Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
புப்³பே³னிவாஸகதா²வண்ணனா
Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
12. சித்தேகக்³க³தாஸபா⁴க³த்தா ஜா²னானங் ‘‘கேஸஞ்சி சித்தேகக்³க³தத்தா²னீ’’தி ஆஹ. குஸலானங் ப⁴வோக்கமனஸபா⁴க³த்தா ‘‘கேஸஞ்சி ப⁴வோக்கமனத்தா²னீ’’தி. அஸபா⁴க³த்தா ஸேஸட்டா²னேஸு ‘‘பாத³கத்தா²னீ’’தி அவத்வா ‘‘பாத³கானீ’’தி ஆஹ. தேன பாத³கபூ⁴தானம்பி யதா²ஸம்ப⁴வங் சித்தேகக்³க³தா ப⁴வோக்கமனதாவஹதங், இதரேஸங் யதா²ஸம்ப⁴வங் பாத³கதாவஹதஞ்ச தீ³பேதி. அஸபா⁴க³த்தா ஜவனவிபஸ்ஸனாபாத³கானி ஸமானானி அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கானி ச ஹொந்தி, அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கானி ச விபஸ்ஸனாபாத³கானி ஹொந்தீதிபி தீ³பேதி, ததா² பாத³காபா⁴வங் தீ³பேதி. அபி⁴ஞ்ஞாய ஹி சதுத்த²மேவ பாத³கங், ந இதரானி. தேஸு சதுத்த²ஸ்ஸ ததியங் பாத³கங், ததியஸ்ஸ து³தியங், து³தியஸ்ஸ பட²மந்தி. அத² வா ‘‘சத்தாரி ஜா²னானீ’’தி யதா²லாப⁴தோ வுத்தங்.
12. Cittekaggatāsabhāgattā jhānānaṃ ‘‘kesañci cittekaggatatthānī’’ti āha. Kusalānaṃ bhavokkamanasabhāgattā ‘‘kesañci bhavokkamanatthānī’’ti. Asabhāgattā sesaṭṭhānesu ‘‘pādakatthānī’’ti avatvā ‘‘pādakānī’’ti āha. Tena pādakabhūtānampi yathāsambhavaṃ cittekaggatā bhavokkamanatāvahataṃ, itaresaṃ yathāsambhavaṃ pādakatāvahatañca dīpeti. Asabhāgattā javanavipassanāpādakāni samānāni abhiññāpādakāni ca honti, abhiññāpādakāni ca vipassanāpādakāni hontītipi dīpeti, tathā pādakābhāvaṃ dīpeti. Abhiññāya hi catutthameva pādakaṃ, na itarāni. Tesu catutthassa tatiyaṃ pādakaṃ, tatiyassa dutiyaṃ, dutiyassa paṭhamanti. Atha vā ‘‘cattāri jhānānī’’ti yathālābhato vuttaṃ.
வினயனிதா³னநிமித்தங், வேரஞ்ஜனிவாஸகப்பனங்;
Vinayanidānanimittaṃ, verañjanivāsakappanaṃ;
ஸத்து² யஸ்மா தஸ்மா ப⁴க³வா, விஜ்ஜத்தயமாஹ வேரஞ்ஜே.
Satthu yasmā tasmā bhagavā, vijjattayamāha verañje.
வுத்தஞ்ஹேதங் ‘‘வினயே ஸுப்படிபன்னோ பி⁴க்கு² ஸீலஸம்பத்திங் நிஸ்ஸாயா’’திஆதி³ (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.பட²மமஹாஸங்கீ³திகதா²). ஸீலவதோ ஹி ஸீலபச்சவெக்க²ணத்த²ங் ரத்திட்டா²னதி³வாடா²னேஸு நிஸின்னஸ்ஸ நிஸஜ்ஜனதோ பட்டா²ய அத்தனோ அதீதகிரியானுஸ்ஸரணப³ஹுலதாய புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிவிஜ்ஜா அப்பகஸிரேன ஸமிஜ்ஜ²தி. ததா² அத்தானங் படிச்ச ஸத்தானங் சுதிபரிக்³க³ஹணஸீலதாய சுதூபபாதஞாணங் அப்பகஸிரேன ஸமிஜ்ஜ²தி, உத³காதீ³ஸு ஸுகு²மத்த த³ஸ்ஸனஸீலதாய தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் ஸமிஜ்ஜ²தி. யஸ்மா ஸத்தவித⁴மேது²னஸங்யோக³பரிவஜ்ஜனேன, காமாஸவாதி³பரிவஜ்ஜனேன வா ப்³ரஹ்மசரியங் அக²ண்டா³தி³பா⁴வங் பாபுணாதி, தஸ்மாஸ்ஸ ஆஸவக்க²யஞாணங் அப்பகஸிரேன ஸமிஜ்ஜ²தீதி எத்த² வினயனிதா³னே விஜ்ஜத்தயமேவ த³ஸ்ஸிதங், தஸ்மா ஆஹ ‘‘யேஸஞ்ச கு³ணானங் தா³யகங் அஹோஸி, தேஸங் ஏகதே³ஸங் த³ஸ்ஸெந்தோ’’தி, அஞ்ஞதா² விஜ்ஜத்தயபடிலாப⁴மத்தப்பஸங்கோ³ ஸியாதி.
Vuttañhetaṃ ‘‘vinaye suppaṭipanno bhikkhu sīlasampattiṃ nissāyā’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.paṭhamamahāsaṅgītikathā). Sīlavato hi sīlapaccavekkhaṇatthaṃ rattiṭṭhānadivāṭhānesu nisinnassa nisajjanato paṭṭhāya attano atītakiriyānussaraṇabahulatāya pubbenivāsānussativijjā appakasirena samijjhati. Tathā attānaṃ paṭicca sattānaṃ cutipariggahaṇasīlatāya cutūpapātañāṇaṃ appakasirena samijjhati, udakādīsu sukhumatta dassanasīlatāya dibbacakkhuñāṇaṃ samijjhati. Yasmā sattavidhamethunasaṃyogaparivajjanena, kāmāsavādiparivajjanena vā brahmacariyaṃ akhaṇḍādibhāvaṃ pāpuṇāti, tasmāssa āsavakkhayañāṇaṃ appakasirena samijjhatīti ettha vinayanidāne vijjattayameva dassitaṃ, tasmā āha ‘‘yesañca guṇānaṃ dāyakaṃ ahosi, tesaṃ ekadesaṃ dassento’’ti, aññathā vijjattayapaṭilābhamattappasaṅgo siyāti.
ஸோ ஏவந்தி இமினா கிஞ்சாபி சதுன்னங் ஜா²னானங் புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³பி ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தி, ந கேவலங் புரிமஜ்ஜா²னத்திகமேவ, ததா²பி கேவலங் புரிமஜ்ஜா²னத்திகமேவ க³ண்ஹந்தோ ‘‘ஏவந்தி சதுத்த²ஜ்ஜா²னக்கமனித³ஸ்ஸனமேதங், இமினா பட²மஜ்ஜா²னாதி⁴க³மாதி³னா கமேன சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் படிலபி⁴த்வாதி வுத்தங் ஹோதீ’’தி ஆஹ, தங் கஸ்மாதி சே? ஸம்பா⁴ரபூ⁴மித்தா. வுத்தஞ்ஹேதங் அட்ட²கதா²யங் (விஸுத்³தி⁴॰ 2.381) ‘‘எத்த² ச புரிமானி தீணி ஜா²னானி யஸ்மா பீதிப²ரணேன ச ஸுக²ப²ரணேன ச ஸுக²ஸஞ்ஞஞ்ச லஹுஸஞ்ஞஞ்ச ஓக்கமித்வா லஹுமுது³கம்மஞ்ஞகாயோ ஹுத்வா இத்³தி⁴ங் பாபுணாதி, தஸ்மா இமினா பரியாயேன இத்³தி⁴லாபா⁴ய ஸங்வத்தனதோ ஸம்பா⁴ரபூ⁴மியோதி வேதி³தப்³பா³னி. சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் பன இத்³தி⁴லாபா⁴ய பகதிபூ⁴மி ஏவா’’தி. இத³மேவ வா அத்த²ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘புப்³பே³ இமானி சத்தாரி ஜா²னானி கேஸஞ்சி அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கானீ’’தி. யதி³ ஏவங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னம்பி அந்தோகத்வா ஏவந்தி கிமத்த²ங் ந வுத்தங். தஞ்ஹி பகதிபூ⁴மீதி சே? ந வத்தப்³ப³ங், சதுத்த²ஜ்ஜா²னதோ பரஸ்ஸ ஸமாஹிதாதி³பா⁴வப்பத்தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ அத்தி²பா⁴வப்பஸங்க³தோ. யஸ்மா யஸ்மிங் ஸதி ‘‘புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணாய சித்தங் அபி⁴னின்னாமேஸி’’ந்தி வுத்தங், தஸ்மா தஸ்மிங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தே பகதிபூ⁴மிபா⁴வப்பத்தே அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கே ஜாதே பரிகம்மசித்தங் ‘‘புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணாய அபி⁴னின்னாமேஸி’’ந்தி ஆஹ. அபி⁴னீஹாரக்க²மங் ஹோதீதி எத்த² தங் இத்³தி⁴விதா⁴தி⁴க³மத்தா²ய பரிகம்மசித்தங் அபி⁴னீஹரதி. கஸிணாரம்மணதோ அபனெத்வா இத்³தி⁴விதா⁴பி⁴முக²ங் பேஸேஸி. க³ண்டி²பதே³ பன ‘‘அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கஜ்ஜா²னதோ இத்³தி⁴வித⁴ஞாணாதீ³னங் நீஹரணத்த²’’ந்தி வுத்தத்தா அபி⁴னீஹாரக்க²மந்தி அத்தோ² பகப்பிதோ.
So evanti iminā kiñcāpi catunnaṃ jhānānaṃ pubbabhāgapaṭipadāpi saṅgahaṃ gacchati, na kevalaṃ purimajjhānattikameva, tathāpi kevalaṃ purimajjhānattikameva gaṇhanto ‘‘evanti catutthajjhānakkamanidassanametaṃ, iminā paṭhamajjhānādhigamādinā kamena catutthajjhānaṃ paṭilabhitvāti vuttaṃ hotī’’ti āha, taṃ kasmāti ce? Sambhārabhūmittā. Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyaṃ (visuddhi. 2.381) ‘‘ettha ca purimāni tīṇi jhānāni yasmā pītipharaṇena ca sukhapharaṇena ca sukhasaññañca lahusaññañca okkamitvā lahumudukammaññakāyo hutvā iddhiṃ pāpuṇāti, tasmā iminā pariyāyena iddhilābhāya saṃvattanato sambhārabhūmiyoti veditabbāni. Catutthajjhānaṃ pana iddhilābhāya pakatibhūmi evā’’ti. Idameva vā atthaṃ sandhāyāha ‘‘pubbe imāni cattāri jhānāni kesañci abhiññāpādakānī’’ti. Yadi evaṃ catutthajjhānampi antokatvā evanti kimatthaṃ na vuttaṃ. Tañhi pakatibhūmīti ce? Na vattabbaṃ, catutthajjhānato parassa samāhitādibhāvappattassa cittassa atthibhāvappasaṅgato. Yasmā yasmiṃ sati ‘‘pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesi’’nti vuttaṃ, tasmā tasmiṃ catutthajjhānacitte pakatibhūmibhāvappatte abhiññāpādake jāte parikammacittaṃ ‘‘pubbenivāsānussatiñāṇāya abhininnāmesi’’nti āha. Abhinīhārakkhamaṃ hotīti ettha taṃ iddhividhādhigamatthāya parikammacittaṃ abhinīharati. Kasiṇārammaṇato apanetvā iddhividhābhimukhaṃ pesesi. Gaṇṭhipade pana ‘‘abhiññāpādakajjhānato iddhividhañāṇādīnaṃ nīharaṇattha’’nti vuttattā abhinīhārakkhamanti attho pakappito.
ஸோ ஏவங் ஸமாஹிதே ஏவங் ஆனேஞ்ஜப்பத்தேதி யோஜனா வேதி³தப்³பா³ து³தியவிகப்பே, நீவரணதூ³ரீபா⁴வேன விதக்காதி³ஸமதிக்கமேனாதி பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னங் கிச்சஸங்க³ண்ஹனதோ. அயங் யோஜனா பட²மவிகப்பே ந ஸம்ப⁴வதி ‘‘பரிஸுத்³தே⁴திஆதீ³ஸு பனா’’தி வசனேன ‘‘ஏவ’’ந்தி பத³ஸ்ஸ அனுப்பப³ந்த⁴னிவாரணதோ. தேனேவ ‘‘உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴பா⁴வேன பரிஸுத்³தே⁴’’திஆதி³மாஹ. இச்சா²வசரானந்தி ‘‘அஹோ வதாஹங் ஆபத்திஞ்சேவ ஆபன்னோ அஸ்ஸங், ந ச மங் பி⁴க்கூ² ஜானெய்யு’’ந்திஆதி³னா (ம॰ நி॰ 1.60) நயேன உப்பன்னஇச்சா²வஸேன பவத்தானங் கோபஅபச்சயானங் அபா⁴வேன அனங்க³ணேதி அத்தோ². எத்த² ச பன யதா²வுத்தப்பகாரா இச்சா²பி பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னங் அதி⁴க³மாய அந்தராயிகா ‘‘ஸம்பஜானமுஸாவாதோ³ கோ² பனாயஸ்மந்தோ அந்தராயிகோ த⁴ம்மோ’’தி (மஹாவ॰ 134) வுத்தத்தா, பகே³வ இச்சா²வசரா கோபஅபச்சயா, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘ஜா²னபடிலாப⁴பச்சனீகானங் பாபகானங் இச்சா²வசரான’’ந்திஆதி³. கத்த²சி பன ‘‘ஜா²னபடிலாப⁴பச்சயானங் இச்சா²வசரான’’ந்தி பொத்த²கேஸு பாடோ² தி³ஸ்ஸதி, ஸோ பமாத³லேகோ², க³ண்டி²பதே³ ச ‘‘அஹோ வத ஸத்தா² மமஞ்ஞேவ படிபுச்சி²த்வா த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யா’’தி யோ தத³த்தோ² லிகி²தோ, ஸோ து³ல்லிகி²தோ. ந ஹி ஜா²னபடிலாப⁴பச்சயா கோபாத³யோ அனங்க³ணஸுத்தே (ம॰ நி॰ 1.57 ஆத³யோ) வுத்தா, ‘‘ந ச யுத்திதோ ஸம்ப⁴வந்தி ஜா²னலாபி⁴னோ தத³பா⁴வா’’தி ஆசரியோ வத³தி, தங் வீமங்ஸிதப்³ப³ங். எத்த² விஜ்ஜத்தயஸ்ஸ உத்தருத்தரவிஸேஸத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘ஸோ ஏவங் ஸமாஹிதே சித்தே’’திஆதி³னா புனப்புனங் அட்ட²ங்க³னித³ஸ்ஸனங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். உத்தருத்தரவிஸேஸா சேபா⁴ஸங் அத்தது³க்க²பரது³க்க²த³ஸ்ஸனதது³பஸமத்ததீ³பனதோ வேதி³தப்³பா³. ப⁴க³வா ஹி புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணேன அத்தனோ அனந்தஸங்ஸாரது³க்க²ங் பஸ்ஸித்வா, சுதூபபாதஞாணேன பரஸ்ஸ ச லோகஸ்ஸ ஆஸவக்க²யஞாணேன தது³ப⁴யவூபஸமத்தஞ்ச பஸ்ஸித்வா தங் தே³ஸேதி, பட²மேன வா அத்தது³க்க²த³ஸ்ஸனதோ அத்தஸினேஹபரிச்சாக³ங் தீ³பேதி. து³தியேன பரது³க்க²த³ஸ்ஸனதோ பரேஸு கோபபரிச்சாக³ங், ததியேன அரியமக்³க³த³ஸ்ஸனதோ மோஹபரிச்சாக³ஞ்ச தீ³பேதி. ஏவங் நானாகு³ணவிஸேஸதீ³பனதோ இமஸ்ஸேவ லோகியாபி⁴ஞ்ஞாத்³வயஸ்ஸ இத⁴ க³ஹணங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
So evaṃ samāhite evaṃ āneñjappatteti yojanā veditabbā dutiyavikappe, nīvaraṇadūrībhāvena vitakkādisamatikkamenāti paṭhamajjhānādīnaṃ kiccasaṅgaṇhanato. Ayaṃ yojanā paṭhamavikappe na sambhavati ‘‘parisuddhetiādīsu panā’’ti vacanena ‘‘eva’’nti padassa anuppabandhanivāraṇato. Teneva ‘‘upekkhāsatipārisuddhibhāvena parisuddhe’’tiādimāha. Icchāvacarānanti ‘‘aho vatāhaṃ āpattiñceva āpanno assaṃ, na ca maṃ bhikkhū jāneyyu’’ntiādinā (ma. ni. 1.60) nayena uppannaicchāvasena pavattānaṃ kopaapaccayānaṃ abhāvena anaṅgaṇeti attho. Ettha ca pana yathāvuttappakārā icchāpi paṭhamajjhānādīnaṃ adhigamāya antarāyikā ‘‘sampajānamusāvādo kho panāyasmanto antarāyiko dhammo’’ti (mahāva. 134) vuttattā, pageva icchāvacarā kopaapaccayā, tasmā vuttaṃ ‘‘jhānapaṭilābhapaccanīkānaṃ pāpakānaṃ icchāvacarāna’’ntiādi. Katthaci pana ‘‘jhānapaṭilābhapaccayānaṃ icchāvacarāna’’nti potthakesu pāṭho dissati, so pamādalekho, gaṇṭhipade ca ‘‘aho vata satthā mamaññeva paṭipucchitvā dhammaṃ deseyyā’’ti yo tadattho likhito, so dullikhito. Na hi jhānapaṭilābhapaccayā kopādayo anaṅgaṇasutte (ma. ni. 1.57 ādayo) vuttā, ‘‘na ca yuttito sambhavanti jhānalābhino tadabhāvā’’ti ācariyo vadati, taṃ vīmaṃsitabbaṃ. Ettha vijjattayassa uttaruttaravisesadassanatthaṃ ‘‘so evaṃ samāhite citte’’tiādinā punappunaṃ aṭṭhaṅganidassanaṃ katanti veditabbaṃ. Uttaruttaravisesā cebhāsaṃ attadukkhaparadukkhadassanatadupasamattadīpanato veditabbā. Bhagavā hi pubbenivāsānussatiñāṇena attano anantasaṃsāradukkhaṃ passitvā, cutūpapātañāṇena parassa ca lokassa āsavakkhayañāṇena tadubhayavūpasamattañca passitvā taṃ deseti, paṭhamena vā attadukkhadassanato attasinehapariccāgaṃ dīpeti. Dutiyena paradukkhadassanato paresu kopapariccāgaṃ, tatiyena ariyamaggadassanato mohapariccāgañca dīpeti. Evaṃ nānāguṇavisesadīpanato imasseva lokiyābhiññādvayassa idha gahaṇaṃ katanti veditabbaṃ.
யஸ்மா அதீதஜாதி ஏவ நிவாஸோ, தஸ்மா ‘‘அதீதஜாதீஸூ’’தி ந வத்தப்³ப³ந்தி சே? ந, ஜாதியா ஏகதே³ஸேபி நிவாஸவோஹாரஸித்³தி⁴த³ஸ்ஸனதோ. பாளியங் கிஞ்சாபி ‘‘ஏகம்பி ஜாதிங் த்³வேபி ஜாதியோ’’திஆதி³வசனேன ஸகலஜாதியா அனுஸ்ஸரணமேவ புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதி விய தி³ஸ்ஸதி, ந ஏவங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ததே³கதே³ஸானுஸ்ஸரணம்பி புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதி ஏவாதி த³ஸ்ஸனத்த²ங், பு⁴ம்மவசனங் கதங் ஓகாஸாதி³ஸங்க³ஹத்த²ஞ்ச. ‘‘சி²ன்னவடுமகானுஸ்ஸரணாதீ³ஸூ’’தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன அனிவுத்த²லோகதா⁴துதீ³பரட்ட²னக³ரகா³மாதி³க்³க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங். க³ண்டி²பதே³ பன ‘‘தேஸங் சி²ன்னவடுமகானங் லோகுத்தரஸீலாதீ³னி ந ப⁴க³வதா போ³தி⁴ஸத்தகாலே விஞ்ஞாதானீ’’தி வுத்தங். அத்தா²பத்திதோ லோகியானி விஞ்ஞாதானீதி ஆபஜ்ஜதி, தங் தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணாதி⁴காரே ‘‘அரியானங் உபவாத³கா’’தி வசனேன ஸமெந்தங் விய தி³ஸ்ஸதி. ந ஹி அரியே அபஸ்ஸந்தஸ்ஸ ஏவங் ஹோதி. கிமத்த²ங் பனெத்த² அனுஸ்ஸதி வுத்தா, நனு ஏஸ விஜ்ஜாதி⁴காரோதி சே? ஆதி³கம்மிகஸ்ஸ ஸதிவஸேன நிப்³ப³த்திதோ, அதீதத⁴ம்மானங் ஸதியா விஸேஸாதி⁴காரத்தா ச. வுத்தஞ்ஹி ‘‘அனுஸ்ஸராமீ’’தி.
Yasmā atītajāti eva nivāso, tasmā ‘‘atītajātīsū’’ti na vattabbanti ce? Na, jātiyā ekadesepi nivāsavohārasiddhidassanato. Pāḷiyaṃ kiñcāpi ‘‘ekampi jātiṃ dvepi jātiyo’’tiādivacanena sakalajātiyā anussaraṇameva pubbenivāsānussati viya dissati, na evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadekadesānussaraṇampi pubbenivāsānussati evāti dassanatthaṃ, bhummavacanaṃ kataṃ okāsādisaṅgahatthañca. ‘‘Chinnavaṭumakānussaraṇādīsū’’ti ādi-saddena anivutthalokadhātudīparaṭṭhanagaragāmādiggahaṇaṃ veditabbaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘tesaṃ chinnavaṭumakānaṃ lokuttarasīlādīni na bhagavatā bodhisattakāle viññātānī’’ti vuttaṃ. Atthāpattito lokiyāni viññātānīti āpajjati, taṃ dibbacakkhuñāṇādhikāre ‘‘ariyānaṃ upavādakā’’ti vacanena samentaṃ viya dissati. Na hi ariye apassantassa evaṃ hoti. Kimatthaṃ panettha anussati vuttā, nanu esa vijjādhikāroti ce? Ādikammikassa sativasena nibbattito, atītadhammānaṃ satiyā visesādhikārattā ca. Vuttañhi ‘‘anussarāmī’’ti.
‘‘வத்தமானேஸு விஜ்ஜான-மதீதெஸ்வஸ்ஸ ஸரதி;
‘‘Vattamānesu vijjāna-matītesvassa sarati;
அனாக³தேஸு த⁴ம்மேஸு, ஸரதி விஜ்ஜான பணிதீ⁴’’தி.
Anāgatesu dhammesu, sarati vijjāna paṇidhī’’ti.
ஆசரியகுமாரிதேன ஸிலோகோபி வுத்தோ.
Ācariyakumāritena silokopi vutto.
தத்த² ராகே³ உஸ்ஸன்னதரே தேஜோஸங்வட்டோ. தோ³ஸே ஆபோஸங்வட்டோ. மோஹே வாயோஸங்வட்டோ. கேசி ‘‘தோ³ஸே தேஜோஸங்வட்டோ, ராகே³ ஆபோஸங்வட்டோ, மோஹே வாயோஸங்வட்டோ’’தி வத³ந்தி. யஸ்மா அமுத்ராதி சித்தங், வசனங் வா ப⁴வாதி³னியமேன ஹோதி, தஸ்மா ‘‘ப⁴வே வா’’திஆதி³. ஏவங்னாமோ ஏவங்கொ³த்தோதி பத³த்³வயேன அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴மூலகங் பஞ்ஞத்திஸங்கா²தங் கோ³சரனிவாஸங் தீ³பேதி. பவத்தப²லபோ⁴ஜனோ ஸயங்பதிதப²லாஹாரோ. சதுராஸீதிகப்பஸஹஸ்ஸபரமாயுபரியந்தோ வாதி பணிதா⁴னதோ புப்³பே³. படினிவத்தந்தஸ்ஸ பச்சவெக்க²ணங் புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணங் ந ஹோதி. ‘‘புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணலாபீ⁴னங் பனேதங் ஆனுபா⁴வபரிதீ³பன’’ந்தி க³ண்டி²பதே³ வுத்தங். அமுத்ராதி எத்த² பட²மயோஜனாயங் ஸீஹோக்கந்தவஸேன அனுஸ்ஸரணங் வுத்தங், தஞ்ச கோ² அனுலோமவஸேன. ‘‘படிலோமவஸேனா’’திபி லிக²ந்தி, தங் து³விஞ்ஞெய்யங். ஸீஹோக்கந்தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அனேகாஸு கப்பகோடீஸூ’’திஆதி³ வுத்தங். யதா² தந்தி நித³ஸ்ஸனேன படிபத்திஸாதா⁴ரணேன ப²லஸாதா⁴ரணதங் த³ஸ்ஸெந்தோ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஆத³ரங் ஜனேதி, அத்தானமேவேகங் உக்கங்ஸேதீதி வசனங் நிவாரேதி. ‘‘ஸாது⁴ கோ² பன ததா²ரூபானங் அரஹதங் த³ஸ்ஸனங் ஹோதீ’’தி தஸ்ஸ புப்³பே³ உப்பன்னசித்தே ஏவ நியோஜேதி. பட²மா அபி⁴னிப்³பி⁴தா³தி வசனேன அவிஜ்ஜண்ட³கோஸஸ்ஸ ப³ஹுபடலபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி, தேன அட்ட²கு³ணிஸ்ஸரியாதி³னா அனபி⁴னிப்³பி⁴த³ங் தீ³பேதி.
Tattha rāge ussannatare tejosaṃvaṭṭo. Dose āposaṃvaṭṭo. Mohe vāyosaṃvaṭṭo. Keci ‘‘dose tejosaṃvaṭṭo, rāge āposaṃvaṭṭo, mohe vāyosaṃvaṭṭo’’ti vadanti. Yasmā amutrāti cittaṃ, vacanaṃ vā bhavādiniyamena hoti, tasmā ‘‘bhave vā’’tiādi. Evaṃnāmo evaṃgottoti padadvayena ajjhattabahiddhāmūlakaṃ paññattisaṅkhātaṃ gocaranivāsaṃ dīpeti. Pavattaphalabhojano sayaṃpatitaphalāhāro. Caturāsītikappasahassaparamāyupariyanto vāti paṇidhānato pubbe. Paṭinivattantassa paccavekkhaṇaṃ pubbenivāsānussatiñāṇaṃ na hoti. ‘‘Pubbenivāsānussatiñāṇalābhīnaṃ panetaṃ ānubhāvaparidīpana’’nti gaṇṭhipade vuttaṃ. Amutrāti ettha paṭhamayojanāyaṃ sīhokkantavasena anussaraṇaṃ vuttaṃ, tañca kho anulomavasena. ‘‘Paṭilomavasenā’’tipi likhanti, taṃ duviññeyyaṃ. Sīhokkantaṃ dassetuṃ ‘‘anekāsu kappakoṭīsū’’tiādi vuttaṃ. Yathā tanti nidassanena paṭipattisādhāraṇena phalasādhāraṇataṃ dassento brāhmaṇassa ādaraṃ janeti, attānamevekaṃ ukkaṃsetīti vacanaṃ nivāreti. ‘‘Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti tassa pubbe uppannacitte eva niyojeti. Paṭhamā abhinibbhidāti vacanena avijjaṇḍakosassa bahupaṭalabhāvaṃ dasseti, tena aṭṭhaguṇissariyādinā anabhinibbhidaṃ dīpeti.
புப்³பே³னிவாஸகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Pubbenivāsakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / வேரஞ்ஜகண்ட³ங் • Verañjakaṇḍaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / புப்³பே³னிவாஸகதா² • Pubbenivāsakathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / புப்³பே³னிவாஸகதா² • Pubbenivāsakathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / புப்³பே³னிவாஸகதா²வண்ணனா • Pubbenivāsakathāvaṇṇanā