| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
੧੨. ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਸਮਤਾਯ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ ਸਙ੍ਗਹੋਤਿ ਆਹ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨੀਤਿਆਦਿ, ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧੨)। ਤੇਸੁ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਮੇવ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰਾਨਿ। ਦੂਰਕਾਰਣਤਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਨੇਸਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ਖੀਣਾਸવਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬવਿਹਾਰਾਦਿਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਂ। ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਦਾਯਕਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਤ੍ਤਾਦਿਸਬ੍ਬਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ। ਇਦਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਭਗવਤੋ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਗੁਣਦਾਯਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਯਥਯਿਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਇਦਂ। ਅਭਿਨੀਹਾਰਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਤਦਭਿਮੁਖਂ ਨੀਹਰਣਯੋਗ੍ਗਂ।
12. Arūpajjhānānampi aṅgasamatāya catutthajjhāne saṅgahoti āha kesañci abhiññāpādakānītiādi, teneva vakkhati ‘‘aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.12). Tesu ca catutthajjhānameva abhiññāpādakaṃ nirodhapādakaṃ hoti, na itarāni. Dūrakāraṇataṃ pana sandhāya ‘‘cattāri jhānānī’’ti nesampi ekato gahaṇaṃ katanti daṭṭhabbaṃ. Cittekaggatatthānīti idaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sandhāya vuttanti āha khīṇāsavānantiādi. Sabbakiccasādhakanti dibbavihārādisabbabuddhakiccasādhakaṃ. Sabbalokiyalokuttaraguṇadāyakanti iminā yathāvuttaṃ vipassanāpādakattādisabbaṃ sampiṇḍeti. Idañhi jhānaṃ bhagavato sabbabuddhaguṇadāyakassa maggañāṇassa padaṭṭhānattā evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Yathayidanti yathā idaṃ. Abhinīhārakkhamanti iddhividhādiatthaṃ tadabhimukhaṃ nīharaṇayoggaṃ.
ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਹੇਤੁਕਾਨਂ ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਨਂ। ਪਾਪਕਾਨਨ੍ਤਿ ਲਾਮਕਾਨਂ। ਇਚ੍ਛਾવਚਰਾਨਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾਯ વਸੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨਂ ਨੀવਰਣਭਾવਂ ਤਦੇਕਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਾਦਿવਸਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹੋ વਤ ਮਮੇવ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏવਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਨਾਦੀਨਂ। ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠਂ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪਮਾਦਪਾਠੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਂ ਨੀવਰਣਾਨਂ ਅਭਾવਸ੍ਸ ਨੀવਰਣਦੂਰੀਭਾવੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਦੇਯੇવ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੧.੧੨) ਪਨ ‘‘ਇਚ੍ਛਾવਚਰਾਨਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾਯ ਅવਚਰਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕੋਪਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਾਠੋ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਏવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਤੋ ਏવ ਚ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕੋਪਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਨੀવਰਣਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਦੋਸਾਨਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Jhānappaṭilābhapaccayānanti jhānappaṭilābhahetukānaṃ jhānappaṭilābhaṃ nissāya uppajjanakānaṃ. Pāpakānanti lāmakānaṃ. Icchāvacarānanti icchāya vasena otiṇṇānaṃ nīvaraṇabhāvaṃ tadekaṭṭhatañca appattānaṃ attukkaṃsanādivasappavattānaṃ aho vata mameva satthā paṭipucchitvā bhikkhūnaṃ evarūpaṃ dhammaṃ deseyyātiādinayappavattānaṃ mānādīnaṃ. Potthakesu pana ‘‘jhānappaṭilābhapaccanīkāna’’ntipi pāṭhaṃ likhanti, so pamādapāṭhoti gahetabbo ‘‘jhānappaṭilābhapaccanīkānaṃ nīvaraṇānaṃ abhāvassa nīvaraṇadūrībhāvena parisuddho’’ti evaṃ pubbe parisuddhapadeyeva vuttattā. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 1.12) pana ‘‘icchāvacarānanti icchāya avacarānaṃ icchāvasena otiṇṇānaṃ pavattānaṃ nānappakārānaṃ kopaappaccayānanti atthoti ayampi pāṭho ayutto evāti gahetabbaṃ. Tato eva ca visuddhimagge ayaṃ pāṭho sabbena sabbaṃ na dassito’’ti vuttaṃ. Tattha ca nānappakārānaṃ kopaappaccayānanti evaṃ nīvaraṇabhāvappattadosānaṃ parāmaṭṭhattā ayaṃ pāṭho paṭikkhittoti veditabbo.
ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਜ੍ਝਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਚ ਅਨੀવਰਣਸਭਾવਸ੍ਸੇવ ਲੋਭਸ੍ਸ ਮਾਨਾਦੀਨਞ੍ਚ ਗਹਣਂ ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁવਤ੍ਤਮਾਨਤ੍ਤਾ। ਉਭਯਮ੍ਪੀਤਿ ਅਨਙ੍ਗਣਤ੍ਤਂ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਅਨਙ੍ਗਣਸੁਤ੍ਤવਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨੀવਰਣਸਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਥੂਲਦੋਸਾਪਿ વੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਧਿਗਤਚਤਉਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਸੁਖੁਮਾ ਏવ ਤੇ ਗਹਿਤਾ। ਅਙ੍ਗਣੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਦਿਸਨਂ। ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤવਸੇਨਾਤਿ।
Abhijjhādīnanti ettha abhijjhā-saddena ca anīvaraṇasabhāvasseva lobhassa mānādīnañca gahaṇaṃ jhānappaṭilābhapaccayānanti anuvattamānattā. Ubhayampīti anaṅgaṇattaṃ vigatūpakkilesattañcāti etaṃ ubhayampi yathākkamaṃ anaṅgaṇasuttavatthasuttānusāreneva veditabbaṃ. Tesu ca suttesu kiñcāpi nīvaraṇasabhāvappattā thūladosāpi vuttā, tathāpi adhigatacatautthajjhānassa vasena vuttattā idha sukhumā eva te gahitā. Aṅgaṇupakkilesasāmaññena panettha suttānaṃ apadisanaṃ. Tathā hi ‘‘suttānusārenā’’ti vuttaṃ, na pana suttavasenāti.
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਂ ਞਾਣਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਮ੍ਹੀਤਿਆਦਿ। ਇਦਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਤਤ੍ਥ ਞਾਣਞ੍ਚ વਿਭਾਗਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਤ੍ਥਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੁਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਤੀਤਭવવਿਸਯੋ, ਨਿવਾਸ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਕਮ੍ਮਸਾਧਨੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤੀਤਜਾਤੀਸੁ ਨਿવੁਤ੍ਥਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ। ਨਿવੁਤ੍ਥਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪવਤ੍ਤਤਾ, ਤੇਨਾਹ ਅਨੁਭੂਤਾਤਿਆਦਿ। ਇਦਾਨਿ ਸਪਰਸਨ੍ਤਾਨਸਾਧਨવਸੇਨ ਨਿવਾਸ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਿવੁਤ੍ਥਧਮ੍ਮਾ વਾ ਨਿવੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਂ વਿવਰਿਤੁਂ ਗੋਚਰਨਿવਾਸੇਨਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਗੋਚਰਭੂਤਾਪਿ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਣੇਨ ਨਿવੁਤ੍ਥਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਨ ਸਪਰવਿਞ੍ਞਾਣਗੋਚਰਤਾਯ ਦੁવਿਧਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਰવਿਞ੍ਞਾਣવਿਞ੍ਞਾਤਾਪਿ વਾ ਨਿવੁਤ੍ਥਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਧਾਪਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਨਮਤਗ੍ਗੇਪਿ ਹਿ ਸਂਸਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾ ਪਰੇਹੇવ ਕੇਹਿਚਿ વਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਪਰવਿਞ੍ਞਾਣવਿਞ੍ਞਾਤਾ ਨਾਮ વੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਪੁਰਿਮਤੋ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਯੇਹਿ ਪਰੇਹਿ વਿਞ੍ਞਾਤਤਾਯ ਤੇ ਪਰવਿਞ੍ਞਾਣવਿਞ੍ਞਾਤਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ, ਤੇਸਂ વਤ੍ਤਮਾਨਸਨ੍ਤਾਨਾਨੁਸਾਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਤੋ। ਤੇ ਚ ਪਰવਿਞ੍ਞਾਣવਿਞ੍ਞਾਤਾ ਦੁવਿਧਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ। ਤੇਸੁ ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸੁਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾ। ਤਂ ਪਨ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਪਰવਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਕਾਨੁਸ੍ਸਰਣਾਦੀਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਕਾ ਅਤੀਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਖੀਣਾਸવਾ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਾਰਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ । ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਨਂ ਪਰવਿਞ੍ਞਾਣવਿਞ੍ਞਾਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸੀਹੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕવਸਏਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਗਹਿਤਂ। ਯਾਯ ਸਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ।
Pubbenivāsānussatiyaṃ ñāṇaṃ pubbenivāsānussatiñāṇanti nibbacanaṃ dassento āha pubbenivāsānussatimhītiādi. Idāni pubbenivāsaṃ pubbenivāsānussatiṃ tattha ñāṇañca vibhāgato dassetuṃ tatthātiādi vuttaṃ. Pubba-saddo atītabhavavisayo, nivāsa-saddo ca kammasādhanoti āha ‘‘pubbe atītajātīsu nivutthakkhandhā’’ti. Nivutthatā cettha sakasantāne pavattatā, tenāha anubhūtātiādi. Idāni saparasantānasādhanavasena nivāsa-saddassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘nivutthadhammā vā nivutthā’’ti vatvā taṃ vivarituṃ gocaranivāsenātiādi vuttaṃ. Gocarabhūtāpi hi dhammā ñāṇena nivutthā nāma honti, te pana saparaviññāṇagocaratāya duvidhāti dassetuṃ attanotiādi vuttaṃ. Paraviññāṇaviññātāpi vā nivutthāti sambandho. Idhāpi paricchinnāti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Anamataggepi hi saṃsāre attanā aviññātapubbānaṃ sattānaṃ khandhā pareheva kehici viññātattā paraviññāṇaviññātā nāma vuttā, tesaṃ anussaraṇaṃ purimato dukkaraṃ yehi parehi viññātatāya te paraviññāṇaviññātā nāma jātā, tesaṃ vattamānasantānānusārena viññātabbato. Te ca paraviññāṇaviññātā duvidhā parinibbutā aparinibbutāti. Tesu ca parinibbutānussaraṇaṃ dukkaraṃ sabbaso susamucchinnasantānattā. Taṃ pana sikhāppattaparaviññātaṃ pubbenivāsaṃ dassetuṃ ‘‘chinnavaṭumakānussaraṇādīsū’’ti vuttaṃ. Tattha chinnavaṭumakā atīte parinibbutā khīṇāsavā chinnasaṃsāramaggattā . Ādi-saddena aparinibbutānaṃ paraviññāṇaviññātānampi sīhokkantikavasaena anussaraṇaṃ gahitaṃ. Yāya satiyā pubbenivāsaṃ anussarati, sā pubbenivāsānussatīti ānetvā sambandhitabbaṃ.
વਿਹਿਤ-ਸਦ੍ਦੋ વਿਧ-ਸਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੇਕવਿਧ’’ਨ੍ਤਿ, ਭવਯੋਨਿਆਦਿવਸੇਨ ਬਹੁવਿਧਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਹਿਤਨ੍ਤਿ વਾ ਪਯੁਤ੍ਤਂ વਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ વਿਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਮਜ੍ਝੇਪਦਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੇਕੇਹਿ…ਪੇ॰… ਸਂવਣ੍ਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਕਾਰੇਹੀਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਦਿਪਕਾਰੇਹਿ। ਸਂવਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਕਥਿਤਂ। ਅਨੁ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਨਨ੍ਤਰਤ੍ਥਦੀਪਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮਿਤਮਤ੍ਤੇ ਏવਾ’’ਤਿ, ਏਤੇਨ ਚ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀਨਞ੍ਹੀਤਿਆਦਿਨਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ વਿਨਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Vihita-saddo vidha-saddapariyāyoti āha ‘‘anekavidha’’nti, bhavayoniādivasena bahuvidhanti attho. Vihitanti vā payuttaṃ vaṇṇitanti atthaṃ gahetvā ‘‘anekehi pakārehi vihita’’nti vattabbe majjhepadalopaṃ katvā niddiṭṭhanti āha ‘‘anekehi…pe… saṃvaṇṇita’’nti. Pakārehīti nāmagottādipakārehi. Saṃvaṇṇitanti buddhādīhi kathitaṃ. Anu-saddo anantaratthadīpakoti āha ‘‘abhininnāmitamatte evā’’ti, etena ca parikammassa āraddhataṃ dasseti. Pūritapāramīnañhītiādinā parikammaṃ vināpi siddhiṃ dasseti.
ਆਰਦ੍ਧਪ੍ਪਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਨਿવੁਤ੍ਥਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇ। ਜਾਯਤੀਤਿ ਜਾਤਿ, ਭવੋ। ਸੋ ਏਕਕਮ੍ਮਮੂਲਕੋ ਆਦਾਨਨਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਬਨ੍ਧੋ ਇਧ ‘‘ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ਏਕਮ੍ਪੀਤਿਆਦਿ। ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪੋ, ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਕਾਲੋ ਤਥਾਪવਤ੍ਤਧਮ੍ਮਮੁਪਾਦਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਤੇਸਂ વਸੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਨਿ ਚ વਡ੍ਢਿ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਂવਟ੍ਟੋ ਸਂવਟ੍ਟਨਂ વਿਨਾਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਂવਟ੍ਟੋ, ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪੋ। ਸਂવਟ੍ਟੇਨ વਿਨਾਸੇਨ ਸਹ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸੀਲੇਨਾਤਿ ਸਂવਟ੍ਟਟ੍ਠਾਯੀ। ਏવਂ વਿવਟ੍ਟੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ। ਤਤ੍ਥ વਿવਟ੍ਟਨਂ વਿવਟ੍ਟੋ, ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, વਡ੍ਢਿ વਾ। ਤੇਜੇਨ વਿਨਾਸੋ ਤੇਜੋਸਂવਟ੍ਟੋ। વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨਾਤਿ ਪੁਥੁਲਤੋ ਪਨ ਸਂવਟ੍ਟਸੀਮਾਭੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਦਾਪੀ’’ਤਿ। ਏਕਨਗਰਿਯਾ વਿਯ ਅਸ੍ਸ ਜਾਤਕ੍ਖਣੇ વਿਕਾਰਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਜਾਤਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤવੋਹਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਆਦੀਸੁ ਕਮ੍ਪਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਨੁਭਾવੋ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰੋਗਾਦਿਉਪਦ੍ਦવੋ વੂਪਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਯਂ ਯਾવਤਾ વਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ વਿਸਯਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਏવ ਖਣੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਰੇਨ ਅਭਿવਿਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਕਾਯਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਭਗવਤਾ ‘‘ਯਾવਤਾ વਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Āraddhappakāradassanattheti anussarituṃ āraddhānaṃ pubbe nivutthakkhandhānaṃ dassanatthe. Jāyatīti jāti, bhavo. So ekakammamūlako ādānanikkhepaparicchinno khandhappabandho idha ‘‘jātī’’ti adhippetoti āha ekampītiādi. Kappoti asaṅkhyeyyakappo, so pana atthato kālo tathāpavattadhammamupādāya paññatto, tesaṃ vasenassa parihāni ca vaḍḍhi ca veditabbā. Saṃvaṭṭo saṃvaṭṭanaṃ vināso assa atthīti saṃvaṭṭo, asaṅkhyeyyakappo. Saṃvaṭṭena vināsena saha tiṭṭhati sīlenāti saṃvaṭṭaṭṭhāyī. Evaṃ vivaṭṭotiādīsupi. Tattha vivaṭṭanaṃ vivaṭṭo, uppatti, vaḍḍhi vā. Tejena vināso tejosaṃvaṭṭo. Vitthārato panāti puthulato pana saṃvaṭṭasīmābhedo natthi, tenāha ‘‘sadāpī’’ti. Ekanagariyā viya assa jātakkhaṇe vikārāpajjanato jātikkhettavohāroti dassetuṃ ‘‘paṭisandhiādīsu kampatī’’ti vuttaṃ. Ānubhāvo pavattatīti tadantogadhānaṃ sabbesaṃ sattānaṃ rogādiupaddavo vūpasammatīti adhippāyo. Yaṃ yāvatā vā pana ākaṅkheyyāti vuttanti yaṃ visayakkhettaṃ sandhāya ekasmiṃ eva khaṇe sabbattha sarena abhiviññāpanaṃ, attano rūpakāyadassanañca paṭijānantena bhagavatā ‘‘yāvatā vā pana ākaṅkheyyā’’ti vuttaṃ.
ਏਤੇਸੂਤਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ ਭੁਮ੍ਮਂ। ਪવਤ੍ਤਫਲਭੋਜਨੋਤਿ ਸਯਂਪਤਿਤਫਲਾਹਾਰੋ, ਇਦਞ੍ਚ ਤਾਪਸਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਧੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਇਧ ਚਰਿਮਭવੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ। ਏਕਗੋਤ੍ਤੋਤਿ ਤੁਸਿਤਗੋਤ੍ਤੇਨ ਏਕਗੋਤ੍ਤੋ। ਇਤਰੇਤਿ વਣ੍ਣਾਦਯੋ। ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਤਿ ਕਮ੍ਮਫਲવਾਦਿਨੋ। ਅਭਿਨੀਹਾਰੋਤਿ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋਪਲਕ੍ਖਿਤੋ ਪੁਞ੍ਞਞਾਣਸਮ੍ਭਰਣਕਾਲੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਸ੍ਸ વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਚੁਤਿਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਏવ ਗਹਣવਸੇਨ ਏવਂ ਜਾਨਨਂ ਇਚ੍ਛਿਤਪ੍ਪਦੇਸੋਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ਤੇਸਞ੍ਹੀਤਿਆਦਿ। ਉਭਯਥਾਪੀਤਿ ਖਨ੍ਧਪਟਿਪਾਟਿਯਾਪਿ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨਪਿ। ਸੀਹੋਕ੍ਕਨ੍ਤવਸੇਨਪੀਤਿ ਸੀਹਨਿਪਾਤવਸੇਨਪਿ। ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਆਤਾਪਨਪਰਿਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਂ ਆਤਾਪੋਤਿ ਆਹ ‘‘વੀਰਿਯਾਤਾਪੇਨਾ’’ਤਿ।
Etesūti niddhāraṇe bhummaṃ. Pavattaphalabhojanoti sayaṃpatitaphalāhāro, idañca tāpasakālaṃ sandhāya vuttaṃ. Idhūpapattiyāti idha carimabhave upapattiyā. Ekagottoti tusitagottena ekagotto. Itareti vaṇṇādayo. Titthiyāti kammaphalavādino. Abhinīhāroti abhinīhāropalakkhito puññañāṇasambharaṇakālo vutto. Cutipaṭisandhivasenāti attano parassa vā tasmiṃ tasmiṃ attabhāve cutiṃ disvā antarā kiñci anāmasitvā paṭisandhiyā eva gahaṇavasena evaṃ jānanaṃ icchitappadesokkamananti āha tesañhītiādi. Ubhayathāpīti khandhapaṭipāṭiyāpi cutipaṭisandhivasenapi. Sīhokkantavasenapīti sīhanipātavasenapi. Kilesānaṃ ātāpanaparitāpanaṭṭhena vīriyaṃ ātāpoti āha ‘‘vīriyātāpenā’’ti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / વੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਂ • Verañjakaṇḍaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਕਥਾ • Pubbenivāsakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਕਥਾ • Pubbenivāsakathā
੧. ਸੁਕ੍ਕવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pubbenivāsakathāvaṇṇanā
