Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    3. තතියපණ්‌ණාසකං

    3. Tatiyapaṇṇāsakaṃ

    (11) 1. සම්‌බොධවග්‌ගො

    (11) 1. Sambodhavaggo

    1-3. පුබ්‌බෙවසම්‌බොධසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා

    1-3. Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā

    104-106. තතියස්‌ස පඨමෙ සම්‌බොධිතො පුබ්‌බෙවාති සම්‌බොධො වුච්‌චති චතූසු මග්‌ගෙසු ඤාණං ‘‘සාමං සම්‌මා බුජ්‌ඣි එතෙනා’’ති කත්‌වා, තතො පුබ්‌බෙයෙවාති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘අරියමග්‌ගප්‌පත්‌තිතො අපරභාගෙයෙවා’’ති. බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතොති එත්‌ථ යථා උදකතො උග්‌ගන්‌ත්‌වා ඨිතං පරිපාකගතං පදුමං සූරියරස්‌මිසම්‌ඵස්‌සෙන අවස්‌සං බුජ්‌ඣිස්‌සතීති බුජ්‌ඣනකපදුමන්‌ති වුච්‌චති. එවං බුද්‌ධානං සන්‌තිකෙ බ්‍යාකරණස්‌ස ලද්‌ධත්‌තා අවස්‌සං අනන්‌තරායෙන පාරමියො පූරෙත්‌වා බුජ්‌ඣිස්‌සතීති බුජ්‌ඣනකසත්‌තොති බොධිසත්‌තො. තෙනාහ ‘‘බුජ්‌ඣනකසත්‌තස්‌සෙව…පෙ.… ආරභන්‌තස්‌සෙව සතො’’ති. යා වා එසා චතුමග්‌ගඤාණසඞ්‌ඛාතා බොධි, ‘‘තං බොධිං කුදාස්‌සු නාමාහං පාපුණිස්‌සාමී’’ති පත්‌ථයමානො පටිපජ්‌ජතීති බොධියං සත්‌තො ආසත්‌තොතිපි බොධිසත්‌තො. තෙනාහ ‘‘සම්‌බොධියා වා සත්‌තස්‌සෙව ලග්‌ගස්‌සෙව සතො’’ති.

    104-106. Tatiyassa paṭhame sambodhito pubbevāti sambodho vuccati catūsu maggesu ñāṇaṃ ‘‘sāmaṃ sammā bujjhi etenā’’ti katvā, tato pubbeyevāti attho. Tenāha ‘‘ariyamaggappattito aparabhāgeyevā’’ti. Bodhisattasseva satoti ettha yathā udakato uggantvā ṭhitaṃ paripākagataṃ padumaṃ sūriyarasmisamphassena avassaṃ bujjhissatīti bujjhanakapadumanti vuccati. Evaṃ buddhānaṃ santike byākaraṇassa laddhattā avassaṃ anantarāyena pāramiyo pūretvā bujjhissatīti bujjhanakasattoti bodhisatto. Tenāha ‘‘bujjhanakasattasseva…pe… ārabhantasseva sato’’ti. Yā vā esā catumaggañāṇasaṅkhātā bodhi, ‘‘taṃ bodhiṃ kudāssu nāmāhaṃ pāpuṇissāmī’’ti patthayamāno paṭipajjatīti bodhiyaṃ satto āsattotipi bodhisatto. Tenāha ‘‘sambodhiyā vā sattasseva laggasseva sato’’ti.

    අථ වා බොධීති ඤාණං ‘‘බුජ්‌ඣති එතෙනා’’ති කත්‌වා, බොධිමා සත්‌තො බොධිසත්‌තො, පුරිමපදෙ උත්‌තරපදලොපං කත්‌වා යථා ‘‘ඤාණසත්‌තො’’ති, ඤාණවා පඤ්‌ඤවා පණ්‌ඩිතො සත්‌තොති අත්‌ථො. බුද්‌ධානඤ්‌හි පාදමූලෙ අභිනීහාරතො පට්‌ඨාය පණ්‌ඩිතොව සො සත්‌තො, න අන්‌ධබාලොති බොධිසත්‌තො. එවං ගුණවතො උප්‌පන්‌නනාමවසෙන බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතො. අස්‌සාදීයතීති අස්‌සාදො, සුඛං. තඤ්‌ච සාතාකාරලක්‌ඛණන්‌ති ආහ ‘‘අස්‌සාදොති මධුරාකාරො’’ති. ඡන්‌දරාගො විනීයති චෙව පහීයති ච එත්‌ථාති නිබ්‌බානං ‘‘ඡන්‌දරාගවිනයො ඡන්‌දරාගප්‌පහානඤ්‌චා’’ති වුච්‌චති. තෙනාහ ‘‘නිබ්‌බාන’’න්‌තිආදි. තත්‌ථ ආගම්‌මාති ඉදං යො ජනො රාගං විනෙති පජහති ච, තස්‌ස ආරම්‌මණකරණං සන්‌ධාය වුත්‌තං. දුතියතතියානි උත්‌තානත්‌ථානෙව.

    Atha vā bodhīti ñāṇaṃ ‘‘bujjhati etenā’’ti katvā, bodhimā satto bodhisatto, purimapade uttarapadalopaṃ katvā yathā ‘‘ñāṇasatto’’ti, ñāṇavā paññavā paṇḍito sattoti attho. Buddhānañhi pādamūle abhinīhārato paṭṭhāya paṇḍitova so satto, na andhabāloti bodhisatto. Evaṃ guṇavato uppannanāmavasena bodhisattasseva sato. Assādīyatīti assādo, sukhaṃ. Tañca sātākāralakkhaṇanti āha ‘‘assādoti madhurākāro’’ti. Chandarāgo vinīyati ceva pahīyati ca etthāti nibbānaṃ ‘‘chandarāgavinayo chandarāgappahānañcā’’ti vuccati. Tenāha ‘‘nibbāna’’ntiādi. Tattha āgammāti idaṃ yo jano rāgaṃ vineti pajahati ca, tassa ārammaṇakaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Dutiyatatiyāni uttānatthāneva.

    පුබ්‌බෙවසම්‌බොධසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
    1. පුබ්‌බෙවසම්‌බොධසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Pubbevasambodhasuttavaṇṇanā
    2. පඨමඅස්‌සාදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Paṭhamaassādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact