Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
ปุจฺฉาคณนคาถาโย
Pucchāgaṇanagāthāyo
กุสลาทิ เอกกตฺตย-มถาทิ อเนฺตน มชฺฌิมเนฺตน;
Kusalādi ekakattaya-mathādi antena majjhimantena;
อาทิ จ มเชฺฌน ทุกา, ตโย ติเกโก จ วิเญฺญโยฺยฯ
Ādi ca majjhena dukā, tayo tikeko ca viññeyyo.
เตเสฺวเกกํ มูลํ กตฺวา, ตํ สตฺตสตฺตกา ปุจฺฉา;
Tesvekekaṃ mūlaṃ katvā, taṃ sattasattakā pucchā;
เอเกกปจฺจเย ยถา, ภวนฺติ เอกูนปญฺญาสฯ
Ekekapaccaye yathā, bhavanti ekūnapaññāsa.
ฉสตฺตตาธิกสตํ, สหสฺสเมกญฺจ สุทฺธิเก ปุจฺฉา;
Chasattatādhikasataṃ, sahassamekañca suddhike pucchā;
เอส จ นโยนุโลเม, ปจฺจนีเย จาติ นาญฺญตฺถฯ
Esa ca nayonulome, paccanīye cāti nāññattha.
ราสิคุณิตสฺส ราสิสฺสฑฺฒํ, สห ราสิกสฺส ปิโณฺฑ โส;
Rāsiguṇitassa rāsissaḍḍhaṃ, saha rāsikassa piṇḍo so;
ราสิสฺส วา สเหกสฺสฑฺฒํ, ปุน ราสินา คุณิตํฯ
Rāsissa vā sahekassaḍḍhaṃ, puna rāsinā guṇitaṃ.
อิติ เหตุมูลกาทุก-ติกาทโย ฉจฺจ สตฺตติสตา เทฺว;
Iti hetumūlakāduka-tikādayo chacca sattatisatā dve;
จตุวีสเตตฺถ ปุจฺฉา, อฑฺฒุฑฺฒสหสฺสนหุตญฺจฯ
Catuvīsatettha pucchā, aḍḍhuḍḍhasahassanahutañca.
ตาสํ ยสฺมา สุทฺธิก-นโย น ปเจฺจกปจฺจเย ตสฺมา;
Tāsaṃ yasmā suddhika-nayo na paccekapaccaye tasmā;
จตุวีสติคุณิตานํ, สสุทฺธิกานํ อยํ คณนาฯ
Catuvīsatiguṇitānaṃ, sasuddhikānaṃ ayaṃ gaṇanā.
ลกฺขตฺตยํ ทฺวินหุตํ, ปญฺจ สหสฺสานิ สตฺต จ สตานิ;
Lakkhattayaṃ dvinahutaṃ, pañca sahassāni satta ca satāni;
ทฺวาปญฺญาสา เอตา, อนุโลเม ปิณฺฑิตา ปุจฺฉาฯ
Dvāpaññāsā etā, anulome piṇḍitā pucchā.
อนุโลมสทิสคณนา, ภวนฺติ ปุจฺฉานเย จ ปจฺจนีเย;
Anulomasadisagaṇanā, bhavanti pucchānaye ca paccanīye;
หาเปตฺวา ปน เสเส, นยทฺวเย สุทฺธิเก ลทฺธาฯ
Hāpetvā pana sese, nayadvaye suddhike laddhā.
ฉปฺปญฺญาส ภวนฺติ ปุจฺฉา, ฉสตสหิตญฺจ ลกฺขเตรสกํ;
Chappaññāsa bhavanti pucchā, chasatasahitañca lakkhaterasakaṃ;
ปุจฺฉานเยสุ คณิตา, ปฎิจฺจวาเร จตูสฺวปิฯ
Pucchānayesu gaṇitā, paṭiccavāre catūsvapi.
สตฺตหิ คุณิตา กุสลตฺติเก ทฺวยํ, นวุติเญฺจว ปญฺจสตา;
Sattahi guṇitā kusalattike dvayaṃ, navutiñceva pañcasatā;
จตฺตาริ สหสฺสานิ จ, ตเถกนวุเต จ ลกฺขกาฯ
Cattāri sahassāni ca, tathekanavute ca lakkhakā.
นาทฺวาวีสติ คุณิตา, ติเกสุ สเพฺพสุ วีสติ จ โกฎิ;
Nādvāvīsati guṇitā, tikesu sabbesu vīsati ca koṭi;
ลกฺขตฺตยํ สหสฺสํ, จตุวีสติ จาปิ วิเญฺญยฺยาฯ
Lakkhattayaṃ sahassaṃ, catuvīsati cāpi viññeyyā.
ติกปฎฺฐานํฯ
Tikapaṭṭhānaṃ.
เอกกปจฺจเย ปน, นว นว กตฺวา สโสฬสทฺวิสตํ;
Ekakapaccaye pana, nava nava katvā sasoḷasadvisataṃ;
เหตุทุกปฐมวาเร, ปฐมนเย สุทฺธิเก ปุจฺฉาฯ
Hetudukapaṭhamavāre, paṭhamanaye suddhike pucchā.
เหตาทิมูลกนเย-เสฺวเกกสฺมิํ ทุกาทิเภทยุเต;
Hetādimūlakanaye-svekekasmiṃ dukādibhedayute;
จตุราสีติจตุสต-สหิตํ สหสฺสทฺวยํ ปุจฺฉาฯ
Caturāsīticatusata-sahitaṃ sahassadvayaṃ pucchā.
ตา จตุวีสติคุณิตา, สสุทฺธิกา เอตฺถ โหนฺติ อนุโลเม;
Tā catuvīsatiguṇitā, sasuddhikā ettha honti anulome;
ทฺวตฺติํสฎฺฐสตาธิก-สหสฺสนวกฑฺฒลกฺขกาฯ
Dvattiṃsaṭṭhasatādhika-sahassanavakaḍḍhalakkhakā.
เอวํ ปจฺจนีเย เทฺว, สุทฺธิกรหิตา จตูสฺวโต โหนฺติ;
Evaṃ paccanīye dve, suddhikarahitā catūsvato honti;
ฉนฺนวุตฎฺฐสตฎฺฐ-ติํสสหสฺสทฺวิลกฺขกานิฯ
Channavutaṭṭhasataṭṭha-tiṃsasahassadvilakkhakāni.
ตา ปน สตฺตคุณา เทฺว, สตฺตติสตทฺวยํ สหสฺสานิ;
Tā pana sattaguṇā dve, sattatisatadvayaṃ sahassāni;
ทฺวาสตฺตติ โหนฺติ ตโต, โสฬส ลกฺขานิ เหตุทุเกฯ
Dvāsattati honti tato, soḷasa lakkhāni hetuduke.
ตา สตคุณา ทุกสเต, สตทฺวยํ สตฺตวีสติ สหสฺสา;
Tā sataguṇā dukasate, satadvayaṃ sattavīsati sahassā;
ทฺวาสตฺตติลกฺขานิ จ, โสฬสโกฎิ ตโต ปุจฺฉาฯ
Dvāsattatilakkhāni ca, soḷasakoṭi tato pucchā.
ทุกปฎฺฐานํฯ
Dukapaṭṭhānaṃ.
ทุกติกปฎฺฐาเน ติก-ปเกฺขโป โหติ เอกเมกทุเก;
Dukatikapaṭṭhāne tika-pakkhepo hoti ekamekaduke;
ตสฺส ฉสฎฺฐิคุเณน เต, ฉสฎฺฐิสตํ ทุกา โหนฺติฯ
Tassa chasaṭṭhiguṇena te, chasaṭṭhisataṃ dukā honti.
เหตุทุกลทฺธปุจฺฉา, คุณิตา เตหิ จ โหนฺติ ติกปทเมว;
Hetudukaladdhapucchā, guṇitā tehi ca honti tikapadameva;
ทุกปฎฺฐาเน ปุจฺฉา, ตาสํ คณนา อยํ เญยฺยาฯ
Dukapaṭṭhāne pucchā, tāsaṃ gaṇanā ayaṃ ñeyyā.
ทฺวาปญฺญาส สตานิ จ, นเวว นหุตานิ นว จ สฎฺฐิญฺจ;
Dvāpaññāsa satāni ca, naveva nahutāni nava ca saṭṭhiñca;
ลกฺขานิ ตีหิ สหิตํ, สตํ สหสฺสญฺจ โกฎินํฯ
Lakkhāni tīhi sahitaṃ, sataṃ sahassañca koṭinaṃ.
ทุกติกปฎฺฐานํฯ
Dukatikapaṭṭhānaṃ.
ติกทุกปฎฺฐาเน ติก-เมเกกํ ทฺวิสตเภทนํ กตฺวา;
Tikadukapaṭṭhāne tika-mekekaṃ dvisatabhedanaṃ katvā;
ทฺวาวีสทฺวิสตคุณา, เญยฺยา กุสลตฺติเก ลทฺธาฯ
Dvāvīsadvisataguṇā, ñeyyā kusalattike laddhā.
ปุจฺฉา อฎฺฐสตาธิก-จตุสหสฺสทฺวิลกฺขยุตฺตานํ;
Pucchā aṭṭhasatādhika-catusahassadvilakkhayuttānaṃ;
โกฎีนํ ฉกฺกมโถ, โกฎิสหสฺสานิ จตฺตาริฯ
Koṭīnaṃ chakkamatho, koṭisahassāni cattāri.
ติกทุกปฎฺฐานํฯ
Tikadukapaṭṭhānaṃ.
ติกติกปฎฺฐาเน , เตสฎฺฐิวิเธเกกเภทนา ตุ ติกา;
Tikatikapaṭṭhāne , tesaṭṭhividhekekabhedanā tu tikā;
เตหิ จ คุณิตา กุสล-ตฺติกปุจฺฉาปิ โหนฺติ ปุจฺฉา ตาฯ
Tehi ca guṇitā kusala-ttikapucchāpi honti pucchā tā.
ทฺวาทส ปญฺจสตา จตุ-สฎฺฐิสหสฺสานิ นวุติ เจกูนา;
Dvādasa pañcasatā catu-saṭṭhisahassāni navuti cekūnā;
ลกฺขานเมกสฎฺฐิ, ทฺวาทสสตโกฎิโย เจวฯ
Lakkhānamekasaṭṭhi, dvādasasatakoṭiyo ceva.
ติกติกปฎฺฐานํฯ
Tikatikapaṭṭhānaṃ.
ทฺวยหีนทฺวยสตคุโณ, เอเกโก ทุกทุเก เตหิ;
Dvayahīnadvayasataguṇo, ekeko dukaduke tehi;
เหตุทุเก ลทฺธา สงฺขฺย-เภเทหิ จ วฑฺฒิตา ปุจฺฉาฯ
Hetuduke laddhā saṅkhya-bhedehi ca vaḍḍhitā pucchā.
ฉสตยุตานิ ปญฺจา-สีติสหสฺสานิ ลกฺขนวกญฺจ;
Chasatayutāni pañcā-sītisahassāni lakkhanavakañca;
เอกาทสาปิ โกฎิ, ปุน โกฎิสตานิ เตตฺติํสฯ
Ekādasāpi koṭi, puna koṭisatāni tettiṃsa.
ทุกทุกปฎฺฐานํฯ
Dukadukapaṭṭhānaṃ.
สมฺปิณฺฑิตา ตุ ปุจฺฉา, อนุโลเม ฉพฺพิเธปิ ปฎฺฐาเน;
Sampiṇḍitā tu pucchā, anulome chabbidhepi paṭṭhāne;
ฉตฺติํสติสตสหสฺส-ฎฺฐกยุตสตฺตนหุตานิฯ
Chattiṃsatisatasahassa-ṭṭhakayutasattanahutāni.
ลกฺขานิ ฉจฺจ จตฺตา-ลีเสว นวาถ โกฎิโย ทส จ;
Lakkhāni chacca cattā-līseva navātha koṭiyo dasa ca;
สตฺตโกฎิสเตหิ จ, โกฎิสหสฺสานิ นว โหนฺติฯ
Sattakoṭisatehi ca, koṭisahassāni nava honti.
ตา จตุคุณิตา ปุจฺฉา, จตุปฺปเภเท สมนฺตปฎฺฐาเน;
Tā catuguṇitā pucchā, catuppabhede samantapaṭṭhāne;
จตุจตฺตาลีสสตตฺตยํ, สหสฺสานิ เตรส จฯ
Catucattālīsasatattayaṃ, sahassāni terasa ca.
สตฺตาสีติ จ ลกฺขานํ, โกฎีนญฺจ สตฺตสตฺตติโย;
Sattāsīti ca lakkhānaṃ, koṭīnañca sattasattatiyo;
โหนฺติฎฺฐสตานิฎฺฐ-ติํสสตสหสฺสานิ อิติ คณนาฯ
Hontiṭṭhasatāniṭṭha-tiṃsasatasahassāni iti gaṇanā.
ปฎฺฐานสฺส ปุจฺฉาคณนคาถาฯ
Paṭṭhānassa pucchāgaṇanagāthā.
ปฎฺฐานปกรณ-มูลฎีกา สมตฺตาฯ
Paṭṭhānapakaraṇa-mūlaṭīkā samattā.
อิติ ภทนฺตอานนฺทาจริยเกน กตา ลีนตฺถปทวณฺณนา
Iti bhadantaānandācariyakena katā līnatthapadavaṇṇanā
อภิธมฺมสฺส มูลฎีกา สมตฺตาฯ
Abhidhammassa mūlaṭīkā samattā.