Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၃. တတိယပဏ္ဏာသကံ
3. Tatiyapaṇṇāsakaṃ
(၁၁) ၁. သမ္ဗောဓဝဂ္ဂော
(11) 1. Sambodhavaggo
၁-၃. ပုဗ္ဗေဝသမ္ဗောဓသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
1-3. Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā
၁၀၄-၁၀၆. တတိယသ္သ ပဌမေ သမ္ဗောဓိတော ပုဗ္ဗေဝာတိ သမ္ဗောဓော ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ ‘‘သာမံ သမ္မာ ဗုဇ္ဈိ ဧတေနာ’’တိ ကတ္ဝာ, တတော ပုဗ္ဗေယေဝာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အရိယမဂ္ဂပ္ပတ္တိတော အပရဘာဂေယေဝာ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တသ္သေဝ သတောတိ ဧတ္ထ ယထာ ဥဒကတော ဥဂ္ဂန္တ္ဝာ ဌိတံ ပရိပာကဂတံ ပဒုမံ သူရိယရသ္မိသမ္ဖသ္သေန အဝသ္သံ ဗုဇ္ဈိသ္သတီတိ ဗုဇ္ဈနကပဒုမန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ဗုဒ္ဓာနံ သန္တိကေ ဗ္ယာကရဏသ္သ လဒ္ဓတ္တာ အဝသ္သံ အနန္တရာယေန ပာရမိယော ပူရေတ္ဝာ ဗုဇ္ဈိသ္သတီတိ ဗုဇ္ဈနကသတ္တောတိ ဗောဓိသတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ဗုဇ္ဈနကသတ္တသ္သေဝ။ပေ.။ အာရဘန္တသ္သေဝ သတော’’တိ။ ယာ ဝာ ဧသာ စတုမဂ္ဂဉာဏသင္ခာတာ ဗောဓိ, ‘‘တံ ဗောဓိံ ကုဒာသ္သု နာမာဟံ ပာပုဏိသ္သာမီ’’တိ ပတ္ထယမာနော ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဗောဓိယံ သတ္တော အာသတ္တောတိပိ ဗောဓိသတ္တော။ တေနာဟ ‘‘သမ္ဗောဓိယာ ဝာ သတ္တသ္သေဝ လဂ္ဂသ္သေဝ သတော’’တိ။
104-106. Tatiyassa paṭhame sambodhito pubbevāti sambodho vuccati catūsu maggesu ñāṇaṃ ‘‘sāmaṃ sammā bujjhi etenā’’ti katvā, tato pubbeyevāti attho. Tenāha ‘‘ariyamaggappattito aparabhāgeyevā’’ti. Bodhisattasseva satoti ettha yathā udakato uggantvā ṭhitaṃ paripākagataṃ padumaṃ sūriyarasmisamphassena avassaṃ bujjhissatīti bujjhanakapadumanti vuccati. Evaṃ buddhānaṃ santike byākaraṇassa laddhattā avassaṃ anantarāyena pāramiyo pūretvā bujjhissatīti bujjhanakasattoti bodhisatto. Tenāha ‘‘bujjhanakasattasseva…pe… ārabhantasseva sato’’ti. Yā vā esā catumaggañāṇasaṅkhātā bodhi, ‘‘taṃ bodhiṃ kudāssu nāmāhaṃ pāpuṇissāmī’’ti patthayamāno paṭipajjatīti bodhiyaṃ satto āsattotipi bodhisatto. Tenāha ‘‘sambodhiyā vā sattasseva laggasseva sato’’ti.
အထ ဝာ ဗောဓီတိ ဉာဏံ ‘‘ဗုဇ္ဈတိ ဧတေနာ’’တိ ကတ္ဝာ, ဗောဓိမာ သတ္တော ဗောဓိသတ္တော, ပုရိမပဒေ ဥတ္တရပဒလောပံ ကတ္ဝာ ယထာ ‘‘ဉာဏသတ္တော’’တိ, ဉာဏဝာ ပညဝာ ပဏ္ဍိတော သတ္တောတိ အတ္ထော။ ဗုဒ္ဓာနဉ္ဟိ ပာဒမူလေ အဘိနီဟာရတော ပဋ္ဌာယ ပဏ္ဍိတောဝ သော သတ္တော, န အန္ဓဗာလောတိ ဗောဓိသတ္တော။ ဧဝံ ဂုဏဝတော ဥပ္ပန္နနာမဝသေန ဗောဓိသတ္တသ္သေဝ သတော။ အသ္သာဒီယတီတိ အသ္သာဒော, သုခံ။ တဉ္စ သာတာကာရလက္ခဏန္တိ အာဟ ‘‘အသ္သာဒောတိ မဓုရာကာရော’’တိ။ ဆန္ဒရာဂော ဝိနီယတိ စေဝ ပဟီယတိ စ ဧတ္ထာတိ နိဗ္ဗာနံ ‘‘ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနဉ္စာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ ‘‘နိဗ္ဗာန’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ အာဂမ္မာတိ ဣဒံ ယော ဇနော ရာဂံ ဝိနေတိ ပဇဟတိ စ, တသ္သ အာရမ္မဏကရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယတတိယာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
Atha vā bodhīti ñāṇaṃ ‘‘bujjhati etenā’’ti katvā, bodhimā satto bodhisatto, purimapade uttarapadalopaṃ katvā yathā ‘‘ñāṇasatto’’ti, ñāṇavā paññavā paṇḍito sattoti attho. Buddhānañhi pādamūle abhinīhārato paṭṭhāya paṇḍitova so satto, na andhabāloti bodhisatto. Evaṃ guṇavato uppannanāmavasena bodhisattasseva sato. Assādīyatīti assādo, sukhaṃ. Tañca sātākāralakkhaṇanti āha ‘‘assādoti madhurākāro’’ti. Chandarāgo vinīyati ceva pahīyati ca etthāti nibbānaṃ ‘‘chandarāgavinayo chandarāgappahānañcā’’ti vuccati. Tenāha ‘‘nibbāna’’ntiādi. Tattha āgammāti idaṃ yo jano rāgaṃ vineti pajahati ca, tassa ārammaṇakaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Dutiyatatiyāni uttānatthāneva.
ပုဗ္ဗေဝသမ္ဗောဓသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya
၁. ပုဗ္ဗေဝသမ္ဗောဓသုတ္တံ • 1. Pubbevasambodhasuttaṃ
၂. ပဌမအသ္သာဒသုတ္တံ • 2. Paṭhamaassādasuttaṃ
၃. ဒုတိယအသ္သာဒသုတ္တံ • 3. Dutiyaassādasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
၁. ပုဗ္ဗေဝသမ္ဗောဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Pubbevasambodhasuttavaṇṇanā
၂. ပဌမအသ္သာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Paṭhamaassādasuttavaṇṇanā