| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
पुब्बेनिवासकथावण्णना
Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
१२. चित्तेकग्गतासभागत्ता झानानं ‘‘केसञ्चि चित्तेकग्गतत्थानी’’ति आह। कुसलानं भवोक्कमनसभागत्ता ‘‘केसञ्चि भवोक्कमनत्थानी’’ति। असभागत्ता सेसट्ठानेसु ‘‘पादकत्थानी’’ति अवत्वा ‘‘पादकानी’’ति आह। तेन पादकभूतानम्पि यथासम्भवं चित्तेकग्गता भवोक्कमनतावहतं, इतरेसं यथासम्भवं पादकतावहतञ्च दीपेति। असभागत्ता जवनविपस्सनापादकानि समानानि अभिञ्ञापादकानि च होन्ति, अभिञ्ञापादकानि च विपस्सनापादकानि होन्तीतिपि दीपेति, तथा पादकाभावं दीपेति। अभिञ्ञाय हि चतुत्थमेव पादकं, न इतरानि। तेसु चतुत्थस्स ततियं पादकं, ततियस्स दुतियं, दुतियस्स पठमन्ति। अथ वा ‘‘चत्तारि झानानी’’ति यथालाभतो वुत्तं।
12. Cittekaggatāsabhāgattā jhānānaṃ ‘‘kesañci cittekaggatatthānī’’ti āha. Kusalānaṃ bhavokkamanasabhāgattā ‘‘kesañci bhavokkamanatthānī’’ti. Asabhāgattā sesaṭṭhānesu ‘‘pādakatthānī’’ti avatvā ‘‘pādakānī’’ti āha. Tena pādakabhūtānampi yathāsambhavaṃ cittekaggatā bhavokkamanatāvahataṃ, itaresaṃ yathāsambhavaṃ pādakatāvahatañca dīpeti. Asabhāgattā javanavipassanāpādakāni samānāni abhiññāpādakāni ca honti, abhiññāpādakāni ca vipassanāpādakāni hontītipi dīpeti, tathā pādakābhāvaṃ dīpeti. Abhiññāya hi catutthameva pādakaṃ, na itarāni. Tesu catutthassa tatiyaṃ pādakaṃ, tatiyassa dutiyaṃ, dutiyassa paṭhamanti. Atha vā ‘‘cattāri jhānānī’’ti yathālābhato vuttaṃ.
विनयनिदाननिमित्तं, वेरञ्जनिवासकप्पनं।
Vinayanidānanimittaṃ, verañjanivāsakappanaṃ;
सत्थु यस्मा तस्मा भगवा, विज्जत्तयमाह वेरञ्जे॥
Satthu yasmā tasmā bhagavā, vijjattayamāha verañje.
वुत्तञ्हेतं ‘‘विनये सुप्पटिपन्नो भिक्खु सीलसम्पत्तिं निस्साया’’तिआदि (पारा॰ अट्ठ॰ १.पठममहासङ्गीतिकथा)। सीलवतो हि सीलपच्चवेक्खणत्थं रत्तिट्ठानदिवाठानेसु निसिन्नस्स निसज्जनतो पट्ठाय अत्तनो अतीतकिरियानुस्सरणबहुलताय पुब्बेनिवासानुस्सतिविज्जा अप्पकसिरेन समिज्झति। तथा अत्तानं पटिच्च सत्तानं चुतिपरिग्गहणसीलताय चुतूपपातञाणं अप्पकसिरेन समिज्झति, उदकादीसु सुखुमत्त दस्सनसीलताय दिब्बचक्खुञाणं समिज्झति। यस्मा सत्तविधमेथुनसंयोगपरिवज्जनेन, कामासवादिपरिवज्जनेन वा ब्रह्मचरियं अखण्डादिभावं पापुणाति, तस्मास्स आसवक्खयञाणं अप्पकसिरेन समिज्झतीति एत्थ विनयनिदाने विज्जत्तयमेव दस्सितं, तस्मा आह ‘‘येसञ्च गुणानं दायकं अहोसि, तेसं एकदेसं दस्सेन्तो’’ति, अञ्ञथा विज्जत्तयपटिलाभमत्तप्पसङ्गो सियाति।
Vuttañhetaṃ ‘‘vinaye suppaṭipanno bhikkhu sīlasampattiṃ nissāyā’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.paṭhamamahāsaṅgītikathā). Sīlavato hi sīlapaccavekkhaṇatthaṃ rattiṭṭhānadivāṭhānesu nisinnassa nisajjanato paṭṭhāya attano atītakiriyānussaraṇabahulatāya pubbenivāsānussativijjā appakasirena samijjhati. Tathā attānaṃ paṭicca sattānaṃ cutipariggahaṇasīlatāya cutūpapātañāṇaṃ appakasirena samijjhati, udakādīsu sukhumatta dassanasīlatāya dibbacakkhuñāṇaṃ samijjhati. Yasmā sattavidhamethunasaṃyogaparivajjanena, kāmāsavādiparivajjanena vā brahmacariyaṃ akhaṇḍādibhāvaṃ pāpuṇāti, tasmāssa āsavakkhayañāṇaṃ appakasirena samijjhatīti ettha vinayanidāne vijjattayameva dassitaṃ, tasmā āha ‘‘yesañca guṇānaṃ dāyakaṃ ahosi, tesaṃ ekadesaṃ dassento’’ti, aññathā vijjattayapaṭilābhamattappasaṅgo siyāti.
सो एवन्ति इमिना किञ्चापि चतुन्नं झानानं पुब्बभागपटिपदापि सङ्गहं गच्छति, न केवलं पुरिमज्झानत्तिकमेव, तथापि केवलं पुरिमज्झानत्तिकमेव गण्हन्तो ‘‘एवन्ति चतुत्थज्झानक्कमनिदस्सनमेतं, इमिना पठमज्झानाधिगमादिना कमेन चतुत्थज्झानं पटिलभित्वाति वुत्तं होती’’ति आह, तं कस्माति चे? सम्भारभूमित्ता। वुत्तञ्हेतं अट्ठकथायं (विसुद्धि॰ २.३८१) ‘‘एत्थ च पुरिमानि तीणि झानानि यस्मा पीतिफरणेन च सुखफरणेन च सुखसञ्ञञ्च लहुसञ्ञञ्च ओक्कमित्वा लहुमुदुकम्मञ्ञकायो हुत्वा इद्धिं पापुणाति, तस्मा इमिना परियायेन इद्धिलाभाय संवत्तनतो सम्भारभूमियोति वेदितब्बानि। चतुत्थज्झानं पन इद्धिलाभाय पकतिभूमि एवा’’ति। इदमेव वा अत्थं सन्धायाह ‘‘पुब्बे इमानि चत्तारि झानानि केसञ्चि अभिञ्ञापादकानी’’ति। यदि एवं चतुत्थज्झानम्पि अन्तोकत्वा एवन्ति किमत्थं न वुत्तं। तञ्हि पकतिभूमीति चे? न वत्तब्बं, चतुत्थज्झानतो परस्स समाहितादिभावप्पत्तस्स चित्तस्स अत्थिभावप्पसङ्गतो। यस्मा यस्मिं सति ‘‘पुब्बेनिवासानुस्सतिञाणाय चित्तं अभिनिन्नामेसि’’न्ति वुत्तं, तस्मा तस्मिं चतुत्थज्झानचित्ते पकतिभूमिभावप्पत्ते अभिञ्ञापादके जाते परिकम्मचित्तं ‘‘पुब्बेनिवासानुस्सतिञाणाय अभिनिन्नामेसि’’न्ति आह। अभिनीहारक्खमं होतीति एत्थ तं इद्धिविधाधिगमत्थाय परिकम्मचित्तं अभिनीहरति। कसिणारम्मणतो अपनेत्वा इद्धिविधाभिमुखं पेसेसि। गण्ठिपदे पन ‘‘अभिञ्ञापादकज्झानतो इद्धिविधञाणादीनं नीहरणत्थ’’न्ति वुत्तत्ता अभिनीहारक्खमन्ति अत्थो पकप्पितो।
So evanti iminā kiñcāpi catunnaṃ jhānānaṃ pubbabhāgapaṭipadāpi saṅgahaṃ gacchati, na kevalaṃ purimajjhānattikameva, tathāpi kevalaṃ purimajjhānattikameva gaṇhanto ‘‘evanti catutthajjhānakkamanidassanametaṃ, iminā paṭhamajjhānādhigamādinā kamena catutthajjhānaṃ paṭilabhitvāti vuttaṃ hotī’’ti āha, taṃ kasmāti ce? Sambhārabhūmittā. Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyaṃ (visuddhi. 2.381) ‘‘ettha ca purimāni tīṇi jhānāni yasmā pītipharaṇena ca sukhapharaṇena ca sukhasaññañca lahusaññañca okkamitvā lahumudukammaññakāyo hutvā iddhiṃ pāpuṇāti, tasmā iminā pariyāyena iddhilābhāya saṃvattanato sambhārabhūmiyoti veditabbāni. Catutthajjhānaṃ pana iddhilābhāya pakatibhūmi evā’’ti. Idameva vā atthaṃ sandhāyāha ‘‘pubbe imāni cattāri jhānāni kesañci abhiññāpādakānī’’ti. Yadi evaṃ catutthajjhānampi antokatvā evanti kimatthaṃ na vuttaṃ. Tañhi pakatibhūmīti ce? Na vattabbaṃ, catutthajjhānato parassa samāhitādibhāvappattassa cittassa atthibhāvappasaṅgato. Yasmā yasmiṃ sati ‘‘pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesi’’nti vuttaṃ, tasmā tasmiṃ catutthajjhānacitte pakatibhūmibhāvappatte abhiññāpādake jāte parikammacittaṃ ‘‘pubbenivāsānussatiñāṇāya abhininnāmesi’’nti āha. Abhinīhārakkhamaṃ hotīti ettha taṃ iddhividhādhigamatthāya parikammacittaṃ abhinīharati. Kasiṇārammaṇato apanetvā iddhividhābhimukhaṃ pesesi. Gaṇṭhipade pana ‘‘abhiññāpādakajjhānato iddhividhañāṇādīnaṃ nīharaṇattha’’nti vuttattā abhinīhārakkhamanti attho pakappito.
सो एवं समाहिते एवं आनेञ्जप्पत्तेति योजना वेदितब्बा दुतियविकप्पे, नीवरणदूरीभावेन वितक्कादिसमतिक्कमेनाति पठमज्झानादीनं किच्चसङ्गण्हनतो। अयं योजना पठमविकप्पे न सम्भवति ‘‘परिसुद्धेतिआदीसु पना’’ति वचनेन ‘‘एव’’न्ति पदस्स अनुप्पबन्धनिवारणतो। तेनेव ‘‘उपेक्खासतिपारिसुद्धिभावेन परिसुद्धे’’तिआदिमाह। इच्छावचरानन्ति ‘‘अहो वताहं आपत्तिञ्चेव आपन्नो अस्सं, न च मं भिक्खू जानेय्यु’’न्तिआदिना (म॰ नि॰ १.६०) नयेन उप्पन्नइच्छावसेन पवत्तानं कोपअपच्चयानं अभावेन अनङ्गणेति अत्थो। एत्थ च पन यथावुत्तप्पकारा इच्छापि पठमज्झानादीनं अधिगमाय अन्तरायिका ‘‘सम्पजानमुसावादो खो पनायस्मन्तो अन्तरायिको धम्मो’’ति (महाव॰ १३४) वुत्तत्ता, पगेव इच्छावचरा कोपअपच्चया, तस्मा वुत्तं ‘‘झानपटिलाभपच्चनीकानं पापकानं इच्छावचरान’’न्तिआदि। कत्थचि पन ‘‘झानपटिलाभपच्चयानं इच्छावचरान’’न्ति पोत्थकेसु पाठो दिस्सति, सो पमादलेखो, गण्ठिपदे च ‘‘अहो वत सत्था ममञ्ञेव पटिपुच्छित्वा धम्मं देसेय्या’’ति यो तदत्थो लिखितो, सो दुल्लिखितो। न हि झानपटिलाभपच्चया कोपादयो अनङ्गणसुत्ते (म॰ नि॰ १.५७ आदयो) वुत्ता, ‘‘न च युत्तितो सम्भवन्ति झानलाभिनो तदभावा’’ति आचरियो वदति, तं वीमंसितब्बं। एत्थ विज्जत्तयस्स उत्तरुत्तरविसेसदस्सनत्थं ‘‘सो एवं समाहिते चित्ते’’तिआदिना पुनप्पुनं अट्ठङ्गनिदस्सनं कतन्ति वेदितब्बं। उत्तरुत्तरविसेसा चेभासं अत्तदुक्खपरदुक्खदस्सनतदुपसमत्तदीपनतो वेदितब्बा। भगवा हि पुब्बेनिवासानुस्सतिञाणेन अत्तनो अनन्तसंसारदुक्खं पस्सित्वा, चुतूपपातञाणेन परस्स च लोकस्स आसवक्खयञाणेन तदुभयवूपसमत्तञ्च पस्सित्वा तं देसेति, पठमेन वा अत्तदुक्खदस्सनतो अत्तसिनेहपरिच्चागं दीपेति। दुतियेन परदुक्खदस्सनतो परेसु कोपपरिच्चागं, ततियेन अरियमग्गदस्सनतो मोहपरिच्चागञ्च दीपेति। एवं नानागुणविसेसदीपनतो इमस्सेव लोकियाभिञ्ञाद्वयस्स इध गहणं कतन्ति वेदितब्बं।
So evaṃ samāhite evaṃ āneñjappatteti yojanā veditabbā dutiyavikappe, nīvaraṇadūrībhāvena vitakkādisamatikkamenāti paṭhamajjhānādīnaṃ kiccasaṅgaṇhanato. Ayaṃ yojanā paṭhamavikappe na sambhavati ‘‘parisuddhetiādīsu panā’’ti vacanena ‘‘eva’’nti padassa anuppabandhanivāraṇato. Teneva ‘‘upekkhāsatipārisuddhibhāvena parisuddhe’’tiādimāha. Icchāvacarānanti ‘‘aho vatāhaṃ āpattiñceva āpanno assaṃ, na ca maṃ bhikkhū jāneyyu’’ntiādinā (ma. ni. 1.60) nayena uppannaicchāvasena pavattānaṃ kopaapaccayānaṃ abhāvena anaṅgaṇeti attho. Ettha ca pana yathāvuttappakārā icchāpi paṭhamajjhānādīnaṃ adhigamāya antarāyikā ‘‘sampajānamusāvādo kho panāyasmanto antarāyiko dhammo’’ti (mahāva. 134) vuttattā, pageva icchāvacarā kopaapaccayā, tasmā vuttaṃ ‘‘jhānapaṭilābhapaccanīkānaṃ pāpakānaṃ icchāvacarāna’’ntiādi. Katthaci pana ‘‘jhānapaṭilābhapaccayānaṃ icchāvacarāna’’nti potthakesu pāṭho dissati, so pamādalekho, gaṇṭhipade ca ‘‘aho vata satthā mamaññeva paṭipucchitvā dhammaṃ deseyyā’’ti yo tadattho likhito, so dullikhito. Na hi jhānapaṭilābhapaccayā kopādayo anaṅgaṇasutte (ma. ni. 1.57 ādayo) vuttā, ‘‘na ca yuttito sambhavanti jhānalābhino tadabhāvā’’ti ācariyo vadati, taṃ vīmaṃsitabbaṃ. Ettha vijjattayassa uttaruttaravisesadassanatthaṃ ‘‘so evaṃ samāhite citte’’tiādinā punappunaṃ aṭṭhaṅganidassanaṃ katanti veditabbaṃ. Uttaruttaravisesā cebhāsaṃ attadukkhaparadukkhadassanatadupasamattadīpanato veditabbā. Bhagavā hi pubbenivāsānussatiñāṇena attano anantasaṃsāradukkhaṃ passitvā, cutūpapātañāṇena parassa ca lokassa āsavakkhayañāṇena tadubhayavūpasamattañca passitvā taṃ deseti, paṭhamena vā attadukkhadassanato attasinehapariccāgaṃ dīpeti. Dutiyena paradukkhadassanato paresu kopapariccāgaṃ, tatiyena ariyamaggadassanato mohapariccāgañca dīpeti. Evaṃ nānāguṇavisesadīpanato imasseva lokiyābhiññādvayassa idha gahaṇaṃ katanti veditabbaṃ.
यस्मा अतीतजाति एव निवासो, तस्मा ‘‘अतीतजातीसू’’ति न वत्तब्बन्ति चे? न, जातिया एकदेसेपि निवासवोहारसिद्धिदस्सनतो। पाळियं किञ्चापि ‘‘एकम्पि जातिं द्वेपि जातियो’’तिआदिवचनेन सकलजातिया अनुस्सरणमेव पुब्बेनिवासानुस्सति विय दिस्सति, न एवं दट्ठब्बं। तदेकदेसानुस्सरणम्पि पुब्बेनिवासानुस्सति एवाति दस्सनत्थं, भुम्मवचनं कतं ओकासादिसङ्गहत्थञ्च। ‘‘छिन्नवटुमकानुस्सरणादीसू’’ति आदि-सद्देन अनिवुत्थलोकधातुदीपरट्ठनगरगामादिग्गहणं वेदितब्बं। गण्ठिपदे पन ‘‘तेसं छिन्नवटुमकानं लोकुत्तरसीलादीनि न भगवता बोधिसत्तकाले विञ्ञातानी’’ति वुत्तं। अत्थापत्तितो लोकियानि विञ्ञातानीति आपज्जति, तं दिब्बचक्खुञाणाधिकारे ‘‘अरियानं उपवादका’’ति वचनेन समेन्तं विय दिस्सति। न हि अरिये अपस्सन्तस्स एवं होति। किमत्थं पनेत्थ अनुस्सति वुत्ता, ननु एस विज्जाधिकारोति चे? आदिकम्मिकस्स सतिवसेन निब्बत्तितो, अतीतधम्मानं सतिया विसेसाधिकारत्ता च। वुत्तञ्हि ‘‘अनुस्सरामी’’ति।
Yasmā atītajāti eva nivāso, tasmā ‘‘atītajātīsū’’ti na vattabbanti ce? Na, jātiyā ekadesepi nivāsavohārasiddhidassanato. Pāḷiyaṃ kiñcāpi ‘‘ekampi jātiṃ dvepi jātiyo’’tiādivacanena sakalajātiyā anussaraṇameva pubbenivāsānussati viya dissati, na evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadekadesānussaraṇampi pubbenivāsānussati evāti dassanatthaṃ, bhummavacanaṃ kataṃ okāsādisaṅgahatthañca. ‘‘Chinnavaṭumakānussaraṇādīsū’’ti ādi-saddena anivutthalokadhātudīparaṭṭhanagaragāmādiggahaṇaṃ veditabbaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘tesaṃ chinnavaṭumakānaṃ lokuttarasīlādīni na bhagavatā bodhisattakāle viññātānī’’ti vuttaṃ. Atthāpattito lokiyāni viññātānīti āpajjati, taṃ dibbacakkhuñāṇādhikāre ‘‘ariyānaṃ upavādakā’’ti vacanena samentaṃ viya dissati. Na hi ariye apassantassa evaṃ hoti. Kimatthaṃ panettha anussati vuttā, nanu esa vijjādhikāroti ce? Ādikammikassa sativasena nibbattito, atītadhammānaṃ satiyā visesādhikārattā ca. Vuttañhi ‘‘anussarāmī’’ti.
‘‘वत्तमानेसु विज्जान-मतीतेस्वस्स सरति।
‘‘Vattamānesu vijjāna-matītesvassa sarati;
अनागतेसु धम्मेसु, सरति विज्जान पणिधी’’ति॥
Anāgatesu dhammesu, sarati vijjāna paṇidhī’’ti.
आचरियकुमारितेन सिलोकोपि वुत्तो।
Ācariyakumāritena silokopi vutto.
तत्थ रागे उस्सन्नतरे तेजोसंवट्टो। दोसे आपोसंवट्टो। मोहे वायोसंवट्टो। केचि ‘‘दोसे तेजोसंवट्टो, रागे आपोसंवट्टो, मोहे वायोसंवट्टो’’ति वदन्ति। यस्मा अमुत्राति चित्तं, वचनं वा भवादिनियमेन होति, तस्मा ‘‘भवे वा’’तिआदि। एवंनामो एवंगोत्तोति पदद्वयेन अज्झत्तबहिद्धामूलकं पञ्ञत्तिसङ्खातं गोचरनिवासं दीपेति। पवत्तफलभोजनो सयंपतितफलाहारो। चतुरासीतिकप्पसहस्सपरमायुपरियन्तो वाति पणिधानतो पुब्बे। पटिनिवत्तन्तस्स पच्चवेक्खणं पुब्बेनिवासानुस्सतिञाणं न होति। ‘‘पुब्बेनिवासानुस्सतिञाणलाभीनं पनेतं आनुभावपरिदीपन’’न्ति गण्ठिपदे वुत्तं। अमुत्राति एत्थ पठमयोजनायं सीहोक्कन्तवसेन अनुस्सरणं वुत्तं, तञ्च खो अनुलोमवसेन। ‘‘पटिलोमवसेना’’तिपि लिखन्ति, तं दुविञ्ञेय्यं। सीहोक्कन्तं दस्सेतुं ‘‘अनेकासु कप्पकोटीसू’’तिआदि वुत्तं। यथा तन्ति निदस्सनेन पटिपत्तिसाधारणेन फलसाधारणतं दस्सेन्तो ब्राह्मणस्स आदरं जनेति, अत्तानमेवेकं उक्कंसेतीति वचनं निवारेति। ‘‘साधु खो पन तथारूपानं अरहतं दस्सनं होती’’ति तस्स पुब्बे उप्पन्नचित्ते एव नियोजेति। पठमा अभिनिब्भिदाति वचनेन अविज्जण्डकोसस्स बहुपटलभावं दस्सेति, तेन अट्ठगुणिस्सरियादिना अनभिनिब्भिदं दीपेति।
Tattha rāge ussannatare tejosaṃvaṭṭo. Dose āposaṃvaṭṭo. Mohe vāyosaṃvaṭṭo. Keci ‘‘dose tejosaṃvaṭṭo, rāge āposaṃvaṭṭo, mohe vāyosaṃvaṭṭo’’ti vadanti. Yasmā amutrāti cittaṃ, vacanaṃ vā bhavādiniyamena hoti, tasmā ‘‘bhave vā’’tiādi. Evaṃnāmo evaṃgottoti padadvayena ajjhattabahiddhāmūlakaṃ paññattisaṅkhātaṃ gocaranivāsaṃ dīpeti. Pavattaphalabhojano sayaṃpatitaphalāhāro. Caturāsītikappasahassaparamāyupariyanto vāti paṇidhānato pubbe. Paṭinivattantassa paccavekkhaṇaṃ pubbenivāsānussatiñāṇaṃ na hoti. ‘‘Pubbenivāsānussatiñāṇalābhīnaṃ panetaṃ ānubhāvaparidīpana’’nti gaṇṭhipade vuttaṃ. Amutrāti ettha paṭhamayojanāyaṃ sīhokkantavasena anussaraṇaṃ vuttaṃ, tañca kho anulomavasena. ‘‘Paṭilomavasenā’’tipi likhanti, taṃ duviññeyyaṃ. Sīhokkantaṃ dassetuṃ ‘‘anekāsu kappakoṭīsū’’tiādi vuttaṃ. Yathā tanti nidassanena paṭipattisādhāraṇena phalasādhāraṇataṃ dassento brāhmaṇassa ādaraṃ janeti, attānamevekaṃ ukkaṃsetīti vacanaṃ nivāreti. ‘‘Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti tassa pubbe uppannacitte eva niyojeti. Paṭhamā abhinibbhidāti vacanena avijjaṇḍakosassa bahupaṭalabhāvaṃ dasseti, tena aṭṭhaguṇissariyādinā anabhinibbhidaṃ dīpeti.
पुब्बेनिवासकथावण्णना निट्ठिता।
Pubbenivāsakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / वेरञ्जकण्डं • Verañjakaṇḍaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / पुब्बेनिवासकथा • Pubbenivāsakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पुब्बेनिवासकथा • Pubbenivāsakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पुब्बेनिवासकथावण्णना • Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
