Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / саарад̇т̇ад̣̇ийбаний-дийгаа • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
буб̣б̣зниваасагат̇аа
Pubbenivāsakathā
12. руубавирааг̇абхааванаавасзна бавад̇д̇ам̣ жад̇уб̣б̣ид̇хамби аруубаж̇жхаанам̣ жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасан̇г̇ахамзваад̇и ааха ‘‘жад̇д̇аари жхаанааний’’д̇и. яуд̇д̇ам̣ д̇аава жид̇д̇згаг̇г̇ад̇аа бхавоггаманад̇т̇ад̇аа вияа вибассанаабаад̣̇агад̇ааби жад̇уннам̣ жхаанаанам̣ саад̇хааран̣аад̇и д̇зсам̣ васзна ‘‘жад̇д̇аари жхаанааний’’д̇и важанам̣, абхин̃н̃аабаад̣̇агад̇аа бана нирод̇хабаад̣̇агад̇аа жа жад̇уд̇т̇ассзва жхаанасса аавзн̣игаа, саа гат̇ам̣ жад̇уннам̣ жхаанаанам̣ саад̇хааран̣аа вуд̇д̇аад̇и? барамбараад̇хидтаанабхаавад̇о. бад̣̇адтаанабад̣̇адтаанамби хи бад̣̇адтаананд̇взва вужжад̇и, гааран̣агааран̣амби гааран̣анд̇и яат̇аа ‘‘д̇ин̣зхи бхад̇д̇ам̣ сид̣̇д̇ха’’нд̇и. зван̃жа гад̇ваа баяож̇ананид̣̇д̣̇зсз адтасамаабад̇д̇иг̇г̇ахан̣ам̣ самад̇т̇ид̇ам̣ ход̇и. жид̇д̇згаг̇г̇ад̇ад̇т̇аанийд̇и ид̇д̇асамаад̇хад̇т̇аани, д̣̇идтад̇хаммасукавихаарад̇т̇аанийд̇и ад̇т̇о. жид̇д̇згаг̇г̇ад̇аасийсзна хи д̣̇идтад̇хаммасукавихааро вуд̇д̇о, сугкавибассагакийн̣аасававасзна жзд̇ам̣ вуд̇д̇ам̣. д̇знааха ‘‘згаг̇г̇ажид̇д̇аа сукам̣ д̣̇ивасам̣ вихариссаамаа’’д̇и. бхавоггаманад̇т̇аанийд̇и бхавзсу ниб̣б̣ад̇д̇иад̇т̇аани. сад̇д̇аахам̣ нирод̇хасамаабад̇д̇ияаа самаабаж̇ж̇анад̇о ааха ‘‘сад̇д̇аахам̣ ажид̇д̇агаа худ̇ваа’’д̇и. гасмаа бана сад̇д̇аахамзва нирод̇хам̣ самаабаж̇ж̇анд̇ийд̇и? д̇ат̇аагаалабарижчзд̣̇агаран̣ад̇о, д̇ан̃жа язбхуяязна аахааруубаж̇ийвийнам̣ сад̇д̇аанам̣ убаад̣̇иннагаббавад̇д̇асса згад̣̇ивасам̣ бхуд̇д̇аахаарасса сад̇д̇аахамзва яаабанад̇о.
12. Rūpavirāgabhāvanāvasena pavattaṃ catubbidhampi arūpajjhānaṃ catutthajjhānasaṅgahamevāti āha ‘‘cattāri jhānānī’’ti. Yuttaṃ tāva cittekaggatā bhavokkamanatthatā viya vipassanāpādakatāpi catunnaṃ jhānānaṃ sādhāraṇāti tesaṃ vasena ‘‘cattāri jhānānī’’ti vacanaṃ, abhiññāpādakatā pana nirodhapādakatā ca catutthasseva jhānassa āveṇikā, sā kathaṃ catunnaṃ jhānānaṃ sādhāraṇā vuttāti? Paramparādhiṭṭhānabhāvato. Padaṭṭhānapadaṭṭhānampi hi padaṭṭhānantveva vuccati, kāraṇakāraṇampi kāraṇanti yathā ‘‘tiṇehi bhattaṃ siddha’’nti. Evañca katvā payojananiddese aṭṭhasamāpattiggahaṇaṃ samatthitaṃ hoti. Cittekaggatatthānīti ittasamādhatthāni, diṭṭhadhammasukhavihāratthānīti attho. Cittekaggatāsīsena hi diṭṭhadhammasukhavihāro vutto, sukkhavipassakakhīṇāsavavasena cetaṃ vuttaṃ. Tenāha ‘‘ekaggacittā sukhaṃ divasaṃ viharissāmā’’ti. Bhavokkamanatthānīti bhavesu nibbattiatthāni. Sattāhaṃ nirodhasamāpattiyā samāpajjanato āha ‘‘sattāhaṃ acittakā hutvā’’ti. Kasmā pana sattāhameva nirodhaṃ samāpajjantīti? Tathākālaparicchedakaraṇato, tañca yebhuyyena āhārūpajīvīnaṃ sattānaṃ upādinnakappavattassa ekadivasaṃ bhuttāhārassa sattāhameva yāpanato.
гаа (висуд̣̇д̇хи. 2.867-868) банааяам̣ нирод̇хасамаабад̇д̇и наама, гз д̇ам̣ самаабаж̇ж̇анд̇и, гз на самаабаж̇ж̇анд̇и, гад̇т̇а самаабаж̇ж̇анд̇и, гасмаа самаабаж̇ж̇анд̇и, гат̇ан̃жассаа самаабаж̇ж̇анам̣ ход̇ийд̇и? вужжад̇з – д̇ад̇т̇а гаа банааяам̣ нирод̇хасамаабад̇д̇и наамаад̇и яаа анубуб̣б̣анирод̇хавасзна жид̇д̇ажзд̇асигаанам̣ д̇хаммаанам̣ аббавад̇д̇и. гз д̇ам̣ самаабаж̇ж̇анд̇и , гз на самаабаж̇ж̇анд̇ийд̇и саб̣б̣зби бут̇уж̇ж̇анасод̇аабаннасагад̣̇ааг̇аамино сугкавибассагаа жа анааг̇аамиараханд̇о на самаабаж̇ж̇анд̇и, адтасамаабад̇д̇илаабхино бана анааг̇аамино кийн̣аасаваа жа самаабаж̇ж̇анд̇и. гад̇т̇а самаабаж̇ж̇анд̇ийд̇и бан̃жавогаарабхавз. гасмаа? анубуб̣б̣асамаабад̇д̇исаб̣бхаавад̇о. жад̇увогаарабхавз бана батамаж̇жхаанаад̣̇ийнам̣ уббад̇д̇иязва над̇т̇и, д̇асмаа на саггаа д̇ад̇т̇а самаабаж̇ж̇ид̇ум̣. гасмаа самаабаж̇ж̇анд̇ийд̇и сан̇каараанам̣ бавад̇д̇ибхзд̣̇з угган̣тид̇ваа ‘‘д̣̇идтад̇хаммз ажид̇д̇агаа худ̇ваа нирод̇хам̣ ниб̣б̣аанам̣ бад̇ваа сукам̣ вихариссаамаа’’д̇и. гат̇ан̃жассаа самаабаж̇ж̇анам̣ ход̇ийд̇и самат̇авибассанаавасзна уссаггид̇ваа гад̇абуб̣б̣агижжасса нзвасан̃н̃аанаасан̃н̃ааяад̇анам̣ нирод̇хаяад̇о звамассаа самаабаж̇ж̇анам̣ ход̇и. яо хи самат̇авасзнзва уссаггад̇и, со нзвасан̃н̃аанаасан̃н̃ааяад̇анасамаабад̇д̇им̣ бад̇ваа д̇идтад̇и. яоби вибассанаавасзнзва уссаггад̇и, со паласамаабад̇д̇им̣ бад̇ваа д̇идтад̇и. яо бана убхаяавасзнзва уссаггид̇ваа нзвасан̃н̃аанаасан̃н̃ааяад̇анам̣ нирод̇хзд̇и, со д̇ам̣ самаабаж̇ж̇ад̇ийд̇и аяамзд̇т̇а сан̇кзбо.
Kā (visuddhi. 2.867-868) panāyaṃ nirodhasamāpatti nāma, ke taṃ samāpajjanti, ke na samāpajjanti, kattha samāpajjanti, kasmā samāpajjanti, kathañcassā samāpajjanaṃ hotīti? Vuccate – tattha kā panāyaṃ nirodhasamāpatti nāmāti yā anupubbanirodhavasena cittacetasikānaṃ dhammānaṃ appavatti. Ke taṃ samāpajjanti, ke na samāpajjantīti sabbepi puthujjanasotāpannasakadāgāmino sukkhavipassakā ca anāgāmiarahanto na samāpajjanti, aṭṭhasamāpattilābhino pana anāgāmino khīṇāsavā ca samāpajjanti. Kattha samāpajjantīti pañcavokārabhave. Kasmā? Anupubbasamāpattisabbhāvato. Catuvokārabhave pana paṭhamajjhānādīnaṃ uppattiyeva natthi, tasmā na sakkā tattha samāpajjituṃ. Kasmā samāpajjantīti saṅkhārānaṃ pavattibhede ukkaṇṭhitvā ‘‘diṭṭhadhamme acittakā hutvā nirodhaṃ nibbānaṃ patvā sukhaṃ viharissāmā’’ti. Kathañcassā samāpajjanaṃ hotīti samathavipassanāvasena ussakkitvā katapubbakiccassa nevasaññānāsaññāyatanaṃ nirodhayato evamassā samāpajjanaṃ hoti. Yo hi samathavaseneva ussakkati, so nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ patvā tiṭṭhati. Yopi vipassanāvaseneva ussakkati, so phalasamāpattiṃ patvā tiṭṭhati. Yo pana ubhayavaseneva ussakkitvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ nirodheti, so taṃ samāpajjatīti ayamettha saṅkhepo.
аяам̣ бана вид̇т̇ааро – ид̇ха бхигку нирод̇хам̣ самаабаж̇ж̇ид̇угаамо батамаж̇жхаанам̣ самаабаж̇ж̇ид̇ваа вудтааяа д̇ад̇т̇а сан̇каарз анижжад̇о д̣̇угкад̇о анад̇д̇ад̇о вибассад̇и. вибассанаа жа банзсаа д̇ивид̇хаа сан̇каарабариг̇г̇ан̣ханагавибассанаа паласамаабад̇д̇ивибассанаа нирод̇хасамаабад̇д̇ивибассанаад̇и. д̇ад̇т̇а сан̇каарабариг̇г̇ан̣ханагавибассанаа манд̣̇аа ваа д̇игкаа ваа маг̇г̇асса бад̣̇адтаанам̣ ход̇иязва. паласамаабад̇д̇ивибассанаа д̇игкаава ваддад̇и маг̇г̇абхааванаасад̣̇исаа. нирод̇хасамаабад̇д̇ивибассанаа бана наад̇иманд̣̇анаад̇ид̇игкаа ваддад̇и, д̇асмаа зса наад̇иманд̣̇ааяа наад̇ид̇игкааяа вибассанааяа д̇з сан̇каарз вибассад̇и. д̇ад̇о д̣̇уд̇ияаж̇жхаанам̣…бз… д̇ад̇о вин̃н̃аан̣ан̃жааяад̇анам̣ самаабаж̇ж̇ид̇ваа вудтааяа д̇ад̇т̇а сан̇каарз д̇ат̇зва вибассад̇и. ат̇а аагин̃жан̃н̃ааяад̇анам̣ самаабаж̇ж̇ид̇ваа вудтааяа жад̇уб̣б̣ид̇хам̣ буб̣б̣агижжам̣ гарод̇и наанааб̣ад̣̇д̇хаавигобанам̣ сан̇гхабад̇имаананам̣ сад̇т̇убаггосанам̣ ад̣̇д̇хаанабарижчзд̣̇анд̇и.
Ayaṃ pana vitthāro – idha bhikkhu nirodhaṃ samāpajjitukāmo paṭhamajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tattha saṅkhāre aniccato dukkhato anattato vipassati. Vipassanā ca panesā tividhā saṅkhārapariggaṇhanakavipassanā phalasamāpattivipassanā nirodhasamāpattivipassanāti. Tattha saṅkhārapariggaṇhanakavipassanā mandā vā tikkhā vā maggassa padaṭṭhānaṃ hotiyeva. Phalasamāpattivipassanā tikkhāva vaṭṭati maggabhāvanāsadisā. Nirodhasamāpattivipassanā pana nātimandanātitikkhā vaṭṭati, tasmā esa nātimandāya nātitikkhāya vipassanāya te saṅkhāre vipassati. Tato dutiyajjhānaṃ…pe… tato viññāṇañcāyatanaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tattha saṅkhāre tatheva vipassati. Atha ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya catubbidhaṃ pubbakiccaṃ karoti nānābaddhaavikopanaṃ saṅghapatimānanaṃ satthupakkosanaṃ addhānaparicchedanti.
д̇ад̇т̇а наанааб̣ад̣̇д̇хаавигобананд̇и яам̣ иминаа бхигкунаа сад̣̇д̇хим̣ згааб̣ад̣̇д̇хам̣ на ход̇и, наанааб̣ад̣̇д̇хам̣ худ̇ваа тид̇ам̣ бад̇д̇ажийварам̣ ваа ман̃жабийтам̣ ваа ниваасаг̇зхам̣ ваа ан̃н̃ам̣ ваа бана яам̣ гин̃жи баригкаараж̇аад̇ам̣, д̇ам̣ яат̇аа на вигуббад̇и, аг̇г̇иуд̣̇агаваад̇ажораунд̣̇уураад̣̇ийнам̣ васзна на винассад̇и, звам̣ ад̇хидтаад̇аб̣б̣ам̣. д̇ад̇рид̣̇ам̣ ад̇хидтаанавид̇хаанам̣ ‘‘ид̣̇ан̃жид̣̇ан̃жа имасмим̣ сад̇д̇аахаб̣бханд̇арз маа аг̇г̇инаа жхааяад̇у, маа уд̣̇агзна вуяхад̇у, маа ваад̇зна вид̣̇д̇хам̣сад̇у, маа жорзхи харийяад̇у, маа унд̣̇уураад̣̇ийхи каж̇ж̇ад̇уу’’д̇и. звам̣ ад̇хидтид̇з д̇ам̣ сад̇д̇аахам̣ д̇асса на гожи бариссаяо ход̇и, анад̇хидтахад̇о бана аг̇г̇иаад̣̇ийхи нассад̇и, ид̣̇ам̣ наанааб̣ад̣̇д̇хаавигобанам̣ наама. яам̣ бана згааб̣ад̣̇д̇хам̣ ход̇и ниваасанабаарубанам̣ ваа нисиннаасанам̣ ваа, д̇ад̇т̇а висум̣ ад̇хидтаанагижжам̣ над̇т̇и, самаабад̇д̇иязва нам̣ рагкад̇и.
Tattha nānābaddhaavikopananti yaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ ekābaddhaṃ na hoti, nānābaddhaṃ hutvā ṭhitaṃ pattacīvaraṃ vā mañcapīṭhaṃ vā nivāsagehaṃ vā aññaṃ vā pana yaṃ kiñci parikkhārajātaṃ, taṃ yathā na vikuppati, aggiudakavātacoraundūrādīnaṃ vasena na vinassati, evaṃ adhiṭṭhātabbaṃ. Tatridaṃ adhiṭṭhānavidhānaṃ ‘‘idañcidañca imasmiṃ sattāhabbhantare mā agginā jhāyatu, mā udakena vuyhatu, mā vātena viddhaṃsatu, mā corehi harīyatu, mā undūrādīhi khajjatū’’ti. Evaṃ adhiṭṭhite taṃ sattāhaṃ tassa na koci parissayo hoti, anadhiṭṭhahato pana aggiādīhi nassati, idaṃ nānābaddhaavikopanaṃ nāma. Yaṃ pana ekābaddhaṃ hoti nivāsanapārupanaṃ vā nisinnāsanaṃ vā, tattha visuṃ adhiṭṭhānakiccaṃ natthi, samāpattiyeva naṃ rakkhati.
сан̇гхабад̇имаанананд̇и бхигкусан̇гхасса бад̇имаананам̣ уд̣̇игканам̣, яаава со бхигку ааг̇ажчад̇и, д̇аава сан̇гхагаммасса агаран̣анд̇и ад̇т̇о. зд̇т̇а жа бад̇имаананам̣ зд̇асса на буб̣б̣агижжам̣, бад̇имаананааваж̇ж̇анам̣ бана буб̣б̣агижжам̣. д̇асмаа звам̣ ааваж̇ж̇ид̇аб̣б̣ам̣ ‘‘сажз маяи сад̇д̇аахам̣ нирод̇хам̣ самаабаж̇ж̇ид̇ваа нисиннз сан̇гхо абалоганагаммаад̣̇ийсу гин̃жид̣̇зва гаммам̣ гад̇д̇угаамо ход̇и, яаава мам̣ гожи бхигку ааг̇анд̇ваа на баггосад̇и, д̇аавад̣̇зва вудтахиссаамий’’д̇и. звам̣ гад̇ваа самаабанно хи д̇асмим̣ самаяз вудтахад̇иязва. яо бана звам̣ на гарод̇и, сан̇гхо жз саннибад̇ид̇ваа д̇ам̣ абассанд̇о ‘‘асуго бхигку гухи’’нд̇и бужчид̇ваа ‘‘нирод̇хам̣ самаабанно’’д̇и вуд̇д̇з ган̃жи бхигкум̣ бзсзд̇и ‘‘д̇ам̣ баггосаахий’’д̇и, ат̇асса д̇зна бхигкунаа савануубажаарз тад̇ваа ‘‘сан̇гхо д̇ам̣ аавусо бад̇имаанзд̇ий’’д̇и вуд̇д̇амад̇д̇зязва вудтаанам̣ ход̇и. звам̣ г̇аругаа хи сан̇гхасса аан̣аа наама, д̇асмаа д̇ам̣ ааваж̇ж̇ид̇ваа яат̇аа батамамзва вудтаад̇и, звам̣ самаабаж̇ж̇ид̇аб̣б̣ам̣.
Saṅghapatimānananti bhikkhusaṅghassa patimānanaṃ udikkhanaṃ, yāva so bhikkhu āgacchati, tāva saṅghakammassa akaraṇanti attho. Ettha ca patimānanaṃ etassa na pubbakiccaṃ, patimānanāvajjanaṃ pana pubbakiccaṃ. Tasmā evaṃ āvajjitabbaṃ ‘‘sace mayi sattāhaṃ nirodhaṃ samāpajjitvā nisinne saṅgho apalokanakammādīsu kiñcideva kammaṃ kattukāmo hoti, yāva maṃ koci bhikkhu āgantvā na pakkosati, tāvadeva vuṭṭhahissāmī’’ti. Evaṃ katvā samāpanno hi tasmiṃ samaye vuṭṭhahatiyeva. Yo pana evaṃ na karoti, saṅgho ce sannipatitvā taṃ apassanto ‘‘asuko bhikkhu kuhi’’nti pucchitvā ‘‘nirodhaṃ samāpanno’’ti vutte kañci bhikkhuṃ peseti ‘‘taṃ pakkosāhī’’ti, athassa tena bhikkhunā savanūpacāre ṭhatvā ‘‘saṅgho taṃ āvuso patimānetī’’ti vuttamatteyeva vuṭṭhānaṃ hoti. Evaṃ garukā hi saṅghassa āṇā nāma, tasmā taṃ āvajjitvā yathā paṭhamameva vuṭṭhāti, evaṃ samāpajjitabbaṃ.
сад̇т̇убаггосананд̇и ид̇хааби сад̇т̇убаггосанааваж̇ж̇анамзва имасса буб̣б̣агижжам̣, д̇асмаа д̇амби звам̣ ааваж̇ж̇ид̇аб̣б̣ам̣. сзсам̣ буриманаязнзва взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣.
Satthupakkosananti idhāpi satthupakkosanāvajjanameva imassa pubbakiccaṃ, tasmā tampi evaṃ āvajjitabbaṃ. Sesaṃ purimanayeneva veditabbaṃ.
ад̣̇д̇хаанабарижчзд̣̇од̇и ж̇ийвид̇ад̣̇д̇хаанасса барижчзд̣̇о. иминаа бхигкунаа ад̣̇д̇хаанабарижчзд̣̇зсу гусалзна бхавид̇аб̣б̣ам̣, ‘‘ад̇д̇ано ааяусан̇каараа сад̇д̇аахам̣ бавад̇д̇иссанд̇и на бавад̇д̇иссанд̇ий’’д̇и ааваж̇ж̇ид̇ваава самаабаж̇ж̇ид̇аб̣б̣ам̣. сажз хи сад̇д̇аахаб̣бханд̇арз нируж̇жханагз ааяусан̇каарз анааваж̇ж̇ид̇ваава самаабаж̇ж̇ад̇и, д̇асса нирод̇хасамаабад̇д̇и маран̣ам̣ бадиб̣аахид̇ум̣ на саггод̇и, анд̇онирод̇хз маран̣асса над̇т̇ид̇ааяа анд̇араава самаабад̇д̇ид̇о вудтаад̇и, д̇асмаа зд̇ам̣ ааваж̇ж̇ид̇ваава самаабаж̇ж̇ид̇аб̣б̣ам̣. авасзсан̃хи анааваж̇ж̇ид̇умби ваддад̇и, ид̣̇ам̣ бана ааваж̇ж̇ид̇аб̣б̣амзваад̇и вуд̇д̇ам̣. со звам̣ аагин̃жан̃н̃ааяад̇анам̣ самаабаж̇ж̇ид̇ваа вудтааяа ид̣̇ам̣ буб̣б̣агижжам̣ гад̇ваа нзвасан̃н̃аанаасан̃н̃ааяад̇анам̣ самаабаж̇ж̇ад̇и, ат̇згам̣ ваа д̣̇вз ваа жид̇д̇аваарз ад̇иггамид̇ваа ажид̇д̇аго ход̇и, нирод̇хам̣ пусад̇и . гасмаа банасса д̣̇виннам̣ жид̇д̇аанам̣ убари жид̇д̇аани на бавад̇д̇анд̇ийд̇и? нирод̇хасса баяог̇ад̇д̇аа. ид̣̇ан̃хи имасса бхигкуно д̣̇вз самат̇авибассанаад̇хаммз яуг̇анад̣̇д̇хз гад̇ваа адтасамаабад̇д̇иаароханам̣ анубуб̣б̣анирод̇хасса баяог̇о, на нзвасан̃н̃аанаасан̃н̃ааяад̇анасамаабад̇д̇ияаад̇и нирод̇хасса баяог̇ад̇д̇аа д̣̇виннам̣ жид̇д̇аанам̣ убари жид̇д̇аани на бавад̇д̇анд̇ийд̇и.
Addhānaparicchedoti jīvitaddhānassa paricchedo. Iminā bhikkhunā addhānaparicchedesu kusalena bhavitabbaṃ, ‘‘attano āyusaṅkhārā sattāhaṃ pavattissanti na pavattissantī’’ti āvajjitvāva samāpajjitabbaṃ. Sace hi sattāhabbhantare nirujjhanake āyusaṅkhāre anāvajjitvāva samāpajjati, tassa nirodhasamāpatti maraṇaṃ paṭibāhituṃ na sakkoti, antonirodhe maraṇassa natthitāya antarāva samāpattito vuṭṭhāti, tasmā etaṃ āvajjitvāva samāpajjitabbaṃ. Avasesañhi anāvajjitumpi vaṭṭati, idaṃ pana āvajjitabbamevāti vuttaṃ. So evaṃ ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya idaṃ pubbakiccaṃ katvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjati, athekaṃ vā dve vā cittavāre atikkamitvā acittako hoti, nirodhaṃ phusati . Kasmā panassa dvinnaṃ cittānaṃ upari cittāni na pavattantīti? Nirodhassa payogattā. Idañhi imassa bhikkhuno dve samathavipassanādhamme yuganaddhe katvā aṭṭhasamāpattiārohanaṃ anupubbanirodhassa payogo, na nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyāti nirodhassa payogattā dvinnaṃ cittānaṃ upari cittāni na pavattantīti.
яасмаа б̣од̇хисад̇д̇зна б̣од̇химан̣д̣убасан̇гаманад̇о буб̣б̣зби жаримабхавз жад̇уд̇т̇аж̇жхаанам̣ ниб̣б̣ад̇д̇ид̇абуб̣б̣ам̣, д̇ад̣̇аа бана д̇ам̣ ниб̣б̣ад̇д̇ид̇амад̇д̇амзва ахоси, на вибассанаад̣̇ибаад̣̇агам̣. д̇асмаа ‘‘б̣од̇хиругкамуулз ниб̣б̣ад̇д̇ид̇а’’нд̇и д̇ад̇о висзсзд̇ваа вуд̇д̇ам̣. вибассанаабаад̣̇аганд̇и вибассанаарамбхз вибассанааяа баад̣̇агам̣. абхин̃н̃аабаад̣̇аганд̇и зд̇т̇ааби зсзва наяо. б̣уд̣̇д̇хаанан̃хи батамаарамбхз зва баад̣̇агаж̇жхаанзна баяож̇анам̣ ахоси, на д̇ад̇о барам̣ убаримаг̇г̇аад̇хиг̇амапаласамаабад̇д̇иабхин̃н̃аавал̣ан̃ж̇анаад̣̇иад̇т̇ам̣. абхисамб̣од̇хисамад̇хиг̇амад̇о бадтааяа хи саб̣б̣ам̣ н̃аан̣асамаад̇хигижжам̣ ааган̇каамад̇д̇абадиб̣ад̣̇д̇хамзваад̇и. саб̣б̣агижжасаад̇хаганд̇и анубуб̣б̣авихаараад̣̇исаб̣б̣агижжасаад̇хагам̣. саб̣б̣алогияалогуд̇д̇араг̇ун̣ад̣̇ааяаганд̇и зд̇т̇а вибассанаабхин̃н̃аабаад̣̇агад̇д̇аа зва жад̇уд̇т̇асса жхаанасса бхаг̇авад̇о саб̣б̣алогияалогуд̇д̇араг̇ун̣ад̣̇ааяагад̇аа взд̣̇ид̇аб̣б̣аа. саб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣абад̣̇адтаанан̃хи маг̇г̇ан̃аан̣ам̣ д̇ам̣бад̣̇адтаанан̃жа саб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣ам̣ абхисамб̣од̇хи, д̇ад̣̇ад̇хиг̇амасамагааламзва жа бхаг̇авад̇о саб̣б̣з б̣уд̣̇д̇хаг̇ун̣аа хад̇т̇аг̇ад̇аа ахзсум̣, жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасанниссаяо жа маг̇г̇аад̇хиг̇амод̇и.
Yasmā bodhisattena bodhimaṇḍupasaṅkamanato pubbepi carimabhave catutthajjhānaṃ nibbattitapubbaṃ, tadā pana taṃ nibbattitamattameva ahosi, na vipassanādipādakaṃ. Tasmā ‘‘bodhirukkhamūle nibbattita’’nti tato visesetvā vuttaṃ. Vipassanāpādakanti vipassanārambhe vipassanāya pādakaṃ. Abhiññāpādakanti etthāpi eseva nayo. Buddhānañhi paṭhamārambhe eva pādakajjhānena payojanaṃ ahosi, na tato paraṃ uparimaggādhigamaphalasamāpattiabhiññāvaḷañjanādiatthaṃ. Abhisambodhisamadhigamato paṭṭhāya hi sabbaṃ ñāṇasamādhikiccaṃ ākaṅkhāmattapaṭibaddhamevāti. Sabbakiccasādhakanti anupubbavihārādisabbakiccasādhakaṃ. Sabbalokiyalokuttaraguṇadāyakanti ettha vipassanābhiññāpādakattā eva catutthassa jhānassa bhagavato sabbalokiyalokuttaraguṇadāyakatā veditabbā. Sabbaññutaññāṇapadaṭṭhānañhi maggañāṇaṃ taṃpadaṭṭhānañca sabbaññutaññāṇaṃ abhisambodhi, tadadhigamasamakālameva ca bhagavato sabbe buddhaguṇā hatthagatā ahesuṃ, catutthajjhānasannissayo ca maggādhigamoti.
‘‘жад̇уд̇т̇ам̣ жхаанам̣ убасамбаж̇ж̇а вихааси’’нд̇и вад̇ваа ‘‘со’’д̇и вуд̇д̇ад̇д̇аа ааха ‘‘со аха’’нд̇и. звам̣ самаахид̇зд̇и зд̇т̇а звам̣-сад̣̇д̣̇о хздтаа жхаанад̇д̇аяаад̇хиг̇амабадибаадисид̣̇д̇хасса жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасамаад̇хаанасса нид̣̇ассанад̇т̇од̇и ааха ‘‘званд̇и жад̇уд̇т̇аж̇жхаанаггаманид̣̇ассанамзд̇а’’нд̇и. жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасса д̇асса жа ад̇хиг̇амамаг̇г̇асса нид̣̇ассанам̣, язна самаад̇хаанаануггамзна жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасамаад̇хи лад̣̇д̇хо, д̇ад̣̇убхаяанид̣̇ассананд̇и ад̇т̇о. д̇знааха ‘‘иминаа…бз… вуд̇д̇ам̣ ход̇ий’’д̇и. д̇ад̇т̇а иминаа гамзнаад̇и иминаа батамаж̇жхаанаад̇хиг̇амаад̣̇инаа гамзна. яад̣̇иби ‘‘зва’’нд̇и ид̣̇ам̣ ааг̇аманасамаад̇хинаа сад̣̇д̇хим̣ жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасамаад̇хаанам̣ д̣̇ийбзд̇и, сад̇ибаарисуд̣̇д̇хисамаад̇хи зва бана ид̣̇д̇хияаа ад̇хидтаанабхаавад̇о бад̇хаананд̇и ааха ‘‘жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасамаад̇хинаа самаахид̇з’’д̇и. саб̣б̣абажжанийгад̇хаммубаггилзсабарисуд̣̇д̇хааяа бажжанийгасаманзби аб̣яаавадааяа баарисуд̣̇д̇хубзгкааяа вад̇д̇амаанааяа жад̇уд̇т̇аж̇жхаанам̣ д̇ам̣самбаяуд̇д̇аа жа д̇хаммаа субарисуд̣̇д̇хаа сувисад̣̇аа жа хонд̇и, сад̇исийсзна бана д̇ад̇т̇а д̣̇зсанаа гад̇аад̇и ааха ‘‘убзгкаасад̇ибаарисуд̣̇д̇хибхаавзна барисуд̣̇д̇хз’’д̇и, убзгкааяа ж̇анид̇асад̇ибаарисуд̣̇д̇хисамбхавзнаад̇и ад̇т̇о. барисуд̣̇д̇хияаа зва бажжаяависзсзна бавад̇д̇ивисзсо барияод̣̇аад̇ад̇аа суд̇ханд̇асуван̣н̣асса нигхам̣санзна бабхассарад̇аа вияаад̇и ааха ‘‘барисуд̣̇д̇хад̇д̇ааязва барияод̣̇аад̇з, бабхассарзд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇ий’’д̇и.
‘‘Catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsi’’nti vatvā ‘‘so’’ti vuttattā āha ‘‘so aha’’nti. Evaṃ samāhiteti ettha evaṃ-saddo heṭṭhā jhānattayādhigamapaṭipāṭisiddhassa catutthajjhānasamādhānassa nidassanatthoti āha ‘‘evanti catutthajjhānakkamanidassanameta’’nti. Catutthajjhānassa tassa ca adhigamamaggassa nidassanaṃ, yena samādhānānukkamena catutthajjhānasamādhi laddho, tadubhayanidassananti attho. Tenāha ‘‘iminā…pe… vuttaṃ hotī’’ti. Tattha iminā kamenāti iminā paṭhamajjhānādhigamādinā kamena. Yadipi ‘‘eva’’nti idaṃ āgamanasamādhinā saddhiṃ catutthajjhānasamādhānaṃ dīpeti, satipārisuddhisamādhi eva pana iddhiyā adhiṭṭhānabhāvato padhānanti āha ‘‘catutthajjhānasamādhinā samāhite’’ti. Sabbapaccanīkadhammupakkilesaparisuddhāya paccanīkasamanepi abyāvaṭāya pārisuddhupekkhāya vattamānāya catutthajjhānaṃ taṃsampayuttā ca dhammā suparisuddhā suvisadā ca honti, satisīsena pana tattha desanā katāti āha ‘‘upekkhāsatipārisuddhibhāvena parisuddhe’’ti, upekkhāya janitasatipārisuddhisambhavenāti attho. Parisuddhiyā eva paccayavisesena pavattiviseso pariyodātatā sudhantasuvaṇṇassa nighaṃsanena pabhassaratā viyāti āha ‘‘parisuddhattāyeva pariyodāte, pabhassareti vuttaṃ hotī’’ti.
сукаад̣̇ийнам̣ бажжаяаанам̣ гхаад̇знаад̇и сукасоманассаанам̣ д̣̇угкад̣̇оманассаанан̃жа яат̇ааггамам̣ рааг̇ад̣̇осабажжаяаанам̣ вигкамбханзна. ‘‘сукам̣ соманассасса бажжаяо, соманассам̣ рааг̇асса, д̣̇угкам̣ д̣̇оманассасса бажжаяо, д̣̇оманассам̣ д̣̇осассаа’’д̇и вуд̇д̇ам̣. яат̇аа рааг̇аад̣̇аяо жзд̇асо малаасужибхаавзна ‘‘ан̇г̇ан̣ааний’’д̇и вужжанд̇и, звам̣ убаг̇анд̇ваа гилзсанадтзна убаггилзсаад̇и ааха ‘‘анан̇г̇ан̣ад̇д̇аа зва жа виг̇ад̇убаггилзсз’’д̇и. д̇знааха ‘‘ан̇г̇ан̣зна хи жид̇д̇ам̣ убаггилиссад̇ий’’д̇и, виб̣аад̇хийяад̇и убад̇аабийяад̇ийд̇и ад̇т̇о. субхаавид̇ад̇д̇аад̇и баг̇ун̣абхааваабаад̣̇анзна судту бхаавид̇ад̇д̇аа. д̇знааха ‘‘васийбхааваббад̇д̇з’’д̇и, ааваж̇ж̇анаад̣̇инаа бан̃жад̇хаа жуд̣̇д̣̇асавид̇хзна ваа барид̣̇аманзна васам̣ вад̇д̇ид̇ум̣ убаг̇ад̇зд̇и ад̇т̇о. васз вад̇д̇амаанан̃хи жид̇д̇ам̣ муд̣̇ууд̇и вужжад̇ийд̇и васз вад̇д̇амаанам̣ жид̇д̇ам̣ баг̇ун̣абхааваабад̇д̇ияаа субаримад̣̇д̣̇ид̇ам̣ вияа жаммам̣ субаригаммагад̇аа вияа жа лаакаа муд̣̇ууд̇и вужжад̇и. гаммагкамзд̇и вигуб̣б̣анаад̣̇иид̣̇д̇хигаммагкамз. д̇ад̣̇убхаяанд̇и муд̣̇уд̇аагамманияад̣̇ваяам̣.
Sukhādīnaṃ paccayānaṃ ghātenāti sukhasomanassānaṃ dukkhadomanassānañca yathākkamaṃ rāgadosapaccayānaṃ vikkhambhanena. ‘‘Sukhaṃ somanassassa paccayo, somanassaṃ rāgassa, dukkhaṃ domanassassa paccayo, domanassaṃ dosassā’’ti vuttaṃ. Yathā rāgādayo cetaso malāsucibhāvena ‘‘aṅgaṇānī’’ti vuccanti, evaṃ upagantvā kilesanaṭṭhena upakkilesāti āha ‘‘anaṅgaṇattā eva ca vigatupakkilese’’ti. Tenāha ‘‘aṅgaṇena hi cittaṃ upakkilissatī’’ti, vibādhīyati upatāpīyatīti attho. Subhāvitattāti paguṇabhāvāpādanena suṭṭhu bhāvitattā. Tenāha ‘‘vasībhāvappatte’’ti, āvajjanādinā pañcadhā cuddasavidhena vā paridamanena vasaṃ vattituṃ upagateti attho. Vase vattamānañhi cittaṃ mudūti vuccatīti vase vattamānaṃ cittaṃ paguṇabhāvāpattiyā suparimadditaṃ viya cammaṃ suparikammakatā viya ca lākhā mudūti vuccati. Kammakkhameti vikubbanādiiddhikammakkhame. Tadubhayanti mudutākammaniyadvayaṃ.
нааханд̇иаад̣̇ийсу (а. ни. адта. 1.1.1) на-гааро бадисзд̇хад̇т̇о. аханд̇и сад̇т̇аа ад̇д̇аанам̣ нид̣̇д̣̇исад̇и. бхигкавзд̇и бхигкуу аалабад̇и. ан̃н̃анд̇и ид̣̇аани вужжамаанажид̇д̇ад̇о ан̃н̃ам̣. згад̇хаммамбийд̇и згамби сабхаавад̇хаммам̣. на саманубассаамийд̇и самб̣анд̇хо. аяан̃хзд̇т̇а ад̇т̇о – ахам̣, бхигкавз, саб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣зна ологзнд̇оби ан̃н̃ам̣ згад̇хаммамби на саманубассаами, яам̣ васийбхааваабаад̣̇анзна бхаавид̇ам̣ д̇ат̇аа бунаббунам̣ гаран̣зна б̣ахулийгад̇ам̣ звам̣ сависзсамуд̣̇убхааваббад̇д̇ияаа муд̣̇у гаммагкамад̇ааяа гамманияан̃жа ход̇и яат̇аа ид̣̇ам̣ жид̇д̇анд̇и. ид̣̇ам̣ жид̇д̇анд̇и жа ад̇д̇ано д̇зсан̃жа бажжагкад̇ааяа звамааха.
Nāhantiādīsu (a. ni. aṭṭha. 1.1.1) na-kāro paṭisedhattho. Ahanti satthā attānaṃ niddisati. Bhikkhaveti bhikkhū ālapati. Aññanti idāni vuccamānacittato aññaṃ. Ekadhammampīti ekampi sabhāvadhammaṃ. Na samanupassāmīti sambandho. Ayañhettha attho – ahaṃ, bhikkhave, sabbaññutaññāṇena olokentopi aññaṃ ekadhammampi na samanupassāmi, yaṃ vasībhāvāpādanena bhāvitaṃ tathā punappunaṃ karaṇena bahulīkataṃ evaṃ savisesamudubhāvappattiyā mudu kammakkhamatāya kammaniyañca hoti yathā idaṃ cittanti. Idaṃ cittanti ca attano tesañca paccakkhatāya evamāha.
яат̇аа яат̇аавуд̇д̇аа барисуд̣̇д̇хад̇аад̣̇аяо на виг̇ажчанд̇и, звам̣ субхаавид̇ам̣ жид̇д̇ам̣ д̇ад̇т̇а авадтид̇ам̣ ид̇ха ‘‘тид̇ам̣ аанзн̃ж̇аббад̇д̇а’’нд̇и жа вуд̇д̇анд̇и ааха ‘‘зд̇зсу барисуд̣̇д̇хабхааваад̣̇ийсу тид̇ад̇д̇аа тид̇з, тид̇ад̇д̇ааязва аанзн̃ж̇аббад̇д̇з’’д̇и. яат̇аа муд̣̇угамман̃н̃ад̇аа васийбхааваббад̇д̇ияаа лагкийяад̇и, звам̣ васийбхааваббад̇д̇иби муд̣̇угамман̃н̃ад̇аахи лагкийяад̇ийд̇и ‘‘муд̣̇угамман̃н̃абхаавзна ваа ад̇д̇ано васз тид̇ад̇д̇аа тид̇з’’д̇и вуд̇д̇ам̣. яат̇аа хи гааран̣зна палам̣ нид̣̇д̇хаарийяад̇и, звам̣ палзнаби гааран̣ам̣ нид̣̇д̇хаарийяад̇ийд̇и нижжалабхаавзна авадтаанам̣ аанзн̃ж̇аббад̇д̇ияаа жа самбаяуд̇д̇ад̇хаммзсу т̇ирабхаавзна бадибагкзхи агамманияад̇ааяа жа самбхавад̇ам̣ сад̣̇д̇хаад̣̇иб̣алаанам̣ аанубхаавзна ход̇ийд̇и ааха ‘‘сад̣̇д̇хаад̣̇ийхи бариг̇г̇ахид̇ад̇д̇аа аанзн̃ж̇аббад̇д̇з’’д̇и.
Yathā yathāvuttā parisuddhatādayo na vigacchanti, evaṃ subhāvitaṃ cittaṃ tattha avaṭṭhitaṃ idha ‘‘ṭhitaṃ āneñjappatta’’nti ca vuttanti āha ‘‘etesu parisuddhabhāvādīsuṭhitattā ṭhite, ṭhitattāyeva āneñjappatte’’ti. Yathā mudukammaññatā vasībhāvappattiyā lakkhīyati, evaṃ vasībhāvappattipi mudukammaññatāhi lakkhīyatīti ‘‘mudukammaññabhāvena vā attano vase ṭhitattā ṭhite’’ti vuttaṃ. Yathā hi kāraṇena phalaṃ niddhārīyati, evaṃ phalenapi kāraṇaṃ niddhārīyatīti niccalabhāvena avaṭṭhānaṃ āneñjappattiyā ca sampayuttadhammesu thirabhāvena paṭipakkhehi akammaniyatāya ca sambhavataṃ saddhādibalānaṃ ānubhāvena hotīti āha ‘‘saddhādīhi pariggahitattā āneñjappatte’’ti.
ид̣̇аани сан̇кзбад̇о вуд̇д̇амзвад̇т̇ам̣ виварид̇ум̣ ‘‘сад̣̇д̇хаабариг̇г̇ахид̇ам̣ хий’’д̇иаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. д̇ад̇т̇а сад̣̇д̇хаабариг̇г̇ахид̇анд̇и звам̣ субхаавид̇ам̣ васийбхааваббад̇д̇ам̣ жид̇д̇ам̣ згам̣сзна абхин̃н̃аасажчигаран̣ийяаанам̣ д̇хаммаанам̣ абхин̃н̃аасажчигирияааяа сам̣вад̇д̇ад̇ийд̇и звам̣ бавад̇д̇ааяа сад̣̇д̇хааяа бариг̇г̇ахид̇ам̣ яат̇аавуд̇д̇асад̣̇д̇хааб̣алзна убад̇т̇амбхид̇ам̣. ассад̣̇д̇хиязнаад̇и д̇аббадибагкзна ассад̣̇д̇хиязна хзд̇унаа. на ин̃ж̇ад̇ийд̇и на жалад̇и на гамбад̇и, ан̃н̃ад̣̇ад̇т̇у убаривисзсаавахабхаавзнзва д̇идтад̇и. вийрияабариг̇г̇ахид̇анд̇иаад̣̇ийсуби иминаава наязна ад̇т̇о взд̣̇ид̇аб̣б̣о. аяам̣ бана висзсо – вийрияабариг̇г̇ахид̇анд̇и васийбхааваабаад̣̇анабарид̣̇аманасаад̇ханзна вийриязна убад̇т̇амбхид̇ам̣. сад̇ибариг̇г̇ахид̇анд̇и яат̇аавуд̇д̇з бхааванааб̣ахулийгаарз асаммосаад̣̇игааяа гусалаанан̃жа д̇хаммаанам̣ г̇ад̇ияо саманвзсамаанааяа сад̇ияаа убад̇т̇амбхид̇ам̣. самаад̇хибариг̇г̇ахид̇анд̇и д̇ад̇т̇зва авигкзбасаад̇ханзна самаад̇хаанзна убад̇т̇амбхид̇ам̣. бан̃н̃аабариг̇г̇ахид̇анд̇и д̇ассаа зва бхааванааяа убагаараанубагаарад̇хаммаанам̣ баж̇аананалагкан̣ааяа бан̃н̃ааяа убад̇т̇амбхид̇ам̣. обхаасаг̇ад̇анд̇и н̃аан̣обхаасасахаг̇ад̇ам̣. обхаасабхууд̇зна хи яат̇аавуд̇д̇асамаад̇хаанасам̣вад̣̇д̇хид̇зна н̃аан̣зна сам̣гилзсабагкам̣ яаат̇аавад̇о бассанд̇о д̇ад̇о уд̇раасанд̇о од̇д̇аббанд̇о д̇ам̣ абхибхавад̇и, на д̇зна абхибхуяяад̇и. д̇знааха ‘‘гилзсанд̇хагаарзна на ин̃ж̇ад̇ий’’д̇и. зд̇зна н̃аан̣абариг̇г̇ахид̇ам̣ хирод̇д̇аббаб̣алам̣ д̣̇ассзд̇и. адтан̇г̇асаманнааг̇ад̇анд̇и жад̇уд̇т̇аж̇жхаанасамаад̇хинаа самаахид̇ад̇аа барисуд̣̇д̇хад̇аа барияод̣̇аад̇ад̇аа анан̇г̇ан̣ад̇аа виг̇ад̇убаггилзсад̇аа муд̣̇убхааво гамманияад̇аа аанзн̃ж̇аббад̇д̇ияаа тид̇ад̇аад̇и имзхи адтахи ан̇г̇зхи саманнааг̇ад̇ам̣. ат̇а ваа самаахид̇асса жид̇д̇асса имаани ан̇г̇аанийд̇и ‘‘самаахид̇з’’д̇и имам̣ ан̇г̇абхаавзна аг̇г̇ахзд̇ваа тид̇иаанзн̃ж̇аббад̇д̇ияо висум̣ г̇ахзд̇ваа яат̇аавуд̇д̇зхи адтахи ан̇г̇зхи саманнааг̇ад̇анд̇и ад̇т̇о д̣̇адтаб̣б̣о. абхинийхаарагкаманд̇и ид̣̇д̇хивид̇хаад̣̇иад̇т̇ам̣ абхинийхаарагкамам̣ д̇ад̣̇абхимукагаран̣аяог̇г̇ам̣. д̇знааха ‘‘абхин̃н̃аасажчигаран̣ийяаанам̣ д̇хаммаанам̣ абхин̃н̃аасажчигирияааяаа’’д̇и.
Idāni saṅkhepato vuttamevatthaṃ vivarituṃ ‘‘saddhāpariggahitaṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha saddhāpariggahitanti evaṃ subhāvitaṃ vasībhāvappattaṃ cittaṃ ekaṃsena abhiññāsacchikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ abhiññāsacchikiriyāya saṃvattatīti evaṃ pavattāya saddhāya pariggahitaṃ yathāvuttasaddhābalena upatthambhitaṃ. Assaddhiyenāti tappaṭipakkhena assaddhiyena hetunā. Na iñjatīti na calati na kampati, aññadatthu uparivisesāvahabhāveneva tiṭṭhati. Vīriyapariggahitantiādīsupi imināva nayena attho veditabbo. Ayaṃ pana viseso – vīriyapariggahitanti vasībhāvāpādanaparidamanasādhanena vīriyena upatthambhitaṃ. Satipariggahitanti yathāvutte bhāvanābahulīkāre asammosādikāya kusalānañca dhammānaṃ gatiyo samanvesamānāya satiyā upatthambhitaṃ. Samādhipariggahitanti tattheva avikkhepasādhanena samādhānena upatthambhitaṃ. Paññāpariggahitanti tassā eva bhāvanāya upakārānupakāradhammānaṃ pajānanalakkhaṇāya paññāya upatthambhitaṃ. Obhāsagatanti ñāṇobhāsasahagataṃ. Obhāsabhūtena hi yathāvuttasamādhānasaṃvaddhitena ñāṇena saṃkilesapakkhaṃ yāthāvato passanto tato utrāsanto ottappanto taṃ abhibhavati, na tena abhibhuyyati. Tenāha ‘‘kilesandhakārena na iñjatī’’ti. Etena ñāṇapariggahitaṃ hirottappabalaṃ dasseti. Aṭṭhaṅgasamannāgatanti catutthajjhānasamādhinā samāhitatā parisuddhatā pariyodātatā anaṅgaṇatā vigatupakkilesatā mudubhāvo kammaniyatā āneñjappattiyā ṭhitatāti imehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgataṃ. Atha vā samāhitassa cittassa imāni aṅgānīti ‘‘samāhite’’ti imaṃ aṅgabhāvena aggahetvā ṭhitiāneñjappattiyo visuṃ gahetvā yathāvuttehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgatanti attho daṭṭhabbo. Abhinīhārakkhamanti iddhividhādiatthaṃ abhinīhārakkhamaṃ tadabhimukhakaraṇayoggaṃ. Tenāha ‘‘abhiññāsacchikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ abhiññāsacchikiriyāyā’’ti.
гаамам̣ нийваран̣аани вигкамбхзд̇ваа зва батамаж̇жхаанасамад̇хиг̇амо, вид̇аггаад̣̇ивуубасамаа зва жа д̣̇уд̇ияаж̇жхаанаад̣̇исамад̇хиг̇амо, д̇ат̇ааби на д̇ат̇аа д̇з д̇зхи д̣̇уурийбхууд̇аа, абзд̇аа ваа яат̇аа жад̇уд̇т̇аж̇жхаанад̇о, д̇асмаа жзд̇асо малийнабхаавасан̇кобхауббилаабхаавагарзхи нийваран̣аад̣̇ийхи судту вимуд̇д̇ияаа д̇асса барисуд̣̇д̇хибарияод̣̇аад̇ад̇аа жа вуд̇д̇аад̇и ааха ‘‘нийваран̣а…бз… барияод̣̇аад̇з’’д̇и. жхаанабадилаабхабажжанийгаананд̇и зд̇т̇а аажарияад̇хаммабаалад̇т̇зрзна ‘‘жхаанабадилаабхабажжаяаана’’нд̇и баатам̣ г̇ахзд̇ваа ‘‘жхаанабадилаабхабажжанийгаана’’нд̇и аяам̣ баато бадигкид̇д̇о. вуд̇д̇ан̃хи д̇зна –
Kāmaṃ nīvaraṇāni vikkhambhetvā eva paṭhamajjhānasamadhigamo, vitakkādivūpasamā eva ca dutiyajjhānādisamadhigamo, tathāpi na tathā te tehi dūrībhūtā, apetā vā yathā catutthajjhānato, tasmā cetaso malīnabhāvasaṅkhobhauppilābhāvakarehi nīvaraṇādīhi suṭṭhu vimuttiyā tassa parisuddhipariyodātatā ca vuttāti āha ‘‘nīvaraṇa…pe… pariyodāte’’ti. Jhānapaṭilābhapaccanīkānanti ettha ācariyadhammapālattherena ‘‘jhānapaṭilābhapaccayāna’’nti pāṭhaṃ gahetvā ‘‘jhānapaṭilābhapaccanīkāna’’nti ayaṃ pāṭho paṭikkhitto. Vuttañhi tena –
‘‘жхаанабадилаабхабажжаяаананд̇и жхаанабадилаабхахзд̇угаанам̣ жхаанабадилаабхам̣ ниссааяа уббаж̇ж̇анагаанам̣. баабагаананд̇и лаамагаанам̣. ижчааважараананд̇и ижчааяа аважараанам̣ ижчаавасзна од̇ин̣н̣аанам̣ ‘ахо вад̇а мамзва сад̇т̇аа бадибужчид̇ваа бхигкуунам̣ д̇хаммам̣ д̣̇зсзяяаа’д̇иаад̣̇инаяаббавад̇д̇аанам̣ маанамааяаасаатзяяаад̣̇ийнам̣. абхиж̇жхаад̣̇ийнанд̇и аад̣̇и-сад̣̇д̣̇знаби д̇зсам̣язва сан̇г̇ахо. абхиж̇жхаа жзд̇т̇а батамаж̇жхаанзна авигкамбханзяяаа маанаад̣̇аяо жа д̇ад̣̇згадтаа д̣̇адтаб̣б̣аа жхаанабадилаабхабажжаяаананд̇и анувад̇д̇амаанад̇д̇аа. вигкамбханзяяаа бана нийваран̣аг̇г̇ахан̣зна г̇ахид̇аа. гат̇ам̣ бана батамаж̇жхаанзна авигкамбханзяяаа ид̇ха виг̇ажчанд̇ийд̇и? ‘саб̣б̣з гусалаа д̇хаммаа саб̣б̣аагусалаанам̣ бадибагкаа’д̇и саллзкабадибад̇д̇ивасзна звам̣ вуд̇д̇ам̣ жхаанасса абараамадтабхаавад̣̇ассанад̇о. яз банзд̇т̇а ‘ижчааважараанам̣ абхиж̇жхаад̣̇ийна’нд̇и имзхи бад̣̇зхи гобааббажжаяагаамарааг̇аб̣яаабаад̣̇аад̣̇аяо г̇ахид̇аад̇и ад̇хиббааязна ‘жхаанабадилаабхабажжаяаана’нд̇и баатам̣ бадигкибид̇ваа ‘жхаанабадилаабхабажжанийгаана’нд̇и баатод̇и вад̣̇анд̇и, д̇ам̣ д̇зсам̣ мад̇имад̇д̇ам̣ д̇ат̇аа баатассзва абхаавад̇о, жхаанабадилаабхабажжанийгаа жа нийваран̣аа жзва д̇ад̣̇згадтаа жа, д̇зсам̣ д̣̇уурийбхаавам̣ вад̇ваа буна д̇зсам̣язва абхаававиг̇амажод̣̇анааяа аяуж̇ж̇амаанад̇д̇аа. нану жа анан̇г̇ан̣асуд̇д̇авад̇т̇асуд̇д̇зсу аяамад̇т̇о лаб̣бхад̇и ол̣ааригаанам̣язва баабад̇хаммаанам̣ д̇ад̇т̇а ад̇хиббзд̇ад̇д̇аад̇и. сажжамзд̇ам̣, ид̇ха бана ад̇хиг̇ад̇ажад̇уд̇т̇аж̇жхаанасса васзна вуд̇д̇ад̇д̇аа сукумааязва д̇з г̇ахид̇аа, ан̇г̇ан̣убаггилзсад̇аасааман̃н̃зна банзд̇т̇а суд̇д̇аанам̣ абад̣̇исанам̣. д̇ат̇аа хи ‘суд̇д̇аанусаарзнаа’д̇и вуд̇д̇ам̣, на бана суд̇д̇авасзнаа’’д̇и.
‘‘Jhānapaṭilābhapaccayānanti jhānapaṭilābhahetukānaṃ jhānapaṭilābhaṃ nissāya uppajjanakānaṃ. Pāpakānanti lāmakānaṃ. Icchāvacarānanti icchāya avacarānaṃ icchāvasena otiṇṇānaṃ ‘aho vata mameva satthā paṭipucchitvā bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseyyā’tiādinayappavattānaṃ mānamāyāsāṭheyyādīnaṃ. Abhijjhādīnanti ādi-saddenapi tesaṃyeva saṅgaho. Abhijjhā cettha paṭhamajjhānena avikkhambhaneyyā mānādayo ca tadekaṭṭhā daṭṭhabbā jhānapaṭilābhapaccayānanti anuvattamānattā. Vikkhambhaneyyā pana nīvaraṇaggahaṇena gahitā. Kathaṃ pana paṭhamajjhānena avikkhambhaneyyā idha vigacchantīti? ‘Sabbe kusalā dhammā sabbākusalānaṃ paṭipakkhā’ti sallekhapaṭipattivasena evaṃ vuttaṃ jhānassa aparāmaṭṭhabhāvadassanato. Ye panettha ‘icchāvacarānaṃ abhijjhādīna’nti imehi padehi kopaappaccayakāmarāgabyāpādādayo gahitāti adhippāyena ‘jhānapaṭilābhapaccayāna’nti pāṭhaṃ paṭikkhipitvā ‘jhānapaṭilābhapaccanīkāna’nti pāṭhoti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ tathā pāṭhasseva abhāvato, jhānapaṭilābhapaccanīkā ca nīvaraṇā ceva tadekaṭṭhā ca, tesaṃ dūrībhāvaṃ vatvā puna tesaṃyeva abhāvavigamacodanāya ayujjamānattā. Nanu ca anaṅgaṇasuttavatthasuttesu ayamattho labbhati oḷārikānaṃyeva pāpadhammānaṃ tattha adhippetattāti. Saccametaṃ, idha pana adhigatacatutthajjhānassa vasena vuttattā sukhumāyeva te gahitā, aṅgaṇupakkilesatāsāmaññena panettha suttānaṃ apadisanaṃ. Tathā hi ‘suttānusārenā’ti vuttaṃ, na pana suttavasenā’’ti.
авассан̃жзд̇амзвам̣ самбадижчид̇аб̣б̣ам̣ ад̇хиг̇ад̇аж̇жхаанаанамби гзсан̃жи ижчааважараанам̣ бавад̇д̇исаб̣бхаавад̇од̇и . д̇знзва аажарияад̇хаммабаалад̇т̇зрзна ‘‘жхаанабадилаабхабажжаяаана’’нд̇и баатам̣ г̇ахзд̇ваа ‘‘жхаанабадилаабхабажжанийгаана’’нд̇и аяам̣ баато бадигкид̇д̇о. махааг̇ан̣тибад̣̇з висуд̣̇д̇химаг̇г̇асса сийхал̣аг̇ан̣тибад̣̇зби жа ‘‘жхаанабадилаабхабажжаяаана’’нд̇и имассзва баатасса ад̇т̇о вуд̇д̇о, д̇асмаа аяамзва баато г̇ахзд̇аб̣б̣о, ад̇т̇оби жзд̇т̇а яат̇аавуд̇д̇анаязнзва взд̣̇ид̇аб̣б̣о. д̇зна ‘‘ижчааважараананд̇и ижчааяа аважараанам̣ ижчаавасзна од̇ин̣н̣аанам̣ бавад̇д̇аанам̣ наанаббагаараанам̣ гобааббажжаяаананд̇и ад̇т̇о’’д̇и аяамби баато аяуд̇д̇оязваад̇и г̇ахзд̇аб̣б̣ам̣, д̇ад̇оязва жа висуд̣̇д̇химаг̇г̇з аяам̣ баато саб̣б̣зна саб̣б̣ам̣ на д̣̇ассид̇од̇и.
Avassañcetamevaṃ sampaṭicchitabbaṃ adhigatajjhānānampi kesañci icchāvacarānaṃ pavattisabbhāvatoti . Teneva ācariyadhammapālattherena ‘‘jhānapaṭilābhapaccayāna’’nti pāṭhaṃ gahetvā ‘‘jhānapaṭilābhapaccanīkāna’’nti ayaṃ pāṭho paṭikkhitto. Mahāgaṇṭhipade visuddhimaggassa sīhaḷagaṇṭhipadepi ca ‘‘jhānapaṭilābhapaccayāna’’nti imasseva pāṭhassa attho vutto, tasmā ayameva pāṭho gahetabbo, atthopi cettha yathāvuttanayeneva veditabbo. Tena ‘‘icchāvacarānanti icchāya avacarānaṃ icchāvasena otiṇṇānaṃ pavattānaṃ nānappakārānaṃ kopaappaccayānanti attho’’ti ayampi pāṭho ayuttoyevāti gahetabbaṃ, tatoyeva ca visuddhimagge ayaṃ pāṭho sabbena sabbaṃ na dassitoti.
ид̣̇д̇хибаад̣̇агабхаавуубаг̇аманзнаад̇и ид̣̇д̇хияаа баад̣̇агабхаавасса бад̣̇адтаанабхаавасса убаг̇аманзна. бхааванаабаарибуурияаад̇и ид̇о барам̣ гад̇д̇аб̣б̣асса абхаававасзна абхинийхаарагкамабхааванааяа барибун̣н̣ад̇д̇аа. бан̣ийд̇абхаавуубаг̇аманзнаад̇и д̇ад̇о зва бад̇хаанабхаавам̣ нийд̇ад̇ааяа уд̇д̇амадтзна ад̇ид̇д̇игарадтзна жа бан̣ийд̇абхаавасса убаг̇аманзна. убхаяан̃жзд̇ам̣ бхааванааяа тид̇ияаа гааран̣аважанам̣, барибун̣н̣ааяа бхааванааяа бан̣ийд̇абхааваббад̇д̇ияаа тид̇зд̇и. аанзн̃ж̇аббад̇д̇зд̇и ид̣̇ам̣ тид̇ияаа висзсанам̣. д̇знааха ‘‘яат̇аа аанзн̃ж̇аббад̇д̇ам̣ ход̇и, звам̣ тид̇з’’д̇и. имасмим̣ багкз ‘‘тид̇з аанзн̃ж̇аббад̇д̇з’’д̇и убхаяамзгам̣ ан̇г̇ам̣, ‘‘самаахид̇з’’д̇и бана ид̣̇амби згаман̇г̇ам̣. д̇знзвасса батамавигаббад̇о висзсам̣ санд̇хааяааха ‘‘звамби адтан̇г̇асаманнааг̇ад̇а’’нд̇и.
Iddhipādakabhāvūpagamanenāti iddhiyā pādakabhāvassa padaṭṭhānabhāvassa upagamanena. Bhāvanāpāripūriyāti ito paraṃ kattabbassa abhāvavasena abhinīhārakkhamabhāvanāya paripuṇṇattā. Paṇītabhāvūpagamanenāti tato eva padhānabhāvaṃ nītatāya uttamaṭṭhena atittikaraṭṭhena ca paṇītabhāvassa upagamanena. Ubhayañcetaṃ bhāvanāya ṭhitiyā kāraṇavacanaṃ, paripuṇṇāya bhāvanāya paṇītabhāvappattiyā ṭhiteti. Āneñjappatteti idaṃ ṭhitiyā visesanaṃ. Tenāha ‘‘yathā āneñjappattaṃ hoti, evaṃ ṭhite’’ti. Imasmiṃ pakkhe ‘‘ṭhite āneñjappatte’’ti ubhayamekaṃ aṅgaṃ, ‘‘samāhite’’ti pana idampi ekamaṅgaṃ. Tenevassa paṭhamavikappato visesaṃ sandhāyāha ‘‘evampi aṭṭhaṅgasamannāgata’’nti.
буб̣б̣зниваасам̣ ануссарад̇и, д̇асса ваа ануссаран̣ам̣ буб̣б̣зниваасаануссад̇и д̇ам̣ниссаяаад̣̇ибажжаяабхууд̇ам̣ бадижжа уббаж̇ж̇анад̇о. буб̣б̣зниваасаануссад̇имхи яам̣ н̃аан̣ам̣ д̇ад̣̇ад̇т̇ааяаад̇и сан̇кзбзна вуд̇д̇амад̇т̇ам̣ виваранд̇о буб̣б̣зниваасам̣ д̇аава д̣̇ассзд̇ваа д̇ад̇т̇а сад̇ин̃аан̣аани д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘буб̣б̣зниваасо’’д̇иаад̣̇имааха. д̇ад̇т̇а ‘‘буб̣б̣з’’д̇и ид̣̇ам̣ бад̣̇ам̣ ‘‘згамби ж̇аад̇и’’нд̇иаад̣̇иважанад̇о ад̇ийд̇абхавависаяам̣ ид̇хаад̇хиббзд̇анд̇и ааха ‘‘ад̇ийд̇аж̇аад̇ийсуу’’д̇и. ниваасасад̣̇д̣̇о гаммасаад̇хано, канд̇хавинимуд̇д̇о жа нивасид̇ад̇хаммо над̇т̇ийд̇и ааха ‘‘нивуд̇т̇агканд̇хаа’’д̇и. нивуд̇т̇ад̇аа жзд̇т̇а санд̇аанз бавад̇д̇ад̇аа, д̇ат̇аабхууд̇аа жа д̇з ану ану бхууд̇аа ж̇аад̇аа бавад̇д̇аа, д̇ад̇т̇а уббаж̇ж̇ид̇ваа виг̇ад̇аа жа хонд̇ийд̇и ааха ‘‘нивуд̇т̇аад̇и аж̇жхаавуд̇т̇аа анубхууд̇аа ад̇д̇ано санд̇аанз уббаж̇ж̇ид̇ваа нируд̣̇д̇хаа’’д̇и. звам̣ сасанд̇ад̇ибарияаабаннад̇хаммавасзна ниваасасад̣̇д̣̇асса ад̇т̇ам̣ вад̇ваа ид̣̇аани ависзсзна вад̇д̇ум̣ ‘‘нивуд̇т̇ад̇хаммаа ваа нивуд̇т̇аа’’д̇и вад̇ваа д̇ам̣ виварид̇ум̣ ‘‘г̇ожараниваасзнаа’’д̇иаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. г̇ожарабхууд̇ааби хи г̇ожараасзванааяа аасзвид̇аа аарамман̣агаран̣авасзна анубхууд̇аа нивуд̇т̇аа наама хонд̇и. д̇з бана д̣̇увид̇хаа сабаравин̃н̃аан̣аг̇ожарад̇ааяаад̇и убхаязби д̇з д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘ад̇д̇ано’’д̇иаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. д̇ад̇т̇а ‘‘ад̇д̇ано вин̃н̃аан̣зна вин̃н̃аад̇аа’’д̇и вад̇ваа ‘‘барижчиннаа’’д̇и важанам̣ яз д̇з г̇ожараниваасзна нивуд̇т̇ад̇хаммаа, на д̇з гзвалам̣ вин̃н̃аан̣зна вин̃н̃аад̇амад̇д̇аа, ат̇а ко яат̇аа буб̣б̣з наамаг̇од̇д̇аван̣н̣алин̇г̇аахаараад̣̇ийхи висзсзхи барижчзд̣̇агааригааяа бан̃н̃ааяа барижчиж̇ж̇а г̇ахид̇аа, д̇ат̇звзд̇ам̣ н̃аан̣ам̣ барижчиж̇ж̇а г̇ан̣хаад̇ийд̇и имасса ад̇т̇асса д̣̇ийбанад̇т̇ам̣ вуд̇д̇ам̣. баравин̃н̃аан̣авин̃н̃аад̇ааби ваа нивуд̇т̇аад̇и самб̣анд̇хо. на гзвалам̣ ад̇д̇анова вин̃н̃аан̣зна, ат̇а ко барзсам̣ вин̃н̃аан̣зна вин̃н̃аад̇аабийд̇и ад̇т̇о. ид̇хааби ‘‘барижчиннаа’’д̇и бад̣̇ам̣ аанзд̇ваа самб̣анд̇хид̇аб̣б̣ам̣, барзсамби ваа вин̃н̃аан̣зна вин̃н̃аад̇аа барижчиннаад̇и. д̇асса жа г̇ахан̣з баяож̇анам̣ вуд̇д̇анаязнзва вад̇д̇аб̣б̣ам̣.
Pubbenivāsaṃ anussarati, tassa vā anussaraṇaṃ pubbenivāsānussati taṃnissayādipaccayabhūtaṃ paṭicca uppajjanato. Pubbenivāsānussatimhi yaṃ ñāṇaṃtadatthāyāti saṅkhepena vuttamatthaṃ vivaranto pubbenivāsaṃ tāva dassetvā tattha satiñāṇāni dassetuṃ ‘‘pubbenivāso’’tiādimāha. Tattha ‘‘pubbe’’ti idaṃ padaṃ ‘‘ekampi jāti’’ntiādivacanato atītabhavavisayaṃ idhādhippetanti āha ‘‘atītajātīsū’’ti. Nivāsasaddo kammasādhano, khandhavinimutto ca nivasitadhammo natthīti āha ‘‘nivutthakkhandhā’’ti. Nivutthatā cettha santāne pavattatā, tathābhūtā ca te anu anu bhūtā jātā pavattā, tattha uppajjitvā vigatā ca hontīti āha ‘‘nivutthāti ajjhāvutthā anubhūtā attano santāne uppajjitvā niruddhā’’ti. Evaṃ sasantatipariyāpannadhammavasena nivāsasaddassa atthaṃ vatvā idāni avisesena vattuṃ ‘‘nivutthadhammā vā nivutthā’’ti vatvā taṃ vivarituṃ ‘‘gocaranivāsenā’’tiādi vuttaṃ. Gocarabhūtāpi hi gocarāsevanāya āsevitā ārammaṇakaraṇavasena anubhūtā nivutthā nāma honti. Te pana duvidhā saparaviññāṇagocaratāyāti ubhayepi te dassetuṃ ‘‘attano’’tiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘attano viññāṇena viññātā’’ti vatvā ‘‘paricchinnā’’ti vacanaṃ ye te gocaranivāsena nivutthadhammā, na te kevalaṃ viññāṇena viññātamattā, atha kho yathā pubbe nāmagottavaṇṇaliṅgāhārādīhi visesehi paricchedakārikāya paññāya paricchijja gahitā, tathevetaṃ ñāṇaṃ paricchijja gaṇhātīti imassa atthassa dīpanatthaṃ vuttaṃ. Paraviññāṇaviññātāpi vā nivutthāti sambandho. Na kevalaṃ attanova viññāṇena, atha kho paresaṃ viññāṇena viññātāpīti attho. Idhāpi ‘‘paricchinnā’’ti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ, paresampi vā viññāṇena viññātā paricchinnāti. Tassa ca gahaṇe payojanaṃ vuttanayeneva vattabbaṃ.
д̇з жа ко яасмаа ад̇ийд̇аасу зва ж̇аад̇ийсу ан̃н̃зхи вин̃н̃аад̇аа барижчиннаа, д̇з жа бариниб̣б̣уд̇ааби хонд̇и, язхи д̇з вин̃н̃аад̇аа, д̇зсам̣ д̇ад̣̇аа вад̇д̇амаанасанд̇аанаанусаарзна д̇зсамби ад̇ийд̇з бавад̇д̇и вин̃н̃ааяад̇ийд̇и сикааббад̇д̇ам̣ буб̣б̣зниваасаануссад̇ин̃аан̣асса висаяабхууд̇ам̣ буб̣б̣зниваасам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘чиннавадумагаануссаран̣аад̣̇ийсуу’’д̇и вуд̇д̇ам̣. чиннавадумагаа саммаасамб̣уд̣̇д̇хаа, д̇зсам̣ ануссаран̣ам̣ чиннавадумагаануссаран̣ам̣. ‘‘аад̣̇исад̣̇д̣̇зна бажжзгаб̣уд̣̇д̇хаб̣уд̣̇д̇хасаавагаануссаран̣аани г̇аяханд̇ий’’д̇и гзжи вад̣̇анд̇и. чиннавадумагаа бана саб̣б̣зва анубаад̣̇исзсааяа ниб̣б̣аанад̇хаад̇уяаа бариниб̣б̣уд̇аа чиннасам̣саарамаг̇г̇ад̇д̇аа, д̇зсам̣ ануссаран̣ам̣ наама д̇зсам̣ бадибад̇д̇ияаа ануссаран̣ам̣. саа бана бадибад̇д̇и сан̇кзбад̇о чал̣аарамман̣аг̇г̇ахан̣алагкан̣аад̇и д̇аани ид̇ха баравин̃н̃аан̣авин̃н̃аад̇аг̇г̇ахан̣зна г̇ахид̇аани. д̇асмаа буримаасу ж̇аад̇ийсу ад̇д̇ано вин̃н̃аан̣зна авин̃н̃аад̇аанам̣ бариниб̣б̣уд̇аанам̣ саб̣б̣зсамби б̣уд̣̇д̇хабажжзгаб̣уд̣̇д̇хасаавагаанам̣ ануссаран̣ам̣ чиннавадумагаануссаран̣анд̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣. аад̣̇и-сад̣̇д̣̇зна банзд̇т̇а буримаасу ж̇аад̇ийсу ад̇д̇ано вин̃н̃аан̣зна авин̃н̃аад̇аанам̣ абариниб̣б̣уд̇аанамби вад̇д̇амаанагканд̇хабадибаадияаа аг̇анд̇ваа сийхогганд̇игавасзна ануссаран̣ам̣ г̇ахид̇ам̣, имз бана яат̇аавуд̇д̇ачиннавадумагаануссаран̣аад̣̇аяо б̣уд̣̇д̇хаанам̣язва лаб̣бханд̇и. на хи ад̇ийд̇з б̣уд̣̇д̇хаа бхаг̇аванд̇о звам̣ вибассим̣су, звам̣ маг̇г̇ам̣ бхаавзсум̣, паланиб̣б̣аанаани сажчаагам̣су, звам̣ взнзяяз винзсунд̇и зд̇т̇а саб̣б̣ат̇аа ан̃н̃зсам̣ н̃аан̣асса г̇ад̇и ад̇т̇ийд̇и. яз бана буримаасу ж̇аад̇ийсу ад̇д̇анова вин̃н̃аан̣зна вин̃н̃аад̇аа, д̇з бариниб̣б̣уд̇зби канд̇хабадиб̣ад̣̇д̇хад̇д̇аа саавагаа ануссаранд̇иязва. яааяа сад̇ияаа буб̣б̣зниваасам̣ ануссарад̇и, саа буб̣б̣зниваасаануссад̇ийд̇и аанзд̇ваа самб̣анд̇хид̇аб̣б̣ам̣. абхинийхаринд̇и жид̇д̇ам̣ жхаанаарамман̣ад̇о абанзд̇ваа буб̣б̣зниваасаабхимукам̣ бзсзсим̣, буб̣б̣зниваасаниннам̣ буб̣б̣зниваасабон̣ам̣ буб̣б̣зниваасабаб̣бхаарам̣ агаасинд̇и ад̇т̇о.
Te ca kho yasmā atītāsu eva jātīsu aññehi viññātā paricchinnā, te ca parinibbutāpi honti, yehi te viññātā, tesaṃ tadā vattamānasantānānusārena tesampi atīte pavatti viññāyatīti sikhāppattaṃ pubbenivāsānussatiñāṇassa visayabhūtaṃ pubbenivāsaṃ dassetuṃ ‘‘chinnavaṭumakānussaraṇādīsū’’ti vuttaṃ. Chinnavaṭumakā sammāsambuddhā, tesaṃ anussaraṇaṃ chinnavaṭumakānussaraṇaṃ. ‘‘Ādisaddena paccekabuddhabuddhasāvakānussaraṇāni gayhantī’’ti keci vadanti. Chinnavaṭumakā pana sabbeva anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbutā chinnasaṃsāramaggattā, tesaṃ anussaraṇaṃ nāma tesaṃ paṭipattiyā anussaraṇaṃ. Sā pana paṭipatti saṅkhepato chaḷārammaṇaggahaṇalakkhaṇāti tāni idha paraviññāṇaviññātaggahaṇena gahitāni. Tasmā purimāsu jātīsu attano viññāṇena aviññātānaṃ parinibbutānaṃ sabbesampi buddhapaccekabuddhasāvakānaṃ anussaraṇaṃ chinnavaṭumakānussaraṇanti veditabbaṃ. Ādi-saddena panettha purimāsu jātīsu attano viññāṇena aviññātānaṃ aparinibbutānampi vattamānakkhandhapaṭipāṭiyā agantvā sīhokkantikavasena anussaraṇaṃ gahitaṃ, ime pana yathāvuttachinnavaṭumakānussaraṇādayo buddhānaṃyeva labbhanti. Na hi atīte buddhā bhagavanto evaṃ vipassiṃsu, evaṃ maggaṃ bhāvesuṃ, phalanibbānāni sacchākaṃsu, evaṃ veneyye vinesunti ettha sabbathā aññesaṃ ñāṇassa gati atthīti. Ye pana purimāsu jātīsu attanova viññāṇena viññātā, te parinibbutepi khandhapaṭibaddhattā sāvakā anussarantiyeva. Yāya satiyā pubbenivāsaṃ anussarati, sā pubbenivāsānussatīti ānetvā sambandhitabbaṃ. Abhinīharinti cittaṃ jhānārammaṇato apanetvā pubbenivāsābhimukhaṃ pesesiṃ, pubbenivāsaninnaṃ pubbenivāsapoṇaṃ pubbenivāsapabbhāraṃ akāsinti attho.
баал̣ияам̣ ‘‘абхининнаамзси’’нд̇и уд̇д̇амабурисаббаяог̇ад̇д̇аа ‘‘со’’д̇и зд̇т̇а ахам̣сад̣̇д̣̇о аанзд̇ваа вужжамаано д̇ад̣̇ад̇т̇о баагадо ход̇ийд̇и ‘‘со аха’’нд̇и вуд̇д̇ам̣. анзгавид̇ханд̇и наанаабхаваяониг̇ад̇ивин̃н̃аан̣адтид̇исад̇д̇ааваасаад̣̇ивасзна б̣ахувид̇хам̣. багаарзхийд̇и наамаг̇од̇д̇аад̣̇иаагаарзхи сад̣̇д̇хим̣. сахаяог̇з жзд̇ам̣ гаран̣аважанам̣. бавад̇д̇ид̇анд̇и д̣̇зсанаавасзна бавад̇д̇ид̇ам̣. д̇знааха ‘‘сам̣ван̣н̣ид̇а’’нд̇и, вид̇т̇аарид̇анд̇и ад̇т̇о. ниваасанд̇и анд̇ог̇ад̇хабхзд̣̇асааман̃н̃аважанамзд̇анд̇и д̇з бхзд̣̇з б̣яаабанижчаавасзна сан̇г̇ахзд̇ваа д̣̇ассзнд̇о ‘‘д̇ад̇т̇а д̇ад̇т̇а нивуд̇т̇асанд̇аана’’нд̇и ааха. ануг̇анд̇ваа ануг̇анд̇ваад̇и н̃аан̣аг̇ад̇ияаа ануг̇анд̇ваа ануг̇анд̇ваа. ануд̣̇зваад̇и ану зва, д̣̇а-гааро бад̣̇асанд̇хивасзна ааг̇ад̇о. ‘‘абхининнаамзси’’нд̇и вад̇ваа ‘‘ануссараамий’’д̇и вуд̇д̇ад̇д̇аа жид̇д̇асса абхинийхаарасамананд̇арабхаавасаран̣ам̣ анусад̣̇д̣̇о д̣̇ийбзд̇ийд̇и ааха ‘‘жид̇д̇з абхининнаамид̇амад̇д̇з зва сараамийд̇и д̣̇ассзд̇ий’’д̇и. баригаммам̣ вад̇д̇аб̣б̣ам̣ сияаад̇и ‘‘буб̣б̣зниваасам̣ ануссарид̇угаамзна аад̣̇игаммигзна бхигкунаа бажчаабхад̇д̇ам̣ бин̣д̣абаад̇абадигганд̇зна рахог̇ад̇зна бадисаллийнзна бадибаадияаа жад̇д̇аари жхаанаани самаабаж̇ж̇ид̇ваа абхин̃н̃аабаад̣̇агажад̇уд̇т̇аж̇жхаанад̇о вудтааяа саб̣б̣абажчимаа нисаж̇ж̇аа ааваж̇ж̇ид̇аб̣б̣аа’’д̇и звамаад̣̇инаа буб̣б̣зниваасан̃аан̣асса баригаммабхууд̇ам̣ буб̣б̣агаран̣ам̣ вад̇д̇аб̣б̣ам̣ бхавзяяа.
Pāḷiyaṃ ‘‘abhininnāmesi’’nti uttamapurisappayogattā ‘‘so’’ti ettha ahaṃsaddo ānetvā vuccamāno tadattho pākaṭo hotīti ‘‘so aha’’nti vuttaṃ. Anekavidhanti nānābhavayonigativiññāṇaṭṭhitisattāvāsādivasena bahuvidhaṃ. Pakārehīti nāmagottādiākārehi saddhiṃ. Sahayoge cetaṃ karaṇavacanaṃ. Pavattitanti desanāvasena pavattitaṃ. Tenāha ‘‘saṃvaṇṇita’’nti, vitthāritanti attho. Nivāsanti antogadhabhedasāmaññavacanametanti te bhede byāpanicchāvasena saṅgahetvā dassento ‘‘tattha tattha nivutthasantāna’’nti āha. Anugantvā anugantvāti ñāṇagatiyā anugantvā anugantvā. Anudevāti anu eva, da-kāro padasandhivasena āgato. ‘‘Abhininnāmesi’’nti vatvā ‘‘anussarāmī’’ti vuttattā cittassa abhinīhārasamanantarabhāvasaraṇaṃ anusaddo dīpetīti āha ‘‘citte abhininnāmitamatte eva sarāmīti dassetī’’ti. Parikammaṃ vattabbaṃ siyāti ‘‘pubbenivāsaṃ anussaritukāmena ādikammikena bhikkhunā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantena rahogatena paṭisallīnena paṭipāṭiyā cattāri jhānāni samāpajjitvā abhiññāpādakacatutthajjhānato vuṭṭhāya sabbapacchimā nisajjā āvajjitabbā’’ti evamādinā pubbenivāsañāṇassa parikammabhūtaṃ pubbakaraṇaṃ vattabbaṃ bhaveyya.
аарад̣̇д̇хаббагаарад̣̇ассанад̇т̇зд̇и ануссарид̇ум̣ аарад̣̇д̇хасса буб̣б̣зниваасасса бабхзд̣̇ад̣̇ассанад̇т̇з. згамби ж̇аад̇инд̇и згамби бхавам̣. со хи згагамманиб̣б̣ад̇д̇о аад̣̇аананигкзбабарижчинно анд̇ог̇ад̇хад̇хаммаббабхзд̣̇о канд̇хаббаб̣анд̇хо ид̇ха ‘‘ж̇аад̇ий’’д̇и ад̇хиббзд̇о ж̇ааяад̇ийд̇и ж̇аад̇ийд̇и гад̇ваа. д̇знааха ‘‘згамби…бз… канд̇хасанд̇аана’’нд̇и. барихааяамаанод̇и кийяамаано винассамаано. габбод̇и асан̇кязяяагаббо. со бана ад̇т̇ад̇о гаало, д̇ад̣̇аа бавад̇д̇амаанасан̇кааравасзнасса барихаани взд̣̇ид̇аб̣б̣аа. вад̣дхамаано виваддагаббод̇и зд̇т̇ааби зсзва наяо. яо бана ‘‘гаалам̣ кзбзд̇и, гаало гхасад̇и бхууд̇аани, саб̣б̣аанзва сахад̇д̇анаа’’д̇и (ж̇аа. 1.2.190) аад̣̇ийсу гаалассаби каяо вужжад̇и, со ид̇ха наад̇хиббзд̇о анидтаббасан̇г̇ад̇о. сам̣вадданам̣ винассанам̣ сам̣ваддо, сам̣ваддад̇о уд̣̇д̇хам̣ д̇ат̇аатааяий сам̣ваддадтааяий. д̇аммуулагад̇д̇аад̇и д̇ам̣буб̣б̣агад̇д̇аа. вивадданам̣ ниб̣б̣ад̇д̇анам̣, вад̣дханам̣ ваа виваддо.
Āraddhappakāradassanattheti anussarituṃ āraddhassa pubbenivāsassa pabhedadassanatthe. Ekampi jātinti ekampi bhavaṃ. So hi ekakammanibbatto ādānanikkhepaparicchinno antogadhadhammappabhedo khandhappabandho idha ‘‘jātī’’ti adhippeto jāyatīti jātīti katvā. Tenāha ‘‘ekampi…pe… khandhasantāna’’nti. Parihāyamānoti khīyamāno vinassamāno. Kappoti asaṅkhyeyyakappo. So pana atthato kālo, tadā pavattamānasaṅkhāravasenassa parihāni veditabbā. Vaḍḍhamāno vivaṭṭakappoti etthāpi eseva nayo. Yo pana ‘‘kālaṃ khepeti, kālo ghasati bhūtāni, sabbāneva sahattanā’’ti (jā. 1.2.190) ādīsu kālassapi khayo vuccati, so idha nādhippeto aniṭṭhappasaṅgato. Saṃvaṭṭanaṃ vinassanaṃ saṃvaṭṭo, saṃvaṭṭato uddhaṃ tathāṭhāyī saṃvaṭṭaṭṭhāyī. Tammūlakattāti taṃpubbakattā. Vivaṭṭanaṃ nibbattanaṃ, vaḍḍhanaṃ vā vivaṭṭo.
д̇зж̇зна сам̣ваддо д̇зж̇осам̣ваддо. сам̣ваддасиймаад̇и сам̣вадданамарияаад̣̇аа. сам̣ваддад̇ийд̇и винассад̇и. сад̣̇аад̇и саб̣б̣агаалам̣, д̇ийсуби сам̣ваддагаалзсууд̇и ад̇т̇о. згам̣ б̣уд̣̇д̇хагкзд̇д̇анд̇и ид̇ха яам̣ санд̇хааяа вуд̇д̇ам̣, д̇ам̣ нияамзд̇ваа д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘б̣уд̣̇д̇хагкзд̇д̇ам̣ наама д̇ивид̇ха’’нд̇иаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. яад̇д̇агз таанз д̇ат̇ааг̇ад̇асса бадисанд̇хин̃аан̣аад̣̇ин̃аан̣аанубхааво бун̃н̃апаласамуд̇д̇зж̇ид̇о сарасзнзва бариж̇амбхад̇и, д̇ам̣ саб̣б̣амби б̣уд̣̇д̇хан̇гурасса ниб̣б̣ад̇д̇анагкзд̇д̇ам̣ наамаад̇и ааха ‘‘ж̇аад̇игкзд̇д̇ам̣ д̣̇асасахассажаггаваал̣абарияанд̇а’’нд̇и. аанубхааво бавад̇д̇ад̇ийд̇и ид̇ха ид̣̇д̇химаа жзд̇овасиббад̇д̇о аан̣аагкзд̇д̇абарияаабаннз яад̇т̇а гад̇т̇ажи жаггаваал̣з тад̇ваа ад̇д̇ано ад̇т̇ааяа барид̇д̇ам̣ гад̇ваа д̇ад̇т̇зва ан̃н̃ам̣ жаггаваал̣ам̣ г̇ад̇оби гад̇абарид̇д̇о зва ход̇ийд̇и гад̇ваа вуд̇д̇ам̣. ат̇а ваа д̇ад̇т̇а згасмим̣ жаггаваал̣з тад̇ваа саб̣б̣асад̇д̇аанам̣ ад̇т̇ааяа барид̇д̇з гад̇з аан̣аагкзд̇д̇з саб̣б̣асад̇д̇аанам̣ абхисамбхун̣аад̇взва барид̇д̇аанубхааво д̇ад̇т̇а д̣̇звад̇аахи барид̇д̇аанам̣ самбадижчид̇аб̣б̣ад̇од̇и вуд̇д̇ам̣ ‘‘аанубхааво бавад̇д̇ад̇ий’’д̇и. яам̣ яаавад̇аа ваа бана ааган̇кзяяаад̇и вуд̇д̇анд̇и яам̣ висаяагкзд̇д̇ам̣ санд̇хааяа згасмим̣язва кан̣з сарзна абхивин̃н̃аабанам̣ ад̇д̇ано руубад̣̇ассанан̃жа бадиж̇аананд̇зна бхаг̇авад̇аа ‘‘яаавад̇аа ваа бана ааган̇кзяяаа’’д̇и вуд̇д̇ам̣. яад̇т̇аад̇и яасмим̣ бад̣̇зсз ананд̇аабаримаан̣з висаяагкзд̇д̇з. яам̣ яам̣ ааган̇кад̇и, д̇ам̣ д̇ам̣ ануссарад̇ийд̇и ааган̇камад̇д̇абадиб̣ад̣̇д̇хавуд̇д̇ид̇ааяа б̣уд̣̇д̇хан̃аан̣асса яам̣ яам̣ ануссарид̇ум̣ ижчад̇и, д̇ам̣ д̇ам̣ ануссарад̇и. згам̣ аан̣аагкзд̇д̇ам̣ винассад̇ийд̇и иминаа д̇ирияад̇о сам̣ваддамаанабарижчзд̣̇о вуд̇д̇о. сан̣таханд̇анд̇и виваддамаанам̣ ж̇ааяамаанам̣. д̇асса винаасо жа сан̣таханан̃жа висуд̣̇д̇химаг̇г̇з вуд̇д̇анд̇и амхзхиби хздтаа ‘‘логавид̣̇уу’’д̇и имасса ад̇т̇асам̣ван̣н̣анаад̇хигаарз басан̇г̇ад̇о вуд̇д̇ад̇д̇аа ид̇ха на вужжад̇и.
Tejena saṃvaṭṭo tejosaṃvaṭṭo. Saṃvaṭṭasīmāti saṃvaṭṭanamariyādā. Saṃvaṭṭatīti vinassati. Sadāti sabbakālaṃ, tīsupi saṃvaṭṭakālesūti attho. Ekaṃ buddhakkhettanti idha yaṃ sandhāya vuttaṃ, taṃ niyametvā dassetuṃ ‘‘buddhakkhettaṃ nāma tividha’’ntiādi vuttaṃ. Yattake ṭhāne tathāgatassa paṭisandhiñāṇādiñāṇānubhāvo puññaphalasamuttejito saraseneva parijambhati, taṃ sabbampi buddhaṅkurassa nibbattanakkhettaṃ nāmāti āha ‘‘jātikkhettaṃ dasasahassacakkavāḷapariyanta’’nti. Ānubhāvo pavattatīti idha iddhimā cetovasippatto āṇākkhettapariyāpanne yattha katthaci cakkavāḷe ṭhatvā attano atthāya parittaṃ katvā tattheva aññaṃ cakkavāḷaṃ gatopi kataparitto eva hotīti katvā vuttaṃ. Atha vā tattha ekasmiṃ cakkavāḷe ṭhatvā sabbasattānaṃ atthāya paritte kate āṇākkhette sabbasattānaṃ abhisambhuṇātveva parittānubhāvo tattha devatāhi parittānaṃ sampaṭicchitabbatoti vuttaṃ ‘‘ānubhāvo pavattatī’’ti. Yaṃ yāvatā vā pana ākaṅkheyyāti vuttanti yaṃ visayakkhettaṃ sandhāya ekasmiṃyeva khaṇe sarena abhiviññāpanaṃ attano rūpadassanañca paṭijānantena bhagavatā ‘‘yāvatā vā pana ākaṅkheyyā’’ti vuttaṃ. Yatthāti yasmiṃ padese anantāparimāṇe visayakkhette. Yaṃ yaṃ ākaṅkhati, taṃ taṃ anussaratīti ākaṅkhamattapaṭibaddhavuttitāya buddhañāṇassa yaṃ yaṃ anussarituṃ icchati, taṃ taṃ anussarati. Ekaṃ āṇākkhettaṃ vinassatīti iminā tiriyato saṃvaṭṭamānaparicchedo vutto. Saṇṭhahantanti vivaṭṭamānaṃ jāyamānaṃ. Tassa vināso ca saṇṭhahanañca visuddhimagge vuttanti amhehipi heṭṭhā ‘‘lokavidū’’ti imassa atthasaṃvaṇṇanādhikāre pasaṅgato vuttattā idha na vuccati.
звам̣ басан̇г̇зна сам̣ваддаад̣̇игз багаасзд̇ваа ид̣̇аани яат̇аад̇хиг̇ад̇ам̣ д̇зсам̣ ануссаран̣аагаарам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘яз банзд̇з сам̣ваддавиваддаа вуд̇д̇аа’’д̇иаад̣̇имааха. д̇ад̇т̇а зд̇зсууд̇и нид̣̇д̇хааран̣з бхуммам̣ сам̣ваддавиваддагаббасамуд̣̇ааяад̇о анзгзсам̣ сам̣ваддагаббаад̣̇ийнам̣ нид̣̇д̇хаарияамаанад̇д̇аа. амумхи сам̣ваддагаббзд̇и зд̇т̇а ваа-сад̣̇д̣̇о луд̇д̇анид̣̇д̣̇идто д̣̇адтаб̣б̣о. д̇зна жа анияамад̇т̇зна ид̇араасам̣ асан̇кязяяаанамби сан̇г̇ахо сид̣̇д̇ход̇и. ат̇а ваа амумхи сам̣ваддагаббзд̇и ид̣̇ам̣ сам̣ваддагаббасса аад̣̇ид̇о баал̣ияам̣ г̇ахид̇ад̇д̇аа вуд̇д̇ам̣. д̇ад̇т̇ааби хи имасса гад̇ибаяагаалам̣ бхаваад̣̇ийсу сам̣саран̣ам̣ убалаб̣бхад̇ийд̇и. сам̣ваддагаббз ваа вад̇д̇амаанз язсу бхаваад̣̇ийсу имасса убабад̇д̇и ахоси, д̇ам̣д̣̇ассанамзд̇ам̣ д̣̇адтаб̣б̣ам̣. бхавз ваад̇иаад̣̇ийсу гаамаад̣̇ибхавз ваа ан̣д̣аж̇аад̣̇ияонияаа ваа д̣̇зваад̣̇иг̇ад̇ияаа ваа наанад̇д̇агааяанаанад̇д̇асан̃н̃ийаад̣̇ивин̃н̃аан̣адтид̇ияаа ваа сад̇д̇ааваасз ваа кад̇д̇ияаад̣̇исад̇д̇анигааяз ваа. яасмаа ид̣̇ам̣ бхаг̇авад̇о васзна буб̣б̣зниваасаануссад̇ин̃аан̣ам̣ ааг̇ад̇ам̣, д̇асмаа д̇ассзва наамаад̣̇ивасзна ад̇т̇ам̣ яож̇зд̇ваа д̣̇ассзнд̇о ааха ‘‘звам̣наамод̇и взссанд̇аро ваа ж̇од̇ибаало ваа’’д̇иаад̣̇и. саалимам̣сод̣̇анаахааро ваад̇и г̇ихигаалам̣ санд̇хааяа вуд̇д̇ам̣. бавад̇д̇апалабхож̇ано ваад̇и д̇аабасаад̣̇игаалам̣ санд̇хааяа. бавад̇д̇апалабхож̇анод̇и саяамбад̇ид̇апалаахааро. саамисанираамисаад̣̇иббабхзд̣̇аананд̇и зд̇т̇а саамисаа г̇зхассид̇асоманассаад̣̇аяо, нираамисаа нзгкаммассид̇асоманассаад̣̇аяо. аад̣̇и-сад̣̇д̣̇зна вивзгаж̇асамаад̇хиж̇асукаад̣̇ийнам̣ сан̇г̇ахо.
Evaṃ pasaṅgena saṃvaṭṭādike pakāsetvā idāni yathādhigataṃ tesaṃ anussaraṇākāraṃ dassetuṃ ‘‘ye panete saṃvaṭṭavivaṭṭā vuttā’’tiādimāha. Tattha etesūti niddhāraṇe bhummaṃ saṃvaṭṭavivaṭṭakappasamudāyato anekesaṃ saṃvaṭṭakappādīnaṃ niddhāriyamānattā. Amumhi saṃvaṭṭakappeti ettha vā-saddo luttaniddiṭṭho daṭṭhabbo. Tena ca aniyamatthena itarāsaṃ asaṅkhyeyyānampi saṅgaho siddhoti. Atha vā amumhi saṃvaṭṭakappeti idaṃ saṃvaṭṭakappassa ādito pāḷiyaṃ gahitattā vuttaṃ. Tatthāpi hi imassa katipayakālaṃ bhavādīsu saṃsaraṇaṃ upalabbhatīti. Saṃvaṭṭakappe vā vattamāne yesu bhavādīsu imassa upapatti ahosi, taṃdassanametaṃ daṭṭhabbaṃ. Bhave vātiādīsu kāmādibhave vā aṇḍajādiyoniyā vā devādigatiyā vā nānattakāyanānattasaññīādiviññāṇaṭṭhitiyā vā sattāvāse vā khattiyādisattanikāye vā. Yasmā idaṃ bhagavato vasena pubbenivāsānussatiñāṇaṃ āgataṃ, tasmā tasseva nāmādivasena atthaṃ yojetvā dassento āha ‘‘evaṃnāmoti vessantaro vā jotipālo vā’’tiādi. Sālimaṃsodanāhāro vāti gihikālaṃ sandhāya vuttaṃ. Pavattaphalabhojano vāti tāpasādikālaṃ sandhāya. Pavattaphalabhojanoti sayampatitaphalāhāro. Sāmisanirāmisādippabhedānanti ettha sāmisā gehassitasomanassādayo, nirāmisā nekkhammassitasomanassādayo. Ādi-saddena vivekajasamādhijasukhādīnaṃ saṅgaho.
хздтаа сааман̃н̃ад̇о вуд̇д̇амзвад̇т̇ам̣ вибхаж̇ид̇ваа д̣̇ассзд̇угаамо ‘‘ат̇а ваа’’д̇иаад̣̇имааха. д̇ад̇т̇а амуд̇раасинд̇и сааман̃н̃анид̣̇д̣̇зсояам̣, б̣яаабанижчаалобо ваа, амуд̇ра амуд̇ра аасинд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. анубуб̣б̣зна аароханд̇асса яаавад̣̇ижчагам̣ ануссаран̣анд̇и зд̇т̇а аароханд̇ассаад̇и бадиломад̇о н̃аан̣зна буб̣б̣зниваасам̣ аароханд̇асса. бадинивад̇д̇анд̇ассаад̇и буб̣б̣зниваасам̣ ануссаран̣авасзна яаавад̣̇ижчагам̣ г̇анд̇ваа бажжааг̇ажчанд̇асса. бажжавзгкан̣анд̇и ануссарид̇аануссарид̇асса бажжавзгкан̣ам̣. д̇асмаад̇и вуд̇д̇ассзвад̇т̇асса гааран̣абхаавзна бажжаамасанам̣, бадинивад̇д̇анд̇асса бажжавзгкан̣абхаавад̇од̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. ид̇хуубабад̇д̇ияаад̇и ид̇ха жаримабхавз убабад̇д̇ияаа. ананд̇аранд̇и ад̇ийд̇аананд̇арамааха. амуд̇раад̇и амугасмим̣ бхавзд̇и ад̇т̇о. уд̣̇абаад̣̇инд̇и уббаж̇ж̇им̣. д̇аахи д̣̇звад̇аахийд̇и д̇усид̇ад̣̇звад̇аахи. згаг̇од̇д̇од̇и д̇усид̇аг̇од̇д̇зна згаг̇од̇д̇о. махааб̣од̇хисад̇д̇аанам̣ санд̇аанасса барияосаанаавад̇т̇ааяам̣ д̣̇звалогуубабад̇д̇иж̇анагам̣ наама агусалзна гаммунаа анубад̣̇д̣̇уд̇амзва ход̇ийд̇и ад̇хиббааязна ‘‘д̣̇угкам̣ бана сан̇каарад̣̇угкамад̇д̇амзваа’’д̇и вуд̇д̇ам̣. махаабун̃н̃аанамби бана д̣̇звабуд̇д̇аанам̣ буб̣б̣анимид̇д̇уббад̇д̇игаалаад̣̇ийсу анидтаарамман̣асамааяог̇о ход̇иязваад̇и ‘‘гад̣̇аажи д̣̇угкад̣̇угкассаби самбхаво над̇т̇ий’’д̇и на саггаа вад̇д̇ум̣, д̇хаммаанам̣ уббаад̣̇анирод̇хасан̇каарад̣̇угканд̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣. сад̇д̇абан̃н̃ааса…бз… барияанд̇од̇и ид̣̇ам̣ мануссавассаг̇ан̣анаавасзна вуд̇д̇ам̣. д̇ад̇т̇а д̣̇зваанам̣ вассаг̇ан̣анааяа бана жад̇усахассамзва.
Heṭṭhā sāmaññato vuttamevatthaṃ vibhajitvā dassetukāmo ‘‘atha vā’’tiādimāha. Tattha amutrāsinti sāmaññaniddesoyaṃ, byāpanicchālopo vā, amutra amutra āsinti vuttaṃ hoti. Anupubbena ārohantassa yāvadicchakaṃ anussaraṇanti ettha ārohantassāti paṭilomato ñāṇena pubbenivāsaṃ ārohantassa. Paṭinivattantassāti pubbenivāsaṃ anussaraṇavasena yāvadicchakaṃ gantvā paccāgacchantassa. Paccavekkhaṇanti anussaritānussaritassa paccavekkhaṇaṃ. Tasmāti vuttassevatthassa kāraṇabhāvena paccāmasanaṃ, paṭinivattantassa paccavekkhaṇabhāvatoti vuttaṃ hoti. Idhūpapattiyāti idha carimabhave upapattiyā. Anantaranti atītānantaramāha. Amutrāti amukasmiṃ bhaveti attho. Udapādinti uppajjiṃ. Tāhi devatāhīti tusitadevatāhi. Ekagottoti tusitagottena ekagotto. Mahābodhisattānaṃ santānassa pariyosānāvatthāyaṃ devalokūpapattijanakaṃ nāma akusalena kammunā anupaddutameva hotīti adhippāyena ‘‘dukkhaṃ pana saṅkhāradukkhamattamevā’’ti vuttaṃ. Mahāpuññānampi pana devaputtānaṃ pubbanimittuppattikālādīsu aniṭṭhārammaṇasamāyogo hotiyevāti ‘‘kadāci dukkhadukkhassapi sambhavo natthī’’ti na sakkā vattuṃ, dhammānaṃ uppādanirodhasaṅkhāradukkhanti veditabbaṃ. Sattapaññāsa…pe… pariyantoti idaṃ manussavassagaṇanāvasena vuttaṃ. Tattha devānaṃ vassagaṇanāya pana catusahassameva.
ид̇ийд̇и вуд̇д̇ад̇т̇анид̣̇ассанамзд̇ам̣, д̇ан̃жа ко яат̇аарахад̇о, на яат̇аанубуб̣б̣ад̇од̇и д̣̇ассзнд̇о ‘‘наамаг̇од̇д̇авасзнаа’’д̇иаад̣̇имааха. уд̣̇д̣̇исийяад̇ийд̇и д̣̇исваава авин̃н̃зяяад̇д̇аа ‘‘аяам̣ го наамо’’д̇и бужчид̇з ‘‘д̇иссо г̇од̇амо’’д̇и наамаг̇од̇д̇зна уд̣̇д̣̇исийяад̇и. ван̣н̣аад̣̇ийхийд̇и ван̣н̣аахааравзд̣̇аяид̇ааяубарижчзд̣̇зхи. саамод̇ийд̇и зд̇т̇а ид̇и-сад̣̇д̣̇о аад̣̇иад̇т̇о, багаарад̇т̇о ваа. д̇зна звамаад̣̇извам̣багааранаанад̇д̇ад̇од̇и д̣̇ассид̇ам̣ ход̇и. наамаг̇од̇д̇ам̣ уд̣̇д̣̇зсод̇и уд̣̇д̣̇исийяад̇и сад̇д̇о зд̇знаад̇и уд̣̇д̣̇зсо наамаг̇од̇д̇ам̣. ид̇арз аагаараад̇и аагарийяад̇и д̣̇исваава сад̇д̇о вин̃н̃ааяад̇и зд̇зхийд̇и ид̇арз ван̣н̣аад̣̇аяо аагаараа. ‘‘но жа ко ависзсзнаа’’д̇и сан̇кзбад̇о вуд̇д̇амзвад̇т̇ам̣ вид̇т̇аарзна д̣̇ассзнд̇о ааха ‘‘д̇ид̇т̇ияаа хий’’д̇иаад̣̇и. д̇ад̇т̇а д̇ид̇т̇ияаад̇и ан̃н̃ад̇ид̇т̇ияаа. д̇з бана гаммаваад̣̇ино гирияаваад̣̇ино д̇аабасаад̣̇аяо. яасмаа д̇ид̇т̇ияаанам̣ б̣рахмаж̇аалаад̣̇ийсу жад̇д̇аалийсааяа зва сам̣ваддавиваддаанам̣ ануссаран̣ам̣ ааг̇ад̇ам̣, д̇асмаа ‘‘на д̇ад̇о бара’’нд̇и вад̇ваа д̇ад̇т̇а гааран̣ам̣ вад̣̇анд̇о ‘‘д̣̇уб̣б̣алабан̃н̃ад̇д̇аа’’д̇иаад̣̇имааха. д̇зна вибассанаабхияог̇о буб̣б̣зниваасаануссад̇ин̃аан̣асса висзсагааран̣анд̇и д̣̇ассзд̇и. д̇ад̇оязва жа б̣алавабан̃н̃ад̇д̇аа табзд̇ваа аг̇г̇асаавагамахаасаавагз ид̇арз багад̇исаавагаа габбасад̇амби габбасахассамби ануссаранд̇иязваад̇и д̣̇адтаб̣б̣ам̣. д̇знзва вуд̇д̇ам̣ висуд̣̇д̇химаг̇г̇з (висуд̣̇д̇хи. 2.402) ‘‘багад̇исаавагаа габбасад̇амби габбасахассамби ануссаранд̇иязва б̣алавабан̃н̃ад̇д̇аа’’д̇и. зд̇д̇аго хи д̇зсам̣ абхинийхаарод̇и габбаанам̣ сад̇асахассамби д̇ад̣̇ад̇хигам̣ згам̣ д̣̇вз жа асан̇кязяяаанийд̇и гаалавасзна звам̣баримаан̣о яат̇ааггамам̣ д̇зсам̣ махаасаавагааг̇г̇асаавагабажжзгаб̣уд̣̇д̇хаанам̣ бун̃н̃ан̃аан̣аабхинийхааро, саавагабажжзгаб̣од̇хибаарамид̇аа сид̣̇д̇хаа. яад̣̇и б̣од̇хисамбхаарасамбхаран̣агаалабарижчинно д̇зсам̣ д̇зсам̣ арияаанам̣ абхин̃н̃аан̃аан̣авибхаво, звам̣ санд̇з б̣уд̣̇д̇хаанамбисса барижчзд̣̇ад̇аа аабаннаад̇и ааха ‘‘б̣уд̣̇д̇хаанам̣ бана барижчзд̣̇о над̇т̇ий’’д̇и. ‘‘яаавад̇агам̣ н̃зяяам̣, д̇аавад̇агам̣ н̃аан̣а’’нд̇и (бади. ма. 3.5) важанад̇о саб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣асса вияа б̣уд̣̇д̇хаанам̣ абхин̃н̃аан̃аан̣аанамби сависаяз барижчзд̣̇о наама над̇т̇ийд̇и д̇ад̇т̇а яам̣ яам̣ н̃аад̇ум̣ ижчанд̇и, д̇ам̣ д̇ам̣ ж̇аананд̇и зва. ат̇а ваа сад̇иби гаалабарижчзд̣̇з гааран̣уубааяагосаллабариг̇г̇ахаад̣̇инаа саад̇исаяад̇д̇аа махааб̣од̇хисамбхаараанам̣ бан̃н̃аабаарамид̇ааяа бавад̇д̇иаанубхаавасса барижчзд̣̇о наама над̇т̇и, гуд̇о д̇ам̣ниб̣б̣ад̇д̇аанам̣ абхин̃н̃аан̃аан̣аананд̇и ааха ‘‘б̣уд̣̇д̇хаанам̣ бана барижчзд̣̇о над̇т̇ий’’д̇и. ад̇ийд̇з ‘‘зд̇д̇агаанам̣ габбаанам̣ асан̇кязяяааний’’д̇и звам̣ гаалабарижчзд̣̇о над̇т̇и анааг̇ад̇з анааг̇ад̇ам̣сан̃аан̣асса вияа. д̇знааха ‘‘яаава ижчанд̇и д̇аава саранд̇ий’’д̇и.
Itīti vuttatthanidassanametaṃ, tañca kho yathārahato, na yathānupubbatoti dassento ‘‘nāmagottavasenā’’tiādimāha. Uddisīyatīti disvāva aviññeyyattā ‘‘ayaṃ ko nāmo’’ti pucchite ‘‘tisso gotamo’’ti nāmagottena uddisīyati. Vaṇṇādīhīti vaṇṇāhāravedayitāyuparicchedehi. Sāmotīti ettha iti-saddo ādiattho, pakārattho vā. Tena evamādievaṃpakāranānattatoti dassitaṃ hoti. Nāmagottaṃ uddesoti uddisīyati satto etenāti uddeso nāmagottaṃ. Itare ākārāti ākarīyati disvāva satto viññāyati etehīti itare vaṇṇādayo ākārā. ‘‘No ca kho avisesenā’’ti saṅkhepato vuttamevatthaṃ vitthārena dassento āha ‘‘titthiyā hī’’tiādi. Tattha titthiyāti aññatitthiyā. Te pana kammavādino kiriyavādino tāpasādayo. Yasmā titthiyānaṃ brahmajālādīsu cattālīsāya eva saṃvaṭṭavivaṭṭānaṃ anussaraṇaṃ āgataṃ, tasmā ‘‘na tato para’’nti vatvā tattha kāraṇaṃ vadanto ‘‘dubbalapaññattā’’tiādimāha. Tena vipassanābhiyogo pubbenivāsānussatiñāṇassa visesakāraṇanti dasseti. Tatoyeva ca balavapaññattā ṭhapetvā aggasāvakamahāsāvake itare pakatisāvakā kappasatampi kappasahassampi anussarantiyevāti daṭṭhabbaṃ. Teneva vuttaṃ visuddhimagge (visuddhi. 2.402) ‘‘pakatisāvakā kappasatampi kappasahassampi anussarantiyeva balavapaññattā’’ti. Ettako hi tesaṃ abhinīhāroti kappānaṃ satasahassampi tadadhikaṃ ekaṃ dve ca asaṅkhyeyyānīti kālavasena evaṃparimāṇo yathākkamaṃ tesaṃ mahāsāvakaaggasāvakapaccekabuddhānaṃ puññañāṇābhinīhāro, sāvakapaccekabodhipāramitā siddhā. Yadi bodhisambhārasambharaṇakālaparicchinno tesaṃ tesaṃ ariyānaṃ abhiññāñāṇavibhavo, evaṃ sante buddhānampissa paricchedatā āpannāti āha ‘‘buddhānaṃ pana paricchedo natthī’’ti. ‘‘Yāvatakaṃ ñeyyaṃ, tāvatakaṃ ñāṇa’’nti (paṭi. ma. 3.5) vacanato sabbaññutaññāṇassa viya buddhānaṃ abhiññāñāṇānampi savisaye paricchedo nāma natthīti tattha yaṃ yaṃ ñātuṃ icchanti, taṃ taṃ jānanti eva. Atha vā satipi kālaparicchede kāraṇūpāyakosallapariggahādinā sātisayattā mahābodhisambhārānaṃ paññāpāramitāya pavattiānubhāvassa paricchedo nāma natthi, kuto taṃnibbattānaṃ abhiññāñāṇānanti āha ‘‘buddhānaṃ pana paricchedo natthī’’ti. Atīte ‘‘ettakānaṃ kappānaṃ asaṅkhyeyyānī’’ti evaṃ kālaparicchedo natthi anāgate anāgataṃsañāṇassa viya. Tenāha ‘‘yāva icchanti tāva sarantī’’ti.
звам̣ бан̃жаннам̣ ж̇анаанам̣ буб̣б̣зниваасаануссаран̣ам̣ гаалавибхааг̇ад̇о д̣̇ассзд̇ваа ид̣̇аани аарамман̣аг̇г̇ахан̣авасзнасса бавад̇д̇ивисзсам̣ д̣̇ассзнд̇о ‘‘д̇ид̇т̇ияаа жаа’’д̇иаад̣̇имааха. канд̇хабадибаадимзва саранд̇ийд̇и зд̇т̇а канд̇хабадибаади канд̇хаанам̣ ануггамо, саа жа ко жуд̇ид̇о бадтааяа уббадибаадивасзна. гзжи банзд̇т̇а ‘‘ирияаабат̇абадибаади канд̇хабадибаадий’’д̇и вад̣̇анд̇и. вуд̇д̇амзвад̇т̇ам̣ б̣яад̇ирзгад̇о вибхаавзнд̇о ааха ‘‘бадибаадим̣ мун̃жид̇ваа’’д̇иаад̣̇и. д̇ад̇т̇а жуд̇ибадисанд̇хивасзнаад̇и ад̇д̇ано барасса ваа д̇асмим̣ д̇асмим̣ ад̇д̇абхаавз жуд̇им̣ д̣̇исваа анд̇араа гин̃жи анаамасид̇ваа бадисанд̇хияаа зва г̇ахан̣авасзна. яат̇аа бана анд̇хаа яадтим̣ амун̃жид̇ваа г̇ажчанд̇и, звам̣ д̇з канд̇хабадибаадим̣ амун̃жид̇ваава саранд̇ийд̇и ааха ‘‘д̇зсан̃хи анд̇хаанам̣ вияа ижчид̇аббад̣̇зсоггаманам̣ над̇т̇ий’’д̇и. саавагаад̇и багад̇исаавагааби махаасаавагааби аг̇г̇асаавагааби сааман̃н̃ад̇о вуд̇д̇аа. багад̇исаавагааби хи канд̇хабадибаадияааби ануссаранд̇и , жуд̇ибадисанд̇хивасзнаби сан̇гаманд̇и б̣алавабан̃н̃ад̇д̇аа, д̇ат̇аа асийд̇имахаасаавагаа. д̣̇виннам̣ бана аг̇г̇асаавагаанам̣ канд̇хабадибаадигижжам̣ над̇т̇и. згасса ад̇д̇абхаавасса жуд̇им̣ д̣̇исваа бадисанд̇хим̣ бассанд̇и, буна абарасса жуд̇им̣ д̣̇исваа бадисанд̇хинд̇и звам̣ жуд̇ибадисанд̇хивасзнаби сан̇гаманд̇аа г̇ажчанд̇и. яат̇аа наама сарад̣̇асамаяз тид̇амаж̇жханхигавзлааяам̣ жад̇урад̇анигз г̇зхз жагкумад̇о бурисасса руубаг̇ад̇ам̣ субаагадамзва ход̇ийд̇и логасид̣̇д̇хамзд̇ам̣. сияаа бана д̇асса сукумад̇арад̇ирогуддаад̣̇ибхзд̣̇асса руубаг̇ад̇асса аг̇ожарад̇аа, на д̇взва б̣уд̣̇д̇хаанам̣ н̃аад̇ум̣ ижчид̇асса н̃зяяасса аг̇ожарад̇аа, ат̇а ко д̇ам̣ н̃аан̣аалогзна обхаасид̇ам̣ хад̇т̇ад̇алз аамалагам̣ вияа субаагадам̣ сувибхууд̇амзва ход̇и, д̇ат̇аа н̃зяяааваран̣асса суббахийнад̇д̇аад̇и ааха ‘‘б̣уд̣̇д̇хаа банаа’’д̇иаад̣̇и.
Evaṃ pañcannaṃ janānaṃ pubbenivāsānussaraṇaṃ kālavibhāgato dassetvā idāni ārammaṇaggahaṇavasenassa pavattivisesaṃ dassento ‘‘titthiyā cā’’tiādimāha. Khandhapaṭipāṭimeva sarantīti ettha khandhapaṭipāṭi khandhānaṃ anukkamo, sā ca kho cutito paṭṭhāya uppaṭipāṭivasena. Keci panettha ‘‘iriyāpathapaṭipāṭi khandhapaṭipāṭī’’ti vadanti. Vuttamevatthaṃ byatirekato vibhāvento āha ‘‘paṭipāṭiṃ muñcitvā’’tiādi. Tattha cutipaṭisandhivasenāti attano parassa vā tasmiṃ tasmiṃ attabhāve cutiṃ disvā antarā kiñci anāmasitvā paṭisandhiyā eva gahaṇavasena. Yathā pana andhā yaṭṭhiṃ amuñcitvā gacchanti, evaṃ te khandhapaṭipāṭiṃ amuñcitvāva sarantīti āha ‘‘tesañhi andhānaṃ viya icchitappadesokkamanaṃ natthī’’ti. Sāvakāti pakatisāvakāpi mahāsāvakāpi aggasāvakāpi sāmaññato vuttā. Pakatisāvakāpi hi khandhapaṭipāṭiyāpi anussaranti , cutipaṭisandhivasenapi saṅkamanti balavapaññattā, tathā asītimahāsāvakā. Dvinnaṃ pana aggasāvakānaṃ khandhapaṭipāṭikiccaṃ natthi. Ekassa attabhāvassa cutiṃ disvā paṭisandhiṃ passanti, puna aparassa cutiṃ disvā paṭisandhinti evaṃ cutipaṭisandhivasenapi saṅkamantā gacchanti. Yathā nāma saradasamaye ṭhitamajjhanhikavelāyaṃ caturatanike gehe cakkhumato purisassa rūpagataṃ supākaṭameva hotīti lokasiddhametaṃ. Siyā pana tassa sukhumataratirokuṭṭādibhedassa rūpagatassa agocaratā, na tveva buddhānaṃ ñātuṃ icchitassa ñeyyassa agocaratā, atha kho taṃ ñāṇālokena obhāsitaṃ hatthatale āmalakaṃ viya supākaṭaṃ suvibhūtameva hoti, tathā ñeyyāvaraṇassa suppahīnattāti āha ‘‘buddhā panā’’tiādi.
д̇ад̇т̇а сийхогганд̇авасзнаад̇и сийхаг̇ад̇ибад̇анавасзна. яам̣ яам̣ таанам̣ ааган̇канд̇ийд̇и яасмим̣ габбз яасмим̣ бхавз яам̣ яам̣ таанам̣ ж̇аанид̇ум̣ ижчанд̇и. д̇ам̣ саб̣б̣ам̣ саранд̇иязваад̇и н̃аад̇ум̣ ижчид̇ам̣ д̇ам̣ саб̣б̣ам̣ саранд̇иязва, на на саранд̇и. б̣уд̣̇д̇хаанан̃хи нзва канд̇хабадибаадигижжам̣, на жа жуд̇ибадисанд̇хивасзна сан̇гаманагижжам̣ ад̇т̇и. д̇зсан̃хи анзгаасу габбагодийсу хздтаа ваа убари ваа яам̣ яам̣ таанам̣ ижчанд̇и, д̇ам̣ д̇ам̣ баагадамзва ход̇и. д̇асмаа яат̇аа бзяяаалабаал̣им̣ батанд̇аа ‘‘батамам̣ жхаанам̣…бз… бан̃жамам̣ жхаана’’нд̇иаад̣̇ибарияосаанамзва г̇ан̣ханд̇аа сан̇кибид̇ваа саж̇жхааяанд̇и, на анубад̣̇ам̣, звам̣ анзгааби габбагодияо бзяяаалабаал̣им̣ вияа сан̇кибид̇ваа яам̣ яам̣ ижчанд̇и, д̇ад̇т̇а д̇ад̇т̇зва н̃аан̣зна оггаманд̇аа сийхогганд̇авасзна г̇ажчанд̇и. звам̣ г̇ажчанд̇аанан̃жа д̇зсам̣ н̃аан̣ам̣ яат̇аа наама гад̇аваалавзд̇хибарижаяасса сарабхан̇г̇асад̣̇исасса д̇хануг̇г̇ахасса кид̇д̇о саро анд̇аранд̇араа ругкалад̇аад̣̇ийсу асаж̇ж̇амаано лагкзязва бад̇ад̇и на саж̇ж̇ад̇и на вираж̇жхад̇и, звам̣ анд̇аранд̇араасу ж̇аад̇ийсу на саж̇ж̇ад̇и на вираж̇жхад̇и, асаж̇ж̇амаанам̣ авираж̇жхамаанам̣ ижчид̇ижчид̇адтаанам̣язва г̇ан̣хаад̇и.
Tattha sīhokkantavasenāti sīhagatipatanavasena. Yaṃ yaṃ ṭhānaṃ ākaṅkhantīti yasmiṃ kappe yasmiṃ bhave yaṃ yaṃ ṭhānaṃ jānituṃ icchanti. Taṃ sabbaṃ sarantiyevāti ñātuṃ icchitaṃ taṃ sabbaṃ sarantiyeva, na na saranti. Buddhānañhi neva khandhapaṭipāṭikiccaṃ, na ca cutipaṭisandhivasena saṅkamanakiccaṃ atthi. Tesañhi anekāsu kappakoṭīsu heṭṭhā vā upari vā yaṃ yaṃ ṭhānaṃ icchanti, taṃ taṃ pākaṭameva hoti. Tasmā yathā peyyālapāḷiṃ paṭhantā ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ…pe… pañcamaṃ jhāna’’ntiādipariyosānameva gaṇhantā saṅkhipitvā sajjhāyanti, na anupadaṃ, evaṃ anekāpi kappakoṭiyo peyyālapāḷiṃ viya saṅkhipitvā yaṃ yaṃ icchanti, tattha tattheva ñāṇena okkamantā sīhokkantavasena gacchanti. Evaṃ gacchantānañca tesaṃ ñāṇaṃ yathā nāma katavālavedhiparicayassa sarabhaṅgasadisassa dhanuggahassa khitto saro antarantarā rukkhalatādīsu asajjamāno lakkheyeva patati na sajjati na virajjhati, evaṃ antarantarāsu jātīsu na sajjati na virajjhati, asajjamānaṃ avirajjhamānaṃ icchiticchitaṭṭhānaṃyeva gaṇhāti.
ад̇ийд̇абхавз канд̇хаа д̇аббадиб̣ад̣̇д̇ханаамаг̇од̇д̇аани жа саб̣б̣ам̣ буб̣б̣зниваасанд̇взва сан̇г̇ахид̇аанийд̇и ааха ‘‘гим̣ вид̣̇ид̇ам̣ гарод̇и? буб̣б̣знивааса’’нд̇и. мохо бадижчаад̣̇агадтзна д̇амо вияа д̇амод̇и ааха ‘‘свзва мохо’’д̇иаад̣̇и. обхаасагаран̣адтзнаад̇и гаад̇аб̣б̣ад̇о гаран̣ам̣, обхаасова гаран̣ам̣ обхаасагаран̣ам̣, ад̇д̇ано бажжаязхи обхаасабхаавзна ниб̣б̣ад̇д̇зд̇аб̣б̣адтзнаад̇и ад̇т̇о. сзсам̣ басам̣сааважананд̇и бадибагкавид̇хаманабавад̇д̇ивисзсаанам̣ б̣од̇ханад̇о вуд̇д̇ам̣. авиж̇ж̇аа вихад̇аад̇и зд̇зна виж̇аананадтзна виж̇ж̇аад̇и аяамби ад̇т̇о д̣̇ийбид̇од̇и д̣̇адтаб̣б̣ам̣. гасмаа? яасмаа виж̇ж̇аа уббаннаад̇и зд̇зна виж̇ж̇аабадибагкаа авиж̇ж̇аа, бадибагкад̇аа жассаа бахаад̇аб̣б̣абхаавзна виж̇ж̇ааяа жа бахааяагабхаавзнаад̇и д̣̇ассзд̇и. зса наяо ид̇арасмимби бад̣̇ад̣̇ваязд̇и иминаа д̇амо вихад̇о винадто. гасмаа? яасмаа аалого уббаннод̇и имамад̇т̇ам̣ ад̇ид̣̇исад̇и. гилзсаанам̣ аад̇аабанабарид̇аабанадтзна вийрияам̣ аад̇аабод̇и ааха ‘‘вийрияаад̇аабзна аад̇аабино’’д̇и, вийрияавад̇од̇и ад̇т̇о. бзсид̇ажид̇д̇ассаад̇и яат̇аад̇хиббзд̇ад̇т̇асид̣̇д̇хим̣ бад̇ивиссадтажид̇д̇асса. яат̇аа аббамад̇д̇асса аад̇аабино бахид̇ад̇д̇асса вихарад̇од̇и ан̃н̃ассаби гассажи маад̣̇исассаад̇и ад̇хиббааяо. бад̇хаанаануяог̇ассаад̇и саммаббад̇хаанамануяуд̇д̇асса. сзсамзд̇т̇а уд̇д̇аанад̇д̇аа вуд̇д̇анаяад̇д̇аа жа сувин̃н̃зяяамзва.
Atītabhave khandhā tappaṭibaddhanāmagottāni ca sabbaṃ pubbenivāsantveva saṅgahitānīti āha ‘‘kiṃ viditaṃ karoti? Pubbenivāsa’’nti. Moho paṭicchādakaṭṭhena tamo viya tamoti āha ‘‘sveva moho’’tiādi. Obhāsakaraṇaṭṭhenāti kātabbato karaṇaṃ, obhāsova karaṇaṃ obhāsakaraṇaṃ, attano paccayehi obhāsabhāvena nibbattetabbaṭṭhenāti attho. Sesaṃ pasaṃsāvacananti paṭipakkhavidhamanapavattivisesānaṃ bodhanato vuttaṃ. Avijjā vihatāti etena vijānanaṭṭhena vijjāti ayampi attho dīpitoti daṭṭhabbaṃ. Kasmā? Yasmā vijjā uppannāti etena vijjāpaṭipakkhā avijjā, paṭipakkhatā cassā pahātabbabhāvena vijjāya ca pahāyakabhāvenāti dasseti. Esa nayo itarasmimpi padadvayeti iminā tamo vihato vinaṭṭho. Kasmā? Yasmā āloko uppannoti imamatthaṃ atidisati. Kilesānaṃ ātāpanaparitāpanaṭṭhena vīriyaṃ ātāpoti āha ‘‘vīriyātāpena ātāpino’’ti, vīriyavatoti attho. Pesitacittassāti yathādhippetatthasiddhiṃ pativissaṭṭhacittassa. Yathā appamattassa ātāpino pahitattassa viharatoti aññassapi kassaci mādisassāti adhippāyo. Padhānānuyogassāti sammappadhānamanuyuttassa. Sesamettha uttānattā vuttanayattā ca suviññeyyameva.
буб̣б̣зниваасагат̇аа нидтид̇аа.
Pubbenivāsakathā niṭṭhitā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / винаяабидага • Vinayapiṭaka / махаавибхан̇г̇а • Mahāvibhaṅga / взран̃ж̇аган̣д̣ам̣ • Verañjakaṇḍaṃ
адтагат̇аа • Aṭṭhakathā / винаяабидага (адтагат̇аа) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / махаавибхан̇г̇а-адтагат̇аа • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / буб̣б̣зниваасагат̇аа • Pubbenivāsakathā
дийгаа • Tīkā / винаяабидага (дийгаа) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / важ̇ираб̣уд̣̇д̇хи-дийгаа • Vajirabuddhi-ṭīkā / буб̣б̣зниваасагат̇ааван̣н̣анаа • Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
дийгаа • Tīkā / винаяабидага (дийгаа) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / вимад̇ивинод̣̇аний-дийгаа • Vimativinodanī-ṭīkā / буб̣б̣зниваасагат̇ааван̣н̣анаа • Pubbenivāsakathāvaṇṇanā