| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
೧೨. ಅರೂಪಜ್ಝಾನಾನಮ್ಪಿ ಅಙ್ಗಸಮತಾಯ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇ ಸಙ್ಗಹೋತಿ ಆಹ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಾನೀತಿಆದಿ, ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧೨)। ತೇಸು ಚ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಮೇವ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಂ ನಿರೋಧಪಾದಕಂ ಹೋತಿ, ನ ಇತರಾನಿ। ದೂರಕಾರಣತಂ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಝಾನಾನೀ’’ತಿ ನೇಸಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಗಹಣಂ ಕತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತತ್ಥಾನೀತಿ ಇದಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ಖೀಣಾಸವಾನನ್ತಿಆದಿ। ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಸಾಧಕನ್ತಿ ದಿಬ್ಬವಿಹಾರಾದಿಸಬ್ಬಬುದ್ಧಕಿಚ್ಚಸಾಧಕಂ। ಸಬ್ಬಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಗುಣದಾಯಕನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಯಥಾವುತ್ತಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕತ್ತಾದಿಸಬ್ಬಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ಇದಞ್ಹಿ ಝಾನಂ ಭಗವತೋ ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಗುಣದಾಯಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಞಾಣಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಏವಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯಥಯಿದನ್ತಿ ಯಥಾ ಇದಂ। ಅಭಿನೀಹಾರಕ್ಖಮನ್ತಿ ಇದ್ಧಿವಿಧಾದಿಅತ್ಥಂ ತದಭಿಮುಖಂ ನೀಹರಣಯೋಗ್ಗಂ।
12. Arūpajjhānānampi aṅgasamatāya catutthajjhāne saṅgahoti āha kesañci abhiññāpādakānītiādi, teneva vakkhati ‘‘aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.12). Tesu ca catutthajjhānameva abhiññāpādakaṃ nirodhapādakaṃ hoti, na itarāni. Dūrakāraṇataṃ pana sandhāya ‘‘cattāri jhānānī’’ti nesampi ekato gahaṇaṃ katanti daṭṭhabbaṃ. Cittekaggatatthānīti idaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sandhāya vuttanti āha khīṇāsavānantiādi. Sabbakiccasādhakanti dibbavihārādisabbabuddhakiccasādhakaṃ. Sabbalokiyalokuttaraguṇadāyakanti iminā yathāvuttaṃ vipassanāpādakattādisabbaṃ sampiṇḍeti. Idañhi jhānaṃ bhagavato sabbabuddhaguṇadāyakassa maggañāṇassa padaṭṭhānattā evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Yathayidanti yathā idaṃ. Abhinīhārakkhamanti iddhividhādiatthaṃ tadabhimukhaṃ nīharaṇayoggaṃ.
ಝಾನಪ್ಪಟಿಲಾಭಪಚ್ಚಯಾನನ್ತಿ ಝಾನಪ್ಪಟಿಲಾಭಹೇತುಕಾನಂ ಝಾನಪ್ಪಟಿಲಾಭಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಾನಂ। ಪಾಪಕಾನನ್ತಿ ಲಾಮಕಾನಂ। ಇಚ್ಛಾವಚರಾನನ್ತಿ ಇಚ್ಛಾಯ ವಸೇನ ಓತಿಣ್ಣಾನಂ ನೀವರಣಭಾವಂ ತದೇಕಟ್ಠತಞ್ಚ ಅಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅತ್ತುಕ್ಕಂಸನಾದಿವಸಪ್ಪವತ್ತಾನಂ ಅಹೋ ವತ ಮಮೇವ ಸತ್ಥಾ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವರೂಪಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಾತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾನಂ ಮಾನಾದೀನಂ। ಪೋತ್ಥಕೇಸು ಪನ ‘‘ಝಾನಪ್ಪಟಿಲಾಭಪಚ್ಚನೀಕಾನ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠಂ ಲಿಖನ್ತಿ, ಸೋ ಪಮಾದಪಾಠೋತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಝಾನಪ್ಪಟಿಲಾಭಪಚ್ಚನೀಕಾನಂ ನೀವರಣಾನಂ ಅಭಾವಸ್ಸ ನೀವರಣದೂರೀಭಾವೇನ ಪರಿಸುದ್ಧೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿಸುದ್ಧಪದೇಯೇವ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಂ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೧.೧೨) ಪನ ‘‘ಇಚ್ಛಾವಚರಾನನ್ತಿ ಇಚ್ಛಾಯ ಅವಚರಾನಂ ಇಚ್ಛಾವಸೇನ ಓತಿಣ್ಣಾನಂ ಪವತ್ತಾನಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಕೋಪಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಪಾಠೋ ಅಯುತ್ತೋ ಏವಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ತತೋ ಏವ ಚ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಅಯಂ ಪಾಠೋ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನ ದಸ್ಸಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಚ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಕೋಪಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾನನ್ತಿ ಏವಂ ನೀವರಣಭಾವಪ್ಪತ್ತದೋಸಾನಂ ಪರಾಮಟ್ಠತ್ತಾ ಅಯಂ ಪಾಠೋ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Jhānappaṭilābhapaccayānanti jhānappaṭilābhahetukānaṃ jhānappaṭilābhaṃ nissāya uppajjanakānaṃ. Pāpakānanti lāmakānaṃ. Icchāvacarānanti icchāya vasena otiṇṇānaṃ nīvaraṇabhāvaṃ tadekaṭṭhatañca appattānaṃ attukkaṃsanādivasappavattānaṃ aho vata mameva satthā paṭipucchitvā bhikkhūnaṃ evarūpaṃ dhammaṃ deseyyātiādinayappavattānaṃ mānādīnaṃ. Potthakesu pana ‘‘jhānappaṭilābhapaccanīkāna’’ntipi pāṭhaṃ likhanti, so pamādapāṭhoti gahetabbo ‘‘jhānappaṭilābhapaccanīkānaṃ nīvaraṇānaṃ abhāvassa nīvaraṇadūrībhāvena parisuddho’’ti evaṃ pubbe parisuddhapadeyeva vuttattā. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 1.12) pana ‘‘icchāvacarānanti icchāya avacarānaṃ icchāvasena otiṇṇānaṃ pavattānaṃ nānappakārānaṃ kopaappaccayānanti atthoti ayampi pāṭho ayutto evāti gahetabbaṃ. Tato eva ca visuddhimagge ayaṃ pāṭho sabbena sabbaṃ na dassito’’ti vuttaṃ. Tattha ca nānappakārānaṃ kopaappaccayānanti evaṃ nīvaraṇabhāvappattadosānaṃ parāmaṭṭhattā ayaṃ pāṭho paṭikkhittoti veditabbo.
ಅಭಿಜ್ಝಾದೀನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಭಿಜ್ಝಾ-ಸದ್ದೇನ ಚ ಅನೀವರಣಸಭಾವಸ್ಸೇವ ಲೋಭಸ್ಸ ಮಾನಾದೀನಞ್ಚ ಗಹಣಂ ಝಾನಪ್ಪಟಿಲಾಭಪಚ್ಚಯಾನನ್ತಿ ಅನುವತ್ತಮಾನತ್ತಾ। ಉಭಯಮ್ಪೀತಿ ಅನಙ್ಗಣತ್ತಂ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಏತಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಅನಙ್ಗಣಸುತ್ತವತ್ಥಸುತ್ತಾನುಸಾರೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತೇಸು ಚ ಸುತ್ತೇಸು ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನೀವರಣಸಭಾವಪ್ಪತ್ತಾ ಥೂಲದೋಸಾಪಿ ವುತ್ತಾ, ತಥಾಪಿ ಅಧಿಗತಚತಉತ್ಥಜ್ಝಾನಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ ಇಧ ಸುಖುಮಾ ಏವ ತೇ ಗಹಿತಾ। ಅಙ್ಗಣುಪಕ್ಕಿಲೇಸಸಾಮಞ್ಞೇನ ಪನೇತ್ಥ ಸುತ್ತಾನಂ ಅಪದಿಸನಂ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ಸುತ್ತಾನುಸಾರೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ಸುತ್ತವಸೇನಾತಿ।
Abhijjhādīnanti ettha abhijjhā-saddena ca anīvaraṇasabhāvasseva lobhassa mānādīnañca gahaṇaṃ jhānappaṭilābhapaccayānanti anuvattamānattā. Ubhayampīti anaṅgaṇattaṃ vigatūpakkilesattañcāti etaṃ ubhayampi yathākkamaṃ anaṅgaṇasuttavatthasuttānusāreneva veditabbaṃ. Tesu ca suttesu kiñcāpi nīvaraṇasabhāvappattā thūladosāpi vuttā, tathāpi adhigatacatautthajjhānassa vasena vuttattā idha sukhumā eva te gahitā. Aṅgaṇupakkilesasāmaññena panettha suttānaṃ apadisanaṃ. Tathā hi ‘‘suttānusārenā’’ti vuttaṃ, na pana suttavasenāti.
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಯಂ ಞಾಣಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಚನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಮ್ಹೀತಿಆದಿ। ಇದಾನಿ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಂ ತತ್ಥ ಞಾಣಞ್ಚ ವಿಭಾಗತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ತತ್ಥಾತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪುಬ್ಬ-ಸದ್ದೋ ಅತೀತಭವವಿಸಯೋ, ನಿವಾಸ-ಸದ್ದೋ ಚ ಕಮ್ಮಸಾಧನೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಅತೀತಜಾತೀಸು ನಿವುತ್ಥಕ್ಖನ್ಧಾ’’ತಿ। ನಿವುತ್ಥತಾ ಚೇತ್ಥ ಸಕಸನ್ತಾನೇ ಪವತ್ತತಾ, ತೇನಾಹ ಅನುಭೂತಾತಿಆದಿ। ಇದಾನಿ ಸಪರಸನ್ತಾನಸಾಧನವಸೇನ ನಿವಾಸ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನಿವುತ್ಥಧಮ್ಮಾ ವಾ ನಿವುತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ವಿವರಿತುಂ ಗೋಚರನಿವಾಸೇನಾತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಗೋಚರಭೂತಾಪಿ ಹಿ ಧಮ್ಮಾ ಞಾಣೇನ ನಿವುತ್ಥಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಪನ ಸಪರವಿಞ್ಞಾಣಗೋಚರತಾಯ ದುವಿಧಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅತ್ತನೋತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪರವಿಞ್ಞಾಣವಿಞ್ಞಾತಾಪಿ ವಾ ನಿವುತ್ಥಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇಧಾಪಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾತಿ ಪದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಅನಮತಗ್ಗೇಪಿ ಹಿ ಸಂಸಾರೇ ಅತ್ತನಾ ಅವಿಞ್ಞಾತಪುಬ್ಬಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಖನ್ಧಾ ಪರೇಹೇವ ಕೇಹಿಚಿ ವಿಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಪರವಿಞ್ಞಾಣವಿಞ್ಞಾತಾ ನಾಮ ವುತ್ತಾ, ತೇಸಂ ಅನುಸ್ಸರಣಂ ಪುರಿಮತೋ ದುಕ್ಕರಂ ಯೇಹಿ ಪರೇಹಿ ವಿಞ್ಞಾತತಾಯ ತೇ ಪರವಿಞ್ಞಾಣವಿಞ್ಞಾತಾ ನಾಮ ಜಾತಾ, ತೇಸಂ ವತ್ತಮಾನಸನ್ತಾನಾನುಸಾರೇನ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬತೋ। ತೇ ಚ ಪರವಿಞ್ಞಾಣವಿಞ್ಞಾತಾ ದುವಿಧಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತಾತಿ। ತೇಸು ಚ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾನುಸ್ಸರಣಂ ದುಕ್ಕರಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಸುಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಸನ್ತಾನತ್ತಾ। ತಂ ಪನ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಪರವಿಞ್ಞಾತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಛಿನ್ನವಟುಮಕಾನುಸ್ಸರಣಾದೀಸೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಛಿನ್ನವಟುಮಕಾ ಅತೀತೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾ ಖೀಣಾಸವಾ ಛಿನ್ನಸಂಸಾರಮಗ್ಗತ್ತಾ । ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತಾನಂ ಪರವಿಞ್ಞಾಣವಿಞ್ಞಾತಾನಮ್ಪಿ ಸೀಹೋಕ್ಕನ್ತಿಕವಸಏನ ಅನುಸ್ಸರಣಂ ಗಹಿತಂ। ಯಾಯ ಸತಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸಾ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತೀತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ।
Pubbenivāsānussatiyaṃ ñāṇaṃ pubbenivāsānussatiñāṇanti nibbacanaṃ dassento āha pubbenivāsānussatimhītiādi. Idāni pubbenivāsaṃ pubbenivāsānussatiṃ tattha ñāṇañca vibhāgato dassetuṃ tatthātiādi vuttaṃ. Pubba-saddo atītabhavavisayo, nivāsa-saddo ca kammasādhanoti āha ‘‘pubbe atītajātīsu nivutthakkhandhā’’ti. Nivutthatā cettha sakasantāne pavattatā, tenāha anubhūtātiādi. Idāni saparasantānasādhanavasena nivāsa-saddassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘nivutthadhammā vā nivutthā’’ti vatvā taṃ vivarituṃ gocaranivāsenātiādi vuttaṃ. Gocarabhūtāpi hi dhammā ñāṇena nivutthā nāma honti, te pana saparaviññāṇagocaratāya duvidhāti dassetuṃ attanotiādi vuttaṃ. Paraviññāṇaviññātāpi vā nivutthāti sambandho. Idhāpi paricchinnāti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Anamataggepi hi saṃsāre attanā aviññātapubbānaṃ sattānaṃ khandhā pareheva kehici viññātattā paraviññāṇaviññātā nāma vuttā, tesaṃ anussaraṇaṃ purimato dukkaraṃ yehi parehi viññātatāya te paraviññāṇaviññātā nāma jātā, tesaṃ vattamānasantānānusārena viññātabbato. Te ca paraviññāṇaviññātā duvidhā parinibbutā aparinibbutāti. Tesu ca parinibbutānussaraṇaṃ dukkaraṃ sabbaso susamucchinnasantānattā. Taṃ pana sikhāppattaparaviññātaṃ pubbenivāsaṃ dassetuṃ ‘‘chinnavaṭumakānussaraṇādīsū’’ti vuttaṃ. Tattha chinnavaṭumakā atīte parinibbutā khīṇāsavā chinnasaṃsāramaggattā . Ādi-saddena aparinibbutānaṃ paraviññāṇaviññātānampi sīhokkantikavasaena anussaraṇaṃ gahitaṃ. Yāya satiyā pubbenivāsaṃ anussarati, sā pubbenivāsānussatīti ānetvā sambandhitabbaṃ.
ವಿಹಿತ-ಸದ್ದೋ ವಿಧ-ಸದ್ದಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅನೇಕವಿಧ’’ನ್ತಿ, ಭವಯೋನಿಆದಿವಸೇನ ಬಹುವಿಧನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಹಿತನ್ತಿ ವಾ ಪಯುತ್ತಂ ವಣ್ಣಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅನೇಕೇಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ ವಿಹಿತ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಮಜ್ಝೇಪದಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಅನೇಕೇಹಿ…ಪೇ॰… ಸಂವಣ್ಣಿತ’’ನ್ತಿ। ಪಕಾರೇಹೀತಿ ನಾಮಗೋತ್ತಾದಿಪಕಾರೇಹಿ। ಸಂವಣ್ಣಿತನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಕಥಿತಂ। ಅನು-ಸದ್ದೋ ಅನನ್ತರತ್ಥದೀಪಕೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅಭಿನಿನ್ನಾಮಿತಮತ್ತೇ ಏವಾ’’ತಿ, ಏತೇನ ಚ ಪರಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಆರದ್ಧತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪೂರಿತಪಾರಮೀನಞ್ಹೀತಿಆದಿನಾ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ವಿನಾಪಿ ಸಿದ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Vihita-saddo vidha-saddapariyāyoti āha ‘‘anekavidha’’nti, bhavayoniādivasena bahuvidhanti attho. Vihitanti vā payuttaṃ vaṇṇitanti atthaṃ gahetvā ‘‘anekehi pakārehi vihita’’nti vattabbe majjhepadalopaṃ katvā niddiṭṭhanti āha ‘‘anekehi…pe… saṃvaṇṇita’’nti. Pakārehīti nāmagottādipakārehi. Saṃvaṇṇitanti buddhādīhi kathitaṃ. Anu-saddo anantaratthadīpakoti āha ‘‘abhininnāmitamatte evā’’ti, etena ca parikammassa āraddhataṃ dasseti. Pūritapāramīnañhītiādinā parikammaṃ vināpi siddhiṃ dasseti.
ಆರದ್ಧಪ್ಪಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥೇತಿ ಅನುಸ್ಸರಿತುಂ ಆರದ್ಧಾನಂ ಪುಬ್ಬೇ ನಿವುತ್ಥಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ದಸ್ಸನತ್ಥೇ। ಜಾಯತೀತಿ ಜಾತಿ, ಭವೋ। ಸೋ ಏಕಕಮ್ಮಮೂಲಕೋ ಆದಾನನಿಕ್ಖೇಪಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ ಖನ್ಧಪ್ಪಬನ್ಧೋ ಇಧ ‘‘ಜಾತೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ಏಕಮ್ಪೀತಿಆದಿ। ಕಪ್ಪೋತಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ಪನ ಅತ್ಥತೋ ಕಾಲೋ ತಥಾಪವತ್ತಧಮ್ಮಮುಪಾದಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ತೇಸಂ ವಸೇನಸ್ಸ ಪರಿಹಾನಿ ಚ ವಡ್ಢಿ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಂವಟ್ಟೋ ಸಂವಟ್ಟನಂ ವಿನಾಸೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಂವಟ್ಟೋ, ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಕಪ್ಪೋ। ಸಂವಟ್ಟೇನ ವಿನಾಸೇನ ಸಹ ತಿಟ್ಠತಿ ಸೀಲೇನಾತಿ ಸಂವಟ್ಟಟ್ಠಾಯೀ। ಏವಂ ವಿವಟ್ಟೋತಿಆದೀಸುಪಿ। ತತ್ಥ ವಿವಟ್ಟನಂ ವಿವಟ್ಟೋ, ಉಪ್ಪತ್ತಿ, ವಡ್ಢಿ ವಾ। ತೇಜೇನ ವಿನಾಸೋ ತೇಜೋಸಂವಟ್ಟೋ। ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನಾತಿ ಪುಥುಲತೋ ಪನ ಸಂವಟ್ಟಸೀಮಾಭೇದೋ ನತ್ಥಿ, ತೇನಾಹ ‘‘ಸದಾಪೀ’’ತಿ। ಏಕನಗರಿಯಾ ವಿಯ ಅಸ್ಸ ಜಾತಕ್ಖಣೇ ವಿಕಾರಾಪಜ್ಜನತೋ ಜಾತಿಕ್ಖೇತ್ತವೋಹಾರೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಟಿಸನ್ಧಿಆದೀಸು ಕಮ್ಪತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಆನುಭಾವೋ ಪವತ್ತತೀತಿ ತದನ್ತೋಗಧಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ರೋಗಾದಿಉಪದ್ದವೋ ವೂಪಸಮ್ಮತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯಂ ಯಾವತಾ ವಾ ಪನ ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯಂ ವಿಸಯಕ್ಖೇತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಏವ ಖಣೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸರೇನ ಅಭಿವಿಞ್ಞಾಪನಂ, ಅತ್ತನೋ ರೂಪಕಾಯದಸ್ಸನಞ್ಚ ಪಟಿಜಾನನ್ತೇನ ಭಗವತಾ ‘‘ಯಾವತಾ ವಾ ಪನ ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Āraddhappakāradassanattheti anussarituṃ āraddhānaṃ pubbe nivutthakkhandhānaṃ dassanatthe. Jāyatīti jāti, bhavo. So ekakammamūlako ādānanikkhepaparicchinno khandhappabandho idha ‘‘jātī’’ti adhippetoti āha ekampītiādi. Kappoti asaṅkhyeyyakappo, so pana atthato kālo tathāpavattadhammamupādāya paññatto, tesaṃ vasenassa parihāni ca vaḍḍhi ca veditabbā. Saṃvaṭṭo saṃvaṭṭanaṃ vināso assa atthīti saṃvaṭṭo, asaṅkhyeyyakappo. Saṃvaṭṭena vināsena saha tiṭṭhati sīlenāti saṃvaṭṭaṭṭhāyī. Evaṃ vivaṭṭotiādīsupi. Tattha vivaṭṭanaṃ vivaṭṭo, uppatti, vaḍḍhi vā. Tejena vināso tejosaṃvaṭṭo. Vitthārato panāti puthulato pana saṃvaṭṭasīmābhedo natthi, tenāha ‘‘sadāpī’’ti. Ekanagariyā viya assa jātakkhaṇe vikārāpajjanato jātikkhettavohāroti dassetuṃ ‘‘paṭisandhiādīsu kampatī’’ti vuttaṃ. Ānubhāvo pavattatīti tadantogadhānaṃ sabbesaṃ sattānaṃ rogādiupaddavo vūpasammatīti adhippāyo. Yaṃ yāvatā vā pana ākaṅkheyyāti vuttanti yaṃ visayakkhettaṃ sandhāya ekasmiṃ eva khaṇe sabbattha sarena abhiviññāpanaṃ, attano rūpakāyadassanañca paṭijānantena bhagavatā ‘‘yāvatā vā pana ākaṅkheyyā’’ti vuttaṃ.
ಏತೇಸೂತಿ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಪವತ್ತಫಲಭೋಜನೋತಿ ಸಯಂಪತಿತಫಲಾಹಾರೋ, ಇದಞ್ಚ ತಾಪಸಕಾಲಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಇಧೂಪಪತ್ತಿಯಾತಿ ಇಧ ಚರಿಮಭವೇ ಉಪಪತ್ತಿಯಾ। ಏಕಗೋತ್ತೋತಿ ತುಸಿತಗೋತ್ತೇನ ಏಕಗೋತ್ತೋ। ಇತರೇತಿ ವಣ್ಣಾದಯೋ। ತಿತ್ಥಿಯಾತಿ ಕಮ್ಮಫಲವಾದಿನೋ। ಅಭಿನೀಹಾರೋತಿ ಅಭಿನೀಹಾರೋಪಲಕ್ಖಿತೋ ಪುಞ್ಞಞಾಣಸಮ್ಭರಣಕಾಲೋ ವುತ್ತೋ। ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಸ್ಸ ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಚುತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನ್ತರಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಏವ ಗಹಣವಸೇನ ಏವಂ ಜಾನನಂ ಇಚ್ಛಿತಪ್ಪದೇಸೋಕ್ಕಮನನ್ತಿ ಆಹ ತೇಸಞ್ಹೀತಿಆದಿ। ಉಭಯಥಾಪೀತಿ ಖನ್ಧಪಟಿಪಾಟಿಯಾಪಿ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನಪಿ। ಸೀಹೋಕ್ಕನ್ತವಸೇನಪೀತಿ ಸೀಹನಿಪಾತವಸೇನಪಿ। ಕಿಲೇಸಾನಂ ಆತಾಪನಪರಿತಾಪನಟ್ಠೇನ ವೀರಿಯಂ ಆತಾಪೋತಿ ಆಹ ‘‘ವೀರಿಯಾತಾಪೇನಾ’’ತಿ।
Etesūti niddhāraṇe bhummaṃ. Pavattaphalabhojanoti sayaṃpatitaphalāhāro, idañca tāpasakālaṃ sandhāya vuttaṃ. Idhūpapattiyāti idha carimabhave upapattiyā. Ekagottoti tusitagottena ekagotto. Itareti vaṇṇādayo. Titthiyāti kammaphalavādino. Abhinīhāroti abhinīhāropalakkhito puññañāṇasambharaṇakālo vutto. Cutipaṭisandhivasenāti attano parassa vā tasmiṃ tasmiṃ attabhāve cutiṃ disvā antarā kiñci anāmasitvā paṭisandhiyā eva gahaṇavasena evaṃ jānanaṃ icchitappadesokkamananti āha tesañhītiādi. Ubhayathāpīti khandhapaṭipāṭiyāpi cutipaṭisandhivasenapi. Sīhokkantavasenapīti sīhanipātavasenapi. Kilesānaṃ ātāpanaparitāpanaṭṭhena vīriyaṃ ātāpoti āha ‘‘vīriyātāpenā’’ti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡಂ • Verañjakaṇḍaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಕಥಾ • Pubbenivāsakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಕಥಾ • Pubbenivāsakathā
೧. ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
