධිපාදෙසු එවං බහුලීකතෙසු, අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකෙපි සංවට්‌ටකප්‌පෙ අනෙකෙපි විවට්‌ටකප්‌පෙ අනෙකෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටකප්‌පෙ – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං 5; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.

    ‘‘Evaṃ bhāvitesu kho, bhikkhu, catūsu iddhipādesu evaṃ bahulīkatesu, anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ 6; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.

    ‘‘එවං භාවිතෙසු ඛො භික්‌ඛු, චතූසු ඉද්‌ධිපාදෙසු එවං බහුලීකතෙසු, දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ, සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති – ‘ඉමෙ වත, භොන්‌තො, සත්‌තා කායදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං උපවාදකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා; තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නා. ඉමෙ වා පන, භොන්‌තො, සත්‌තා කායසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා; තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නා’ති. ඉති දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ, සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති.

    ‘‘Evaṃ bhāvitesu kho bhikkhu, catūsu iddhipādesu evaṃ bahulīkatesu, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata, bhonto, sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana, bhonto, sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

    ‘‘එවං භාවිතෙසු ඛො, භික්‌ඛු, චතූසු ඉද්‌ධිපාදෙසු එවං බහුලීකතෙසු, ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරතී’’ති. පඨමං.

    ‘‘Evaṃ bhāvitesu kho, bhikkhu, catūsu iddhipādesu evaṃ bahulīkatesu, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti. Paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. අභිජ්‌ජමානො (සී. පී. ක.)
    2. පරාමසති (සී. ස්‍යා. කං.)
    3. abhijjamāno (sī. pī. ka.)
    4. parāmasati (sī. syā. kaṃ.)
    5. උප්‌පාදිං (සී.)
    6. uppādiṃ (sī.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1-2. පුබ්‌බසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-2. Pubbasuttādivaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 1-2. පුබ්‌බසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-2. Pubbasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact