Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൩. തതിയപണ്ണാസകം
3. Tatiyapaṇṇāsakaṃ
(൧൧) ൧. സമ്ബോധവഗ്ഗോ
(11) 1. Sambodhavaggo
൧-൩. പുബ്ബേവസമ്ബോധസുത്താദിവണ്ണനാ
1-3. Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā
൧൦൪-൧൦൬. തതിയസ്സ പഠമേ സമ്ബോധിതോ പുബ്ബേവാതി സമ്ബോധോ വുച്ചതി ചതൂസു മഗ്ഗേസു ഞാണം ‘‘സാമം സമ്മാ ബുജ്ഝി ഏതേനാ’’തി കത്വാ, തതോ പുബ്ബേയേവാതി അത്ഥോ. തേനാഹ ‘‘അരിയമഗ്ഗപ്പത്തിതോ അപരഭാഗേയേവാ’’തി. ബോധിസത്തസ്സേവ സതോതി ഏത്ഥ യഥാ ഉദകതോ ഉഗ്ഗന്ത്വാ ഠിതം പരിപാകഗതം പദുമം സൂരിയരസ്മിസമ്ഫസ്സേന അവസ്സം ബുജ്ഝിസ്സതീതി ബുജ്ഝനകപദുമന്തി വുച്ചതി. ഏവം ബുദ്ധാനം സന്തികേ ബ്യാകരണസ്സ ലദ്ധത്താ അവസ്സം അനന്തരായേന പാരമിയോ പൂരേത്വാ ബുജ്ഝിസ്സതീതി ബുജ്ഝനകസത്തോതി ബോധിസത്തോ. തേനാഹ ‘‘ബുജ്ഝനകസത്തസ്സേവ…പേ॰… ആരഭന്തസ്സേവ സതോ’’തി. യാ വാ ഏസാ ചതുമഗ്ഗഞാണസങ്ഖാതാ ബോധി, ‘‘തം ബോധിം കുദാസ്സു നാമാഹം പാപുണിസ്സാമീ’’തി പത്ഥയമാനോ പടിപജ്ജതീതി ബോധിയം സത്തോ ആസത്തോതിപി ബോധിസത്തോ. തേനാഹ ‘‘സമ്ബോധിയാ വാ സത്തസ്സേവ ലഗ്ഗസ്സേവ സതോ’’തി.
104-106. Tatiyassa paṭhame sambodhito pubbevāti sambodho vuccati catūsu maggesu ñāṇaṃ ‘‘sāmaṃ sammā bujjhi etenā’’ti katvā, tato pubbeyevāti attho. Tenāha ‘‘ariyamaggappattito aparabhāgeyevā’’ti. Bodhisattasseva satoti ettha yathā udakato uggantvā ṭhitaṃ paripākagataṃ padumaṃ sūriyarasmisamphassena avassaṃ bujjhissatīti bujjhanakapadumanti vuccati. Evaṃ buddhānaṃ santike byākaraṇassa laddhattā avassaṃ anantarāyena pāramiyo pūretvā bujjhissatīti bujjhanakasattoti bodhisatto. Tenāha ‘‘bujjhanakasattasseva…pe… ārabhantasseva sato’’ti. Yā vā esā catumaggañāṇasaṅkhātā bodhi, ‘‘taṃ bodhiṃ kudāssu nāmāhaṃ pāpuṇissāmī’’ti patthayamāno paṭipajjatīti bodhiyaṃ satto āsattotipi bodhisatto. Tenāha ‘‘sambodhiyā vā sattasseva laggasseva sato’’ti.
അഥ വാ ബോധീതി ഞാണം ‘‘ബുജ്ഝതി ഏതേനാ’’തി കത്വാ, ബോധിമാ സത്തോ ബോധിസത്തോ, പുരിമപദേ ഉത്തരപദലോപം കത്വാ യഥാ ‘‘ഞാണസത്തോ’’തി, ഞാണവാ പഞ്ഞവാ പണ്ഡിതോ സത്തോതി അത്ഥോ. ബുദ്ധാനഞ്ഹി പാദമൂലേ അഭിനീഹാരതോ പട്ഠായ പണ്ഡിതോവ സോ സത്തോ, ന അന്ധബാലോതി ബോധിസത്തോ. ഏവം ഗുണവതോ ഉപ്പന്നനാമവസേന ബോധിസത്തസ്സേവ സതോ. അസ്സാദീയതീതി അസ്സാദോ, സുഖം. തഞ്ച സാതാകാരലക്ഖണന്തി ആഹ ‘‘അസ്സാദോതി മധുരാകാരോ’’തി. ഛന്ദരാഗോ വിനീയതി ചേവ പഹീയതി ച ഏത്ഥാതി നിബ്ബാനം ‘‘ഛന്ദരാഗവിനയോ ഛന്ദരാഗപ്പഹാനഞ്ചാ’’തി വുച്ചതി. തേനാഹ ‘‘നിബ്ബാന’’ന്തിആദി. തത്ഥ ആഗമ്മാതി ഇദം യോ ജനോ രാഗം വിനേതി പജഹതി ച, തസ്സ ആരമ്മണകരണം സന്ധായ വുത്തം. ദുതിയതതിയാനി ഉത്താനത്ഥാനേവ.
Atha vā bodhīti ñāṇaṃ ‘‘bujjhati etenā’’ti katvā, bodhimā satto bodhisatto, purimapade uttarapadalopaṃ katvā yathā ‘‘ñāṇasatto’’ti, ñāṇavā paññavā paṇḍito sattoti attho. Buddhānañhi pādamūle abhinīhārato paṭṭhāya paṇḍitova so satto, na andhabāloti bodhisatto. Evaṃ guṇavato uppannanāmavasena bodhisattasseva sato. Assādīyatīti assādo, sukhaṃ. Tañca sātākāralakkhaṇanti āha ‘‘assādoti madhurākāro’’ti. Chandarāgo vinīyati ceva pahīyati ca etthāti nibbānaṃ ‘‘chandarāgavinayo chandarāgappahānañcā’’ti vuccati. Tenāha ‘‘nibbāna’’ntiādi. Tattha āgammāti idaṃ yo jano rāgaṃ vineti pajahati ca, tassa ārammaṇakaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Dutiyatatiyāni uttānatthāneva.
പുബ്ബേവസമ്ബോധസുത്താദിവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Pubbevasambodhasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya
൧. പുബ്ബേവസമ്ബോധസുത്തം • 1. Pubbevasambodhasuttaṃ
൨. പഠമഅസ്സാദസുത്തം • 2. Paṭhamaassādasuttaṃ
൩. ദുതിയഅസ്സാദസുത്തം • 3. Dutiyaassādasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
൧. പുബ്ബേവസമ്ബോധസുത്തവണ്ണനാ • 1. Pubbevasambodhasuttavaṇṇanā
൨. പഠമഅസ്സാദസുത്തവണ്ണനാ • 2. Paṭhamaassādasuttavaṇṇanā