| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៣. តតិយបណ្ណាសកំ
3. Tatiyapaṇṇāsakaṃ
(១១) ១. សម្ពោធវគ្គោ
(11) 1. Sambodhavaggo
១-៣. បុព្ពេវសម្ពោធសុត្តាទិវណ្ណនា
1-3. Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā
១០៤-១០៦. តតិយស្ស បឋមេ សម្ពោធិតោ បុព្ពេវាតិ សម្ពោធោ វុច្ចតិ ចតូសុ មគ្គេសុ ញាណំ ‘‘សាមំ សម្មា ពុជ្ឈិ ឯតេនា’’តិ កត្វា, តតោ បុព្ពេយេវាតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘អរិយមគ្គប្បត្តិតោ អបរភាគេយេវា’’តិ។ ពោធិសត្តស្សេវ សតោតិ ឯត្ថ យថា ឧទកតោ ឧគ្គន្ត្វា ឋិតំ បរិបាកគតំ បទុមំ សូរិយរស្មិសម្ផស្សេន អវស្សំ ពុជ្ឈិស្សតីតិ ពុជ្ឈនកបទុមន្តិ វុច្ចតិ។ ឯវំ ពុទ្ធានំ សន្តិកេ ព្យាករណស្ស លទ្ធត្តា អវស្សំ អនន្តរាយេន បារមិយោ បូរេត្វា ពុជ្ឈិស្សតីតិ ពុជ្ឈនកសត្តោតិ ពោធិសត្តោ។ តេនាហ ‘‘ពុជ្ឈនកសត្តស្សេវ…បេ.… អារភន្តស្សេវ សតោ’’តិ។ យា វា ឯសា ចតុមគ្គញាណសង្ខាតា ពោធិ, ‘‘តំ ពោធិំ កុទាស្សុ នាមាហំ បាបុណិស្សាមី’’តិ បត្ថយមានោ បដិបជ្ជតីតិ ពោធិយំ សត្តោ អាសត្តោតិបិ ពោធិសត្តោ។ តេនាហ ‘‘សម្ពោធិយា វា សត្តស្សេវ លគ្គស្សេវ សតោ’’តិ។
104-106. Tatiyassa paṭhame sambodhito pubbevāti sambodho vuccati catūsu maggesu ñāṇaṃ ‘‘sāmaṃ sammā bujjhi etenā’’ti katvā, tato pubbeyevāti attho. Tenāha ‘‘ariyamaggappattito aparabhāgeyevā’’ti. Bodhisattasseva satoti ettha yathā udakato uggantvā ṭhitaṃ paripākagataṃ padumaṃ sūriyarasmisamphassena avassaṃ bujjhissatīti bujjhanakapadumanti vuccati. Evaṃ buddhānaṃ santike byākaraṇassa laddhattā avassaṃ anantarāyena pāramiyo pūretvā bujjhissatīti bujjhanakasattoti bodhisatto. Tenāha ‘‘bujjhanakasattasseva…pe… ārabhantasseva sato’’ti. Yā vā esā catumaggañāṇasaṅkhātā bodhi, ‘‘taṃ bodhiṃ kudāssu nāmāhaṃ pāpuṇissāmī’’ti patthayamāno paṭipajjatīti bodhiyaṃ satto āsattotipi bodhisatto. Tenāha ‘‘sambodhiyā vā sattasseva laggasseva sato’’ti.
អថ វា ពោធីតិ ញាណំ ‘‘ពុជ្ឈតិ ឯតេនា’’តិ កត្វា, ពោធិមា សត្តោ ពោធិសត្តោ, បុរិមបទេ ឧត្តរបទលោបំ កត្វា យថា ‘‘ញាណសត្តោ’’តិ, ញាណវា បញ្ញវា បណ្ឌិតោ សត្តោតិ អត្ថោ។ ពុទ្ធានញ្ហិ បាទមូលេ អភិនីហារតោ បដ្ឋាយ បណ្ឌិតោវ សោ សត្តោ, ន អន្ធពាលោតិ ពោធិសត្តោ។ ឯវំ គុណវតោ ឧប្បន្ននាមវសេន ពោធិសត្តស្សេវ សតោ។ អស្សាទីយតីតិ អស្សាទោ, សុខំ។ តញ្ច សាតាការលក្ខណន្តិ អាហ ‘‘អស្សាទោតិ មធុរាការោ’’តិ។ ឆន្ទរាគោ វិនីយតិ ចេវ បហីយតិ ច ឯត្ថាតិ និព្ពានំ ‘‘ឆន្ទរាគវិនយោ ឆន្ទរាគប្បហានញ្ចា’’តិ វុច្ចតិ។ តេនាហ ‘‘និព្ពាន’’ន្តិអាទិ។ តត្ថ អាគម្មាតិ ឥទំ យោ ជនោ រាគំ វិនេតិ បជហតិ ច, តស្ស អារម្មណករណំ សន្ធាយ វុត្តំ។ ទុតិយតតិយានិ ឧត្តានត្ថានេវ។
Atha vā bodhīti ñāṇaṃ ‘‘bujjhati etenā’’ti katvā, bodhimā satto bodhisatto, purimapade uttarapadalopaṃ katvā yathā ‘‘ñāṇasatto’’ti, ñāṇavā paññavā paṇḍito sattoti attho. Buddhānañhi pādamūle abhinīhārato paṭṭhāya paṇḍitova so satto, na andhabāloti bodhisatto. Evaṃ guṇavato uppannanāmavasena bodhisattasseva sato. Assādīyatīti assādo, sukhaṃ. Tañca sātākāralakkhaṇanti āha ‘‘assādoti madhurākāro’’ti. Chandarāgo vinīyati ceva pahīyati ca etthāti nibbānaṃ ‘‘chandarāgavinayo chandarāgappahānañcā’’ti vuccati. Tenāha ‘‘nibbāna’’ntiādi. Tattha āgammāti idaṃ yo jano rāgaṃ vineti pajahati ca, tassa ārammaṇakaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Dutiyatatiyāni uttānatthāneva.
បុព្ពេវសម្ពោធសុត្តាទិវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya
១. បុព្ពេវសម្ពោធសុត្តំ • 1. Pubbevasambodhasuttaṃ
២. បឋមអស្សាទសុត្តំ • 2. Paṭhamaassādasuttaṃ
៣. ទុតិយអស្សាទសុត្តំ • 3. Dutiyaassādasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
១. បុព្ពេវសម្ពោធសុត្តវណ្ណនា • 1. Pubbevasambodhasuttavaṇṇanā
២. បឋមអស្សាទសុត្តវណ្ណនា • 2. Paṭhamaassādasuttavaṇṇanā
